|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Άρθρο 23(3)(γ) του Ν. 33/64 - Μεταβατικές Διατάξεις)
(Έφεση Κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 10/20)
18 Νοεμβρίου, 2024
[ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΣΑΝΤΗΣ, ΚΑΛΛΙΓΕΡΟΥ, Δ/ΣΤΕΣ]
ROYAL RIS RESTAURANT LTD
Εφεσείουσα,
ν.
ΔΗΜΟΥ ΛΑΡΝΑΚΑΣ
Εφεσίβλητου.
______________________
Ξ. Ευγενίου (κα), για Ανδρέας Σ. Αγγελίδης ΔΕΠΕ, για την Εφεσείουσα.
Δρ. Α. Ποιητής με Φ. Χατζηνικολή (κα), για Δρ. Ανδρέας Π. Ποιητής & Σία ΔΕΠΕ, για τον Εφεσίβλητο.
Α. Σάββα (κα), για Αλέκος Ευαγγέλου & Σία ΔΕΠΕ, για το Ενδιαφερόμενο Μέρος.
_______________________
Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Οικονόμου, Δ.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ex tempore
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.: Η επίδικη διαφορά αφορά στο δικαίωμα κατοχής ενός πλακόστρωτου χώρου μπροστά από υποστατικό στο «Αρχοντικό Ευανθίας Πιερίδη» που βρίσκεται στον παραλιακό χώρο των Φοινικούδων στη λεωφόρο Αθηνών στη Λάρνακα.
Το 1994 το υποστατικό κατείχετο από την εταιρεία Royal Restaurant Ltd. Tότε, στα πλαίσια της ανάπλασης του παραλιακού χώρου των Φοινικούδων ο Δήμος Λάρνακας (ο Δήμος) έλαβε απόφαση πολιτικής, σύμφωνα με την εφεσείουσα, με βάση την οποία δόθηκαν άδειες για τον πλακόστρωτο χώρο που διαμορφώθηκε, σε όσους είχαν νόμιμη κατοχή καλυμμένου χώρου εστιατορίου πριν την εκτέλεση του έργου ανάπλασης και με βάση τη θέση της πρόσοψης κάθε εστιατορίου στη λεωφόρο Αθηνών. Ως αποτέλεσμα δόθηκε άδεια χρήσης καθορισμένου χώρου στην προκάτοχο της εφεσείουσας. Έκτοτε δόθηκαν διαδοχικές άδειες χρήσης αρχικά προς την Royal Restaurant Ltd, προκάτοχο της εφεσείουσας, και στη συνέχεια από το 2014 προς την εφεσείουσα.
Το 2016 το υποστατικό κατείχετο από την εφεσείουσα. Ο Δήμος είναι προς την εφεσείουσα που παραχώρησε την επίμαχη άδεια χρήσης με διάρκεια ενός έτους, από 1.1.2016 μέχρι 31.12.2016. Μετά τη λήξη της άδειας η εφεσείουσα παρέμεινε στην κατοχή του χώρου.
Δίπλα από το εστιατόριο της εφεσείουσας διατηρούσε κατάστημα το ενδιαφερόμενο μέρος (το ΕΜ). Το 2016, το ΕΜ προχώρησε σε αλλαγή χρήσης του υποστατικού από κατάστημα σε εστιατόριο. Κατόπιν τούτου, στις 15.5.2017, εξασφάλισε από τον εφεσίβλητο άδεια χρήσης μέρους από τον πλακόστρωτο χώρο που βρίσκεται έναντι του δικού του εστιατορίου, ο οποίος προηγουμένως κατείχετο δυνάμει άδειας από την εφεσείουσα.
Την ίδια ημέρα ο Δήμαρχος Λάρνακας με επιστολή του προς τους δικηγόρους της εφεσείουσας και απαντώντας σε αίτημα της να της παραχωρηθεί ο ίδιος πλακόστρωτος χώρος όπως και το παρελθόν, απάντησε ότι το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε κατά πλειοψηφία να απορρίψει το αίτημα ως είχε, εγκρίνοντας να τους παραχωρηθεί χώρος που καθορίζεται στην επιστολή.
Ακολούθως η εφεσείουσα καταχώρισε προσφυγή εναντίον της εν λόγω απόφασης του Δήμου, με την οποία ζήτησε δήλωση του δικαστηρίου ότι η τελευταία αυτή απόφαση του εφεσίβλητου «να απορρίψει ανύπαρκτο αίτημα της Αιτήτριας και/ή να διατάξει όπως μη συνεχιστεί υπέρ της η από χρόνια παραχώρηση άδειας χρήσης συγκεκριμένου πλακόστρωτου χώρου στο παραλιακό μέτωπο Φοινικούδων που νομίμως και από χρόνια κατέχει είναι άκυρη, παράνομη, άνευ νομικού αποτελέσματος και παν ότι παραλήφθηκε να γίνει». Επίσης δήλωση του δικαστηρίου ότι η απόφαση με την οποία ο Δήμος «χορήγησε άδεια χρήσης του πλακόστρωτου χώρου που κατέχει η εταιρεία στο παραλιακό μέτωπο Φοινικούδων, στην εταιρεία Respiro Enterprises Ltd αντί και παρά το κεκτημένο από χρόνια νόμιμο δικαίωμα άδειας χρήσης και κατοχής της Αιτήτριας του εν λόγω χώρου είναι άκυρη και άνευ νομικού αποτελέσματος. Παν ότι παραλήφθηκε να γίνει.»
Δεν θα σταθούμε στο αιτητικό της προσφυγής, το οποίο ο ευπαίδευτος δικηγόρος του Δήμου χαρακτήρισε ως αντιφατικό. Θα προχωρήσουμε στην ουσία που εγείρεται με τον πρώτο λόγο έφεσης.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέτασε ζήτημα δικαιοδοσίας και ειδικότερα κατά πόσο η προσβαλλόμενη πράξη συνιστούσε πράξη δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου. Αποφάσισε ότι συνιστούσε πράξη ιδιωτικού δικαίου, κρίνοντας ότι ο Δήμος ενήργησε στα πλαίσια διαχείρισης της περιουσίας του και δεν έλαβε την επίδικη απόφαση για σκοπούς δημόσιου συμφέροντος.
Η βασική θέση της πλευράς της εφεσείουσας είναι ότι λόγω της ρύθμισης που έγινε με την απόφαση πολιτικής το 1994 και λόγω της παραχώρησης διαδοχικών αδειών χρήσης δημιουργήθηκε εύλογη πεποίθηση και προσδοκία στην εφεσείουσα ότι η κατοχή και η χρήση θα συνεχιζόταν και απέκτησε αποκρυσταλλωμένο δικαίωμα στο συγκεκριμένο πλακόστρωτο χώρο με πλήρη γνώση και συγκατάθεση του Δήμου.
Έγινε επίσης αναφορά στη γραπτή αγόρευση που καταχωρίστηκε για την εφεσείουσα ενώπιον του πρωτόδικου δικαστηρίου ότι «οι αιτητές αναφέρονται ως οι αποκλειστικοί δικαιούχοι και/ή κάτοχοι του πλακόστρωτου χώρου στον εγκεκριμένο χωροταξικό σχέδιο της Πολεοδομικής Άδειας 5/13». Σε σχέση με τούτο έγινε προσπάθεια να παρουσιαστεί η αναφερόμενη άδεια ενώπιον μας. Δεν ήταν, όμως, ενώπιον του πρωτοδίκου δικαστηρίου, ώστε πρωτογενώς να αξιολογηθεί και συνεπώς δεν μπορούσε να τεθεί ενώπιον μας, ούτε και να ληφθεί υπόψη στην τελική επιχειρηματολογία, όπως επιχειρήθηκε. Άλλωστε, υπενθυμίζουμε ότι η υπόθεση αφορά απλώς σε μια άδεια χρήσης συμφωνηθείσας διάρκειας ενός έτους, που χορηγήθηκε στην εφεσείουσα το 2016.
Ήταν περαιτέρω η θέση της εφεσείουσας ότι το γεγονός πως ο Δήμος ενήργησε ως φορέας δημόσιου δικαίου προκύπτει και από το ότι η συγκεκριμένη απόφαση ελήφθη στα πλαίσια διοικητικής διαδικασίας, δηλαδή με σύγκληση του αρμοδίου Συμβουλίου και λήψη απόφασης κατόπιν ψηφοφορίας.
Η πλευρά του Δήμου αλλά και του ΕΜ υποστήριξαν βασικά την πρωτόδικη απόφαση, η οποία βρίσκει και εμάς σύμφωνους.
Η άδεια χρήσης της εφεσείουσας είχε λήξει στις 31.12.2016. Η αρμόδια διαχειριστική επιτροπή ενόψει της λήξης της άδειας, εξέτασε το ζήτημα της εκ νέου παραχώρησης άδειας στην εφεσείουσα αλλά πλέον και στο ΕΜ και έλαβε τη συγκεκριμένη απόφαση.
Η φύση τέτοιας απόφασης και μάλιστα αναφορικά με τον πλακόστρωτο χώρο που προέκυψε μετά τη διαμόρφωση του παραλιακού μετώπου στις Φοινικούδες, με ταυτόσημα γεγονότα και εκχωρητή το Δήμο Λάρνακας, έχει διευκρινιστεί με σαφήνεια από την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Αντωνίου κ.α. ν. Δήμου Λάρνακας (2009) 3 ΑΑΔ 130 επί της οποίας το πρωτόδικο δικαστήριο ορθά βασίστηκε, υιοθετώντας το ακόλουθο εκτεταμένο μεν, διαφωτιστικό δε, απόσπασμα:
«.Το Ανώτατο Δικαστήριο στην πρωτόδικη του δικαιοδοσία απεδέχθη την προδικαστική ένσταση του καθ'ου η αίτηση Δήμου, ότι το επίδικο θέμα συνιστούσε θέμα ιδιωτικού δικαίου και απέρριψε την προσφυγή. Όπως σημειώθηκε στη σχετική απόφαση,
"Στην παρούσα υπόθεση ο Δήμος Λάρνακας παραχώρησε μέρος του χώρου που προέκυψε μετά τη διαμόρφωση του παραλιακού μετώπου από τα έργα της επιχωμάτωσης. Ο χώρος παραχωρήθηκε αρχικά από τη Δημοκρατία στο Δήμο Λάρνακας ο οποίος και τον διαχειρίζεται. Είμαι της γνώμης ότι η παραχώρηση μέρους του προς τους ιδιοκτήτες της μπυραρίας «Jungle» έγινε προς εξυπηρέτηση των ταμειακών συμφερόντων της διοίκησης, η οποία χρεώνει και συγκεκριμένο δικαίωμα. Η απόφαση δεν σκοπεί πρωταρχικά στην προώθηση δημόσιου σκοπού ούτε και επηρεάζει μέρος του κοινού. Βέβαια, όπως κάθε απόφαση, ασφαλώς και επηρεάζει κάποιο μέρος του κοινού και ιδιαίτερα τους ενοίκους της συγκεκριμένης πολυκατοικίας, όμως, δεν επηρεάζει το ευρύ κοινό όπως απαιτεί η νομολογία.
Ένα σημείο που δείχνει ότι πρόκειται περί πράξης ιδιωτικού δικαίου είναι και το γεγονός ότι αν ο ιδιοκτήτης της μπυραρίας παραβεί τους όρους της άδειάς του, ο Δήμος Λάρνακας για να επανακτήσει τον έλεγχο του χώρου θα πρέπει να προσφύγει στο Επαρχιακό Δικαστήριο. Πρόκειται κατά τη γνώμη μου για πράξη διαχείρισης περιουσίας του Δήμου και παρόλον ότι η απόφαση αυτή επηρεάζει παρεμπιπτόντως τα δικαιώματα μικρής μερίδας του κοινού, ο χαρακτήρας της απόφασης ως ιδιωτικού δικαίου παραμένει αναλλοίωτος, αφού πρωταρχικός σκοπός της απόφασης είναι η ρύθμιση δικαιωμάτων ιδιωτικού δικαίου.
Επίσης χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός ότι η χορηγηθείσα άδεια έχει συνταχθεί υπό μορφή συμβολαίου, το οποίο μάλιστα υπογράφηκε και εκ μέρους της ιδιοκτήτριας εταιρείας της μπυραρίας."»
Η κρίση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η προσβαλλόμενη απόφαση βρίσκεται στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου είναι ορθή. Αυτή ήταν η θέση και της ίδιας της εφεσείουσας στην Αγωγή αρ. 675/2017, στην οποία η εφεσείουσα είναι η ενάγουσα και η οποία αφορά στην ίδια άδεια χρήσης όπως η παρούσα υπόθεση. Το Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας σε ενδιάμεση απόφαση του, αφού σημείωσε ότι η θέση των δικηγόρων όλων των πλευρών ήταν πως η υπόθεση δεν αφορούσε σε διοικητική πράξη, έκρινε ότι όντως είχε δικαιοδοσία και εξέδωσε προσωρινό απαγορευτικό διάταγμα εναντίον του Δήμου σε σχέση με την κατοχή του συγκεκριμένου χώρου. Σημειώνουμε ότι η αγωγή εκκρεμεί ακόμα, κάτι που έδωσε έρεισμα στον ευπαίδευτο δικηγόρο του Δήμου να εισηγηθεί ότι τίθεται ακόμα και θέμα κατάχρησης της διαδικασίας.
Η εν λόγω απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου εφεσιβλήθηκε με την Πολιτική Έφεση Ε187/2017, Δήμος Λάρνακας ν. Royal Ris Restaurant Ltd, ημερομηνίας 25/1/2019, όπου το Ανώτατο Δικαστήριο, απέρριψε την εισήγηση ότι η απόφαση σε μια άλλη υπόθεση, την Royal Ris Ltd v. Δήμου Λάρνακας (2005) 1 ΑΑΔ 1149, αποτελούσε δεδικασμένο, λόγω της αλλαγής του δικαιούχου του δικαιώματος χρήσης. Παρά ταύτα, σημείωσε ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο εκδίδοντας απαγορευτικό διάταγμα εναντίον του Δήμου είχε παραγνωρίσει την Royal Ris Ltd (2005), ως υφιστάμενη νομολογία η οποία μάλιστα προήλθε κατά βάση από τους ίδιους διαδίκους με παραπλήσια ονόματα. Στην υπόθεση εκείνη επαναλήφθηκε η αποκρυσταλλωμένη αρχή ότι το δικαίωμα χρήσης με βάση υφιστάμενη άδεια τερματίζεται στη λήξη χωρίς να δημιουργείται οποιοδήποτε άλλο δικαίωμα.
Στην Royal Ris Ltd (2005), ανωτέρω, το ερώτημα δεν ήταν κατά πόσον βρισκόμαστε ή όχι στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου, αλλά με δεδομένο ότι επρόκειτο για σχέση ιδιωτικού δικαίου, κρίθηκε ότι η σχέση αυτή, με βάση τα δεδομένα της υπόθεσης, αποτελούσε άδεια χρήσης και όχι μίσθωση.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο ορθά δεν εξέτασε τους λόγους ακυρότητας, που του αποδίδεται ως σφάλμα με την έφεση, εφόσον προέκρινε ότι δεν είχε δικαιοδοσία.
Η έφεση απορρίπτεται με €3.000 συμφωνηθέντα έξοδα υπέρ του Εφεσίβλητου, πλέον ΦΠΑ.
Τ. Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
Ν. ΣΑΝΤΗΣ, Δ.
Μ. ΚΑΛΛΙΓΕΡΟΥ, Δ.
/ΓΓ