|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Άρθρο 23(3)(γ) του Ν. 33/64 - Μεταβατικές Διατάξεις)
(Έφεση Κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 136/19)
30 Σεπτεμβρίου, 2024
[ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ, ΓΕΩΡΓΙΟΥ, Δ/ΣΤΕΣ]
1. ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
2. ΒΑΣΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Εφεσείοντες/Αιτητές
και
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΔΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΣ
Εφεσίβλητοι/Καθ΄ ων η αίτηση
______________________
Αντ. Τερέντης, τους Εφεσείοντες
Κ. Παπαδοπούλου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Εφεσίβλητους.
_________________
ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον ΓΕΩΡΓΙΟΥ, Δ.
_________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΓΕΩΡΓΙΟΥ, Δ.: To Τμήμα Γεωργίας, με σκοπό την αντιμετώπιση προβλημάτων που δημιουργούνταν μετά από έντονες βροχοπτώσεις και τη διαχείριση των όμβριων υδάτων, προχώρησε σε επίστρωση δρόμου με οπλισμένο σκυρόδεμα και δημιουργήθηκε αυλάκι το οποίο καταλήγει στο ακίνητο, συνιδιοκτησίας των εφεσειόντων, το οποίο βρίσκεται στο Αλεθρικό. Επισημαίνεται ότι, οι εφεσείοντες, με υπεύθυνη δήλωση τους ημερ. 29.9.2015, αποδέχθηκαν την εκτέλεση των εργασιών που συμφωνήθηκαν στις 20.1.2015 και δη, μεταξύ άλλων, την κατασκευή αυλακιού από σκυρόδεμα.
Οι εφεσείοντες, στις 23.6.2016 , μέσω του δικηγόρου τους, υπέβαλαν αίτημα «. για επιδιόρθωση παράνομης ενέργειας από πλευράς κρατικών αρχών, ήτοι άνοιγμα χαντακιού που παρεμποδίζει την πρόσβαση με γεωργικά οχήματα και/ή πυροσβεστικά» στο τεμάχιο τους, τονίζοντας πως «έγινε προσπάθεια παραπλάνησης τους, δια την εξασφάλιση της συγκατάθεσης τους». Πρόσθετα δε, ως αναφέρεται σ' αυτήν, οι πιο πάνω ενέργειες καθιστούν πέραν από δυσκόλως προσβάσιμη μέχρι μη προσβάσιμη τη διέλευση μεγάλων γεωργικών μηχανημάτων καθώς και πυροσβεστικών οχημάτων. Ήταν δε η θέση τους ότι, το ακίνητο δεν μπορεί να καλλιεργηθεί με αποτέλεσμα να υποστούν ζημιές.
Ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος με επιστολή του 6.4.2017, αφού αναφέρθηκε στο ιστορικό της υπόθεσης, ενημέρωσε τον συνήγορο των εφεσειόντων ότι το Τμήμα Γεωργίας, ακολουθώντας τα συμφωνηθέντα, προχώρησε στην προκήρυξη προσφορών και γύρω στα μέσα του 2012 ξεκίνησε η έναρξη των εργασιών, οι οποίες ολοκληρώθηκαν και επιτρέπουν την ομαλή διακίνηση οχημάτων, επισημαίνοντας ότι για την ολοκλήρωση του εξασφαλίστηκε η συναίνεση των εφεσειόντων.
Ακολούθως, οι εφεσείοντες με την αίτηση ακύρωσης ζητούσαν δήλωση του Δικαστηρίου ότι, η πιο πάνω απόφαση της εφεσίβλητης, η οποία κοινοποιήθηκε σ' αυτούς στις 14.4.2017 και με την οποία αρνήθηκε την επιδιόρθωση, είναι άκυρη, παράνομη και στερείται οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι οι εφεσείοντες «. απαραδέκτως προσβάλλουν πράξη, όπως είναι η επιδιόρθωση και/ή το άνοιγμα χαντακιού, που δημιουργεί διαφορά ιδιωτικού δικαίου, η οποία υπάγεται στην αρμοδιότητα των πολιτικών δικαστηρίων». Πρόσθετα δε, επισήμανε ότι η επιστολή ημερ. 6.4.2017, την οποία προσβάλλουν, έχει χαρακτήρα πληροφοριακής φύσης και δεν πρόκειται για εκτελεστή διοικητική πράξη. Έτσι, και για τους δύο πιο πάνω λόγους απέρριψε την προσφυγή.
Οι εφεσείοντες, με συνολικά εννέα λόγους έφεσης, αμφισβητούν την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης. Ειδικότερα, ότι εσφαλμένα: (i) αποφάνθηκε ότι η διαφορά εμπίπτει στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου (λόγος έφεσης αρ. 8), (ii) θεωρήθηκε ότι προσβάλλεται η επιστολή ημερ. 6.4.2017 αντί η διοικητική πράξη με την οποία η εφεσίβλητη αρνήθηκε την επιδιόρθωση της παράνομης ενέργειας τους (λόγος έφεσης αρ. 1), (iii) δεν εξετάστηκαν ζητήματα παράβασης του ενωσιακού δικαίου (λόγοι έφεσης αρ. 2 και 9), και (iv) έκρινε ότι η απόφαση της διοίκησης είναι πληροφοριακού χαρακτήρα και πρόσθετα η απόφαση του Δικαστηρίου επί τούτου στερείται αιτιολογίας (λόγοι έφεσης αρ. 3, 4, 5, 6 και 7).
Το πως η νομολογία μας αντιμετωπίζει το ζήτημα, αν η προσβαλλόμενη πράξη ανάγεται στη σφαίρα του δημοσίου ή του ιδιωτικού δικαίου, σχετικά είναι τα όσα αναφέρθηκαν στην υπόθεση Λοιζίδης v. Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος Ε.Δ.Δ 5/2018 ημερ. 20.11.2023 όπου υιοθετήθηκε ο λόγος της υπόθεσης Αναφορικά με την Darimpex Ltd, Πολ. Έφ. 216/20, ημερ. 7.6.2021, στην οποία επισημάνθηκαν τα ακόλουθα:
«Στην απόφαση Δημοκρατία ν. Τόκα (1995) 3 ΑΑΔ 218, απασχόλησαν τα βασικά κριτήρια για την οριοθέτηση των τομέων του δημόσιου και ιδιωτικού δικαίου. Βασική παράμετρο συνιστά η εγγενής φύση της πράξης, σε συνδυασμό με το συμφέρον του κοινού στο συγκεκριμένο τομέα λειτουργίας δημόσιας αρχής ή οργάνου. Με δεδομένη τη διαπίστωση ότι η διαχωριστική γραμμή μεταξύ των δυο τομέων δικαίου είναι λεπτή και δεν είναι εύκολο πάντοτε να συρθεί, σημειώνονται τα ακόλουθα, στη σελίδα 222:
'O τομέας του δημοσίου δικαίου οριοθετείται, όπως διευκρινίζει η νομολογία, από το ενδιαφέρον του δημοσίου στην προαγωγή των σκοπών που αποβλέπει ο νομοθέτης να προάγει, με τη χορήγηση της εξουσίας, από την άσκηση της οποία απορρέει η απόφαση η οποία προσβάλλεται.
Η εγγενής φύση της πράξης, σε συνδυασμό με το συμφέρον του κοινού στο συγκεκριμένο τομέα λειτουργίας δημόσιας αρχής ή οργάνου, αποτελεί το βασικό κριτήριο για την οριοθέτηση των αντίστοιχων τομέων του δικαίου. Εάν η πράξη σκοπεί, κατά κύριο λόγο (primarily), στην προαγωγή δημόσιου σκοπού, αυτή ανάγεται στο πεδίο του δημοσίου δικαίου και, στην αντίθετη περίπτωση, σε εκείνο του ιδιωτικού δικαίου - (βλ. Antoniou and Others v. Republic (1984) 3 C.L.R. 623 και Machlouzarides v. Republic (1985) 3 C.L.R. 2342, 2346).'
Όπως είχε την ευκαιρία να επαναλάβει το Ανώτατο Δικαστήριο στην υπόθεση Θεοχαρίδη, Π.Ε. 124/2018, ημερ. 26.9.2019, ECLI:CY:AD:2019:A392, ECLI:CY:AD:2019:A392:
'Ο πρωταρχικός σκοπός της πράξης είναι ο πιο καθοριστικός, παρά το όργανο που την εξέδωσε. Στην υπόθεση Ζέμπασιης κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2010) 3 Α.Α.Δ. 442, τονίστηκε ότι «αν με την πράξη που εκδίδει διοικητικό όργανο επιδιώκεται πρωταρχικά η εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού, τότε η πράξη εμπίπτει στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου και μπορεί να προσβληθεί βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος». (Βλ. επίσης Antoniou and others v. Republic (1984) 3 C.L.R. 623)'». (Βλ. επίσης Λεωφορεία Λευκωσίας Δημόσια Εταιρεία Λτδ κ.ά. ν. Δημοκρατίας κ.ά., Ε.Δ.Δ. αρ. 36/17, ημερ. 17.10.23,
Το Άρθρο 146.1 του Συντάγματος διαλαμβάνει ότι το Διοικητικό Δικαστήριο «. έχει αποκλειστική δικαιοδοσία να αποφασίζει σε πρώτο βαθμό επί πάσας προσφυγής υποβαλλόμενης κατά αποφάσεως, πράξεως ή παραλείψεως οιουδήποτε οργάνου, αρχής ή προσώπου ασκούντων εκτελεστική ή διοικητική λειτουργία .».
Στην υπόθεση Valana v. The Republic 3 R.S.C.C. 92, αποφασίστηκε ότι οι λέξεις «πράξη» ή «απόφαση» στο Άρθρο 146.1 του Συντάγματος σημαίνει μια πράξη ή απόφαση, η οποία εμπίπτει μόνο στην σφαίρα του δημοσίου δικαίου και όχι μια πράξη ή απόφαση ενός δημοσίου λειτουργού στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου. (βλ. Achilleas Hadjikyriakou and Theodologia Hadjiapostolou 3 R.S.C.C. 89).
Στην Γεωργίου ν. Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (1995) 3 Α.Α.Δ. 424, επισημάνθηκε ότι η ρύθμιση αστικών περιουσιακών δικαιωμάτων είναι θέμα ιδιωτικού δικαίου και δεν αποτελεί πράξη ή απόφαση εντός της έννοιας του ΄Αρθρου 146.1 του Συντάγματος.
Στην υπό εξέταση περίπτωση, ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι, τα συγκεκριμένα θέματα που εγέρθηκαν με την προσφυγή δεν εμπίπτουν στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου, αφού εκείνο που ουσιαστικά ζητούσαν οι εφεσείοντες, είναι η επιδιόρθωση ώστε, κατά την θέση τους, να μην παρεμποδίζεται η πρόσβαση στο τεμάχιο τους, κάτι το οποίο δεν εμπίπτει στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου. Συνεπώς, το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν είχε δικαιοδοσία να εξετάσει το συγκεκριμένο ζήτημα που εγέρθηκε με την αίτηση ακύρωσης. Και ενόψει τούτου, από την μια, δεν απαιτείτο να εξετάσει κατά πόσο ήταν πληροφοριακού χαρακτήρα η επιστολή, ημερ. 6.4.2017, και από την άλλη ορθά δεν εξέτασε τους λόγους ακύρωσης αφού δεν είχε δικαιοδοσία. Δεν πρόκειται για αρνησιδικία, ως προβάλλει ο συνήγορος των εφεσειόντων αλλά για λανθασμένο διάβημα που λήφθηκε από μέρους τους.
Ενόψει της πιο πάνω κατάληξης, παρέλκει η εξέταση των λοιπών λόγων έφεσης.
Για όλους τους λόγους που εξηγούνται πιο πάνω, η έφεση απορρίπτεται. Ενόψει ότι, δεν καταχωρίστηκε περίγραμμα αγόρευσης από την εφεσίβλητη, τα έξοδα της έφεσης θα επιδικαστούν μειωμένα υπέρ της τελευταίας. Έτσι, τα έξοδα της έφεσης, εκ ποσού €1.300, επιδικάζονται υπέρ της εφεσίβλητης και εναντίον των εφεσειόντων.
Τ. ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.
ΣΤ. ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ, Δ.
Η. ΓΕΩΡΓΙΟΥ, Δ.
/ΕΑΠ.