ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

  Πολιτική Αίτηση Αρ. 54/2023

 

 

20 Νοεμβρίου, 2024

 

 

[Γ.Ν. ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.]

 

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ  ΜΕ  ΤΟ  ΑΡΘΡΟ  155(4)  ΤΟΥ  ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ  ΤΑ  ΑΡΘΡΑ  3 ΚΑΙ 9  ΤΟΥ  ΠΕΡΙ  ΑΠΟΝΟΜΗΣ  ΤΗΣ  ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ  (ΠΟΙΚΙΛΑΙ  ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ)  ΝΟΜΟΣ 33  ΤΟΥ  1964 ΟΠΩΣ ΑΥΤΟΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΑ

 

ΚΑΙ

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ  ΜΕ  ΤΗΝ  ΑΙΤΗΣΗ  ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΦΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ   CERTIORARI

 

ΚΑΙ

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ  ΜΕ  ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΑΤΑΛΙΩΤΗ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΗΤΗ Α' ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΎ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΠΑΦΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 23.1.2023, ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΟΒΛΗΘΕΝΤΑ ΥΠΟ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ ΕΞΟΔΩΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 2.8.2022 ΓΙΑ ΨΗΦΙΣΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΠΕΛΑΤΙΔΑΣ ΤΟΥ ΑΓΝΗΣ ΚΑΛΛΙΔΟΥ ΚΑΛΗΜΕΡΗ ΕΝΑΓΟΜΕΝΗΣ 3 ΣΤΗΝ ΑΓΩΓΗ ΑΡ. 1419/16 ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΔΙΑΣΤΗΡΙΟΥ ΠΑΦΟΥ.

 

-------------------------

 

Γ. Παπαθεοδώρου, για Αιτητή

Ειρ. Σωκράτους (κα)  για τον Καθ'  ου η Αίτηση

-------------------

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.  Με την παρούσα, διά κλήσεως αίτηση, ζητείται, από τον αιτητή, η έκδοση εντάλματος certiorari για την ακύρωση απόφασης του Πρωτοκολλητή του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου, επί θεμάτων που αφορούν στη δικαιοδοσία ψήφισης εξόδων, μεταξύ δικηγόρου και πελάτη.  Τούτα, ανεφύησαν στην αγωγή 1419/2016 του πιο πάνω Επαρχιακού Δικαστηρίου, μετά την ολοκλήρωση της, όπως θα εξηγηθεί πιο κάτω.  Δια της εν λόγω αιτήσεως, η οποία καταχωρίστηκε κατόπιν αδείας, γίνεται επίκληση της εξουσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος, προς το σκοπό αναθεώρησης της νομιμότητας της προαναφερθείσας απόφασης του Πρωτοκολλητή. 

 

Το ιστορικό, της υπό εξέταση υπόθεσης έχει ως εξής:  Η πιο πάνω αγωγή, προσέβαλλε την εγκυρότητα της διαθήκης συγκεκριμένης αποβιωσάσης.  Στρεφόταν δε, εναντίον των δύο εκτελεστών της και της αδελφής της, εναγομένης 3.  Η αγωγή, συμβιβάστηκε στις 24.9.2019.    Στο πλαίσιο του εν λόγω συμβιβασμού, ο οποίος αναφέρεται σε πρακτικό του Δικαστηρίου ίδιας ημερομηνίας, η αγωγή αποσύρθηκε εναντίον της εναγομένης 3, αφού είχε αποβιώσει και αυτή, στο μεταξύ. Η απόσυρση, όπως μπορεί να γίνει αντιληπτό από το σχετικό πρακτικό, έγινε με έξοδα υπέρ της περιουσίας της τελευταίας, τα οποία θα υπολογίζονταν από τον Πρωτοκολλητή για ένα δικηγόρο μόνο, αν και εκπροσωπείτο από δύο, και θα εγκρίνονταν από το Δικαστήριο.  Η συγκεκριμένη διαταγή ικανοποιήθηκε.  Τα εγκριθέντα έξοδα, επιβάρυναν την περιουσία της αποβιωσάσης,  στην οποία αφορούσε η διαθήκη.  Ο εκ των εκτελεστών της πιο πάνω περιουσίας, εναγόμενος 2 στην αγωγή, μετέπειτα διαχειριστής της περιουσίας της εναγομένης 3, είναι ο καθ'  ου η αίτηση στην παρούσα διαδικασία. 

 

Ό,τι εδώ ενδιαφέρει, είναι πως η εν λόγω εναγόμενη 3 είχε εκπροσωπηθεί στην αγωγή από δύο δικηγόρους, ήτοι από τον αιτητή και το δικηγόρο που τον εκπροσωπεί στην παρούσα διαδικασία.  Η εκπροσώπηση της, ως άνω, έγινε έναντι ειδικού διοριστηρίου, το οποίο είχε καταχωριστεί με το σημείωμα εμφάνισης και περιλάμβανε συμφωνία η οποία προέβλεπε αυτοί να ελάμβαναν επιπλέον αμοιβή για τις υπηρεσίες τους προς αυτή, (η ειδική συμφωνία).  Παρεμπιπτόντως, παρόμοιο αίτημα για ψήφιση εξόδων του δικηγόρου του αιτητή, στη βάση της ειδικής συμφωνίας, αφού διήλθε από τα ίδια στάδια όπως και το υπό αναφορά αίτημα του αιτητή, τελικώς στέφθηκε με επιτυχία.  Εκδόθηκε ένταλμα certiorari και έτσι ακυρώθηκε η εκεί απόφαση του Πρωτοκολλητή.  Σχετική είναι η υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση του Γεώργιου Παπαθεοδώρου, Πολιτική Αίτηση αρ. 99/2021, 19.10.2021, ECLI:CY:AD:2021:D490, στην οποία θα γίνει αναφορά σε κατοπινό στάδιο. 

 

Όσον αφορά την παρούσα περίπτωση, στις 2.8.2022, μετά από την πάροδο τριών, σχεδόν, χρόνων από τον προαναφερθέντα συμβιβασμό της αγωγής 1419/2016, στις 24.9.2019, ο αιτητής καταχώρισε στο πιο πάνω Επαρχιακό Δικαστήριο αίτημα για την ψήφιση εξόδων σε σχέση με υπηρεσίες προς την εναγομένη 3.  Ο σχετικός κατάλογος, ο οποίος συνοδευόταν  από το προαναφερθέν ειδικό διοριστήριο επιδόθηκε στον εναγόμενο 2 στην αγωγή, ο οποίος, όπως έχει προλεχθεί, ήταν σε κατοπινό χρόνο, διαχειριστής και της περιουσίας της εναγομένης 3.  Η ψήφιση εξόδων, αναφερόμενη στην αγγλική ως taxation, αφορά στον υπολογισμό από πρωτοκολλητή των εξόδων που  ο  δικηγόρος δικαιολογείται να λαμβάνει από τον πελάτη του για υπηρεσίες που του  προσέφερε σε συγκεκριμένη αγωγή. Η συγκεκριμένη εξουσία χαρακτηρίζεται ως οιονεί δικαστική, (βλ. Evand Promotions Ltd v. Frank Rutman (Αρ.1) (1998) 1 Α.Α.Δ. 92).  Όλα τα σχετικά για την υποβολή και την εξέταση τέτοιου αιτήματος, προβλέπονταν κατά τον, ως άνω, ουσιώδη χρόνο, από τη Δ.59,  των παλαιών Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας. 

 

Στην προκειμένη περίπτωση, ο κατάλογος εξόδων είχε οριστεί για ψήφιση στις 3.11.2022.  Κατά τη διαδικασία ενώπιον του αρμόδιου Πρωτοκολλητή,  ο καθ' ου η αίτηση εκπροσωπήθηκε από δικηγόρο, ο οποίος υπέβαλε διάφορες ενστάσεις, δικαιοδοτικής φύσεως αλλά και επί της ουσίας.  Αυτές παρατίθενται με περισσή επιμέλεια στην υπό αναφορά απόφαση, όπως και το αποτέλεσμα της διεξαχθείσας εξέτασης.   Δύο από τις εν λόγω ενστάσεις  ήταν καθοριστικές για την απόφαση του Πρωτοκολλητή.  Κατά πρώτο, τέθηκε θέμα ότι το αίτημα του αιτητή  για ψήφιση των εξόδων του δεν μπορούσε να είχε επιδοθεί στον καθ' ου η αίτηση, δεδομένου ότι η διαχείριση αρ. 437/2018, της περιουσίας της εναγομένης 3, είχε ολοκληρωθεί στις 30.11.2018.  Ως εκ τούτου, αυτός απηλλάγη των καθηκόντων του, ως διαχειριστής αυτής.  Κατά δεύτερο, αμφισβητήθηκε το κύρος της ειδικής συμφωνίας μεταξύ του αιτητή και της εναγομένης 3, για τα επιπλέον έξοδα του πρώτου.  Συγκεκριμένα,  υποβλήθηκε ότι αυτή ήταν άδικη και παράλογη, (unfair and unreasonable), για την εναγομένη 3, δεδομένης της ηλικίας της, ήταν τότε 80 χρονών, και των προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε, για τα οποία τύγχανε θεραπείας σε ιδιωτικό νοσοκομείο.  

 

Στη βάση των πιο πάνω ενστάσεων και συναφών ισχυρισμών, ο ευπαίδευτος Πρωτοκολλητής υπό το πρίσμα της Δ.59 Κ.25[1] των προαναφερθέντων κανονισμών, έκρινε ότι ο ίδιος δεν είχε εξουσία να εξετάσει, ειδικά,  το τελευταίο θέμα.  Αφού δε, βεβαίωσε τα γεγονότα, το παρέπεμψε προς εξέταση και απόφαση από το Δικαστήριο.  Προηγουμένως, αφού αναφέρθηκε και στο θέμα της επίδοσης του αιτήματος ψήφισης προς τον καθ΄ ου η αίτηση, διατύπωσε την απόφαση του ως εξής: 

«Συνοψίζοντας τα ευρήματα μου κρίνω ότι η αίτηση για ψήφιση των εξόδων κακώς επιδόθηκε στον Παναγιώτη Καλλίδη (καθ΄ ου η αίτηση) ο οποίος με το κλείσιμο της διαχείρισης απώλεσε την ιδιότητα του Διαχειριστή.  Με την επιφύλαξη του ευρήματος αυτού με βάση τον ισχυρισμό ότι η συμφωνία είναι άδικη και αδικαιολόγητη καθώς και ότι η κα Αγνή Καλλίδου ξεγελάστηκε, θεωρώ ότι δεν μπορεί να προχωρήσει η ψήφιση του παρόντος καταλόγου και το ζήτημα θα πρέπει να τεθεί υπόψη του δικαστηρίου για τα περαιτέρω ως προβλέπεται στη Διαταγή 59 Θεσμός 25.»

 

Ο αιτητής, με το αιτούμενο ένταλμα certiorari επιδιώκει την ακύρωση της πιο πάνω απόφασης του Πρωτοκολλητή.  Όπως αναφέρεται στην έκθεση που καταχωρίστηκε μαζί με την μονομερή αί

τηση για άδεια, υπό το Γ, αυτή συνιστά «Έκδηλη νομική πλάνη ως προς την εφαρμογή. των προνοιών της Δ.59 Θ.25 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας».  Στην εν λόγω έκθεση αναφέρεται, επίσης, υπό το Ε, ότι είναι εσφαλμένη η κρίση του Πρωτοκολλητή, πως ο εναγόμενος 2, (καθ' ου η αίτηση),  στον οποίο είχε επιδοθεί το αίτημα για ψήφιση μαζί με το σχετικό κατάλογο εξόδων και την ειδική συμφωνία, έπαυσε να κατέχει την ιδιότητα του διαχειριστή της περιουσίας της εναγομένης 3.  Τοιουτοτρόπως, έθεσε θέμα έλλειψης δικαιοδοσίας του ιδίου να προβεί στην εξέταση του υπό αναφορά αιτήματος του αιτητή για ψήφιση εξόδων.   Προβάλλεται και αριθμός άλλων λόγων, οι οποίοι είναι επικουρικοί των δύο προαναφερθέντων λόγων.

 

Ειδικά, ως προς τον πρώτο λόγο, βασικά, αυτός παραπέμπει στις πρόνοιες του άρθρου 10(1) του περί Συμβάσεων Νόμου, Κεφ. 149, όπου προβλέπεται ότι για να είναι έγκυρη μια συμφωνία πρέπει οι συμβαλλόμενοι να προέρχονται σε αυτή με την ελεύθερη βούληση τους.  Διαφορετικά, αυτή είναι ακυρώσιμη, κατ' επιλογή του μέρους που ισχυρίζεται ότι, κατά το δεδομένο χρόνο  στερείτο τέτοιας βούλησης.  Εφόσον, λοιπόν, είχε εγερθεί ανάλογη ένσταση, όπως προβλέπεται στη Δ.29 Κ.25, ο ευπαίδευτος Πρωτοκολλητής ορθά την παρέπεμψε για να αποφασιστεί από το Δικαστήριο.  Τούτο, υπό το φως υπενθυμίζεται, του ισχυρισμού του καθ' ου η αίτηση, ότι η ειδική συμφωνία ήταν άδικη και παράλογη δεδομένης της ηλικίας και της φυσικής κατάστασης, τότε, της εναγομένης  3.  Εν ολίγοις, είχε τεθεί θέμα ότι η εναγομένη 3 παραχώρησε το ειδικό διοριστήριο με ενσωματωμένη σε αυτό την ειδική συμφωνία, χωρίς την ελεύθερη βούληση της.  Σύμφωνα με τη  Δ.59 Κ.29[2], η διαδικασία της ψήφισης καταλόγου εξόδων,  προσομοιάζει με ακρόαση αγωγής. Ενδιαφέρει δε, ιδιαίτερα, το στάδιο παραπομπής αιτήματος για ψήφιση εξόδων στο δικαστήριο.    Επομένως, θα μπορούσε και η ένσταση αυτή να επιτύχει.

 

Όσον αφορά το δεύτερο λόγο, παραπέμπει στις πρόνοιες του περί Διαχείρισης Κληρονομιών Νόμου, Κεφ. 189.  Σύμφωνα με το νόμο αυτό, η έκδοση παραχωρητηρίου γίνεται από αρμόδιο Πρωτοκολλητή και σηματοδοτεί την έναρξη της διαχείρισης της περιουσίας αποβιωσάντος προσώπου η οποία διεξάγεται από τον κατονομαζόμενο σ'  αυτό διαχειριστή.  Αποτελεί συνήθη πρακτική, κατά το στάδιο έκδοσης του, να ζητείται από αυτό να παραχωρήσει εγγύηση (bond) ότι θα διαχειριστεί την περιουσία με τη δέουσα επιμέλεια, σύμφωνα με το νόμο.  Στην πορεία, ο διαχειριστής συλλέγει την περιουσία και τη διαχειρίζεται, ανάλογα.  Πρώτα, πληρώνει χρέη που, τυχόν,  υπάρχουν.  Εφόσον παραμείνει περιουσία, τη διανέμει στους δικαιούχους. Με το πέρας και του σταδίου αυτού, ο διαχειριστής καταθέτει λογαριασμούς, γνωστοί και ως  τελικοί λογαριασμοί, προς έγκριση από τον Πρωτοκολλητή.  Εφόσον αυτοί εγκριθούν, η διαχείριση της περιουσίας θεωρείται, στο στάδιο εκείνο ότι έχει περατωθεί οπότε ο διαχειριστής, εμμέσως πλην σαφώς, αποδεσμεύεται των καθηκόντων του με βάση το παραχωρητήριο.  Δεν υπάρχει, κατ΄ εκείνο το στάδιο, άλλη περιουσία για να τύχει διαχείρισης.  Στο Halsbury's Laws of England, τέταρτη έκδοση, τόμος 17, στην παράγραφο 1236, αναφέρονται, σχετικά, τα εξής:

 

"Upon the distribution of the residuary estate, but not before, personal representatives are entitled to be discharged.  It is usual in a complicated case for a formal release under seal containing proper recitals to be executed by the persons entitled to the residue, although in simple cases they merely sign the residuary accounts."

 

Όσον αφορά το παραχωρητήριο, αν και δεν ακυρώνεται, όμως, ατονεί. 

 

Στην προκειμένη περίπτωση, ακριβώς, αυτό έχει συμβεί σε σχέση με τον καθ'  ου η αίτηση, διαχειριστή της περιουσίας της αποβιωσάσης, εναγομένης 3 στην προαναφερθείσα αγωγή.   Επομένως, ο ευπαίδευτος Πρωτοκολλητής, ορθώς, έκρινε ότι δεν ήταν επιτρεπτή η επίδοση του αιτήματος για ψήφιση εξόδων και των σχετικών με αυτό εγγράφων στον καθ' ου  αίτηση.  Τούτο, καθότι, με την ολοκλήρωση της διαχείρισης της περιουσίας της εναγομένης 3, αποβιωσάσης, και την έγκριση στις 30.11.2018 των τελικών λογαριασμών, συναφώς,  αυτός κατέστη factus officio.  Δεν τίθεται, βέβαια, θέμα στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας, εξέτασης πώς θα μπορούσε ο αιτητής να προωθήσει το αίτημα του για πληρωμή εξόδων στη βάση της ειδικής συμφωνίας που αυτός είχε συνάψει με την εναγομένη 3.  Παρεμπιπτόντως, σημειώνεται ότι η παρούσα  περίπτωση διακρίνεται από την προαναφερθείσα υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση του Γεώργιου Παπαθεοδώρου, όπου έχει διαπιστωθεί ότι με την αίτηση για έκδοση certiorari ο εκεί αιτητής δεν προσέβαλλε το κύρος της ειδικής συμφωνίας, αλλά ούτε και είχε τεθεί θέμα αποδέσμευσης του διαχειριστή της εναγομένης 3 από τα καθήκοντα του, λόγω ολοκλήρωσης της διαχείρισης της.

 

Για τους πιο πάνω λόγους η παρούσα αίτηση δεν μπορεί να επιτύχει και απορρίπτεται.  Επιδικάζονται έξοδα υπέρ του καθ'  ου η αίτηση και εναντίον του αιτητή τα οποία να υπολογιστούν από την Πρωτοκολλητή και να εγκριθούν από το Δικαστήριο.

 

                                                                             Γ.Ν. ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.

 

 

 

/γκ