|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Αίτηση αρ. 98/2023)
(i-Justice)
11 Οκτωβρίου, 2023
[Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964 ΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ 2018 (5/2018)
____________________
Νικολέττα Χαραλαμπίδου (κα) για Νικολέττα Χαραλαμπίδου ΔΕΠΕ, για τον Αιτητή.
Τασούλα Τζίρτη (κα), για την Καθ΄ ης η αίτηση.
____________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.: Ο αρχαίος Έλλην ελεγειακός ποιητής, Φωκυλίδης ο Μιλήσιος, ο οποίος γεννήθηκε τον 6ον αιώνα προ Χριστού, είχε αναφέρει, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Μηδενί δίκην δικάσης, πρίν αμφοίν μύθον ακούσης.» Με άλλα λόγια, μην αποφασίσεις, πριν ακούσεις την ιστορία (μύθον) και από τους δύο.
Αιώνες μετά, ο αείμνηστος Στυλιανίδης, Δ, ο οποίος διετέλεσε Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου για μικρή χρονική περίοδο, 1.7.1994-1.4.1995, προφανώς έχοντας υπόψη του και το αρχαίο ρητό, «Μηδένα ανήκουστον δικάζειν», είχε αναφέρει τα ακόλουθα στην υπόθεση Cyprus Sulphur κ.ά. ν. Παραρλάμα κ.ά. (1990) 1 Α.Α.Δ. 1040:
«Η αρχή «ουδείς δικάζεται ανήκουστος» είναι καλά εμπεδωμένη στο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης στην Κύπρο. Είναι βασική αρχή δικαίου ότι το Δικαστήριο αποφασίζει τις διαφορές των μερών αφού ακούσει και το άλλο μέρος. Αυτό εκφράζεται με το λατινικό αξίωμα audi alteram partem. ..»
Τρία χρόνια αργότερα, ο αείμνηστος Νικήτας, Δ., στη Χριστοφίδης (Αρ. 1) (1993)1 Α.Α.Δ. 613, είπε τα εξής:
«Πρέπει όμως να τονιστεί ότι στις περιπτώσεις που διαφαίνεται παραβίαση των αρχών της φυσικής δικαιοσύνης ή συνταγματικών δικαιωμάτων του διάδικου μέρους, όπως τα δικαιώματα που προστατεύονται από το άρθρο 30.3 του συντάγματος για παρουσίαση της υπόθεσης του στο Δικαστήριο χωρεί επέμβαση με Certiorari.
[.]
Η λυδία λίθος της δίκαιης δίκης είναι το δικαίωμα ακρόασης. Φαίνεται πως εδώ όλες οι θεραπείες που παρασχέθηκαν με το διάταγμα της 29.7.1993 είναι οριστικού χαρακτήρα και παραχωρήθηκαν κατόπιν αίτησης ex parte.»
Πρόσφατα, η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, στην Αναφορικά με την Αίτηση του Nikolai Ivanovich Kazakov, Πολ. Έφεση Αρ. 72/2022, ημερ. 17.7.2023, ECLI:CY:AD:2023:A252, σημείωσε πως:
«Το δικαίωμα του καθενός να λαμβάνει γνώση για οιαδήποτε δικαστική διαδικασία τον αφορά ή μπορεί να επηρεάσει τα δικαιώματα του και να παραστεί στη διαδικασία και να ακουστεί, είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης στην Κύπρο.
[.]
Η διεξαγωγή κάθε διαδικασίας στην παρουσία όλων των ενδιαφερομένων ή εφόσον έχουν όλοι δεόντως ειδοποιηθεί, είναι ο κανόνας.»
Τα γεγονότα της υπόθεσης εμφαίνονται στην απόφαση που εξέδωσα στις 3.8.2023, όταν έδιδα την άδεια για καταχώριση αίτησης διά κλήσεως για έκδοση Προνομιακού Εντάλματος Certiorari. Το παράπονο του αιτητή εστιάζεται στο γεγονός ότι το Οικογενειακό Δικαστήριο Λευκωσίας απέρριψε στις 14.6.2023 την αίτησή του, με την οποία αξίωνε να του αναγνωριστεί και ρυθμιστεί το δικαίωμα επικοινωνίας με την ανήλικη θυγατέρα του, την οποία απέκτησε με την καθ΄ ης η αίτηση. Στην απόφαση που εξέδωσα στις 3.8.2023, καταγράφονται και τα ακόλουθα:
«Το Πρωτοκολλητείο ενημέρωσε στις 14.6.2023, το κατώτερο Δικαστήριο, με σχετικό Σημείωμά του, πως: «Βάσει των οδηγιών του Δικαστηρίου απόφαση ημερομηνίας 7/4/2023 και σε σχέση με την Δ.30.1(ε) όπως γίνει καταβολή του διπλάσιου των τελών της εναρκτήριας αίτησης, όπως προνοείται από την Δ.30.1 (ε) σε 15 μέρες από την απόφαση και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης η εναρκτήρια αίτηση θα υπόκειται σε απόρριψη από το Δικαστήριο, αυτό δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα και η παρούσα αποστέλλεται προς εσάς για τις ενέργειές σας, για την απόρριψη της αίτησης ως η Δ.30.1 (ε).»
Το κατώτερο Δικαστήριο, με χειρόγραφο πρακτικό επί του πιο πάνω Σημειώματος, απέρριψε την ίδια ημέρα την Αίτηση. Στις 20.6.2023 το Πρωτοκολλητείο επανήλθε ενημερώνοντας το κατώτερο Δικαστήριο ότι «Εκ παραδρομής έχει αναφερθεί η μη καταβολή τέλους, ενώ αυτό είχε γίνει 10/4/23. Τίθεται για Περαιτέρω Ενέργειες.» Το κατώτερο Δικαστήριο έδωσε οδηγίες όπως εμφανιστούν ενώπιον του οι συνήγοροι και των δύο πλευρών. Από το περιεχόμενο της Συμπληρωματικής Ένορκης Δήλωσης που καταχωρίστηκε την 1.8.2023, με άδεια του Ανώτατου Δικαστηρίου, προκύπτει πως το κατώτερο Δικαστήριο δεν εξέδωσε οποιαδήποτε απόφαση μετά την απόρριψη της Αίτησης. Για ό,τι αξίζει, να σημειώσω πως η άλλη πλευρά έφερε ένσταση στην επαναφορά της Αίτησης και γιατί «. τα χαρτόσημα που αντιστοιχούσαν στο διπλό τέλος δεν επικολλήθηκαν ορθά επί της αίτησης».
Το παράπονο του Αιτητή εστιάζεται στην απόφαση ημερ. 14.6.2023 του κατώτερου Δικαστηρίου, με την οποία απέρριψε την εναρκτήρια Αίτηση του στη βάση του αρχικού Σημειώματος του Πρωτοκολλητείου ότι αυτός δεν είχε καταβάλει τα διπλάσια τέλη. Ουσιαστικά η θέση του είναι ότι με τον τρόπο που ενήργησε το κατώτερο Δικαστήριο του στέρησε το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα του να ακουστεί σε υπόθεση που τον αφορά. Είναι περαιτέρω η θέση του ότι ο ίδιος είχε συμμορφωθεί με τις πρόνοιες της Δ.30 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας και με τις οδηγίες του κατώτερου Δικαστηρίου που δόθηκαν με την απόφασή του ημερ. 7.4.2023.»
Η αίτηση διά κλήσεως καταχωρίστηκε, ως οι οδηγίες του Δικαστηρίου. Μετά την καταχώριση ένστασης εκ μέρους της καθ΄ ης η αίτηση, και αφού η αίτηση είχε οριστεί για ακρόαση, η καθ΄ ης η αίτηση καταχώρισε αίτηση διά κλήσεως, την οποία το Δικαστήριο απέρριψε με απόφασή του, ημερ. 9.10.2023. Με αυτήν ήθελε να κλητευθεί και καταθέσει ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου ο Πρωτοκολλητής του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, κ. Παύλος Τέρλας, σε σχέση με το σημείωμα του Πρωτοκολλητείου του Οικογενειακού Δικαστηρίου, ημερ. 20.6.2023, το οποίο βεβαίως υπογράφεται όχι από τον κ. Παύλο Τέρλα, αλλά από άλλο λειτουργό του Πρωτοκολλητείου. Η καθ΄ ης η αίτηση θεωρεί πως το σημείωμα του Λειτουργού του Πρωτοκολλητείου ημερ. 20.6.2023 (παρατίθενται αυτολεξεί οι θέσεις της): «. εν απουσία του κ. Τέρλα, είναι λανθασμένη, αφού αυτή γράφτηκε ίσως μετά από υπόδειξη σ΄ αυτόν και είναι λανθασμένη και/ή παραπλανητική. Αυτό, μόνο ο Πρωτοκολλητής ως ο άμεσα αρμόδιος μπορεί να εξηγήσει και να μεταφέρει την πάσα αλήθεια στο εκδικάζον Δικαστή.»
Βεβαίως, όλα τα πιο πάνω σενάρια, θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, εάν ο αιτητής ενημερωνόταν για την πρόθεση του κατώτερου Δικαστηρίου να απορρίψει την αίτησή του και του διδόταν έτσι η ευκαιρία να προβάλει τις θέσεις του. Αντ΄ αυτού, το κατώτερο Δικαστήριο, βασιζόμενο στο περιεχόμενο του αρχικού σημειώματος του Πρωτοκολλητείου, απέρριψε την αίτηση. Όταν το ίδιο το Πρωτοκολλητείο επανήλθε με νέο σημείωμα, στις 20.6.2023, ενημερώνοντας το κατώτερο Δικαστήριο πως το περιεχόμενο του αρχικού σημειώματός του, ημερ. 14.6.2023, δεν ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα, παραδεχόμενο ουσιαστικά πως έκανε λάθος όταν ενημέρωνε το κατώτερο Δικαστήριο ότι δεν είχαν καταβληθεί τα τέλη, το τελευταίο έδωσε αμέσως οδηγίες όπως «ειδοποιηθούν οι συνήγοροι των διαδίκων να εμφανιστούν σήμερα». Όμως, είχε ήδη απορρίψει, στην απουσία του αιτητή, την αίτηση.
Καταλήγω πως η απόρριψη της αίτησης, εξέλιξη οριστική και δυσμενής για τον ίδιο τον αιτητή, πάσχει, αφού αυτός ουδέποτε ενημερώθηκε για να προβάλει τις θέσεις του, δικαίωμα που του αναγνωρίζουν οι αρχές της φυσικής δικαιοσύνης, και κατοχυρώνεται από το Άρθρο 30.3 του Συντάγματος (Λέανδρος Χριστοφίδης (Αρ. 2) (1993) 1 Α.Α.Δ. 785).
Τέλος, λίγα λόγια ακόμη, τα οποία δεν συνιστούν μέρος της αιτιολογίας της πιο πάνω απόφασής μου και ασφαλώς δεν δεσμεύουν τους γονείς- διαδίκους. Η καθ΄ ης η αίτηση και ο αιτητής ευτύχησαν να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί. Ο πατέρας-αιτητής επιθυμεί να έχει επικοινωνία με το παιδί τους. Η μητέρα-καθ΄ ης η αίτηση, στην παράγρ. 17 της Ένορκης Δήλωσης που υποστήριζε την ένστασή της, είχε αναφέρει πως ουδέποτε αρνήθηκε στον πατέρα-αιτητή να έχει επικοινωνία με την ανήλικη θυγατέρα τους, για να προσθέσει όμως πως αυτός «απαξιοί» να επισκεφθεί το παιδί στην Κύπρο.
Με αφορμή τα πιο πάνω, θα σημειώσω απλώς πως η όποια δικαστική απόφαση ήθελε εκδοθεί σε σχέση με την επικοινωνία, κατόπιν αντιπαλότητας και αντιδικίας μεταξύ των γονέων, δεν μπορεί να είναι καλύτερη, για το παιδί, από αυτήν που θα βασίζεται στη συμφωνία των γονέων και στην καταλλαγή.
Εν κατακλείδι, όλοι οι λόγοι ένστασης είναι αβάσιμοι. Η αίτηση κρίνεται δικαιολογημένη και εγκρίνεται. Εκδίδεται Προνομιακό Ένταλμα Certiorari, με το οποίο ακυρώνεται η απόφαση ημερ. 14.6.2023, του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, με την οποία απερρίφθη η Αίτηση.
Τα έξοδα της διαδικασίας επιδικάζονται υπέρ του αιτητή και εναντίον της καθ΄ης η αίτηση, όπως αυτά θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.
/ΣΓεωργίου