|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Aρ. 340/2021)
6 Ioυλίου, 2023
[ΜΑΛΑΧΤΟΣ, ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΣΑΝΤΗΣ, Δ.Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964 ΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ 2018
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ A. D. S. ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΤΑΝΙΑ, ΓΙΑ ΝΑ ΔΟΘΕΙ ΑΔΕΙΑ ΓΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ CERTIORARI
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΕΝΤΑΛΜΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 01.10.2021 ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΞΕΔΟΘΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΤΗ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΡΚΗΣ ΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΥΦ. 1881 Α.ΣΙΕΙΤΤΑΝΗ ΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΟΙΚΙΑΣ ΥΠΟΣΤΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΙΤΗΤΗ ΔΥΝΑΜΕΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΝΟΜΟΥ ΚΕΦ. 155 ΑΡΘΡΟ 27 ΚΑΙ 28 ΚΑΙ ΑΡΘΡΟ 29(3) ΤΟΥ Ν.29/77
Αλ. Κληρίδης για Φοίβο, Χρίστο Κληρίδη & Συνεργάτες ΔΕΠΕ, για τον Εφεσείοντα.
------------------------
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Ιωαννίδης, Δ.
------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.: Την 1.10.2021, η Αστυφύλακας Α. Σ. της ΥΚΑΝ Λεμεσού, εμφανίστηκε ενώπιον Ανώτερου Επαρχιακού Δικαστή που υπηρετεί στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού και αξίωσε, με ένορκη δήλωση της, την έκδοση εντάλματος έρευνας της οικίας/υποστατικών και δύο μηχανοκίνητων οχημάτων του Εφεσείοντα. Θεωρούμε σκόπιμο να παραθέσουμε αυτολεξεί το ουσιώδες μέρος από την εν λόγω ένορκη δήλωση:
«Πληροφοριοδότης ανέφερε στην Αστυνομία ότι στην πιο πάνω οικία όπου διαμένει ο A. D. S., με την σύζυγο του αγνώστων στοιχείων, υποστατικά και οχήματα, φυλάττουν κατά διαστήματα Ελεγχόμενο Φάρμακο Τάξεως Α΄ & Β΄, τα οποία προμηθεύουν σε άγνωστα πρόσωπα. ...... Η πληροφορία αξιολογήθηκε θετικά και καταχωρήθηκε στα Αστυνομικά μητρώα.»
Το κατώτερο Δικαστήριο εξέδωσε το ένταλμα έρευνας την ίδια ημέρα. Στο εκδοθέν ένταλμα έρευνας καταγράφονται τα ακόλουθα:
«Δικ.: Βάσει του περιεχομένου του όρκου της Αστυφ. [..], κρίνω ότι υπάρχουν εύλογες υποψίες που συνδέουν τα αναζητούμενα τεκμήρια με την πιο πάνω οικία, υποστατικά και οχήματα και συντρέχουν οι προϋποθέσεις έκδοσης του εντάλματος με βάση το Σύνταγμα, τον Νόμο και την Νομολογία.
Έχω ικανοποιηθεί λογικά για την αναγκαιότητα έκδοσης του εντάλματος.»
Επειδή στην ένορκη δήλωση που υποστήριζε το αίτημα γινόταν αναφορά πως ο Εφεσείων «κινείται σε ακαθόριστες ώρες και επιστρέφει στην οικία του αργά το βράδυ παρακαλώ όπως το ένταλμα παραμείνει ανοικτό για εκτέλεση οποιαδήποτε μέρα και ώρα», το κατώτερο Δικαστήριο ικανοποίησε και αυτό το αίτημα της Αστυνομίας.
Στις 11.11.2021 ο Εφεσείων καταχώρισε ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου (στο εξής πρωτόδικο Δικαστήριο) μονομερή αίτηση με την οποία ζητούσε να του δοθεί άδεια για να καταχωρίσει αίτηση δια κλήσεως για έκδοση προνομιακού εντάλματος Certiorari με το οποίο να ακυρώνεται το πιο πάνω εκδοθέν ένταλμα έρευνας. Αδελφή Δικαστής ενώπιον της οποίας είχε τεθεί η αίτηση, την απέρριψε με απόφαση της ημερ. 24.11.2021. Στην απόφαση της, που τώρα εφεσιβάλλεται, είχαν καταγραφεί και τα ακόλουθα:
«Εν προκειμένω, θεωρώ ότι παρά τη λακωνικότητα της ενόρκου δηλώσεως του αστυνομικού, τίθεντο οι προϋποθέσεις για τη δικαιολόγηση έκδοσης του εντάλματος έρευνας από το Επαρχιακό Δικαστήριο. ΄Εχει καταδειχθεί από τον όρκο πως ένα αδίκημα έχει διαπραχθεί ή δύναται να έχει διαπραχθεί - και ότι αυτό το αδίκημα αφορά φύλαξη, χρήση ή διακίνηση ελεγχόμενου φαρμάκου, τάξεως Α΄ Β΄. Περαιτέρω, έχει καταδειχθεί - στο χαμηλό βαθμό που χρειάζεται (βλ. Νικολάου ανωτέρω), πως υπάρχει η εύλογη υπόνοια πως ο αιτητής ως δια της κατοχής των υποστατικών και των οχημάτων, και ως προκύπτει από πληροφορία προσώπου που κατατάχθηκε θετική και καταχωρήθηκε αρμοδίως, ενέχεται στο αδίκημα. Είναι ως εκ της προτεινόμενης υποψίας εμπλοκής του αιτητή που παρουσιάζεται η περαιτέρω εύλογη υπόνοια ότι τα αντικείμενα - αναζητούμενα τεκμήρια, ναρκωτικά, βρίσκονται στο συγκεκριμένο χώρο ή χώρους.»
Έξι ήταν οι λόγοι έφεσης. Όμως κατά την ακρόαση της, ο ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσείοντα απέσυρε τους λόγους 1 και 6. Θα καταγράψουμε σε γενικές γραμμές το περιεχόμενο των εναπομεινάντων λόγων έφεσης, οι οποίοι ουσιαστικά αφορούν στην επάρκεια του μαρτυρικού υλικού που είχε τεθεί ενώπιον του κατώτερου Δικαστηρίου. Είναι η θέση του Εφεσείοντα πως από το λακωνικό περιεχόμενο της ένορκης δήλωσης που υποστήριζε το αίτημα, το κατώτερο Δικαστήριο δεν θα μπορούσε να είχε ικανοποιηθεί ότι συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις έκδοσης του εντάλματος έρευνας, και τούτο γιατί δεν είχε αποκαλυφθεί η πηγή γνώσης του πληροφοριοδότη (δεύτερος και τρίτος λόγος έφεσης). Ο πέμπτος λόγος έφεσης επικεντρώνεται στην αναγκαιότητα έκδοσης του εντάλματος έρευνας. Είναι η θέση του Εφεσείοντα πως ούτε αυτή η προϋπόθεση θα μπορούσε να είχε ικανοποιηθεί, αφού στην ένορκη δήλωση που είχε τεθεί ενώπιον του κατώτερου Δικαστηρίου, δεν γινόταν αναφορά στον χρόνο που η Αστυνομία έλαβε την πληροφορία.
Ως γνωστό, το ένταλμα έρευνας στοχεύει στην ανεύρεση και κατάσχεση πραγμάτων. Ένταλμα έρευνας εκδίδεται εκεί όπου προκύπτει, από την προσαχθείσα μαρτυρία, εύλογη αιτία πως σε οποιονδήποτε τόπο υπάρχει οτιδήποτε για το οποίο γίνεται αναφορά στο άρθρο 27 του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155 (Σύνδεσμος για Πρόληψη της Βίας στα Γήπεδα (1997) 1(Β) Α.Α.Δ. 1014, 1021). Για το καθήκον αυτού που υποβάλλει ένα τέτοιο αίτημα και για το καθήκον των Δικαστηρίων ενώπιον των οποίων υποβάλλεται, παραπέμπουμε στην Αίτηση των 1. Αντώνη Ανδρέου & Σία ΔΕΠΕ και 2. ΧΧΧ Ανδρέου, Πολιτική Έφεση Αρ. 348/2015, ECLI:CY:AD:2017:A216, ημερ. 9.6.2017, όπου σημειώθηκαν τα ακόλουθα:
«... η έκδοση ενός εντάλματος έρευνας είναι μια σοβαρή επέμβαση στην ατομική ελευθερία. Είναι ένα βήμα που πρέπει να λαμβάνεται μετά από ώριμη αντίληψη των γεγονότων που συνθέτουν την υπόθεση. Με σκοπό την επίτευξη του στόχου αυτού ο αιτών, την έκδοση του εντάλματος, επί του προκειμένου, ο Αστυφύλακας, έχει καθήκον να προβεί σε πλήρη αποκάλυψη όλων των ουσιωδών στοιχείων και γεγονότων.
.............................
Η έκδοση του διατάγματος, όπως προείπαμε, δεν αποτελεί μηχανιστική διαδικασία. Το Δικαστήριο, στη βάση των ενώπιον του τεθέντων, θα πρέπει να πεισθεί ότι συντρέχει αναγκαιότητα έκδοσης του διατάγματος. ...... Επίσης, όλα τα στοιχεία και πληροφορίες που συνθέτουν την ύπαρξη στοιχείων και πληροφοριών θα πρέπει να συμπεριληφθούν στον όρκο. Και επί του προκειμένου, ως γίνεται φανερό από όσα παραθέτουμε κατωτέρω, δεν το ικανοποίησε η Δημοκρατία .......».
Κατ΄ αρχάς θα πρέπει να σημειώσουμε πως συμφωνούμε με τη θέση του ευπαίδευτου συνηγόρου, πως στην ένορκη δήλωση που υποστήριζε το αίτημα, δεν είχε καταγραφεί πότε ο πληροφοριοδότης ανέφερε στην Αστυνομία ότι στην συγκεκριμένη οικία/υποστατικά και οχήματα φυλάττονται, «κατά διαστήματα», ελεγχόμενα φάρμακα τάξεως Α΄ και Β΄. Ούτε όμως η πηγή γνώσης του πληροφοριοδότη είχε αποκαλυφθεί.
Στην Αίτηση του Κ. ΧΧΧ, Πολιτική Αίτηση Αρ. 182/21, ημερ. 29.9.2021, ECLI:CY:AD:2021:D429, η ένορκη δήλωση που χρησιμοποιήθηκε για την εξασφάλιση του εντάλματος έρευνας, περιείχε πρόνοια πως ο πληροφοριοδότης της Αστυνομίας είδε στις οικίες και στα οχήματα, σε σχέση με τα οποία εξεδόθη το ένταλμα έρευνας, ναρκωτικά και έμφορτα όπλα. Απουσίαζε ο επακριβής χρονικός προσδιορισμός των γεγονότων για τα οποία ο πληροφοριοδότης είχε ιδίαν γνώση. Καταγραφόταν όμως στην ένορκη δήλωση πως αυτός είχε διαπιστώσει πρόσφατα τα πιο πάνω γεγονότα. Γι΄ αυτόν και μόνο τον λόγο, αδελφή Δικαστής έδωσε άδεια για καταχώριση αίτησης δια κλήσεως για έκδοση προνομιακού εντάλματος Certiorari. Για το περιεχόμενο της ένορκης δήλωσης, δεν παρέλειψε να σημειώσει πως:
«.. πρόκειται για γεγονότα που απεκάλυψε στην Αστυνομία άτομο που εργαζόταν μαζί με τον αιτητή σε νυχτερινό κέντρο στην Αγία Νάπα και ότι ανέφερε είναι γεγονότα που ο ίδιος αντιλήφθηκε. Δεν πρόκειται για γενικά και αόριστα συμπεράσματα ενός πληροφοριοδότη, όπως εισηγήθηκε ο αιτητής, παρά το ότι θα μπορούσε να ήταν πιο λεπτομερής.»
Η αίτηση δια κλήσεως καταχωρίστηκε και απορρίφθηκε από την αδελφή Δικαστή κατόπιν ακροαματικής διαδικασίας (Αναφορικά με την Αίτηση του Κ. ΧΧΧ, Πολιτική Αίτηση Αρ. 197/21, ημερ. 8.12.2021, ECLI:CY:AD:2021:D563). Ο Αιτητής εφεσίβαλε την εν λόγω απορριπτική απόφαση. Πρόκειται για την Αίτηση του Κ. ΧΧΧ, Πολιτική Έφεση Αρ. 366/21, ημερ. 5.4.2023, ECLI:CY:AD:2023:A184, όπου η Ολομέλεια αποφάσισε πως «. η αναφορά στον όρκο σε 'πρόσφατη' εξέλιξη των γεγονότων επιμαρτυρούσε, κατά ικανοποιητικό τρόπο, τη χρονική σύνδεση των κρίσιμων γεγονότων με το χρονικό σημείο αναζήτησης εντάλματος έρευνας, το οποίο, εννοιολογικά, δεν μπορούσε να ήταν απομακρυσμένο». Κατ΄ επέκταση απέρριψε την έφεση. Εν προκειμένω, ως ελέχθη, ελλείπει οποιοσδήποτε χρονικός προσδιορισμός της πληροφορίας που η Αστυνομία έλαβε και κατ΄ επέκταση δεν διευκρινίζονται τα «διαστήματα» στα οποία αναφέρεται η ένορκη δήλωση.
Όσον αφορά στη μη αποκάλυψη της πηγής γνώσης του πληροφοριοδότη, σχετική είναι και η Αίτηση του Ι. ΧΧΧ, Πολιτική Αίτηση Αρ. 114/20, ημερ. 20.10.2020, ECLI:CY:AD:2020:D356, όπου λέχθηκαν τα ακόλουθα:
«Πρέπει να λεχθεί ακόμη πως ανεξαρτήτως αν καλώς χρησιμοποιείται η λέξη «πληροφορία», σημασία έχει ότι ουδέποτε και πουθενά στον όρκο, η πληροφορία δεν συγκεκριμενοποιείται σε κάτι απτό. Ακόμη και αν δεν κατονομάζεται ο πληροφοριοδότης (κάτι τέτοιο δεν απαιτείται) θα πρέπει να υπάρξει κάποιου είδους τεκμηρίωση, από πού και με ποίον τρόπο η πληροφορία οδήγησε στα καταληκτικά συμπεράσματα. Στην πράξη, επί του όρκου, μόνο συμπεράσματα καταγράφονται.
Η ανάγκη παρουσίασης ενός είδους μαρτυρίας για στοιχειοθέτηση της εύλογης υπόνοιας, βεβαίως δεν σημαίνει καταγραφή στοιχείων με αποδεικτική αξία σε υψηλό επίπεδο. (Βλ. C.P.S. Freight Services Ltd v. Γεν. Εισαγγελέα Πολ. Εφ. 219/14, 29.2.2016). ΄Εστω και σε χαμηλό επίπεδο όμως, πρέπει να δοθούν στοιχεία και όχι απλά συμπεράσματα ή καταλήξεις, όπως συμβαίνει εν προκειμένω.»
Για την επάρκεια του μαρτυρικού υλικού που τίθεται ενώπιον Δικαστηρίου για να μπορέσει το ίδιο το Δικαστήριο να διαμορφώσει την δική του κρίση, παραπέμπουμε και στην Βαρνάβα (2013) 1(Β) Α.Α.Δ. 1143.
Η προσέγγιση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι «Εν προκειμένω, έστω και αν χρησιμοποιείται η λέξη πληροφορία στην πραγματικότητα πρόκειται για κάτι περισσότερο, αφού η πληροφορία αυτή αξιολογήθηκε αφενός και αφετέρου 'τοποθετεί' τα ναρκωτικά στον επίδικο χώρο με την κατ΄ ισχυρισμό εμπλοκή του αιτητή», με κάθε σεβασμό, δεν μας βρίσκει σύμφωνους και δεν θα μπορούσε να είχε καταλυτική επίδραση στη μονομερή αίτηση του Εφεσείοντα. Εν πάση περιπτώσει, η αναφορά στην ένορκη δήλωση πως η δοθείσα πληροφορία αξιολογήθηκε θετικά από την Αστυνομία και καταχωρίστηκε στα Αστυνομικά Μητρώα, φαίνεται εκ πρώτης όψεως να μην αρκεί, αφού δεν είχε αποκαλυφθεί τί είχε θέσει ενώπιον της η Αστυνομία για να αξιολογήσει θετικά την εν λόγω πληροφορία. Στο τέλος της ημέρας, ως ελέχθη, είναι το ίδιο το κατώτερο Δικαστήριο, και όχι η Αστυνομία, που θα αποφασίσει και θα κρίνει κατά πόσο προέκυπταν, στη βάση του μαρτυρικού υλικού που είχε τεθεί ενώπιον του, εύλογες υπόνοιες ότι στη συγκεκριμένη οικία/υποστατικά και μηχανοκίνητα οχήματα φυλάττονται ελεγχόμενα φάρμακα τάξεως Α΄ και Β΄ (Παναγιώτου (Αρ. 2) (2002) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1957, 1969).
Στο στάδιο της μονομερούς αίτησης, ως γνωστό, το Ανώτατο Δικαστήριο δεν υπεισέρχεται στην ουσία ούτε εξετάζει την υπόθεση σε βάθος. (Sidnell v. Wilson (1966) 1 All E.R. 681, Ex-parte Costas Papadopoulos (1968) 1 C.L.R. 496, In re Kakos (1985) 1 C.L.R. 250, Ανθίμου (1991) 1 Α.Α.Δ. 41 και Base Metal Trading Ltd v. Fastack Developments Ltd κ.ά. (2004)1(Γ) Α.Α.Δ. 1535).
Καταλήγουμε ότι υπάρχει συζητήσιμο θέμα σε σχέση με το κατά πόσο στη βάση του συγκεκριμένου μαρτυρικού υλικού που είχε τεθεί ενώπιον του κατώτερου Δικαστηρίου, αυτό θα μπορούσε να είχε ικανοποιηθεί ότι προέκυπταν «εύλογες υπόνοιες που συνδέουν τα αναζητούμενα τεκμήρια» με τη συγκεκριμένη οικία/υποστατικά και μηχανοκίνητα οχήματα του Εφεσείοντα. Το ίδιο ισχύει και για το κατά πόσο, ελλείψει χρονικού προσδιορισμού, το κατώτερο Δικαστήριο θα μπορούσε να είχε ικανοποιηθεί για την αναγκαιότητα έκδοσης του εντάλματος έρευνας.
Όσον αφορά στον τέταρτο λόγο έφεσης, ότι το κατώτερο Δικαστήριο ενήργησε μηχανικά, θα συμφωνήσουμε με το πρωτόδικο Δικαστήριο, το οποίο σημείωσε τα ακόλουθα για το εν λόγω θέμα: «Από πουθενά δεν προκύπτει ότι ο Δικαστής που επιλήφθηκε το ένταλμα έρευνας ενήργησε μηχανικά. Ούτε βεβαίως ότι αυτό συναρτάται με την ώρα του όρκου. Κάτι τέτοιο είναι τουλάχιστον αστήρικτο και δεν περιλαμβάνει ισχυρισμό ουσίας». Θα προσθέσουμε πως με δεδομένο ότι το περιεχόμενο του όρκου ήταν λακωνικό, η αναγραφή της ίδιας ώρας τόσο στο εκδοθέν ένταλμα έρευνας όσο και στον όρκο, δεν απεκάλυπτε αφ΄ εαυτής ότι το κατώτερο Δικαστήριο ενήργησε αυτόματα και χωρίς προβληματισμό, ως ο Εφεσείων ουσιαστικά ισχυρίζεται.
Η Έφεση επιτυγχάνει. Για τους πιο πάνω λόγους και μόνο, δίδεται άδεια στον Εφεσείοντα να καταχωρίσει αίτηση δια κλήσεως για έκδοση προνομιακού εντάλματος Certiorari για ακύρωση του εκδοθέντος εντάλματος έρευνας.
Η αίτηση δια κλήσεως να καταχωριστεί εντός 15 ημερών από σήμερα.
Τα έξοδα της έφεσης να ακολουθήσουν το αποτέλεσμα της αίτησης δια κλήσεως που θα καταχωριστεί.
Χ. ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.
Δ. ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, Δ.
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.
Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.
Ν. ΣΑΝΤΗΣ, Δ.
/ΕΑΠ.