|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2009) 4 ΑΑΔ 868
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1317/2006)
16 Οκτωβρίου, 2009
[Ε. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Κ. ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε.,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔΙΑ ΜΕΣΟΥ:
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ,
2. ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ,
Καθ' ων η Αίτηση.
________________________
Νίκη Κλεάνθους (κα), για Χρίστο Τριανταφυλλίδη, για τους Αιτητές.
Μαριλένα Θεοκλήτου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ' ων η Αίτηση.
________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Οι αιτητές, με την προσφυγή τους, ζητούν ακύρωση της απόφασης του Συμβουλίου Προσφορών του Υπουργείου Συγκοινωνιών και ΄Εργων, (το «Συμβούλιο»), με την οποία, κατόπιν επανεξέτασης, αποφασίστηκε ότι η προσφορά τους για την προμήθεια και εγκατάσταση προγραμματιζόμενων μηχανών έκδοσης και ακύρωσης εισιτηρίων λεωφορείων - (ETM - Electronic Ticketing Machines) - (Αρ. ΤΟΜ 1/2003) - δεν ικανοποιούσε τους όρους του διαγωνισμού.
Με σχετική προκήρυξη, που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 31/1/2003, το Τμήμα Οδικών Μεταφορών του Υπουργείου Συγκοινωνιών και ΄Εργων ζήτησε προσφορές για την προμήθεια και εγκατάσταση των πιο πάνω μηχανών. Μεταξύ των προσφορών που υποβλήθηκαν συμπεριλαμβανόταν και η προσφορά των αιτητών, η οποία υποβλήθηκε μαζί με την εταιρεία Κύπρος Α. Οικονομίδης Λτδ. Οι δύο εταιρείες διεκδίκησαν από κοινού την κατακύρωση του διαγωνισμού, αφού συνήψαν προς το σκοπό αυτό σχετική γραπτή συμφωνία - («Ιδιωτικό Συμφωνητικό») - στις 8/4/2003.
Οι προσφορές αξιολογήθηκαν από Επιτροπή Αξιολόγησης, (η «Επιτροπή»), της οποίας η ΄Εκθεση διαβιβάστηκε, στις 30/10/2003, στον Πρόεδρο του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών, (το «Κεντρικό Συμβούλιο»). Σύμφωνα με την ΄Εκθεση, η προσφορά των αιτητών ήταν η φθηνότερη, όμως απέκλειε από την τιμή της συντήρησης αριθμό εξαρτημάτων/ανταλλακτικών, γεγονός που θεωρήθηκε από την Επιτροπή ως παράβαση ουσιώδους όρου του διαγωνισμού και, γι' αυτό, δεν έγινε περαιτέρω αξιολόγησή της. Η ΄Εκθεση κατέληγε στην εισήγηση όπως κληθεί η εταιρεία D.C.M. Mastersoft Ltd., της οποίας η προσφορά κρίθηκε ως συνάδουσα με τους όρους και τις τεχνικές προδιαγραφές του διαγωνισμού, για διαπραγμάτευση της τιμής της προσφοράς της. Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος της Επιτροπής κοινοποίησε προς τους αιτητές και την εταιρεία Κύπρος Α. Οικονομίδης Λτδ. διευκρινιστική ερώτηση αναφορικά με το ζήτημα της προμήθειας ανταλλακτικών και έλαβε σχετικές απαντητικές επιστολές, οι οποίες είχαν πανομοιότυπο περιεχόμενο.
Ακολούθως, στις 29/12/2003, υποβλήθηκε στον Πρόεδρο του Κεντρικού Συμβουλίου νέα ΄Εκθεση της Επιτροπής, στην οποία λήφθηκαν υπόψη οι παρατηρήσεις της Τεχνικής Επιτροπής του Κεντρικού Συμβουλίου, (η «Τεχνική Επιτροπή»), και η αλληλογραφία με τους προσφοροδότες. Σε ό,τι αφορούσε στην προσφορά των αιτητών, η Επιτροπή κατέληξε, κατά πλειοψηφία, ότι, μετά τις διευκρινιστικές επιστολές, η προσφορά ήταν σύμφωνη τόσο με τους όρους των εγγράφων όσο και με τις τεχνικές προδιαγραφές του διαγωνισμού.
Με τη νέα ΄Εκθεση, υπήρξε διαφοροποίηση της εισήγησης της Επιτροπής προς το Κεντρικό Συμβούλιο, ως εξής:-
«Με βάση την πιο πάνω αξιολόγηση η Επιτροπή Αξιολόγησης εισηγείται όπως:
4.1 Εάν δε ληφθούν υπόψη οι πρόνοιες της παραγράφου 1.22 του Μέρους (SECTION) 1, για εγχώρια προστασία (DOMESTIC PREFERENCE) τότε η Επιτροπή Αξιολόγησης εισηγείται κατά πλειοψηφία κατακύρωση της προσφοράς στον προσφοροδότη αρ. 4 'Κ. ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ και ΚΥΠΡΟΣ Α. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ ΛΤΔ' διαφωνούντος του κυρίου Κ. Θρασυβούλου.
|
Προσφοροδότης: |
Κ. ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΣ Α. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ ΛΤΔ |
|
Κατασκευή / Μοντέλο: |
Mikroelektronika / USV24C |
|
Προέλευση: |
Τσεχία |
|
Τιμή προσφοράς (χωρίς ΦΠΑ) |
1.395.705,52 |
|
Τιμή αξιολόγησης (χωρίς ΦΠΑ) |
1.279.844, 40 |
|
Χρόνος παράδοσης: |
24 εβδομάδες από την υπογραφή της επιστολής αποδοχής |
4.2 Εάν ληφθούν υπόψη οι πρόνοιες της παραγράφου 1.22 του Μέρους (SECTION) 1, για εγχώρια προστασία (DOMESTIC PREFERENCE), τότε η Επιτροπή Αξιολόγησης εισηγείται κατακύρωση της προσφοράς στον προσφοροδότη αρ. 2 'GE GLOBAL COMMUNICATIONS LTD'.
|
Προσφοροδότης: |
G.E. Global Communications Ltd |
|
Κατασκευή / Μοντέλο: |
Transway / TW-7220 |
|
Προέλευση: |
Ισραήλ |
|
Τιμή προσφοράς (χωρίς ΦΠΑ) |
1.384.269,22 |
|
Τιμή αξιολόγησης (χωρίς ΦΠΑ) |
1.320.474,66 |
|
Χρόνος παράδοσης: |
24 εβδομάδες από την υπογραφή της επιστολής αποδοχής. |
»
Η πιο πάνω ΄Εκθεση εξετάστηκε από την Τεχνική Επιτροπή, η οποία συμφώνησε με τις εισηγήσεις της Επιτροπής, με την εξαίρεση ενός μέλους της, που εξέφρασε τη διαφωνία του σε σχέση με τη συμπερίληψη αριθμού ανταλλακτικών συντήρησης στην προσφορά των αιτητών, υποστηρίζοντας ότι η διευκρίνιση που είχε δοθεί από αυτούς συνιστούσε αλλοίωση της τιμής της προσφοράς.
Στη σχετική επιστολή της Τεχνικής Επιτροπής προς τον Πρόεδρο του Κεντρικού Συμβουλίου συμπεριλήφθηκε και η άποψη της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, η οποία επεσήμανε ότι το Κεντρικό Συμβούλιο θα έπρεπε να εξετάσει θέμα εγκυρότητας της προσφοράς των αιτητών, γιατί, ενώ η προσφορά είχε υποβληθεί από κοινού με την εταιρεία Κύπρος Α. Οικονομίδης Λτδ., η εγγύηση συμμετοχής εξασφαλίστηκε με τραπεζική εγγυητική μόνο των αιτητών.
Το Κεντρικό Συμβούλιο αποφάσισε στις 4/2/2004, ομόφωνα, την κατακύρωση της προσφοράς στην εταιρεία G.E. Global Communications Ltd., η οποία ήταν ο χαμηλότερος προσφοροδότης εντός προδιαγραφών και εδικαιούτο εγχώριας προστασίας, σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού και τη σχετική νομοθεσία.
Οι αιτητές, των οποίων η προσφορά, ενόψει της πιο πάνω εξέλιξης, δεν εξετάστηκε, προσέβαλαν την απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου με προσφυγή - (Κ. Βλαχόπουλος Α.Ε. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 459/04).
Το Ανώτατο Δικαστήριο, κατόπιν σχετικής δήλωσης της δικηγόρου των καθ' ων η αίτηση, ακύρωσε την προσβαλλόμενη απόφαση στις 28/2/2005, επειδή το ΄Αρθρο 9 του περί Προσφορών του Δημοσίου Νόμου του 1997, (Ν. 102(Ι)/97), το οποίο προνοούσε για την προστασία εγχώριων αγαθών, υπηρεσιών και έργων, είχε, ήδη, κατά το χρόνο λήψης της απόφασης, καταργηθεί από το Ν. 51(Ι)/2003.
Ακολούθησε επανεξέταση του θέματος από το Συμβούλιο, το οποίο, κατά τη συνεδρία του της 9/1/2006, αποφάσισε ομόφωνα ότι η προσφορά των αιτητών δεν ικανοποιεί τους όρους του διαγωνισμού «... καθότι στο Schedule No. 11 του Section III του συμβολαίου συντήρησης αποκλείει σημαντικό αριθμό εξαρτημάτων/ανταλλακτικών από τη συντήρηση ενώ απαίτηση των όρων είναι η περίληψη τους στην τιμή συντήρησης.». Το Συμβούλιο, επιπρόσθετα, αποφάσισε ότι η διευκρίνιση που δόθηκε από τους αιτητές για τα πιο πάνω ανταλλακτικά συνιστούσε αλλοίωση της τιμής της προσφοράς, ενώ σημείωσε ότι, παρόλο που η προσφορά είχε υποβληθεί από κοινού από τους αιτητές και την Κύπρος Α. Οικονομίδης Λτδ., η εγγύηση συμμετοχής δόθηκε με τραπεζική εγγυητική μόνο των αιτητών.
Οι αιτητές εισηγούνται ότι η πιο πάνω απόφαση είναι παράνομη, γιατί:-
(ι) Η σύνθεση του Συμβουλίου δεν ήταν νόμιμη.
(ιι) Υπήρξε πραγματική και νομική πλάνη, καθώς και εσφαλμένη ερμηνεία των όρων του διαγωνισμού και της προσφοράς τους· και
(ιιι) Παραβιάστηκαν οι αρχές της καλής πίστης και της χρηστής διοίκησης.
Η συνήγορος των καθ' ων η αίτηση, με τη γραπτή της αγόρευση, εγείρει ζήτημα έλλειψης εννόμου συμφέροντος των αιτητών να προωθήσουν την παρούσα προσφυγή, για το λόγο ότι η προσφορά τους ήταν εκτός προδιαγραφών, ως μη πληρούσα ουσιώδη όρο του διαγωνισμού. Το επιχείρημα είναι αβάσιμο. ΄Οπως προκύπτει από την αίτηση, οι αιτητές δεν προσβάλλουν την κατακύρωση σε άλλους της προσφοράς, αλλά την απόφαση του Συμβουλίου, με την οποία η δική τους προσφορά θεωρήθηκε εκτός προδιαγραφών. Σύμφωνα με τη νομολογία, οι αιτητές, καίτοι εμποδίζονται να προσβάλουν την κατακύρωση της προσφοράς, διατηρούν το δικαίωμα να προσβάλουν τον αποκλεισμό τους από το διαγωνισμό - (βλ. Δημοκρατία ν. Κωνσταντινίδου κ.ά. (Αρ. 1) (2002) 3 Α.Α.Δ. 220).
Επειδή, κατά το στάδιο των διευκρινίσεων, τέθηκε προφορικά από τη συνήγορο των καθ' ων η αίτηση ένα άλλο σκέλος του εννόμου συμφέροντος των αιτητών - ότι αυτοί δε νομιμοποιούνται στην καταχώριση και προώθηση της παρούσας, γιατί η προσφορά τους είχε υποβληθεί από κοινού με την εταιρεία Κύπρος Α. Οικονομίδης Λτδ. - δόθηκαν οδηγίες και ετοιμάστηκαν συμπληρωματικές αγορεύσεις και από τις δύο πλευρές.
Οι καθ' ων η αίτηση υπέβαλαν ότι η προσφυγή θα ήταν παραδεκτή, μόνο εάν αυτή είχε ασκηθεί και από τις δύο εταιρείες, οι οποίες, όπως προκύπτει από διάφορα έγγραφα, είχαν διεκδικήσει από κοινού και σε πλήρη συνεργασία την κατακύρωση του διαγωνισμού. Επιπρόσθετα, εισηγήθηκαν ότι, από το περιεχόμενο της προσφοράς, προκύπτει ότι η κάθε μια από τις εταιρείες είχε αναλάβει την εκτέλεση χωριστού μέρους του διαγωνισμού, κατά τρόπο που να μην είναι δυνατή η εκ των υστέρων εκτέλεση της σύμβασης από τη μία μόνο από αυτές. Προς ενίσχυση της επιχειρηματολογίας τους, επικαλούνται τις αποφάσεις στις Otis Elevator (Cyprus) Ltd. v. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 430/00, 7/2/03· Ioannou & Paraskevaides Ltd v. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 1096/03, 29/1/04 και Electromatic Ltd κ.ά. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 924/03 και 1031/03, 12/5/05.
Αντίθετα, οι αιτητές παρέπεμψαν στις παραγράφους 3 και 4 του Ιδιωτικού Συμφωνητικού της 8/4/2003, από το οποίο, εισηγήθηκαν, προκύπτει ότι μοναδικός προσφοροδότης ήταν οι ίδιοι και ότι ο ρόλος της εταιρείας Κύπρος Α. Οικονομίδης Λτδ. περιοριζόταν στην παροχή προς αυτούς βοήθειας για την εκτέλεση της σύμβασης, σε περίπτωση κατακύρωσης. Προς τεκμηρίωση του ισχυρισμού τους, επεσήμαναν το γεγονός ότι η απαιτούμενη τραπεζική εγγύηση για σκοπούς συμμετοχής δόθηκε μόνο από μέρους τους.
Η προδικαστική ένσταση ευσταθεί. Από τα έγγραφα που έχουν προσκομιστεί, προκύπτει ότι οι δύο συνεργαζόμενες εταιρείες είχαν υποβάλει την προσφορά από κοινού. Από τα περιεχόμενα της ίδιας της προσφοράς, ξεχωρίζει για το επίδικο ζήτημα η επιστολή ημερομηνίας 30/4/2003, της εταιρείας Κύπρος Α. Οικονομίδης Λτδ., προς τον Πρόεδρο του Κεντρικού Συμβουλίου, το περιεχόμενο της οποίας έχει ως εξής:-
«Αρ. Προσφοράς: KE/cc/113.03
Messrs,
President Main Tender Board
Treasury Hqs
Λευκωσία
Θέμα: Προσφορά Αρ. 1/2003/RTD για την προμήθεια Electronic Ticketing Machines στο Τμήμα Οδικών Μεταφορών.
Αξιότιμοι κύριοι,
Εσωκλείω προσφορά μας για την προμήθεια, εγκατάσταση και συντήρηση 900±20% ΕΤΜ, συναφών προγραμμάτων, συστημάτων καρτών κτλ. συμφώνως όρων προσφοράς σας.
Η προσφορά υποβάλλεται με πλήρη συνεργασία και αποδοχή των δύο εταιρειών Κ.Α. Οικονομίδης Λτδ και Κ. Βλαχόπουλος ΑΕ, αποδεχούμενοι τους όρους των προδιαγραφών των προσφορών και πάσαν νομικήν ή άλλην ευθύνην ή δικαίωμα απορρέοντα από αυτήν.
Μεθ' υπολήψεως,
Κύπρος Α. Οικονομίδης Λτδ»
Επίσης, μεταξύ των εγγράφων της προσφοράς, είναι το έγγραφο με τίτλο "Tender Form", το οποίο φέρει σφραγίδες και υπογραφές εκ μέρους και των δύο εταιρειών, το έγγραφο Company Profile, στο οποίο περιέχεται σύντομη παρουσίαση διάρθρωσης και κύκλου δραστηριοτήτων τόσο των αιτητών όσο και της Κύπρος Α. Οικονομίδης Λτδ., καθώς και τρεις βεβαιώσεις αρμόδιων κυβερνητικών τμημάτων - (Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων, Φ.Π.Α., Κοινωνικές Ασφαλίσεις) - που αφορούν την Κύπρος Α. Οικονομίδης Λτδ. και δόθηκαν, όπως ρητά αναφέρεται σε δύο από αυτές, «για σκοπούς υποβολής προσφορών του δημοσίου».
Οι πιο πάνω επισημάνσεις ανατρέπουν το επιχείρημα των αιτητών ότι η προσφορά τους δεν είχε υποβληθεί από κοινού με την Κύπρος Α. Οικονομίδης Λτδ. και ότι η εμπλοκή της τελευταίας είχε μόνο βοηθητικό ρόλο, προς το σκοπό εκτέλεσης της σύμβασης. Ο επίδικος διαγωνισμός είχε διεκδικηθεί από τις δύο εταιρείες σε συνεργασία, ως ενιαία οντότητα. Επρόκειτο για μια άτυπη συνεργασία, προσωρινή «κοινοπραξία», με σκοπό τη διεκδίκηση του διαγωνισμού - (βλ. Otis Elevator (Cyprus) Ltd. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, (πιο πάνω)).
Οι συνέπειες για το έννομο συμφέρον, σε αυτή την περίπτωση, αφορούν τη συνεργασία ως ενιαίο σύνολο, από το οποίο δεν είναι δυνατό να αποχωριστούν οι αιτητές. Παρόμοιο ζήτημα εξετάστηκε στην Ioannou & Paraskevaides Ltd ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, (πιο πάνω), από τον Κωνσταντινίδη, Δ., ο οποίος κατέληξε ως εξής:-
«Η προσφεύγουσα δεν ήταν προσφοροδότης η ίδια και δεν ήταν, βεβαίως, αποδέκτης της προσβαλλόμενης πράξης. Για να χρησιμοποιήσω τη συναφή φράση από τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, φορέας των δικαιωμάτων αλλά και των υποχρεώσεων ήταν η κοινοπραξία ως ενιαία οντότητα, όσο και αν αυτή δεν είχε νομική προσωπικότητα. [βλ. σχετικά την Otis Elevator (Cyprus) Ltd v. Κυπριακής Δημοκρατίας, Προσφυγή 430/00 ημερομηνίας 7.2.03]. Συνεπώς, ο επηρεασμός του συμφέροντος της προσφεύγουσας δεν είναι ευθύς. Κατ' ανάγκην διέρχεται μέσα από τον επηρεασμό του συμφέροντος της κοινοπραξίας, προς την οποία δεν είναι δυνατό να εξομοιωθεί. Καταλήγω ότι η αιτήτρια δεν νομιμοποιείται στην άσκηση της προσφυγής. Η προσφυγή απορρίπτεται ως απαράδεκτη, με έξοδα.»
Η πιο πάνω απόφαση επικυρώθηκε, κατ' έφεση, στην Ioannou & Paraskevaides Ltd v. Δημοκρατίας (2006) 3 Α.Α.Δ. 341, όπου, μεταξύ άλλων, τονίστηκαν και τα ακόλουθα:- (σελ. 346)
«Το θέμα δεν μπορούσε να τεθεί πιο καθαρά. Οι εφεσείοντες δεν ήταν προσφοροδότες και συνεπώς δεν είναι αποδέκτες της προσβαλλόμενης πράξης. Συμφωνούμε απόλυτα με την κατάληξη του πρωτόδικου δικαστηρίου ότι ο επηρεασμός του συμφέροντος των εφεσειόντων δεν είναι απ' ευθείας, αλλά διέρχεται μέσα από τον επηρεασμό των συμφερόντων της κοινοπραξίας, προς την οποία δεν είναι δυνατό να εξομοιωθεί.»
Τα πιο πάνω ισχύουν και στην παρούσα. Φορέας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων ήταν και οι δύο συνεργαζόμενες εταιρείες. Επομένως, ο επηρεασμός του εννόμου συμφέροντος των αιτητών δεν ήταν άμεσος, αλλά προέκυπτε μέσα από τα συμφέροντα της προσωρινής συνεργασίας τους με την εταιρεία Κύπρος Α. Οικονομίδης Λτδ., από την οποία δεν είναι δυνατή η αποδέσμευσή τους.
Η προσφυγή απορρίπτεται, με €1.000,00 έξοδα υπέρ των καθ' ων η αίτηση.
Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται, με βάση το ΄Αρθρο 146.4(α) του Συντάγματος.
Ε. Παπαδοπούλου,
Δ.
/ΜΠ