"κα Ζαννέτου: Την υπόθεση τη χειρίζεται η συνάδελφος Στέλλα Χριστοδουλίδου. Εκ μέρους της θα κάμω κάποια δήλωση. Μετά από μελέτη της υπόθεσης και των στοιχείων που έχω λάβει από τα διάφορα τμήματα έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η επίδικη απόφαση των καθ'ων η αίτηση, να μην επιστρέψουν στους αιτητές την εν λόγω επίδικη ακίνητη ιδιοκτησία η οποία απαλλοτριώθηκε, πάσχει νομικά για το λόγο ότι ο σκοπός για τον οποίο έγινε η απαλλοτρίωση δεν υφίσταται πλέον. Συγκεκριμένα, το εν λόγω τεμάχιο δεν χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες του έργου για το οποίο απαλλοτριώθηκε, δηλαδή την ανέγερση του Δικαστικού Μεγάρου Πάφου, και ενόψει των όσων έχω αναφέρει δεν προτίθεμαι να υπερασπιστώ τη νομιμότητα της εν λόγω απόφασης και εισηγούμαι προς το Δικαστήριο όπως η επίδικη απόφαση ακυρωθεί.

κ. Παπαδόπουλος: Συμφωνώ με τα όσα έχει δηλώσει η συνάδελφος μου. Θέλω να σημειώσετε ότι οι πελάτες μου ενόψει αυτής της δήλωσης της συναδέλφου δεν πρόκειται να διεκδικήσουν αποζημιώσεις με βάση το άρθρο 146 του Συντάγματος για την κατακράτηση της ακίνητης τους περιουσίας μέχρι σήμερα. Επίσης ζητώ τα έξοδά μου.

Δικαστήριο: Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω, η απόφαση των καθ'ων η αίτηση να μην επιστρέψουν στους αιτητές την επίδικη ακίνητη ιδιοκτησία που είχε απαλλοτριωθεί για σκοπούς ανέγερσης κτιρίων για το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου, όπως έχει κοινοποιηθεί με σχετική επιστολή των καθ'ων η αίτηση ημερομηνίας 14/10/94, ακυρώνεται σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος. Οι καθ'ων η αίτηση διατάσσονται να καταβάλουν τα έξοδα των αιτητών όπως αυτά θα καθοριστούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο."

"(2) Τηρουμένων των διατάξεων του εδαφίου (1) του άρθρου 14, ανεξαρτήτως όμως πάσης ετέρας διατάξεως του παρόντος Νόμου, ακίνητος ιδιοκτησία απαλλοτριωθείσα προ της ενάρξεως της ισχύος του παρόντος Νόμου, δυνάμει των διατάξεων της τότε εν ισχύϊ νομοθεσίας, ήτις είτε αποδεικνύεται ότι υπερβαίνει τας πραγματικάς ανάγκας, ή μη ούσα περαιτέρω αναγκαία, διά τον σκοπόν δι' ον εγένετο η απαλλοτρίωσις, δύναται να διατεθή καθ' ον τρόπον προβλέπεται εν τω περί Απαλλοτριώσεως Γαιών Νόμω τω καταργηθέντι διά του παρόντος Νόμου, ως εάν ο παρών Νόμος δεν εθεσπίζετο."

"5. Οιαδήποτε ακίνητος ιδιοκτησία, ή δικαίωμα ή συμφέρον επί τοιαύτης ιδιοκτησίας απαλλοτριωθείσα αναγκαστικώς θα χρησιμοποιηθή αποκλειστικώς προς τον δι' ον απηλλοτριώθη σκοπόν. Εάν εντός τριών ετών από της απαλλοτριώσεως δεν καταστή εφικτός ο τοιούτος σκοπός, η απαλλοτριώσασα αρχή, ευθύς μετά την εκπνοήν της ρηθείσης προθεσμίας των τριών ετών υποχρεούται να προσφέρη την ιδιοκτησίαν επί καταβολή της τιμής κτήσεως εις το πρόσωπον παρ' ου απηλλοτρίωσεν αυτήν. Το πρόσωπον τούτο δικαιούται εντός τριών μηνών από της λήψεως της προσφοράς να γνωστοποιήση την αποδοχήν ή μη ταύτης. Εφ' όσον δε γνωστοποιήση ότι αποδέχεται την προσφοράν, η ιδιοκτησία επιστρέφεται ευθύς άμα αποδοθή παρά του προσώπου το τίμημα εντός περαιτέρω προθεσμίας τριών μηνών από της τοιαύτης αποδοχής."

"Το νομικό υπόβαθρο της αιτιολογίας στην υπόθεση Χ" Λοίζου, που υιοθέτησε και η δικηγόρος της Δημοκρατίας στην ενώπιόν μας έφεση είναι πως τα "δικαιώματα" των αιτητών θεμελιώθηκαν σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο, το Νόμο Κεφ. 226, πριν από το Σύνταγμα. Οι δικηγόροι όμως των αιτητών προτείνουν εδώ μια άλλη νομική θέση, που δεν εξετάστηκε στην υπόθεση Χ" Λοίζου και που κατά τη γνώμη μου είναι απόλυτα ορθή. Εισηγούνται πως στην παρούσα προσφυγή δεν συζητείται οποιοδήποτε δικαίωμα των αιτητών που απορρέει από αυτά τα ίδια τα διατάγματα απαλλοτρίωσης π.χ. η αμφισβήτηση της νομιμότητάς τους, όταν μάλιστα έχουν υλοποιηθεί και η ακίνητη ιδιοκτησία ενεγράφη στο όνομα της απαλλοτριούσας αρχής. Αυτό που εγείρεται στην κρινόμενη έφεση, και το υπογραμμίζω, είναι η υποχρέωση της απαλλοτριούσας αρχής να ενεργήσει σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 23 του Συντάγματος και να προσφέρει στους ιδιοκτήτες την ακίνητη περιουσία τους, εφόσον ο σκοπός για τον οποίο απαλλοτριώθηκε δεν κατέστη εφικτός. Επιπλέον, η υποχρέωση αυτή υφίστατο εν πάση περιπτώσει και σύμφωνα με το άρθρο 13 του Κεφ. 226, για περίοδο 10 ετών από την εγκατάλειψη του σκοπού της απαλλοτρίωσης, χρονική περίοδος που συνεχίστηκε και μετά την έναρξη ισχύος του Συντάγματος, εφόσον τα σχετικά διατάγματα απαλλοτρίωσης εκδόθηκαν το 1954 και 1956.

Αυτό το τελευταίο είναι πρόσθετο επιχείρημα γιατί, κατά τη γνώμη μου, δεν έχει καμιά σημασία αν η απαλλοτρίωση έγινε πριν ή μετά την ισχύ του Συντάγματος. Η ξεχωριστή νομικά υποχρέωση της προσφοράς του ιδιοκτήτη της ακίνητης περιουσίας του, όταν δεν κατέστη εφικτός ο σκοπός για τον οποίο απαλλοτριώθηκε, δημιουργήθηκε και υφίσταται με την εφαρμογή του Συντάγματος."

"Η συνταγματική διάταξη, όπως είναι διατυπωμένη, δεν δίδει απλώς δικαίωμα στον πολίτη, που με αίτημά του μπορεί να αξιώσει την επιστροφή της ακίνητης ιδιοκτησίας του αλλά επιβάλλει υποχρέωση στην απαλλοτριούσα αρχή να την προσφέρει. Η αναγκαία, επομένως, στην κρίση μου προσαρμογή του άρθρου 13 του Νόμου με τις διατάξεις του Συντάγματος απολήγει στην υιοθέτηση της ρηματικής πρόνοιας των συνταγματικών διατάξεων, που καθιστούν υποχρεωτική την προσφορά από την απαλλοτριούσα αρχή της ακίνητης ιδιοκτησίας στο δικαιούχο, και καθορίζουν το χρονικό διάστημα, για την επίτευξη του σκοπού για τον οποίο έγινε η απαλλοτρίωση, συντομότερο."

"Η υποχρέωση της απαλλοτριούσας αρχής για προσφορά της ακίνητης ιδιοκτησίας των αιτητών, έστω και αν ίσχυε η δεκαετία που προβλέπεται στο άρθρο 13 του Κεφ. 226, συνεχιζόταν και μετά το 1960. Εφόσον οι απαλλοτριώσεις έγιναν το 1954 και 1956, στο συνεχιζόμενο αυτό δικαίωμα παρενεβλήθησαν, και εφαρμόζονται, οι διατάξεις του Συντάγματος."