ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

19 Οκτωβρίου, 2004

[ΝΙΚΟΛΑЇΔΗΣ, Δ/στής]

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

Ι. SOTERIOU CONSTRUCTIONS LTD,

v.

ΔΗΜΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ (ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ) ΛΤΔ,

__________

_________

Οι καθ΄ ων η αίτηση είναι εταιρεία περιορισμένης ευθύνης που έχει εγγραφεί και λειτουργεί με βάση τον περί Εταιρειών Νόμο, Κεφ. 113. Κατά τον ουσιώδη χρόνο μέτοχοι της εταιρείας ήταν δύο φυσικά πρόσωπα, αλλά κατ΄ ουσίαν η εταιρεία ουσιαστικά ανήκει στο Δήμο Λευκωσίας. Ανάμεσα στους σκοπούς της είναι η διεξαγωγή εργασιών οι οποίες περιλαμβάνονται στους σκοπούς της εταιρείας και είναι νόμιμο ή επιτρεπτό να διεξάγονται από το Δήμο ή έχουν παρασχεθεί σχετικές αρμοδιότητες προς το Δήμο Λευκωσίας βάσει οιουδήποτε νόμου.

Οι καθ΄ ων η αίτηση ανακοίνωσαν πρόθεσή τους να αναθέσουν εργολαβικά ορισμένα έργα αποκατάστασης, συντήρησης και αναπαλαίωσης κτιρίων στην εντός των τοιχών περιοχή της Λευκωσίας και ειδικότερα στην περιοχή Φανερωμένης. Ο διαγωνισμός αφορούσε τρία διαφορετικά συμβόλαια.

Οι αιτητές, οι οποίοι επίσης είναι εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, επέδειξαν ενδιαφέρον για κατακύρωση σ΄ αυτούς του συμβολαίου Νο.2 που αναφερόταν στην αποκατάσταση όψεων κτιρίων. ΄Ομως οι καθ΄ ων η αίτηση με επιστολή τους ημερ. 18.12.2003, τους πληροφόρησαν ότι καμιά από τις προσφορές σε σχέση με τα έργα αναβάθμισης, δεν τους κατακυρώθηκε. Οι αιτητές προσβάλλουν ακριβώς την απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση να μην τους κατακυρώσουν το συμβόλαιο Νο.2.

Οι καθ΄ων η αίτηση ήγειραν κάποιες προδικαστικές ενστάσεις. Η κυριότερη από αυτές είναι ότι δεν προσβάλλεται οποιαδήποτε πράξη μέσα στην έννοια του ΄Αρθρου 146 του Συντάγματος, πρωτίστως διότι δεν έχει εκδοθεί από όργανο δημοσίου δικαίου.

Αντίθετα οι αιτητές υποστηρίζουν ότι από τις πρόνοιες του ιδρυτικού εγγράφου των καθ΄ ων η αίτηση, είναι φανερό ότι υπόκεινται στη βούληση του Δήμου Λευκωσίας ο οποίος είναι και αυτός που κατέχει την αποφασιστική αρμοδιότητα πίσω από τους καθ΄ ων η αίτηση. Επιπροσθέτως, υποστηρίζουν ότι η διαχείριση της δημοτικής ακίνητης περιουσίας αποτελεί τομέα κοινού ενδιαφέροντος και συνεπώς, οιονδήποτε μόρφωμα δημιουργείται από το Δήμο Λευκωσίας για τη βελτίωση και αναβάθμιση της δημοτικής ακίνητης περιουσίας, εμπίπτει στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου.

Η ένσταση ευσταθεί. Το ΄Αρθρο 146.1 του Συντάγματος προβλέπει ότι το Ανώτατο Δικαστήριο έχει δικαιοδοσία να αποφασίζει επί πάσης προσφυγής που υποβάλλεται εναντίον απόφασης, πράξης ή παράλειψης οιουδήποτε οργάνου, αρχής ή προσώπου, που ασκεί εκτελεστική ή διοικητική λειτουργία. ΄Οπως θα εξηγήσω στη συνέχεια, οι καθ΄ων η αίτηση δεν μπορούν να θεωρηθούν ως όργανο, αρχή ή πρόσωπο που ασκεί εκτελεστική ή διοικητική λειτουργία, κι΄ αυτό παρά την εξάρτησή τους από το Δήμο Λευκωσίας.

Είναι κοινώς γνωστό ότι οποιαδήποτε εταιρεία που συστήνεται βάσει του περί Εταιρειών Νόμου, Κεφ.113 είναι ανεξάρτητη οντότητα και νομική προσωπικότητα, εντελώς χωριστή από εκείνη των μετόχων της. Η αρχή αυτή είναι πάρα πολύ παλιά (Salomon & Co v. Salomon (1897) A.C. 22, αλλά και Michaelides v. Gavrielides (1980) 1 C.L.R. 244).

Το θέμα έχει εναργώς εικονογραφηθεί σε δύο πρόσφατες υποθέσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Στην υπόθεση Πρόεδρος της Δημοκρατίας ν. Βουλής των Αντιπροσώπων (1997) 3 A.A.Δ., 36 επισημάνθηκε ότι κάθε εταιρεία που συστήνεται βάσει του περί Εταιρειών Νόμου, λειτουργεί στο πεδίο του ιδιωτικού δικαίου.

Η εμπορική δραστηριότητα του κράτους δεν αποκλείεται. Η εξουσία του δεν περιορίζεται μόνο σε πράξεις εξουσίας, αλλά εκτείνεται και σε πράξεις διαχείρισης, όποτε το κράτος ενεργεί προς προστασία του ταμιευτικού του συμφέροντος (Ναυτικός ΄Ομιλος Πάφου ν. Αρχής Λιμένων (1992) 1 Α.Α.Δ. 882).

Το θέμα όμως εξετάστηκε και στην υπόθεση Πετρίδου ν. Ογκολογικού Κέντρου Τράπεζας Κύπρου, Υποθ. Αρ. 521/2000, ημερ. 14.2.2002. Αποφασίστηκε ότι νομικό πρόσωπο που προκύπτει από την εφαρμογή του περί Αγαθοεργών Ιδρυμάτων Νόμου, Κεφ. 41, δεν ασκεί δημόσια εξουσία, ανεξαρτήτως από το κατά πόσο συμμετέχει στο εμπίστευμα το κράτος.

Δεν χρειάζεται να λεχθούν πολλά. Καταλήγω ότι όταν νομικό πρόσωπο είναι εταιρεία που έχει συσταθεί και λειτουργεί με βάση το Κεφ. 113, συνιστά πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου και δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ασκεί δημόσια εξουσία, έστω κι΄ αν ανήκει σε Δήμο. Ως αποτέλεσμα οι καθ΄ ων η αίτηση δεν μπορούν να θεωρηθούν αρχή, όργανο ή πρόσωπο μέσα στα πλαίσια του ΄Αρθρου 146, αλλά πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου οι πράξεις του οποίου δεν υπόκεινται σε αναθεωρητικό έλεγχο. Η προσβαλλόμενη πράξη δεν ελέγχεται ακυρωτικά και η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται. Εν όψει της δήλωσης των δικηγόρων, καμιά διαταγή ως προς τα έξοδα.

Φρ. Νικολαΐδης, Δ.