CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(2000) 4 ΑΑΔ 139

Ο κ. Παπαπέτρου είχε υπηρετήσει στον Κυπριακό Στρατό από τις 12.5.1961 μέχρι τις 31.1.1980 οπότε, ενώ είχε το βαθμό του Λοχαγού, η υπηρεσία του τερματίσθηκε με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου προς το δημόσιο συμφέρον. Με άλλη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου που ακολούθησε στις 16.10.1980 απεφασίσθη όπως μη καταβληθούν οποιαδήποτε ωφελήματα αφυπηρετήσεως στον κ. Παπαπέτρου. Στις 22.4.1993 το Υπουργικό Συμβούλιο, αφού επανεξέτασε το θέμα, αποφάσισε την ανάκληση από την ημέρα εκείνη της απόφασης του για τερματισμό της υπηρεσίας του κ. Παπαπέτρου και 61 άλλων δημοσίων λειτουργών των οποίων οι υπηρεσίες είχαν τερματισθεί για τον ίδιο λόγο. Ο κ. Παπαπέτρου είχε εν τω μεταξύ αποθάνει το 1988. Κατόπιν της εν λόγω ανάκλησης, η κα. Παπαπέτρου ζήτησε μέσω του δικηγόρου της καταβολή των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων της. Αυτό δεν έγινε παρά μόνο το 1998, και τότε με την καταβολή £10,596 ως εφ΄άπαξ ποσού και £8,799 ως σύνταξης. Είναι αυτά τα ποσά που η κα. Παπαπέτρου αμφισβητεί με την προσφυγή της, ισχυριζόμενη ότι δεν υπολογίσθησαν ορθά με βάση το σχετικό νόμο καθ΄όσον εβασίσθησαν στον αναπροσαρμοσθέντα μισθό του κ. Παπαπέτρου το 1980 αντί σε εκείνο που θα είχε ως λοχαγός κατά το χρόνο του θανάτου του και δεν ελήφθη υπ΄όψη ο χρόνος κατά τον οποίο ο κ. Παπαπέτρου ήταν εκτός υπηρεσίας ως εκ της απόφασης απόλυσης του η οποία και ανεκλήθη. Όντως, η νομική βάση υπολογισμού των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων των επηρεαζομένων στρατιωτικών υπήρξε, σύμφωνα με γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα, η υπηρεσία τους στο Στρατό μέχρι τις 31.1.1980 που απελύθησαν, καθώς και οποιαδήποτε τυχόν υπηρεσία τους μετά την ανάκληση της απόφασης απόλυσης η οποία λήφθηκε στις 22.4.1993, που στην περίπτωση βέβαια του κ. Παπαπέτρου δεν υπήρχε αφού είχε προαποθάνει, εξαιρουμένης δηλαδή της περιόδου μεταξύ της απόφασης απόλυσης και της απόφασης ανάκλησης της απόλυσης. Η γνωμάτευση αυτή βασίσθηκε στο άρθρο 14(η) του περί Συντάξεων Νόμου του 1997 (που αποτελεί πανομοιότυπη επαναδιατύπωση του άρθρου 7Δ του περί Συντάξεων (Τροποποιητικός) Νόμος του 1994 (Νόμος 17(1)/94), όπως και στο άρθρο 13(2) του εν λόγω νόμου τα οποία προνοούν:

Επί της ουσίας λοιπόν. Η θέση του ευπαίδευτου συνηγόρου για την κα. Παπαπέτρου είναι ότι το άρθρο 14(η) του Νόμου 97(1)/1997, όπως και το προηγούμενο πανομοιότυπο άρθρο 7Δ του Νόμου 17(1)/94, δεν τυγχάνουν εφαρμογής καθ΄όσον αναφέρονται σε περίπτωση επαναπρόσληψης προσώπου απολυθέντος δυνάμει του περί Αναστολής της Διαδικασίας της Προνοουμένης από τους περί Ωρισμένων Πειθαρχικών Παραπτωμάτων (Διεξαγωγή Ερεύνης και Εκδίκασις) Νόμων του 1977 έως 1978 Νόμου, που δεν ήταν η περίπτωση του κ. Παπαπέτρου αφού, όπως προκύπτει από την αναφορά στην ίδια την απόφαση απόλυσης του, η απόλυση του έγινε δυνάμει του άρθρου 6 των περί Στρατού της Δημοκρατίας (Σύνθεσις, Κατάταξις και Πειθαρχία) Νόμων του 1961 έως 1975. Περαιτέρω, ο κ. Ανδρέου λέγει ότι το άρθρο 14(η) δεν τυγχάνει εφαρμογής αφού αναφέρεται μόνο στην περίπτωση επαναπρόσληψης, που και πάλι δεν ισχύει στην περίπτωση του κ. Παπαπέτρου ο οποίος δεν επαναπροσλήφθηκε αφού είχε ήδη αποθάνει. Και ευρύτερα, ότι κεκτημένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα της κας. Παπαπέτρου, όπως αυτά προσδιορίσθησαν στις 22.4.1993 με την ανάκληση της απόφασης απόλυσης και εφ΄όσον ο κ. Παπαπέτρου είχε ήδη αποθάνει, δεν μπορούσαν να επηρεασθούν αναδρομικά από το Νόμο 17(1)/1994 ή το Νόμο 97(1)/1997. Ο κ. Ανδρέου θέτει και θέμα άνισης μεταχείρισης κατά το ότι, λόγω του μεσολαβήσαντος θανάτου του κ. Παπαπέτρου, δεν κατέστη δυνατή η επαναπρόσληψη του, με αποτέλεσμα η σύνταξη να υπελογίσθη με βάση την αναπροσαρμογή του μισθού του όπως αυτός ήταν το 1980, ενώ για άλλους οι οποίοι επαναπροσλήφθησαν η σύνταξη τους θα υπελογίζετο με βάση τον πραγματικό μισθό τους κατά την αφυπηρέτηση τους. Το επιχείρημα αυτό εξειδικεύεται περαιτέρω ουσιαστικά σε συνάρτηση με πλάνη περί τα πράγματα, αφού ο κ. Ανδρέου καταλήγει ότι, αν και ορθά οι ετήσιες απολαβές του κ. Παπαπέτρου για σκοπούς σύνταξης υπολογίσθησαν στη βάση της κλίμακας Α10, εντούτοις το ποσό των £3,636 που δίδεται είναι λανθασμένο. Η εισήγηση αυτή όμως δεν επεξηγείται περαιτέρω για να καταδειχθεί το λανθασμένο της και δεν προτίθεμαι να την εξετάσω σε έκταση. Αναφέρω απλώς ότι, καθ΄όσον η εισήγηση βασίζεται στο ότι η κλίμακα Α10 έπρεπε να ήταν ως ίσχυε την ημέρα του θανάτου του κ. Παπαπέτρου και όχι ως ίσχυε την ημέρα της απόλυσης του, είναι πεπλανημένη. Την ημέρα του θανάτου του ο κ. Παπαπέτρου δεν ήταν στην υπηρεσία, αφού η απόφαση για ανάκληση της απόλυσης ελήφθη μετά το θάνατο του και δεν είχε αναδρομική ισχύ σύμφωνα με τους ίδιους τους όρους της.

Ο ευπαίδευτος συνήγορος για τη Δημοκρατία απαντά επικαλούμενος την απόφαση της Ολομέλειας στην προσφυγή Christodoulides v. Republic (1984) 3CLR 1297, όπου απεφασίσθη ότι η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου να τερματίσει τις υπηρεσίες των Αιτητών για λόγους δημοσίου συμφέροντος δεν έπασχε ως εκ του ότι η απόφαση ενδεχόμενα να μην μπορούσε να στηριχθεί δυνάμει του νόμου του οποίου έγινε επίκληση από το Υπουργικό Συμβούλιο, εφ΄όσον μπορούσε να στηριχθεί δυνάμει άλλου νόμου στη βάση αντίστοιχης γενικής αρχής του διοικητικού δικαίου. Τόσον η αρχή της υπόθεσης Christodoulides< FONT FACE="Arial,Arial"> όσο και η ίδια η αναφορά στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου σε "πάσαν ετέραν προς τούτο χορηγουμένην αυτώ εξουσίαν" επιπρόσθετα της αναφοράς στους περί Στρατού της Δημοκρατίας Νόμους, καταδεικνύει, σύμφωνα με τη θέση του κ. Φλωρέντζου, ότι η απόλυση του κ. Παπαπέτρου έγινε δυνάμει των περί Ωρισμένων Πειθαρχικών Παραπτωμάτων Νόμων του 1977 έως 1978. Συνηγορεί δε προς τούτο, λέγει, και προηγούμενη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 15.2.1979 για παραπομπή της περίπτωσης του κ. Παπαπέτρου προς περαιτέρω έρευνα ή εκδίκαση δυνάμει των εν λόγω νόμων. Άλλη βασική θέση του κ. Φλωρέντζου είναι ότι η ίδια η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου της 22.4.1993, με την οποία ανακλήθηκε η απόφαση της 31.1.1980 για απόλυση του, αναφέρει ρητά ότι η ανάκληση γίνεται "από σήμερα", και έτσι δεν θα μπορούσε να ισχύει αναδρομικά ώστε να καλύψει την περίοδο από 31.1.1980 μέχρι το θάνατο του κ. Παπαπέτρου. Ο κ. Φλωρέντζος εγείρει και θέμα έλλειψης εννόμου συμφέροντος της κας. Παπαπέτρου καθ΄όσον, όπως λέγει, μόνο δυνάμει του Νόμου 97(1)/97 θα μπορούσε να διεκδικήσει συνταξιοδοτικά ωφελήματα, με αποτέλεσμα ο ισχυρισμός της ότι ο εν λόγω νόμος δεν ισχύει στην περίπτωση της να την αφήνει, αν επιτύχει, χωρίς όφελος σε τέτοια περίπτωση, αφού ούτε οι γενικές αρχές του δικαίου ούτε το άρθρο 13(2) του Νόμου 97(1)/97, αν αυτά είναι που θα εφαρμόζοντο, επιτρέπουν να ληφθεί υπ΄όψη η περίοδος εκτός υπηρεσίας.

Είναι πρόδηλο ότι τα ουσιαστικά θέματα που εγείρονται αφορούν κατ΄αρχή το κατά πόσο τυγχάνει εφαρμογής το άρθρο 14(η). Το πρώτο που θα παρατηρούσα όμως είναι ότι δεν συμφωνώ με τη θέση του κ. Φλωρέντζου, που φαίνεται να υιοθετήθηκε στην υπόθεση 1180/98, 19.11.1999, στην οποία έχω παραπεμφθεί, ότι η κα. Παπαπέτρου στερείται εννόμου συμφέροντος αν είναι ορθή η θέση της ότι το άρθρο 14(η) δεν τυγχάνει εφαρμογής. Το κρινόμενο είναι η νομιμότητα της προσβαλλόμενης απόφασης καθ΄όσον αυτή εβασίσθη στο άρθρο 14(η), και όχι η ενδεχόμενη κρίση της διοίκησης αν κάποια άλλη νομοθετική πρόνοια είχε εφαρμογή αντί του άρθρου 14(η). Το ότι ο ισχύων κατά το χρόνο της απόλυσης του κ. Παπαπέτρου νόμος, όπως και η ακόλουθη απόφαση της 16.10.1980, ενδεχόμενα να μην του παρείχαν συνταξιοδοτικά ωφελήματα δεν σημαίνει ότι η κα. Παπαπέτρου δεν εδικαιούτο σε τέτοια ωφελήματα με την ανάκληση της απόλυσης και την τροποποίηση του άρθρου 6 του περί Στρατού της Δημοκρατίας Νόμου που ακολουθήθηκε από το άρθρο 18(1) του Νόμου 33/90. Κατά πόσο η κα. Παπαπέτρου είχε συνταξιοδοτικά ωφελήματα, και ποία, αν δεν είχε εφαρμογή το άρθρο 14(η) είναι λοιπόν θέμα άλλο και επόμενο της απόφασης κατά πόσο εφαρμόζεται το άρθρο 14(η) στην περίπτωση της. Και εν πάση περιπτώσει δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως επιχείρημα, για να αποφασισθεί ότι τυγχάνει εφαρμογής το άρθρο 14(η), το ότι πρέπει να εφαρμόζεται διότι διαφορετικά η κα. Παπαπέτρου δεν θα είχε έννομο συμφέρον. Το αν εφαρμόζεται το άρθρο 14(η) είναι το ζητούμενο, και δεν μπορεί να απαντηθεί με τη λογική αυτή η οποία και δημιουργεί σχήμα πρωθύστερο.

Είναι η άποψη μου ότι το άρθρο 14(η) δεν τυγχάνει εφαρμογής στην περίπτωση της κας. Παπαπέτρου. Το άρθρο 14(η) ρητά αναφέρεται και περιορίζεται στην περίπτωση επαναπρόσληψης μετά από απόλυση δυνάμει των περί Ωρισμένων Πειθαρχικών Παραπτωμάτων Νόμων. Ο κ. Παπαπέτρου όμως απολύθηκε όχι δυνάμει αυτού του Νόμου αλλά, όπως ρητά εξειδικεύεται στην ίδια την απόφαση (που αυτή και όχι η απόφαση της 1.2.1979 είναι μόνη καθοριστική επ΄αυτού), δυνάμει του άρθρου 6 των περί Στρατού της Δημοκρατίας Νόμων. Η υπόθεση Christodoulides, ανωτέρω, στην οποία βασίζεται ο κ. Φλωρέντζος δεν βοηθά τη θέση του. Το κρινόμενο εκεί ήταν η ίδια η νομιμότητα της απόφασης και η εφαρμοσθείσα αρχή δικαίου ήταν ότι, και αν ακόμα η απόφαση δεν μπορούσε νόμιμα να στηριχθεί στο νόμο στον οποίο ρητά αναφέρετο, πράγμα που δεν αποφασίσθηκε, θα μπορούσε εν πάση περιπτώσει να στηριχθεί σε άλλο νόμο που παρείχε τέτοια εξουσία. Εδώ το κρινόμενο δεν είναι η νομιμότητα της απόφασης απόλυσης αλλά η ίδια η νομοθετική βάση στην οποία λήφθηκε, πράγμα που πρέπει να αποφασισθεί καθ΄όσον από αυτό είναι που εξαρτάται η εφαρμογή του άρθρου 14(η) το οποίο ρητά περιορίζεται σε επαναπρόσληψη κατόπιν απολύσεως δυνάμει του συγκεκριμένου νόμου. Το ότι η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ήταν νόμιμη δεν εξαντλεί το θέμα. Στην απόφαση αναφέρεται βέβαια ότι το Υπουργικό Συμβούλιο άσκησε την εξουσία του δυνάμει του άρθρου 6 "και πάσαν ετέραν προς τούτο χορηγουμένην αυτώ εξουσίαν". Αυτό όμως δεν διαφοροποιεί τα πράγματα. Εκτός του ότι η πάσα ετέρα χορηγουμένη εξουσία προσδιορίζεται ότι είναι "προς τούτο", συναρτάται δηλαδή προς το προαναφερθέν άρθρο 6 αφού μόνο εκείνο παρατέθηκε, καμιά άλλη ειδική αναφορά σε οποιοδήποτε νόμο δεν γίνεται που να δείχνει ότι η απόφαση όντως βασίσθηκε επί οποιουδήποτε νόμου άλλου από τον περί Στρατού της Δημοκρατίας, και ιδιαίτερα επί του περί Ωρισμένων Πειθαρχικών Παραπτωμάτων Νόμου. Καθ΄όσον λοιπόν η απόλυση του κ. Παπαπέτρου δεν εβασίσθη στον εν λόγω νόμο, το άρθρο 14(η) δεν μπορεί να τυγχάνει εφαρμογής.

Η προσβαλλόμενη απόφαση όμως δεν εβασίσθη μόνο στο άρθρο 14(η). Εβασίσθη και στο άρθρο 13(2), για το οποίο δεν υπάρχει ισχυρισμός ότι δεν ισχύει και το οποίο ισχύει δυνάμει του άρθρου 18(1) του Νόμου 33/90, αλλά και εφ΄όσον η απόφαση απόλυσης του κ. Παπαπέτρου ανεκλήθη. Το άρθρο 13(2) ρητά εξαιρεί από τον υπολογισμό της συντάξιμης υπηρεσίας οποιαδήποτε περίοδο κατά την οποία ο λειτουργός ήταν εκτός της υπηρεσίας. Εφ΄όσον η απόφαση για απόλυση του κ. Παπαπέτρου ίσχυε μέχρι του θανάτου του, ο κ. Παπαπέτρου ήταν εκτός υπηρεσίας από τις 31.1.1980 μέχρι και του θανάτου του, και έτσι η εν λόγω περίοδος δεν μπορούσε να περιληφθεί στον υπολογισμό της συντάξιμης υπηρεσίας του. Μόνο αν η απόφαση ανάκλησης της απόλυσης του ενεργούσε αναδρομικά θα μπορούσε ενδεχόμενα να υποστηριχθεί (που δεν το αποφασίζω) ότι δεν ήταν εκτός υπηρεσίας. Η απόφαση εκείνη όμως ρητά διατυπώθηκε ώστε να ισχύει από την ημερομηνία λήψης της, και έτσι σαφώς δεν είχε αναδρομική ισχύ. Για το λόγο αυτό, δεν μπορώ να δω πως η προσβαλλόμενη απόφαση θα μπορούσε να θεωρηθεί τρωτή.