|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 4 ΑΑΔ 1365
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 347/96.
ΕΝΩΠΙΟΝ
: Π. ΚΑΛΛΗ, Δ.Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος.
Μεταξύ:
EPSILON ELECTROMECHANICAL LTD ως αντιπροσώπου
της HAWKER SIDDELEY SWITCHGEAR LTD.,
Αιτητώ ν,
και
Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου,
Καθ΄ ης η αίτηση.
________________
2 Ιουνίου, 1997
.Για τους αιτητές : Α. Σ. Αγγελίδης.
Για τους καθ΄ ων η αίτηση: Α. Δημητρίου για Γ. Κακογιάννη.
________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου ("η Α.Η.Κ.") ζήτησε προσφορές για "εξοπλισμό ΙΙ Χ Β". ΄Ενας από τους προσφοροδότες ήταν και η εταιρεία Hawker Siddeley Switchgear Ltd ("οι προσφοροδότες"). ΄Οπως φαίνεται από την επιστολή
ημερ. 16.6.95 προς την Α.Η.Κ. (Τεκ. 1) η προσφορά τους υποβλήθηκε μέσω της εταιρείας Epsilon Electromechanical Ltd ("ο αντιπρόσωπος").
Με απόφαση του Συμβουλίου της Α.Η.Κ. ημερ. 6.2.96 η προσφορά κατακυρώθηκε στην ΑΒΒ Τσεχίας. Με επιστολή της ημερ. 27.2.96 (Τεκ. 2) η Α.Η.Κ. πληροφόρησε τους προσφοροδότες ότι η προσφορά τους δεν είχε πετύχει. Η επιστολή απευθύνθηκε στους προσφοροδότες μέσω των αντιπροσώπων.
Στις 25.4.96 ασκήθηκε η παρούσα προσφυγή με την οποία ζητούνται οι πιο κάτω θεραπείες:
"1. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση της καθ΄ ης η αίτηση να κατακυρώσει την προσφορά με αριθμό 287/95 11 KV Metalclad Switchgear στην εταιρεία ΑΒΒ EJP a.s. (Chech Republic) αντί στους αιτητές και/ή η απόφαση με την οποία προτιμήθηκε η προσφορά του ενδιαφερομένου προσώπου, είναι άκυρη, παράνομη και χωρίς νομικό αποτέλεσμα.
2. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η άρνηση και/ή παράλειψη του καθ΄ ου η αίτηση όπως αποδεχθεί και/ή επιλέξει την προσφορά των αιτητών είναι άκυρη, παράνομη και χωρίς νομικό αποτέλεσμα."
Η αιτήτρια περιγράφεται ως πιο κάτω στον τίτλο του σχετικού δικογράφου της προσφυγής: "Epsilon Electromechanical Ltd ως αντιπρόσωπος της Hawker Siddeley Switchgear Ltd".
Τα γεγονότα επί των οποίων βασίζεται η προσφυγή, όπως έχουν παρατεθεί στο σχετικό δικόγραφο της αιτήτριας, έχουν ως πιο κάτω:
"1. Οι Αιτητές είναι εταιρεία που διαθέτει ειδικό και άρτια καταρτισμένο
επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό.
2. Οι αιτητές υπέβαλαν προσφορά για το έργο η οποία ήταν καθ΄ όλα
άρτια και/ή πλέον επιστημονικά άρτια. Είχε δε λογικότατη υπό τις
περιστάσεις και τις απαιτήσεις του διαγωνισμού, τιμή.
3. Είναι ο ισχυρισμός των αιτητών ότι η προσφορά που υπέβαλαν τα
ενδιαφερόμενα πρόσωπα δεν ικανοποιούσε τους όρους των προδια-
γραφών. Οι αιτητές υπέβαλαν διαμαρτυρίες γραπτές πριν την
ολοκλήρωση της επιλογής που αγνοήθηκαν πλήρως.
4. Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι η απόφαση της καθ΄ ης η αίτηση δεν
είναι νόμιμη για αυτό ισχυρίζονται ότι δικαιούνται να επιτύχουν στην
προσφυγή τους."
Με την ένσταση της η Α.Η.Κ. ήγειρε ζήτημα έννομου συμφέροντος. Ισχυρίσθηκε ότι "σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 146.2 του Συντάγματος η αιτήτρια δεν έχει ίδιον, ενεστώς έννομον συμφέρον".
Η Α.Η.Κ. επανήλθε επί του θέματος του έννομου συμφέροντος όταν η αιτήτρια καταχώρησε αίτηση για αποκάλυψη ορισμένων εγγράφων. Με την ένορκη δήλωση που υποστηρίζει την ένσταση ισχυρίσθηκε και πάλιν ότι η αιτήτρια εταιρεία δεν είχε "ίδιον, άμεσον ενεστώς έννομο συμφέρον στην παρούσα υπόθεση διότι ουδέποτε υπέβαλε προσφορά".
Το ζήτημα του έννομου συμφέροντος μπορεί να εξετασθεί αυτεπάγγελτα από το Δικαστήριο (Βλ. Constantinidou v. Republic (1974) 3 C.L.R. 416). Για το λόγο αυτό κατά την ακρόαση της αίτησης για αποκάλυψη εγγράφων το δικαστήριο ζήτησε από τους συνήγορους των μερών να επιχειρηματολογήσουν επί του ζητήματος του εννόμου συμφέροντος.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος της αιτήτριας υποστήριξε: Η προσφυγή υποβλήθηκε "εκ μέρους των πελατών του" ως αντιπροσώπων. Η αντιπροσώπευση δεν απαγορεύεται από το Σύνταγμα. Υπό αυτή την ιδιότητα υπεβλήθη η προσφορά και υπό αυτή την ιδιότητα απερρίφθη. Μέσα στα πλαίσια "του ελευθέρως συμβάλλεσθαι" έχουν άμεσο συμφέρον τόσο η ίδια η εταιρεία του εξωτερικού όσο και ο αντιπρόσωπος της στην Κύπρο. Ο τίτλος της προσφυγής είναι ορθός "διότι αφορά τον προσφοροδότη μέσω του αντιπροσώπου του που και οι δύο έχουν άμεσο, ενεστώς, ίδιον έννομο συμφέρο". Η ιδιότητα του αντιπροσώπου δίδει δικαίωμα άμεσο και ενεστώς και στον αντιπρόσωπο αλλά κυρίως στην εταιρεία του εξωτερικού η οποία φαίνεται στον τίτλο της προσφυγής "διότι ήταν εκείνο που διεκδικούσε πάντα μέσω του αντιπροσώπου της, επιτυχία σ΄ αυτό το διαγωνισμό". ΄Οπως το έθεσε στο τέλος της αγόρευσης του: "Βασική μας εισήγηση είναι ότι όπως έχει καταχωρηθεί έχει και ως αντιπρόσωπος έννομο συμφέρον"
.Υποστήριξε, επίσης, ότι κατά πόσο "ένας έχει ή δεν έχει έννομο συμφέρον" είναι θέμα το οποίο δεν μπορεί να εκδικαστεί στο στάδιο εκδίκασης ενδιάμεσης αίτησης αλλά "αποτελεί αντικείμενο προς εκδίκαση στην ουσία της υπόθεσης".
Από την άλλη ο ευπαίδευτος συνήγορος της Α.Η.Κ. υποστήριξε ότι η αιτήτρια είναι ο αντιπρόσωπος της Hawker Siddeley Switchgear Ltd, είναι ξεχωριστή νομική οντότητα και δεν μπορεί να ασκήσει προσφυγή για προσφορά που υπέβαλε η Hawker Siddeley.
Η ύπαρξη έννομου συμφέροντος, δυνάμει του άρθρου 146.2 του Συντάγματος, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για το παραδεκτό της προσφυγής (Βλ. Δαγτόγλου, Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο, παραγ. 534). ΄Οπως επεξηγείται στην Μιλτιάδου ν. Δημοκρατίας, Υπόθεση 247/94/9.12.94 (απόφαση Πική, Δ., όπως ήταν τότε) η αναθεωρητική δικαιοδοσία ενεργοποιείται "εφόσον προσφυγή θέτει προς διερεύνηση πράξη, απόφαση ή παράλειψη υποκείμενη σε αναθεώρηση μέσα στα χρονικά πλαίσια που θέτει το άρθρο 146.3 και εγείρεται από πρόσωπο του οποίου θίγεται το προβλεπόμενο από το ΄Αρθρο 146.2 συμφέρον".
΄Εχω, επομένως, την άποψη ότι το ζήτημα της ύπαρξης εννόμου συμφέροντος μπορεί να εγερθεί και να εξεταστεί σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας. Κύριο πραγματικό βάθρο για την εξέταση του αποτελεί το δικόγραφο του αιτητή (Βλ. Χαραλάμπους ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 1425/29.2.96)
.
Σύμφωνα με την Ελληνική Νομολογία το έννομο συμφέρον αναγνωρίζεται από το δίκαιο ότι είναι άξιο και έχει ανάγκη έννομης προστασίας, όταν είναι προσωπικό, άμεσο και παρόν. Προσωπικό ή ακριβέστερα "ίδιο" μπορεί να είναι και το συμφέρον νομικού προσώπου. Προσωπικό ή ατομικό ή ίδιο είναι το συμφέρον που συνδέεται προς τον ασκούντα την προσφυγή με ένα δεσμό ιδιαίτερο που το ξεχωρίζει από το γενικό συμφέρον. Το έννομο συμφέρον πρέπει να είναι άμεσο, δηλαδή να ανήκει απευθείας στον ασκούντα την προσφυγή και όχι σε τρίτο πρόσωπο και εμμέσως μόνο στον αιτούντα. Το έννομο συμφέρον πρέπει να είναι παρόν (ενεστώς) δηλαδή ήδη υπαρκτό κατά τον χρόνο ασκήσεως της προσφυγής (Βλ. Δαγτόγλου, πιο πάνω, παραγ. 539, 540, 542, 545)
.΄Οπως υποδεικνύεται στο σύγγραμμα του Μιχ. Δ. Στασινόπουλου "Δίκαιον των Διοικητικών Διαφορών", σελ. 199 και 201
:"Προσωπικόν είναι το συμφέρον του αιτούντος όταν αφορά αυτόν προσωπικώς και ουχί τον γενικόν κύκλον των πολιτών... Η αίτησις ακυρώσεως δεν είναι λαϊκή αγωγή, δια τούτο δεν αρκεί να είναι τις πολίτης απλώς, δια να νομιμοποιήται εις την προσβολήν μιας παρανόμου πράξεως της Διοικήσεως ... Το υπό του αιτούντος προβαλλόμενον προσωπικόν συμφέρον πρέπει να συνδέεται αμέσως προς το πρόσωπον αυτού. Τούτο σημαίνει ότι εις την αιτιώδη σχέσιν την υφιστάμενην μεταξύ της εκδόσεως της προσβαλλόμενης διοικητικής πράξεως και της προκαλούμενης εις τον αιτούντα βλάβης δεν πρέπει να παρεμβάλληται συμφέρον τρίτου, απ΄ ευθείας υπό της πράξεως ταύτης θιγόμενον, εις τρόπον ώστε η βλάβη του αιτούντος να παρίσταται ως έμμεσος και κατ΄ αντανάκλασιν συνέπεια της βλάβης του αμέσως υπό της πράξεως θιγομένου".
Στην Κύπρο το ζήτημα του εννόμου συμφέροντος διέπεται από το άρθρο 146.2 του Συντάγματος το οποίο, όπως έχει υποδειχθεί στην Νεοφύτου ν. Δημοκρατίας (1964) Α.Α.Δ. 280, 292, είναι ανάλογο με την αντίστοιχη ελληνική νομοθετική διάταξη η οποία αποτελείται από το άρθρο 48 του Νόμου 3713/1928 (βλ. και Χρυσοστομίδης ν. Ελληνικής Κοινοτικής Συνελεύσεως (1964) Α.Α.Δ. 397, 402 και Παπασάββας ν. Δημοκρατίας (1967) 3 Α.Α.Δ. 111, 122)
.
Στην Παπασάββας (πιο πάνω) υποδεικνύεται ότι εξέταση της εξέλιξης της ελληνικής νομολογίας, η οποία αναφέρεται στην εφαρμογή της πιο πάνω νομοθετικής διάταξης, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το άρθρο 146.2 του Συντάγματος αποτελεί πρόνοια η οποία αναπαραγάγει σε μεγάλο βαθμό τις σχετικές αρχές της ελληνικής νομολογίας. Επομένως η ελληνική νομολογία αποτελεί πολύ μεγάλο βοήθημα. ΄Εχει νομολογηθεί ότι το συμφέρον το οποίο απαιτείται από το άρθρο 146.2 για τη νομιμοποίηση προσώπου να προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο πρέπει να έχει νομικό έρεισμα (Βλ. M. (Transport) Ltd και άλλοι ν. Αναθεωρητικής Αρχής Αδειών, Α.Ε. 1233/18.5.93)
.Οι όροι "ίδιον ενεστώς συμφέρον" στο άρθρο 146.2 καθιστούν την άμεση προσβολή υφιστάμενου συμφέροντος του αιτητή που απορρέει από το Νόμο, προϋπόθεση για την άσκηση προσφυγής (Βλ. Νίκολας ν. Δημοκρατίας, Υπ. αρ. 701/93/2.2.95 και Χαραλάμπους (πιο πάνω))
.΄Ηταν δεκτό και από τις δύο πλευρές ότι προσφοροδότης ήταν η πιο πάνω εταιρεία Hawker Siddeley Switchgear Ltd. Επομένως η αιτήτρια δεν ήταν ο αποδέκτης της πράξεως. ΄Εχει νομολογηθεί ότι εκείνος τον οποίο δεν αφορά η προσβαλλόμενη πράξη πρέπει πάντοτε να πιθανολογήσει έννομο συμφέρον. ΄Οταν ο αιτητής δεν είναι ο αποδέκτης της πράξεως, αλλά τρίτος - όπως είναι εδώ η περίπτωση - πρέπει να ισχυρισθεί ευλόγως ότι εν τούτοις θίγονται δικά του συμφέροντα (Βλ. Χαραλάμπους, πιο πάνω)
.Η προσβαλλόμενη πράξη δεν αφορά άμεσα την αιτήτρια. Προκύπτει, επομένως, το ερώτημα κατά πόσο έχει πιθανολογήσει έννομο συμφέρον με το να ισχυρισθεί ευλόγως ότι θίγονται δικά της συμφέροντα ΄Οπως έχει νομολογηθεί (βλ. Χαραλάμπους, πιο πάνω) η πιθανολόγηση εννόμου συμφέροντος κρίνεται με βάση το περιεχόμενο του δικογράφου της αιτήτριας. Το δικόγραφο έχει παρατεθεί πιο πάνω (βλ. σελ. 3). ΄Εχει ετοιμασθεί ως εάν να επρόκειτο για απόφαση η οποία αφορούσε άμεσα την αιτήτρια. Η τελευταία δεν έχει ισχυρισθεί ευλόγως ότι θίγονται τα δικά της συμφέροντα έστω και αν η προσβαλλόμενη πράξη αφορά τρίτους.
Ο μόνος ρόλος που έχει διαδραματίσει η αιτήτρια εταιρεία, σύμφωνα με το ενώπιον μου υλικό, ήταν η διαβίβαση της προσφοράς εκ μέρους του προσφοροδότη και η λήψη της επιστολής, Τεκ. 2, η οποία προορίζετο για τον προσφοροδότη. Είχε ενεργήσει ως αντιπρόσωπος για γνωστό αντιπροσωπευόμενο. Η απόφαση για απόρριψη της προσφοράς είχε σαν αποδέκτη τους προσφοροδότες - Hawker Siddeley Switchgear Ltd. Η απλή διαβίβαση της προσφοράς εκ μέρους γνωστού προσφοροδότη και η λήψη της απορριπτικής απόφασης και πάλιν εκ μέρους γνωστού προσφοροδότη, χωρίς οτιδήποτε άλλο, δεν αρκούν για να πιθανολογήσουν το έννομο συμφέρον που απαιτείται από το άρθρο 146.2 του Συντάγματος. Η προσβαλλόμενη απόφαση είχε σαν αποδέκτη τον αντιπροσωπευόμενο ο οποίος είναι ο μόνος διάδικος που νομιμοποιείται στην άσκηση προσφυγής.
Το αγώγιμο δικαίωμα ανήκει αποκλειστικά στον αντιπροσωπευόμενο. Το συμφέρον που έχει θιγεί από την προσβαλλόμενη πράξη δεν ανήκει απευθείας στην αιτήτρια αλλά σε τρίτους - την εταιρεία Hawker Siddeley Switchgear Ltd. Δεν συνδέεται άμεσα με την αιτήτρια εταιρεία. Το συμφέρον που επικαλείται η αιτήτρια - ως αντιπρόσωπος - δεν έχει νομικό έρεισμα, δεν απορρέει από το Νόμο. Ακολουθεί πως η τελευταία δεν είναι διάδικος του οποίου έχει προσβληθεί "ευθέως" με την προσβαλλόμενη απόφαση "ίδιον, ενεστώς, έννομο συμφέρον" εντός της έννοιας του άρθρου 146.2 του Συντάγματος.
Για το λόγο αυτό η προσφυγή της κρίνεται απαράδεκτη και απορρίπτεται με έξοδα.
Ενόψει της πιο πάνω κατάληξης δεν θεωρώ σκόπιμο να ασχοληθώ με την αίτηση για αποκάλυψη εγγράφων. Τέτοιο εγχείρημα δεν θα είχε οποιοδήποτε πρακτικό αποτέλεσμα. Θα ήταν μόνο θεωρητικής σημασίας.
Π. ΚΑΛΛΗΣ,
Δ.
/ΕΑΠ.