|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2002) 3 ΑΑΔ 19
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 2607
ΕΝΩΠΙΟΝ
: Γ. ΠΙΚΗ, Π., Π. ΑΡΤΕΜΗ, Γ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Π. ΚΑΛΛΗ,Μ. ΚΡΟΝΙΔΗ, ΔΔ.
Μεταξύ:
George D. Lordos and Sons Ltd., από τη Λεμεσό
Εφεσείουσας/Αιτήτριας
- και -
Εφόρου Φόρου Εισοδήματος
Εφεσίβλητου/Καθ΄ου η αίτηση
- - - - - -
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ
: 30 Ιανουαρίου, 2002.Για την εφεσείουσα: Ι. Νικολάου.
Για τον εφεσίβλητο: Γ. Λαζάρου.
- - - - - -
ΠΙΚΗΣ, Π.
: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσειο Μ. Κρονίδης, Δ.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
M. ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ.
: Ο εφεσίβλητος (Έφορος Φόρου Εισοδήματος) στις 4.7.1994 επέβαλε στην εφεσείουσα εταιρεία ως φόρο κεφαλαιουχικών κερδών το ποσό των £138.726,20 σεντ. Ο φόρος αυτός προέκυψε από την πώληση από την εφεσείουσα στην εταιρεία G.D.L. Constructions Ltd. 1.500.000 μετοχών που κατείχε στην εταιρεία Lordos Hotels (Holdings) Ltd. έναντι του ποσού των £1.650.000. Σύμφωνα με τους λογαριασμούς φόρου εισοδήματος που υποβλήθηκαν από την Lordos Hotels (Holdings) Ltd. ως κόστος απόκτησης από την εφεσείουσα αναφέρετο το ποσό των £956.019. Κατά συνέπεια προέκυψε φορολογητέο κεφαλαιουχικό κέρδος £693.981.Η εφεσείουσα εταιρεία υπέβαλε ένσταση. Σε συνάντηση με τους εκπροσώπους της εφεσείουσας ο Έφορος επεξήγησε τους λόγους για τους οποίους επέβαλε τη φορολογία. Αυτοί συνίσταντο ουσιαστικά στο γεγονός ότι η περιουσία της εταιρείας Lordos Hotels (Holdings) Ltd. συνίστατο κατά κύριο λόγο από ακίνητη ιδιοκτησία, τα ξενοδοχεία Golden Bay και Golden Coast των οποίων η αξία της γης και των κτιρίων ανήρχετο στο ποσό των £4.769.603 και η αξία της μη ακίνητης ιδιοκτησίας στο ποσό των £4.249.236.
Η εφεσείουσα δεν αμφισβήτησε τα πιο πάνω στοιχεία. Αντέτεινε όμως ότι ο Έφορος δεν υπολόγισε την αξία της καλής φήμης ή εμπορικής εύνοιας της εταιρείας Lordos Hotels (Holdings) Ltd., και η οποία ανήρχετο κατά τους υπολογισμούς της στο ποσό των £2.016.168.
Στην προσφυγή της η εφεσείουσα εταιρεία πρόβαλε τρεις λόγους για τους οποίους ζήτησε την ακύρωση της φορολογίας. Πρώτο ότι ο Έφορος ερμήνευσε λανθασμένα το άρθρο 2 του Νόμου 52/80 και ιδιαίτερα τον όρο "ιδιοκτησία" με αποτέλεσμα να καταλήξει σε λανθασμένο συμπέρασμα ότι η "ιδιοκτησία" της Lordos Hotels (Holdings) Ltd. συνίστατο "κατά κύριο λόγο" από ακίνητη ιδιοκτησία. Δεύτερο ότι ο Έφορος κατά πλάνη παρέλειψε να υπολογίσει την "καλή φήμη ή εμπορική εύνοια" που απόκτησε η εταιρεία ως στοιχείο της "ιδιοκτησίας"
και τρίτο ότι κατά πλάνη ο Έφορος επέβαλε φόρο κεφαλαιουχικών κερδών επί του συνολικού κέρδους και όχι σε ποσοστό του κέρδους που προέκυψε από τη διάθεση της ακίνητης ιδιοκτησίας μόνο.Ο αδελφός Δικαστής που εκδίκασε την προσφυγή σε πρώτο βαθμό απέρριψε και τους τρεις πιο πάνω λόγους ακύρωσης που πρόβαλε η εφεσείουσα. Ως προς τον πρώτο πιο πάνω λόγο, αφού ερμήνευσε το άρθρο 2 του Ν. 52/80 και αναφέρθηκε στη σχετική νομολογία, κατέληξε ως εξής:-
"Στην προκειμένη περίπτωση διαπιστώθηκε ότι, κατά το χρόνο της διάθεσης των μετοχών, το 53% περίπου της "Ιδιοκτησίας" της εταιρείας συνίστατο από ακίνητη ιδιοκτησία, τα δύο ξενοδοχεία. Η διαπίστωση αυτή οδήγησε τον καθ΄ου η αίτηση στη θέση ότι η ιδιοκτησία της εταιρείας συνίστατο "κατά κύριο λόγο" από ακίνητη ιδιοκτησία. Κατά την κρίση μου, η θέση αυτή του καθ΄ου η αίτηση ήταν εύλογα επιτρεπτή γι΄ αυτόν μέσα στα πλαίσια της διακριτικής εξουσίας που του παρέχει ο νόμος. Τούτου δοθέντος, δεν ευρίσκω να δικαιολογείται η επέμβαση του Δικαστηρίου."
Και ο δεύτερος πιο πάνω λόγος απορρίφθηκε αφού ο αδελφός Δικαστής υιοθέτησε το σκεπτικό της απόφασης Χρίστος Ορφανίδης ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθεση αρ. 585/93, ημερ. 9.9.1994.
Και ο τρίτος πιο πάνω λόγος ακύρωσης απερρίφθη επίσης με το σκεπτικό ότι εφαρμοστέος νόμος είναι ο 52/80 σύμφωνα με τον οποίο (άρθρα 9(1) και (2)) ο καταβλητέος φόρος υπολογίζεται πάνω στο σύνολο του κέρδους που προκύπτει από τη διάθεση των μετοχών και όχι μόνο πάνω σ΄ εκείνο το ποσοστό που προκύπτει με βάση την ακίνητη ιδιοκτησία της εταιρείας.
Με οκτώ λόγους έφεσης προσβάλλεται, ως εσφαλμένη η επίδικη απόφαση. Όλοι οι λόγοι έφεσης αναφέρονται στους τρεις λόγους ακύρωσης που προβλήθηκαν και στην προσφυγή. Αναπτύχθηκε η ίδια επιχειρηματολογία όπως και στην προσφυγή.
Οι τέσσερις πρώτοι λόγοι έφεσης αναφέρονται στην εσφαλμένη, κατά τον ισχυρισμό της εφεσείουσας, ερμηνεία του όρου "ιδιοκτησία" που απαντάται στο άρθρο 2 του Ν. 52/80 και κατ΄ επέκταση του όρου "κατά κύριο λόγο".
Είναι η εισήγηση του ευπαιδεύτου δικηγόρου της εφεσείουσας ότι πεπλανημένα ο εφεσίβλητος ερμήνευσε την έννοια του όρου "ιδιοκτησία" και έκρινε ότι κατά το χρόνο της διάθεσης η περιουσία της εταιρείας Lordos Hotels (Holdings) Ltd. συνίστατο "κατά κύριο λόγο" από ακίνητη ιδιοκτησία. Είναι η θέση του ότι με αξία ακίνητης ιδιοκτησίας σε ποσοστό μόλις 53% δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι πληρούται η πρόνοια του νόμου που απαιτεί όπως η περιουσία συνίσταται "κατά κύριο λόγο" από ακίνητη ιδιοκτησία.
Στο άρθρο 2 του Νόμου 52/80 καθορίζεται με σαφήνεια η έννοια του όρου "ιδιοκτησία". Συγκεκριμένα αναφέρεται:-
"'ιδιοκτησία' σημαίνει-
(α) εις την περίπτωσιν προσώπου διαμένοντος ή συνήθως διαμένοντος εν τη Δημοκρατία πάσαν ακίνητον ιδιοκτησίαν οπουδήποτε ευρισκομένη καθώς επίσης και μετοχάς εταιρειών η ιδιοκτησία των οποίων συνίσταται κατά κύριον λόγον εξ ακινήτου ιδιοκτησίας."
Στην παρούσα περίπτωση η γλωσσική διατύπωση του νόμου είναι σαφής και ξεκάθαρη. Δεν δημιουργεί αμφιβολία ή ασάφεια για το νόημα της. Όπως αναφέρει ο Πικής, Δ. (όπως ήταν τότε) στην υπόθεση Χρίστου Ορφανίδη ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθ. αρ. 585/93, ημερ. 9.9.1994 "εννοιολογικά, ο όρος "ιδιοκτησία" υποδηλώνει την κυριότητα επί ακινήτου ή κινητού αντικειμένου και εξυπακούει τη δυνατότητα διάθεσης τους". Για να ανευρεθεί η "ιδιοκτησία" της εταιρείας πρέπει να εξετασθούν οι λογαριασμοί της. Ο ισολογισμός της εταιρείας είναι ο καθρέφτης της περιουσίας της. Εάν από τον ισολογισμό της εταιρείας προκύπτει, όπως στην παρούσα περίπτωση, ότι η αξία των ακινήτων είναι το κυρίαρχο στοιχείο σε σχέση με τα άλλα στοιχεία του ενεργητικού της τότε η διάθεση μετοχών της και εξ αυτής πραγματοποίηση κεφαλαιουχικού κέρδους υπόκειται σε φορολογία με βάση το σχετικό Νόμο αρ. 52/80. Η φρασεολογία που χρησιμοποίησε ο νομοθέτης συνδέει τη μετοχή με την ιδιοκτησία και όχι με την τρέχουσα αξία της
μετοχής. Κατά συνέπεια η σαφής διατύπωση της νομοθετικής διάταξης δεν επιδέχεται διαφορετική ερμηνεία με διάφορα πρόσθετα κριτήρια, όπως την ισχυριζόμενη χρήση των ακινήτων που χρησιμοποιούνται, κατά την εφεσείουσα, ως μέσον εξυπηρέτησης και προώθησης του κυρίως σκοπού της εταιρείας, αυτού της παροχής υπηρεσιών, και όχι για εκμετάλλευση των ακινήτων με σκοπό το κέρδος.Καταλήγουμε ότι ορθά ερμηνεύθηκε η σχετική νομοθετική διάταξη και οι λόγοι έφεσης 1-4 απορρίπτονται.
Με τους επόμενους τρεις λόγους έφεσης (5-7) η εφεσείουσα προσβάλλει την κατάληξη στην εφεσιβαλλόμενη απόφαση ότι ορθά ο Έφορος δεν υπελόγισε την "καλή φήμη ή εμπορική εύνοια" ως στοιχείο της ιδιοκτησίας εντός της εννοίας του άρθρου 2 του Νόμου 52/80.
Στο περίγραμα του ο ευπαίδευτος δικηγόρος της εφεσείουσας παρά το γεγονός ότι παραδέχεται ότι το στοιχείο αυτό δεν περιλαμβάνεται στον όρο "ιδιοκτησία" του άρθρου 2 του Ν. 52/80, εν τούτοις διατείνεται ότι συνιστά περιουσιακό στοιχείο, μέρος του ενεργητικού της εταιρείας, και έπρεπε να ληφθεί υπόψη από τον Έφορο κατά τον υπολογισμό της αξίας της μετοχής. Ο πιο πάνω συλλογισμός είναι αντιφατικός. Ο Έφορος, με την ορθή ερμηνεία της νομοθεσίας, δεν είχε υποχρέωση να προβεί σε ένα τέτοιο διαχωρισμό εφόσον η "καλή φήμη" δεν αποτελεί μέρος της ιδιοκτησίας. Απάντηση στο πιο πάνω θέμα δίδει η απόφαση Χρίστου Ορφανίδη (πιο πάνω) το σκεπτικό της οποίας και υιοθετούμε στην ολότητα του και αποτελεί την ορθή νομική θέση. Παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα από την πιο πάνω απόφαση:-
"Και δεκτή αν γίνει η θέση του αιτητή ότι ο όρος "Ιδιοκτησία" στο πλαίσιο του Ν. 52/80 (όπως ίσχυε πριν την τροποποίηση με το Ν. 135/90) περιλαμβάνει και την εμπορική εύνοια, και πάλι η αξία των ακινήτων των δύο εταιρειών θα υπερέβαινε το 50% των περιουσιακών τους στοιχείων, όπως αυτά
Η λέξη "ιδιοκτησία" είναι σύνθετη
. προέρχεται από το συνδυασμό των λέξεων "ίδιος" και "κτώμαι" (βλ. ΤΕΓΟΠΟΥΛΟΣ-ΦΥΤΡΑΚΗΣ, ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ). Εννοιολογικά, ο όρος "ιδιοκτησία" υποδηλώνει την κυριότητα επί ακινήτου ή κινητού αντικειμένου και, εξυπακούει τη δυνατότητα διάθεσής τους (βλ. ΠΡΩΙΑ, ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ, Τόμος 1, σ. 1178 και ΓΕΩΡΓΟΠΑΠΑΔΑΚΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ, ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, σ. 471). Η εμπορική εύνοια συνιστά εμπορικό στοιχείο με την ευρύτερη έννοια του όρου αλλά δεν περιλαμβάνεται στον όρο "ιδιοκτησία". Πρόκειται για περιουσιακό στοιχείο που δε διαχωρίζεται από τον κύκλο εμπορικών δραστηριοτήτων της εταιρείας το οποίο δεν επιδέχεται μεταβίβαση ως αυτοτελές περιουσιακό στοιχείο. επομένως δεν περιλαμβάνεται στον όρο "ιδιοκτησία"."Κατά συνέπεια και οι λόγοι έφεσης 5-7 απορρίπτονται ως ανεδαφικοί.
Με τον όγδοο λόγο έφεσης προσβάλλεται ως πεπλανημένη η κρίση του Εφόρου ότι ο καταβλητέος φόρος υπολογίζεται επί του συνόλου του κέρδους που προκύπτει από τη διάθεση των μετοχών και όχι μόνο επί του ποσοστού του κέρδους που προκύπτει με βάση την ακίνητη ιδιοκτησία μόνο. Το Δικαστήριο απέρριψε τον ισχυρισμό αυτό αναφέροντας τα εξής:-
"Στην εξεταζόμενη περίπτωση, η διάθεση έγινε στις 7/1/1986 και, σύμφωνα με το τότε εφαρμοστέο άρθρο 9(1) σε συνδυασμό με το άρθρο 2 του Νόμου 52/80, ο καταβλητέος φόρος υπολογίζεται πάνω στο σύνολο του κέρδους που προκύπτει από τη διάθεση των μετοχών και όχι μόνον πάνω σ΄ εκείνο το ποσοστό του κέρδους που προκύπτει με βάση την ακίνητη ιδιοκτησία της εταιρείας.".
Συμφωνούμε με την επίδικη απόφαση. Οι πρόνοιες του άρθρου 9(1) όπως ίσχυαν την ημέρα της διάθεσης των μετοχών (7.1.1986) σε συνδιασμό με τις πρόνοιες του άρθρου 2 δεν αφήνουν περιθώρια άλλης επιλογής. Η συλλογιστική που αναπτύσσει ο δικηγόρος της εφεσείουσας στο περίγραμμα του δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Η ευρεία και διασταλτική ερμηνεία του νόμου που εισηγείται δεν είναι αποδεκτή, όπως έχει τεθεί από τη νομολογία. Οι πρόνοιες των διατάξεων του νόμου είναι σαφείς και επιβάλλουν τη φορολογία επί του συνόλου του κέρδους που πραγματοποιήθηκε από την πώληση μετοχών εταιρείας "η ιδιοκτησία των οποίων συνίσταται κατά κύριο λόγο εξ ακινήτου ιδιοκτησίας".
Και ο λόγος αυτός δεν ευσταθεί και απορρίπτεται.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Π.
Δ.
Δ.
Δ.
Δ.
/ΕΠσ