|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2009) 1 ΑΑΔ 1309
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
[ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 310/09]
27 Οκτωβρίου, 2009
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.Δ.]
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ
Εφεσείοντας/Εκζητούμενος
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΣΥΛΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΕΚΖΗΤΟΥΜΕΝΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ
ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΝΟΜΟ 133(Ι)/2004
Εφεσίβλητοι/Αιτητές
Π. Αγγελίδης για τον εφεσείοντα.
Μ. Σπηλιωτοπούλου (κα) μαζί με την Γ. Χατζηχάννα (κα) για τον εφεσίβλητο Γενικό Εισαγγελέα.
Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει
ο Δικαστής Γ. Κωνσταντινίδης.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Η έφεση αφορά σε απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, ημερομηνίας 16.10.09, με την οποία διατάχθηκε η εκτέλεση ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης και η παράδοση του εφεσείοντα στις Αρχές του Γιβραλτάρ. Ο εφεσείων είναι κύπριος πολίτης αλλά, ενόψει της Πέμπτης Τροποποίησης του Συντάγματος δεν έχει αμφισβητηθεί η δυνατότητα εκτέλεσης του εντάλματος με αναφορά σ' αυτή την ιδιότητά του. Επίσης δεν έχει αμφισβητηθεί η συνύπαρξη δικονομικών και άλλης μορφής προϋποθέσεων. Συναφώς, ο τρίτος λόγος έφεσης που αφορούσε στη δυνατότητα εκτέλεσης του εντάλματος για το αδίκημα του τραυματισμού με πρόθεση πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης, έχει αποσυρθεί. Σημειώνουμε ότι, κατά τα στοιχεία, όπως αυτά κατατέθηκαν πρωτοδίκως, ο εφεσείων, στις 23.7.07, στο Γιβραλτάρ, «μαχαίρωσε την Μichelle Vinet με αιχμηρό αντικείμενο προκαλώντας της δυο τραύματα μήκους 1.5 cm το ένα τα οποία χρειάστηκαν συρραφή». Περαιτέρω ότι στις 13.6.07 παρουσιάστηκε ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Γιβραλτάρ ως κατηγορούμενος αλλά, στη συνέχεια, παρέλειψε να εμφανιστεί κατά την ορισθείσα ημερομηνία, δηλαδή στις 8.4.08. Οπότε και εκδόθηκε εναντίον του ένταλμα σύλληψης.
Οι λόγοι έφεσης που απέμειναν, ο πρώτος και ο δεύτερος, είναι επάλληλοι. Αφορούν στο καθεστώς του Γιβραλτάρ και, όπως αυτοί αναπτύχθηκαν και κατά την ακρόαση, μπορούν να συνοψισθούν ως ακολούθως:
Τη δυνατότητα για εκτέλεση ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης την παρέχει αποκλειστικά ο περί Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης και των Διαδικασιών Παράδοσης Εκζητουμένων Μεταξύ των Κρατών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης Νόμος του 2004 (Ν. 133(Ι)/2004, στο εξής ο Νόμος). Το άρθρο 3 του Νόμου καθορίζει ως ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης για το οποίο εφαρμόζεται, απόφαση ή Διάταγμα δικαστικής αρχής κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Γιβραλτάρ δεν έχει ξεχωριστή νομική οντότητα και, πάντως, δεν είναι κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επομένως, εκφεύγει της εμβέλειας του Νόμου. Το γεγονός ότι η απόφαση - πλαίσιο του Συμβουλίου, της 13.6.02, η οποία ακριβώς καθόρισε τις σχετικές υποχρεώσεις των κρατών μελών, με το άρθρο 33, ορίζει πως αυτή εφαρμόζεται στο Γιβραλτάρ και το ότι αυτή ήταν υποχρεωτική, δεν διαφοροποιεί την κατάσταση. Η απόφαση - πλαίσιο, δεν έχει ευθεία εφαρμογή στην Κύπρο και δεν εντάσσεται, ως τέτοια, στο δίκαιό μας. Εφαρμόσιμος είναι ο νόμος, όπως αυτός θεσπίστηκε και το κατά πόσο αυτός παραβιάζει την απόφαση - πλαίσιο δεν είναι της παρούσας διαδικασίας. Το ίδιο και η Συνθήκη της Ουτρέχτης του 1713, το άρθρο 299(4) της Συνθήκης των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, η Δήλωση του Ηνωμένου Βασιλείου στην Πράξη Προσχώρησής του στην ΕΟΚ και το άρθρο 28 και Παράρτημα 1 (Annex) της Συνθήκης Προσχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΟΚ (UK Act of Accession). Επομένως, η κρίση του πρωτόδικου Δικαστηρίου με αναφορά στα πιο πάνω, πως ο Νόμος εφαρμόζεται και στο Γιβραλτάρ ως μέρος της επικράτειας του Ηνωμένου Βασιλείου, είναι λανθασμένη. Όπως προκύπτει και από την απόφαση του Πρωτοδικείου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ημερομηνίας 17.12.08, Υποθ. Τ-211/04 και Τ-215/04, πράγμα που σημείωσε και το πρωτόδικο Δικαστήριο που αναφέρθηκε σ' αυτήν, το Γιβραλτάρ δεν είναι τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου και το γεγονός ότι θεωρείται έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή το ότι είναι αποικία του Ηνωμένου Βασιλείου, δεν διαδραματίζει ρόλο στην περίπτωση. Όπως δεν πρέπει και να θεωρηθεί ότι η Συνθήκη της Ουτρέχτης «έχει οποιαδήποτε νομική σημασία δια την Ευρωπαϊκή Ένωση και/ή τα Κυπριακά Δικαστήρια». Τόνισε επικουρικά, χωρίς να θέτει, όπως διευκρίνισε, εξειδικευμένο ζήτημα ουσίας ως προς αυτό, το γεγονός ότι το επίμαχο ένταλμα προωθήθηκε όχι από το Ηνωμένο Βασίλειο αλλά από την αποικία του Γιβραλτάρ.
Ο εφεσίβλητος υποστήριξε την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης σε όλη της την έκταση και μας φαίνεται πως μπορούμε να αρχίσουμε με τη διευκρίνιση του πως δεν επικαλείται τη Συνθήκη της Ουτρέχτης του 1713, ως αυτόνομο έρεισμα. Δεν είναι εδώ υπό συζήτηση το ιδιότυπο καθεστώς του Γιβραλτάρ από την άποψη του δημοσίου διεθνούς δικαίου αλλά η νομική κατάσταση στο πλαίσιο του κοινοτικού δικαίου και, συναφώς, της επίδρασής του κατά την ερμηνεία του Νόμου. Τόνισε πως την απόφαση - πλαίσιο επίσης δεν την επικαλείται ως αυτοτελές έρεισμα αλλά ως μέρος του κοινοτικού δικαίου το οποίο, μαζί με τα άλλα που αναφέρθηκαν, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την ερμηνεία του Νόμου. Ενώ δε, πράγματι, το Γιβραλτάρ δεν είναι τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου, κατά την εισήγηση του, ενόψει όλων των δεδομένων, ορθά κρίθηκε πρωτοδίκως πως ο Νόμος, ορθά ερμηνευόμενος, καλύπτει και το Γιβραλτάρ, ως μέρος της επικράτειάς του.
Μας φαίνεται πως το ότι το Γιβραλτάρ δεν είναι τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου μπορεί να είναι εναρκτήριο σημείο αλλά όχι η απάντηση στο ερώτημα που εγείρεται. Αν ήταν τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου προφανώς δεν θα υπήρχε περιθώριο για άλλες σκέψεις. Η απόφαση - πλαίσιο, ρητά στο άρθρο 33, καθορίζει πως αυτή «εφαρμόζεται στο Γιβραλτάρ». Ως τι όμως; Και η απόφαση - πλαίσιο αναφέρεται στο υπόλοιπο κείμενό της σε κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως ορίζει δε το θεμελιακό άρθρο 1 της, «το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης είναι δικαστική απόφαση η οποία εκδίδεται από κράτος μέλος..» και, όπως περαιτέρω ορίζει το άρθρο 2(1) εκδίδεται για «πράξεις που τιμωρούνται από το δίκαιο του κράτους μέλους έκδοσης του σχετικού εντάλματος.». Το Γιβραλτάρ δεν είναι αυτοτελώς κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι προφανές πως η αναφορά της απόφασης - πλαίσιο σ' αυτό, συναρτάται προς όσα ιδιαίτερα έχουν επισημανθεί σε σχέση με το Ηνωμένο Βασίλειο. Και ο Νόμος μας αναφέρεται, βεβαίως, σε κράτη μέλη, ειδικά δε το άρθρο 3 στο οποίο ιδιαιτέρως στηρίζεται ο εφεσείων ορίζει, όπως ουσιαστικά και η απόφαση - πλαίσιο, πως «το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης είναι απόφαση ή Διάταγμα δικαστικής αρχής κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Αυτό, όμως, αφού προηγουμένως καθορίζεται πως ο νόμος θεσπίζεται για σκοπούς εναρμόνισης με την απόφαση - πλαίσιο, την οποία και προσδιορίζει επακριβώς. Θα πρέπει να θεωρήσουμε πως, όπως είναι εισήγηση του εφεσείοντα, ο Νόμος, με τη μη ρητή αναφορά στο Γιβραλτάρ, επέλεξε να μη συμμορφωθεί πλήρως προς την υποχρέωση που ρητά επέβαλλε η απόφαση - πλαίσιο; Ώστε, χωρίς να το λέγει ρητώς, να θεωρείται ότι απέβλεψε στη μη κάλυψη και του Γιβραλτάρ; Θα αναμέναμε πως άλλη θα έπρεπε να ήταν η διατύπωση του Νόμου μας αν, πράγματι, σκόπευε στον αποκλεισμό του Γιβραλτάρ. Προς αυτή δε την κατεύθυνση συνηγορούν και τα πιο κάτω:
1. Κατά το κοινοτικό δίκαιο, το Γιβραλτάρ αποτελεί έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό, ενόψει του άρθρου 299(4) της Συνθήκης των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων που ορίζει πως «οι διατάξεις της παρούσας Συνθήκης εφαρμόζονται στα ευρωπαϊκά εδάφη για τις εξωτερικές σχέσεις των οποίων υπεύθυνο είναι ένα κράτος μέλος». Σημειώνουμε επί του προκειμένου την επεξήγηση εκ μέρους του εφεσιβλήτου πως, ακριβώς, η αναφορά στη Συνθήκη της Ουτρέχτης του 1713 απέβλεπε στη θεμελίωση της προϋπόθεσης του άρθρου 299(4) ώστε το Γιβραλτάρ, που καθορίζεται ως αποικία (ή υπερπόντιο έδαφος) μέρος του Βρετανικού Στέμματος, να θεωρείται ως ευρωπαϊκό έδαφος. Σημειώνουμε επίσης και την αντίστοιχη δήλωση από τον εφεσείοντα πως δεν αμφισβητεί ότι, πράγματι, το Γιβραλτάρ είναι ευρωπαϊκό έδαφος με την έννοια της Συνθήκης.
2. Με βάση το άρθρο 28 και το Παράρτημα 1 (Annex) της Συνθήκης Προσχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΟΚ (UK Act of Accession) το κοινοτικό κεκτημένο με ορισμένες ρητές εξαιρέσεις που δεν ενδιαφέρουν εδώ, εφαρμόζεται στην ολότητά του στο Γιβραλτάρ. Σύμφωνα δε με τη Δήλωση του Ηνωμένου Βασιλείου στην Πράξη Προσχώρησής του στην ΕΟΚ, οι όροι "national of a member state" και "national" περιλαμβάνουν και τα άτομα με την υπηκοότητα του Γιβραλτάρ. Συναφώς, στην απόφαση του Πρωτοδικείου στην οποία αναφέρθηκε και ο εφεσείων (ανωτέρω) αφού κατ' αρχάς ακριβώς αναφέρθηκε πως το Γιβραλτάρ είναι αποικία (ή υπερπόντιο έδαφος) του Βρετανικού Στέμματος από το 1713, όχι όμως τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου, με αναφορά στο άρθρο 299(4) και άρθρο 28 (ανωτέρω), σημείωσε πως «εφόσον το Γιβραλτάρ αποτελεί ευρωπαϊκό έδαφος . εφαρμόζονται σ' αυτό οι διατάξεις της Συνθήκης». (Βλ. και την απόφαση επίσης του Πρωτοδικείου C-30/01 ημερομηνίας 23.9.03). Περαιτέρω, στο σύγγραμμα EU & Member State Territories - The Special Relationships under Community Law της Fiona Murray, στη σελίδα 54 κάτω από την επικεφαλίδα Relationship between Gibraltar and the EU (Σχέση μεταξύ Γιβραλτάρ και ΕΕ) αναφέρονται τα ακόλουθα (Βλ. και Β. Σκουρή, Ερμηνεία Συνθηκών για την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα σελ. 1644):
«Article 299(4) of the Treaty provides that "The provisions of this Treaty shall apply to the European territories for whose external relations a Member State is responsible". As one such territory, Gibraltar is within the EU as part of UK membership and by virtue of its constitutional relationship with the United Kingdom. This does not give Gibraltar the status of a separate Member State since the United Kingdom is responsible for Gibraltar´s compliance with its EU obligations».
Σε ελεύθερη μετάφραση:
«Το άρθρο 299(4) της Συνθήκης προνοεί ότι "οι πρόνοιες αυτής της Συνθήκης θα εφαρμόζονται στα ευρωπαϊκά εδάφη για τις εξωτερικές σχέσεις των οποίων ένα Κράτος Μέλος είναι υπεύθυνο". Ως ένα τέτοιο έδαφος, το Γιβραλτάρ βρίσκεται μέσα στην ΕΕ ως μέρος της ιδιότητας μέλους του Η.Β. και δυνάμει της συνταγματικής του σχέσης προς το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό δεν δίδει στο Γιβραλτάρ την ιδιότητα ξεχωριστού Κράτους Μέλους εφόσον το Ηνωμένο Βασίλειο είναι υπεύθυνο για τη συμμόρφωση του Γιβραλτάρ προς τις υποχρεώσεις του στην ΕΕ».
Η απόφαση - πλαίσιο ασφαλώς δεν έχει ευθεία εφαρμογή και, όπως είδαμε, δεν είναι σ' αυτή, αυτοτελώς, που δομήθηκαν τα επιχειρήματα του εφεσίβλητου. Όμως, το κοινοτικό δίκαιο, όπου ο εσωτερικός νόμος παρέχει τέτοια δυνατότητα ώστε να μην οδηγούμαστε σε λύση contra legem, αποτελεί ερμηνευτικό υπόβαθρο προς «σύμφωνη ερμηνεία». (Βλ. Maria Pupino C-105/03 ημερ. 16.6.05 και Γενικός Εισαγγελέας ν. Κωνσταντίνου (2005) 1 ΑΑΔ 1356). Καταλήγουμε πως η πρωτόδικη απόφαση είναι ορθή. Ο Νόμος, ορθά ερμηνευόμενος, καλύπτει και το Γιβραλτάρ. Η έφεση απορρίπτεται.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.
μΣι.