|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Ν. 158(I)/1999 - Ο περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμος του 1999
Ν. 90/1972 - Ο περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμος του 1972
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
ECLI:CY:AD:2016:D222
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 700/2012, 701/2012, 702/2012, 703/2012, 704/2012, 705/2012, 706/2012, 786/2012 και 792/2012)
27 Απριλίου, 2016
[ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Υπóθεση Αρ. 700/20012
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΨΑΛΤΗ,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ'ων η αίτηση.
Υπóθεση Αρ. 701/20012
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΠΕΤΡΟΥ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ'ων η αίτηση.
Υπóθεση Αρ. 702/20012
ΚΩΣΤΑΣ ΚΝΑΗ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ'ων η αίτηση.
Υπóθεση Αρ. 703/20012
ΠΕΤΡΟΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ'ων η αίτηση.
Υπóθεση Αρ. 704/20012
ΜΑΡΙΑ ΚΛΩΝΗ,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ'ων η αίτηση.
Υπóθεση Αρ. 705/20012
ΦΛΩΡΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ'ων η αίτηση.
Υπóθεση Αρ. 706/20012
1. ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ,
2. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ'ων η αίτηση.
Υπóθεση Αρ. 792/2012
ΑΝΔΡΕΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ Χ″ ΑΝΔΡΕΟΥ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
Καθ'ων η αίτηση.
Χρ. Χριστοφίδης και Μ. Μουαΐμης, για τους Αιτητές στις Προσφυγές 700/2012-706/2012 και 792/2012.
Δ. Καλλίγερος, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ'ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Η υπό του Υπουργικού Συμβουλίου απόφαση για έγκριση της τροποποίησης του Τοπικού Σχεδίου Δερύνειας, έδωσε το έναυσμα για την καταχώριση των συνεκδικαζόμενων, λόγω πραγματικού και νομικού υποβάθρου, προσφυγών.
Όλοι οι αιτητές είναι ιδιοκτήτες ακινήτων στη Δερύνεια, επηρεαζόμενοι από την πιο πάνω τροποποίηση. Στις 29 Ιουνίου 2007 δημοσιεύθηκε, στην Επίσημη Εφημερίδα, Γνωστοποίηση αναφορικά με την Έκθεση Αναθεώρησης του Τοπικού Σχεδίου Δερύνειας.
Το Κοινό Συμβούλιο, που συστάθηκε, εξέτασε σε συνεδρίες του το ζήτημα της αναθεώρησης του Τοπικού Σχεδίου Δερύνειας. Μετά τη συμπλήρωση των εργασιών του το Κοινό Συμβούλιο υπέβαλε την έκθεση του στο Πολεοδομικό Συμβούλιο. Το Πολεοδομικό Συμβούλιο με τη σειρά του, μετά τη λήψη όλων των γραπτών απόψεων και εισηγήσεων που υποβλήθηκαν και έχοντας επιλέξει τις πιο αντιπροσωπευτικές περιπτώσεις, τις παρουσίασε σε δημόσια ακρόαση, σύμφωνα με το άρθρο 12 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου. Ακολούθως, υπέβαλε τις εισηγήσεις του στον Υπουργό Εσωτερικών, ο οποίος ενέκρινε την προτεινόμενη τροποποίηση του Τοπικού Σχεδίου Δερύνειας. Στις 18 Φεβρουαρίου 2011 δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα γνωστοποίηση για την τροποποίηση του Τοπικού Σχεδίου.
Εναντίον της πιο πάνω τροποποίησης είχαν υποβληθεί 146 ενστάσεις, μεταξύ των οποίων και ενστάσεις των αιτητών. Η Επιτροπή Μελέτης Ενστάσεων μελέτησε τις υποβληθείσες ενστάσεις και υπέβαλε στον Υπουργό Εσωτερικών τις εισηγήσεις για κάθε μια από αυτές.
Ο Υπουργός, έχοντας μελετήσει τις ενστάσεις, υιοθέτησε τις εισηγήσεις της Επιτροπής Μελέτης Ενστάσεων και υπέβαλε σχετική πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο.
Με απόφαση του το Υπουργικό Συμβούλιο, όπως έχω σημειώσει, ενέκρινε την τροποποίηση του Τοπικού Σχεδίου Δερύνειας. Στις 24 Φεβρουαρίου 2012 δημοσιεύθηκε η έγκριση της τροποποίησης του Τοπικού Σχεδίου Δερύνειας. Ακολούθως, το Υπουργείο Εσωτερικών ενημέρωσε τους αιτητές ως προς το αποτέλεσμα της εξέτασης των υποβληθεισών ενστάσεων τους.
Ως λόγος ακυρώσεως προβλήθηκε κατ' αρχήν ότι η σύνθεση του Κοινού Συμβουλίου, έπασχε. Όπως ισχυρίζονται οι αιτητές, κατά τις συνεδρίες του Κοινού Συμβουλίου παρευρίσκονταν μη αρμόδια πρόσωπα με αποτέλεσμα να μολυνθεί η διαδικασία και να οδηγήσει σε πάσχουσα σύνθεση του εν λόγω Συμβουλίου.
Το άρθρο 12 Α[1] του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, Ν. 90/72 προβλέπει ότι:
″(1) Κατά την εκπόνηση ή τροποποίηση του Τοπικού Σχεδίου, ο Υπουργός συμβουλεύεται Κοινό Συμβούλιο, το οποίο συνίσταται:
(α) αν η περιοχή του Τοπικού Σχεδίου βρίσκεται εξ ολοκλήρου στην περιοχή μιας μόνο τοπικής αρχής, από αριθμό μελών που αποφασίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο, τα οποία είναι εκ των αιρετών μελών της τοπικής αρχής, αντιπροσωπεύουν την τοπική αρχή και ορίζονται από αυτήν,
(β) αν η περιοχή του Τοπικού Σχεδίου βρίσκεται στην περιοχή περισσότερων της μιας τοπικών αρχών, από αριθμό μελών που αποφασίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο, τα οποία είναι εκ των αιρετών μελών των εν λόγω τοπικών αρχών, αντιπροσωπεύουν τις αντίστοιχες τοπικές αρχές και ορίζονται από αυτές,
(γ) σε οποιαδήποτε από τις ανωτέρω περιπτώσεις, επιπρόσθετα από τους ανωτέρω, από τρία μέχρι πέντε άλλα μέλη, τα οποία διορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο ως έχοντα ειδικές γνώσεις ή έγκυρη γνώμη σε σχέση με το Τοπικό Σχέδιο.″
Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 27 Φεβρουαρίου 2008, το Κοινό Συμβούλιο, απαρτίζετο από τέσσερα αιρετά μέλη του Δήμου Δερύνειας και τέσσερα μέλη που κατείχαν ειδικές γνώσεις ή μπορούσαν να εκφέρουν γνώμη αναφορικά με το Τοπικό Σχέδιο.
Το Κοινό Συμβούλιο συνεδρίασε συνολικά έξι φορές (5 Μαρτίου 2009, 12 Μαρτίου 2009, 19 Μαρτίου 2009, 26 Μαρτίου 2009, 2 Απριλίου 2009, 9 Απριλίου 2009).
Στις συνεδρίες του Κοινού Συμβουλίου στις 12 Μαρτίου 2009, 19 Μαρτίου 2009, 26 Μαρτίου 2009 και 2 Απριλίου 2009 ήταν παρόντες εκτός από τα μέλη του Κοινού Συμβουλίου, πέντε ή έξι παρακαθήμενοι. Μεταξύ των παρακαθημένων ήταν και ο Στέφανος Παπανικολάου, Σύμβουλος - Πολεοδόμος. Σε κάποιο σημείο των πρακτικών αναφέρεται ότι: «΄Ολοι οι παρακαθήμενοι απεχώρησαν από τη συνεδρία πριν τη διατύπωση των απόψεων και εισηγήσεων των μελών του Κοινού Συμβουλίου.»
Μετά την αποχώρηση, όπως αναφέρεται στα πρακτικά, πιο πάνω, καταγράφεται, ότι ο πιο πάνω Σύμβουλος παρευρισκόταν κατά τη συζήτηση των μελών αναπτύσσοντας ταυτόχρονα τις εισηγήσεις του (συνεδρία ημερ. 19 Μαρτίου 2009). Στις συνεδρίες ημερ. 12 και 26 Μαρτίου 2009, ενώ αναφέρεται στα πρακτικά ότι όλοι οι παρακαθήμενοι έχουν αποχωρήσει, πλην, όμως, στη συνέχεια καταγράφεται ότι, ο Πρόεδρος του Κοινού Συμβουλίου κάλεσε τον Πολεοδόμο - Σύμβουλο του Δήμου, να αναπτύξει τις θέσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Δερύνειας για την αναθεώρηση του Τοπικού Σχεδίου, αναφορικά με την εμπορική ανάπτυξη στο δήμο. Τέλος, στη συνεδρία ημερ. 2 Απριλίου 2009, ενώ καταγράφεται η αποχώρηση των παρακαθημένων, στη συνέχεια ο Σύμβουλος αναπτύσσει και πάλι τις θέσεις του. Παρατηρώ δε ότι, σε καμία από τις πιο πάνω συνεδρίες δεν καταγράφεται η αποχώρηση του συγκεκριμένου ατόμου, μετά την παρουσίαση των απόψεων του και πριν τη συζήτηση του θέματος από τα μέλη του Κοινού Συμβουλίου.
Σύμφωνα με το άρθρο 21(1) του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμο του 1999 (Ν. 158(Ι)/99):
«Το συλλογικό διοικητικό όργανο πρέπει να συνεδριάζει με νόμιμη σύνθεση. Δεν είναι νόμιμα συντεθειμένο, αν στη συνεδρίασή του παρίσταται πρόσωπο που δεν είναι εξουσιοδοτημένο από το νόμο, έστω και αν δεν έλαβε μέρος στην ψηφοφορία, εκτός αν πρόκειται για υπάλληλο που είναι αρμόδιος για την τήρηση των πρακτικών.»
Όπως αναφέρει ο Δαγτόγλου στο σύγγραμμα του Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, 5η Έκδοση, στη σελίδα 553, παράγραφος 957, «όργανο, δεν είναι νόμιμα συντεθειμένο αν, στη συνεδρίαση του, παρίστανται πρόσωπα που δεν είναι μέλη του έστω και αν δεν μετέχουν στην ψηφοφορία, γιατί δεν μπορεί να είναι γνωστό το μέτρο της επιδράσεως που μπορούν να ασκήσουν.»
Οι καθ'ων η αίτηση εισηγήθηκαν ότι, το εν λόγω Συμβούλιο είναι ένα συμβουλευτικό σώμα και δεν έχει αποφασιστική αρμοδιότητα στη διαμόρφωση της τελικής απόφασης.
Το γεγονός ότι το Κοινό Συμβούλιο ενεργεί σαν συμβουλευτικό σώμα, δεν αναιρεί την υποχρέωση να συνεδριάζει με νόμιμη σύνθεση. Περαιτέρω, το Κοινό Συμβούλιο διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο στη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης. Το άρθρο 12 του Νόμου 90/72 προβλέπει ότι ο Υπουργός συμβουλεύεται το Κοινό Συμβούλιο πριν την εκπόνηση ή τροποποίηση του Τοπικού Σχεδίου. Το άρθρο 18 προβλέπει επίσης ότι, πριν ο Υπουργός προβεί στην εκπόνηση ή την τροποποίηση Τοπικού Σχεδίου ή Σχεδίου Περιοχής ή στην υιοθέτηση ή την έγκριση ενός τέτοιου Σχεδίου, που υποβλήθηκε προς αυτόν δυνάμει του άρθρου 16 ή του άρθρου 17, οφείλει να συμβουλευτεί και να λάβει υπόψη την έκθεση του Κοινού Συμβουλίου.
Στην Υπ. Αρ. 2445/2006 κ.ά., Πίτσιακκου ν. Δημοκρατίας, ημερ. 15 Απριλίου 2009, όπου είχε εγερθεί ισχυρισμός για πάσχουσα σύνθεση του Κοινού Συμβουλίου, το Δικαστήριο ανέφερε τα ακόλουθα, τα οποία εφαρμόζονται και στην παρούσα υπόθεση:
″Αυτό αντικρούει τον ισχυρισμό των καθών η αίτηση ότι η όλη εργασία του Πολεοδομικού και Κοινού Συμβουλίου ήταν απλώς συμβουλευτική και ότι δεν επηρεάζει την τελική απόφαση, έστω και αν δεχθούμε ότι υπάρχει παρανομία στη σύνθεση τους. Από τις πρόνοιες των άρθρων 12 και 18 του προαναφερθέντος Νόμου 90/72 (ως έχει τροποποιηθεί), μέρος των οποίων παρέθεσα πιο πάνω, προκύπτει ότι ο συμβουλευτικός ρόλος των δυο αυτών Συμβουλίων είναι πολύ ουσιαστικός. Η υπόθεση Κωνσταντίνου ν. Δημοκρατίας (πιο πάνω) που επικαλέσθηκε η πλευρά των καθών η αίτηση, δεν βλέπω πώς βοηθά τη θέση της στο θέμα που εξετάζουμε. Εδώ οι αιτητές προσβάλλουν την τελική απόφαση στην οποία οδήγησαν οι προπαρασκευαστικές πράξεις, η έκδοση των οποίων έγινε από τα δύο Συμβούλια χωρίς να είναι σε νόμιμη σύνθεση. Τούτο προκύπτει από τις πρόνοιες του άρθρου 22 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(Ι)/99 ως έχει τροποποιηθεί) και τη νομολογία.″
Είχα την ευκαιρία να ασχοληθώ πρόσφατα με το θέμα της σύνθεσης στην Υπ. Αρ. 1012/2012, Κυλίλη ν. Δημοκρατίας ημερ. 27 Ιανουαρίου 2016 και ανέφερα τα ακόλουθα:
″Ανεξαρτήτως, όμως, από το ρόλο της Επιτροπής, παραμένει γεγονός ότι στη συνεδρία έλαβαν μέρος μη εξουσιοδοτημένα πρόσωπα. Στην Υπ. Αρ. 533/2009, Μυώνας ν. Δημοκρατίας, ημερ. 2 Οκτωβρίου 2012, είχε εγερθεί ισχυρισμός περί παράνομης σύνθεσης της Τεχνικής Επιτροπής του Φορέα Κυκλοφοριακών Προβλημάτων και το δικαστήριο ανέφερε τα ακόλουθα τα οποία τυγχάνουν εφαρμογής και στην παρούσα υπόθεση:
"Δεν θα συμφωνούσα με τους καθ'ων η αίτηση ότι η συγκεκριμένη επιτροπή έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα μόνο, και αυτό λόγω της διατύπωσης της επιστολής του Τμήματος Δημοσίων Έργων, ημερομηνίας 26.2.2009, με την οποία οι αιτητές πληροφορούνται την απόρριψη της αίτησής τους. Στην πιο πάνω επιστολή αναφέρεται σαφώς ότι η πιο πάνω επιτροπή αποφάσισε ότι το αίτημά τους δεν μπορεί να ικανοποιηθεί, ενώ στη συνέχεια αναφέρεται και μέρος της αιτιολογίας από την τεχνική επιτροπή.
Όμως, ακόμα κι' αν η τεχνική επιτροπή ενεργούσε απλά ως συμβουλευτικό σώμα, δεν νομίζω ότι μπορούν να παραβιάζονται οι διατάξεις του άρθρου 21. Η τεχνική επιτροπή κατέληξε σαφώς, όπως φαίνεται από το τηρηθέν πρακτικό, στην απόφασή της, στην παρουσία 18 μη μελών της, ενώ μάλιστα αναφέρεται στο πρακτικό ότι τη ληφθείσα απόφαση υιοθέτησε και ο κ. Χριστοδουλίδης, γεγονός το οποίο δεικνύει την ενεργό συμμετοχή του συγκεκριμένου ατόμου στη λήψη της απόφασης."″
Με γνώμονα τα πιο πάνω, ο λόγος ακυρώσεως θα επιτύχει και δεν είναι αναγκαίο να εξετάσω τους υπόλοιπους λόγους.
Οι προσφυγές επιτυγχάνουν. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρούται. Επιδικάζονται έξοδα υπέρ των αιτητών και εναντίον των καθ'ων η αίτηση, όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο, μειωμένα κατά 50% ενόψει της συνεκδίκασης των προσφυγών.
Κ. ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ,
Δ.
/ΔΓ
[1] Το άρθρο καταργήθηκε με το Νόμο 120(Ι)/14.