|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Τσούντα Παναγιώτης Φοίβου ν. Νίκης Χρίστου Δημητριάδη (2014) 1 ΑΑΔ 413, ECLI:CY:DOD:2014:2
IERIDES ν. REPUBLIC (1980) 3 CLR 165
ANGELIDOU AND OTHERS ν. REPUBLIC (1982) 3 CLR 520
Σύνδεσμος Ασφαλιστικών Εταιρειών Κύπρου ν. ΕπιτροπήςΠροστασίας του Ανταγωνισμού (2002) 3 ΑΑΔ 314
Sigma Radio TV Ltd ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου (2009) 3 ΑΑΔ 30
Δημοτικό Συμβούλιο Δήμου Πάφου ν. Όλγας Ελευθέριου Κορακίδου (2014) 3 ΑΑΔ 87, ECLI:CY:AD:2014:C237
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Ν. 1/1971 - Ο περί Αποχετευτικών Συστημάτων Νόμος του 1971
Ν. 158(I)/1999 - Ο περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμος του 1999
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
ECLI:CY:AD:2016:D9
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 883/2014
12 Ιανουαρίου, 2016
[ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ/ΣΤΗΣ]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΜΕΤΑΞΥ:
ΒΛΑΣΗ ΠΑΡΤΑΣΙΔΗ
Αιτητή
και
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΕΩΝ ΛΑΡΝΑΚΟΣ
Καθ΄ων η αίτηση
______
Α. Αγγελίδης, για Αιτητή
Γ. Νεοφυτίδης, για Καθ΄ ων η αίτηση
______
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.: Ο αιτητής προσβάλλει την απόφαση του Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λάρνακας (ΣΑΛ) με την οποίαν ανατέθηκε στο ενδιαφερόμενο μέρος (ΕΜ) Παντελή Ηλιάδη, κατόπιν επανεξέτασης, η σύμβαση του Διαγωνισμού με αρ. ΣΑΛ 11/2010 (στο εξής ο Διαγωνισμός) για την παροχή υπηρεσιών Επιβλέποντα Μηχανικού (Resident Engineer) αναφορικά με την επίβλεψη των έργων της Β΄ Φάσης του Αποχετευτικού Συστήματος Λάρνακας.
Τα γεγονότα που περιβάλλουν την προσφυγή έχουν σε συντομία ως ακολούθως:-
Ο αιτητής συμπεριλαμβανόταν μεταξύ των 7 προσφοροδοτών που διεκδίκησαν το Διαγωνισμό, ο οποίος είχε ως αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών ενός επιβλέποντα μηχανικού για τα έργα της Β΄ φάσης του αποχετευτικού συστήματος Λάρνακας.
Οι προσφορές, οι οποίες πληρούσαν όλα τα απαιτούμενα προσόντα, αξιολογήθηκαν από τριμελή Επιτροπή Αξιολόγησης (ΕΑ), η έκθεση της οποίας εξετάστηκε από το Συμβούλιο Προσφορών (ΣΠ) που σύστησε την έγκριση της έκθεσης από την Ολομέλεια του ΣΑΛ.
Ο Διαγωνισμός τελικά κατακυρώθηκε στο ΕΜ, το οποίο είχε τη ψηλότερη βαθμολογία τεχνικής αξιολόγησης και ήταν ο φθηνότερος εντός προδιαγραφών προσφοροδότης. Όμως η απόφαση αυτή ακυρώθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο κατόπιν προσφυγής του αιτητή, δεδομένου ότι σε συγκεκριμένες συνεδρίες του ΣΠ και της Ολομέλειας του ΣΑΛ, απουσίαζαν μέλη χωρίς να αποδεικνύεται η νομότυπη αποστολή και η λήψη έγκυρης πρόσκλησης (Βλάσης Παρτασίδης v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λάρνακας, Υπόθ. Αρ. 311/2011, ημερ. 21.2.2014, ECLI:CY:AD:2014:D129).
Το θέμα επανεξετάστηκε στις 14.4.2014 από το ΣΠ, το οποίο αποφάσισε ομόφωνα να υιοθετήσει ως «καθ' όλα ορθή και δικαιολογημένη» την έκθεση της ΕΑ η οποία είχε παραμείνει αλώβητη από την ακυρωτική απόφαση και να συστήσει στην Ολομέλεια του ΣΑΛ την αναδρομική κατακύρωση της προσφοράς στο ΕΜ. Σύσταση που υιοθετήθηκε ομόφωνα από την Ολομέλεια του ΣΑΛ στις 28.4.10, η οποία επεκύρωσε το πρακτικό του Συμβουλίου Προσφορών ημερ. 14.4.2014 και ανάθεσε τη σύμβαση στο ΕΜ.
Ο αιτητής έλαβε γνώση της επίδικης απόφασης με σχετική επιστολή του Προέδρου του ΣΑΛ, ημερ. 19.5.2014 και αντέδρασε με την παρούσα προσφυγή, με την οποία επικαλείται ως λόγους ακυρότητας ότι (α) το ΣΑΛ δεν ενήργησε ορθά κατά την επανεξέταση γιατί δεν εξέτασε τους υπόλοιπους λόγους ακυρότητας που είχαν εγερθεί στην Προσφυγή αρ. 311/2011 και οι οποίοι δεν αποφασίστηκαν από το Δικαστήριο, (β) η επίδικη απόφαση στερείται δέουσας έρευνας και αιτιολογίας και (γ) η έκθεση της ΕΑ ήταν πάσχουσα.
Προέχει όμως η εξέταση της τήρησης του δεδικασμένου της προσφυγής 311/2011, το οποίο αφορά τη σύνθεση των οργάνων που συμμετείχαν στην έκδοση της επίδικης απόφασης.
Στην ακυρωτική απόφαση της Προσφυγής αρ. 311/2011, η οποία οδήγησε στην επανεξέταση, το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η σύνθεση των δύο οργάνων που ενεπλάκησαν στην διαδικασία ήταν πάσχουσα και ότι η συγκεκριμένη διαπίστωση ήταν ουσιώδης και καθοριστική για το αποτέλεσμα της προσφυγής, χωρίς να παρίσταται ανάγκη εξέτασης των άλλων εγειρόμενων ζητημάτων.
Αποτελεί πάγια συνταγματική και νομολογιακή αρχή ότι η διοίκηση υποχρεούται να συμμορφωθεί προς τα κριθέντα από την ακυρωτική απόφαση, μη επαναλαμβάνουσα τη νομική πλημμέλεια της ακυρωθείσας πράξης και ότι το ακυρωτικό δεδικασμένο καλύπτει μόνο τα κριθέντα από τον Δικαστή σημεία δικαίου. Δηλαδή το λόγο για τον οποίον η πράξη ακυρώθηκε και τον οποίον η διοίκηση δεν μπορεί να επαναλάβει κατά την ενέργεια της δεύτερης πράξης (Βασιλείου v. Δημοκρατίας (1991) 3 Α.Α.Δ. 517, Δήμητρα Κοντόγιωργα - Θεοχαροπούλου, Αι Συνέπειαι της Ακυρώσεως Διοικητικής Πράξεως έναντι της Διοικήσεως (ανατύπωση) 1988, σελ. 83).
Έχει επίσης νομολογηθεί ότι ζητήματα σύνθεσης και κατ' επέκταση αρμοδιότητας των διοικητικών οργάνων, αλλά και τήρησης του δεδικασμένου, αποτελούν θέματα δημόσιας τάξης και ως τέτοια μπορούν να εξεταστούν και αυτεπάγγελτα από το Δικαστήριο (Σύνδεσμος Ασφαλιστικών Εταιρειών Κύπρου v. Eπιτροπής Προστασίας Ανταγωνισμού (2002) 3 Α.Α.Δ. 314, Γεωργίου κ.ά. v. Δημοκρατίας 91997) 4(Γ) (1997) 1590).
Στην υπό εξέταση περίπτωση ο αιτητής δεν προέβαλε λόγους ακυρότητας σε σχέση με την τήρηση του δεδικασμένου, ούτε αναφορικά με τη νομιμότητα της σύνθεσης του ΣΠ και της Ολομέλειας του ΣΑΛ κατά την επανεξέταση. Το γεγονός όμως αυτό, δεν εμποδίζει το Δικαστήριο να προβεί σε αυτεπάγγελτη εξέταση τόσο της τήρησης του δεδικασμένου όσο και της νομιμότητας της σύνθεσης των Συμβουλίων κατά τις αντίστοιχες συνεδριάσεις τους.
Σύμφωνα με τα σχετικά ευρήματα της απόφασης της Προσφυγής αρ. 311/2011, ο ακυρωτικός Δικαστής υπέδειξε τα ακόλουθα:
«.θεωρώ ότι στην προκείμενη περίπτωση δεν πληρούνται οι προαναφερόμενες αυστηρές προϋποθέσεις για ύπαρξη δεόντως αποδεικτικών στοιχείων αναφορικά με την έγκαιρη και νομότυπη πρόσκληση των προαναφερόμενων μελών του Συμβουλίου Προσφορών και της Ολομέλειας του Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λάρνακας , τουλάχιστον στις αντίστοιχες συνεδρίες της 15 και 20.12.2010, και συγκεκριμένα των κ.κ. Ζάουρα, Κασουλίδου και Τσαγγάρη. Η ένδειξη ‟ΟΚ" δίπλα από ένα αριθμό τηλεφώνου ή τηλεομοιοτύπου που φέρεται ότι ανήκει στον κ. Ζάουρα, δεν είναι επαρκές αποδεικτικό στοιχείο λήψης της πρόσκλησης».
Στην παρούσα περίπτωση, με τη σύμφωνη γνώμη του δικηγόρου των καθ' ων η αίτηση, δεν έχει κατατεθεί ο διοικητικός φάκελος. Συνεπώς ο έλεγχος της τήρησης των πιο πάνω Δικαστικών υποδείξεων και κατ' επέκταση της νομιμότητας της σύνθεσης των εν λόγω οργάνων, γίνεται με βάση τα έγγραφα που προσκομίστηκαν στη δικογραφία. Αντίγραφα των πρακτικών των συνεδριών του ΣΠ ημερ. 14.4.2014 και της Ολομέλειας του ΣΑΛ ημερ. 28.4.2014, έχουν επισυναφθεί ως Παραρτήματα Ζ΄και Ι΄ στην Ένσταση των καθ' ων η αίτηση. Στο πρακτικό της συνεδρίας του ΣΠ (αρ. 3/2014) ένα μέλος καταγράφεται ως απόν (Νικόλας Γεωργίου) και τρία άλλα πρόσωπα ως παρακαθήμενοι με τις ακόλουθες ιδιότητες: Γ. Βεντούρης -Αν. Γενικός Διευθυντής, Ε. Χατζηχρίστου - Εκτελεστικός Μηχανικός και Μ. Δημητρίου - Πρακτικογράφος. Στη συνέχεια καταγράφεται η ακόλουθη δήλωση του Αν. Γεν. Διευθυντή:
«Ο κ. Βεντούρης αναφέρει ότι για τη σημερινή συνεδρία υπάρχει γραπτώς, λίστα με τους παραλήπτες - Μέλη του Συμβουλίου Προσφορών στους οποίους έχει σταλεί ηλεκτρονικά η πρόσκληση και η ημερήσια διάταξη, ως αποδεικτικό έγγραφο παραλαβής της πρόσκλησης από τα Μέλη»
Η πιο πάνω λίστα δεν επισυνάφθηκε στο πρακτικό, ούτε έχει προσκομιστεί σε οποιοδήποτε στάδιο για να καταστεί δυνατή η εξακρίβωση της ορθότητας της διαδικασίας. Η απλή δήλωση του Αν. Γεν. Διευθυντή δεν είναι δυνατό να θεωρηθεί ως κατάλληλο αποδεικτικό στοιχείο για την έγκαιρη και νομότυπη πρόσκληση του απόντος Ν. Γεωργίου στην ως άνω συνεδρία.
Το πρακτικό (αρ. 238) της Ολομέλειας του ΣΑΛ κατά την αποφασιστική συνεδρία ημερ. 28.4.2014, προεκτείνει την αβεβαιότητα αναφορικά με τις συνθήκες λήψης της επίδικης απόφασης. Τέσσερα μέλη καταγράφονται ως απόντα (Χ. Κωνσταντινίδης, Μ. Κουκουμά, Κ. Ανδρονίκου και Σ. Μυτίδη), με την απλή και αόριστη ένδειξη ότι «κλήθηκαν αλλά λόγω κωλύματος δεν παρευρέθηκαν». Όπως και στη περίπτωση του ΣΠ, δεν έχει παρουσιαστεί οποιοδήποτε στοιχείο το οποίο να παρέχει πληροφόρηση αναφορικά με το χρόνο και τον τρόπο των προσκλήσεων αλλά και κατά πόσον, σε περίπτωση που όντως αυτές εστάλησαν, είχαν εγκαίρως παραληφθεί από τους αποδέκτες τους. Ο δε Αν. Γεν. Διευθυντής, ο οποίος παρίστατο μαζί με τον πρακτικογράφο ως παρακαθήμενος, δεν προέβη στην περίπτωση αυτή σε οποιαδήποτε διευκρίνιση.
H πιο πάνω παράλειψη των καθ' ων η αίτηση να καταθέσουν τη λίστα με τις προσκλήσεις για την οποία γίνεται λόγος στο πρακτικό της 14.4.2014, αλλά και η διαφαινόμενη ανυπαρξία στοιχείων αναφορικά με τη δέουσα και εμπρόθεσμη πρόσκληση όλων των μελών του ΣΑΛ στη συνεδρία της 28.4.2014 καθιστά την ακύρωση της πράξης αναπόφευκτη. Οι καθ΄ων η αίτηση δεν συμμορφώθηκαν στην υπόδειξη της ακυρωτικής απόφασης «για ύπαρξη δεόντων αποδεικτικών στοιχείων αναφορικά με την έγκαιρη και νομότυπη πρόσκληση» των απόντων μελών των 2 συμβουλίων. Χωρίς τα στοιχεία αυτά η άσκηση δικαστικού ελέγχου είναι αδύνατη (Sigma Radio TV v. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου (2009) 3 Α.Α.Δ. 30).
Η τήρηση άρτιων πρακτικών και η προσκόμιση των ουσιωδών εγγράφων που περιστοιχίζουν τη λήψη της απόφασης αποτελούν υποχρεώσεις της Διοίκησης, οι οποίες επιβάλλονται από τους κανόνες της χρηστής διοίκησης (Ιerides v. Republic (1980) 3 C.L.R. 165, Angelidou and Others v. Republic (1982) 3 C.L.R. 520).
Πέραν των πιο πάνω διαπιστώσεων αναφορικά με τις προσκλήσεις προς τα απόντα μέλη, η παρουσία του Εκτελεστικού Μηχανικού Ε. Χατζηχρίστου καθ' όλη τη διάρκεια της συνεδρίας του ΣΠ, συνιστά ένα πρόσθετο λόγο πάσχουσας σύνθεσης. Σύμφωνα με το άρθρο 8(8) του περί Αποχετευτικών Συστημάτων Νόμου του 1971, Ν. 1/1971 (ως έχει τροποπ.), δικαίωμα παράστασης κατά τη διάρκεια των συζητήσεων του Συμβουλίου έχει μόνον ο εκάστοτε Γενικός Διευθυντής (χωρίς δικαίωμα ψήφου) και ο πρακτικογράφος, οι οποίοι υποχρεούνται να αποχωρήσουν οποτεδήποτε τους ζητηθεί τούτο από το Συμβούλιο.
Ενόψει της πιο πάνω πρόνοιας και λαμβανομένου επίσης υπόψη του άρθρου 21(2) του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν.158(Ι)/99), που επιβάλλει την αποχώρηση των υπηρεσιακών παραγόντων πριν από τη διαβούλευση για τη λήψη απόφασης, η παρουσία του Ε. Χατζηχρίστου χωρίς οποιαδήποτε ένδειξη ότι αποχώρησε πριν τις διαβουλεύσεις των μελών του ΣΠ, κλονίζει τη νομιμότητα της σύνθεσης του.
Όπως επιβεβαιώθηκε από την Ολομέλεια στην πρόσφατη υπόθεση Δημοτικό Συμβούλιο Δήμου Πάφου v. Όλγας Ελευθερίου Κορακίδου Αν. Έφεση Αρ. 29/2010, ημερ. 2.4.2014, ακόμα και η απλή παρουσία τρίτων στη λήψη απόφασης επενεργεί καταλυτικά στην εγκυρότητα της.
Για τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται βάσει του άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος, με €1.400 πλέον ΦΠΑ έξοδα προς όφελος του αιτητή και εναντίον των καθ΄ ων η αίτηση.
Μ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.
/κβπ