|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Ν. 143(I)/2002 - Ο περί Παιδίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2002
Ν. 158(I)/1999 - Ο περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμος του 1999
Ν. 62(I)/2011 - Ο περί Παιδιών (Τροποποιητικός) Νόμος του 2011
Ν. 90/1972 - Ο περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμος του 1972
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
ECLI:CY:AD:2016:D4
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υποθ. Αρ.1331 /2015)
11 Iανουαρίου, 2016
[Τ.ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δικαστής]
Αναφορικά με τo ΄Αρθρo 146 του Συντάγματος
ΕΛΕΝΗ ΙΩΑΝΝΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Αιτήτρια,
Και
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, μέσω
Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας
Καθ'ων η αίτηση
----------------------------
Α.Σ.Αγγελίδης, για την αιτήτρια
Λ.Ζαννέττου-Χριστοδουλίδου, (κα.), - Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, για τους καθ΄ων η αίτηση
---------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.: Η αιτήτρια αιτείται δήλωση του Δικαστηρίου με την οποία να «κηρύσσεται άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε εννόμου αποτελέσματος», η απόφαση της καθ΄ης η αίτηση, η οποία γνωστοποιήθηκε σ΄αυτήν με διπλοσυστημένη επιστολή ημερ.31.7.2015 την οποία παρέλαβε στις 5.9.2015 και με την οποία ακύρωσε την από 21.6.99 εγγραφή του Βρεφο/παιδοκομικού Σταθμού «Τα Συννεφάκια».
Η αιτήτρια είναι ιδιοκτήτρια του πιο πάνω ιδιωτικού Βρεφο/παιδοκομικού Σταθμού που βρίσκεται στο Στρόβολο, με ημερ. εγγραφής 21.6.99 και λειτουργούσε από τότε.
Κατά την επιθεώρηση και έλεγχο του Σταθμού από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, με βάση τον περί Παίδων Νόμου (όπως τροποποιήθηκε), υποδείχθηκαν προφορικά και γραπτά (βλ. επιστολή 1.12.2014), κάποιες εκκρεμότητες και επιδιορθώσεις στις οποίες όφειλε η αιτήτρια να προβεί.
Σκόπιμο είναι να μεταφέρω μέρος του περιεχομένου της επιστολής ημερ. 1.12.2014 (συνημ.10 επί της ένστασης). Αφού γίνεται αναφορά σε προηγούμενες επιστολές προς την αιτήτρια ημερ. 31.1.2011, 22.6.2012, 11.7.2013 και 3.11.2014 για εκκρεμότητες που έπρεπε να επιλυθούν από αυτή και αφού γίνεται και αναφορά σε επιθεώρηση που έγινε στις 27.11.2014 από δύο Λειτουργούς Ευημερίας, διατυπώνονται οι εξής μεταξύ άλλων παρατηρήσεις:
Όπως διαπιστώθηκε, η αιτήτρια δεν είχε προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για την εξασφάλιση των πιο κάτω όπως αναφέρονται και στην επιστολή:
«(i) Πολεοδομική άδεια του υποστατικού για αλλαγή χρήσης του σε Βρεφοπαιδοκομικό Σταθμό. Δεν προσκομίστηκε οποιοδήποτε έγγραφο που να αποδεικνύει ότι έκαμε ενέργειες προς την κατεύθυνση αυτή κατά παράβαση του Κανονισμού 8(2)(α) και (β) του σχετικού Διατάγματος Κ.Δ.Π.262/2011.
(ii) Πιστοποιητικό καταλληλότητας από το Τμήμα Δημοσίων Έργων κατά παράβαση του άρθρου 3(9)(β)(vi)(αα) του περί Παιδιών Τροποποιητικού Νόμου Ν.62(Ι)/2011.
(iii) Πιστοποιητικό καταλληλότητας από την Ηλεκτρομηχανολογική Υπηρεσία κατά παράβαση του άρθρου 3(9)(β)(vi)(δδ) του περί Παιδιών Τροποποιητικού Νόμου Ν.62(Ι)/2011.
(iv) Πιστοποιητικό καταλληλότητας από την Πυροσβεστική Υπηρεσία. Αυτό που είχε δοθεί έληξε στις 29.5.2014 και δεν έχει ανανεωθεί μέχρι σήμερα κατά παράβαση του άρθρου 3(9)(β)(vi)(ββ) του περί Παιδιών Τροποποιητικού Νόμου Ν.62(Ι)/2011.
(v) Πιστοποιητικό καταλληλότητας από την Υγειονομική Υπηρεσία, το οποίο έληξε στις 18.10.2014 και δεν έχει ανανεωθεί μέχρι σήμερα κατά παράβαση του άρθρου 3(9)(β)(vi)(γγ) του περί Παιδιών Τροποποιητικού Νόμου Ν.62(Ι)/2011.
Πέραν των πιο πάνω διαπιστώθηκαν και τα ακόλουθα:
Σε όλα τα τμήματα που λειτουργούν στο Σταθμό φροντίζεται μεγαλύτερος αριθμός παιδιών από την αναλογία που μπορεί να εξυπηρετήσει κάθε αίθουσα κατά παράβαση των όρων που τίθενται σύμφωνα με τα άρθρα 29(1) και 33 του Περί Παιδιών Νόμου (Κεφ. 352).
Κατά την επιθεώρηση που έγινε στις 14.10.2014, ένα νήπιο κοιμόταν στον κοιτώνα χωρίς επίβλεψη και δύο βρέφη στο τμήμα βρεφών, κοιμόντουσαν σε καρεκλάκια (relax).
Κατά την επιθεώρηση στις 27.11.2014, διαπιστώθηκε ότι, λόγω της απουσίας της αιτήτριας από το σταθμό, καθώς και μιας παιδοκόμου, 19 παιδιά βρίσκονταν σε μια αίθουσα με μια παιδοκόμο. Τα παιδιά ήταν «στοιβαγμένα» στη συγκεκριμένη αίθουσα η οποία αναλογεί μόνο για 9 παιδιά και τα περισσότερα από αυτά κάθονταν χάμω, στο κρύο πάτωμα. Στην άλλη αίθουσα των βρεφών, βρίσκονταν 13 βρέφη και νήπια με μια παιδοκόμο. Υπήρχε μια ακαταστασία λόγω του μεγάλου αριθμού των παιδιών και η παιδοκόμος δεν ήταν σε θέση να τα ελέγξει. Άλλα βρίσκονταν στα κρεβατάκια, άλλα σε περπατούσες, άλλα σε ψηλά καρεκλάκια και άλλα στο πάτωμα σε ένα πολύ μικρό χώρο, περίκλειστο με πλαστικό κάγκελο, το οποίο δεν ήταν σταθερό. Επίσης, στο χώρο υπήρχε μεγάλη ακαταστασία, υπήρχαν πεταγμένες και σκορπισμένες τσάντες και ρούχα των παιδιών.
Για τα νήπια ηλικίας άνω των 2 χρονών, δεν υπήρχαν ικανοποιητικές διευθετήσεις ύπνου κατά παράβαση του κανονισμού 12(1) του Διατάγματος Κ.Δ.Π.262/2011. Τα 4 βρεφικά κρεβατάκια που υπήρχαν σε μια αίθουσα και υποδείχθηκαν ότι χρησιμοποιούνται για τα νήπια, δεν κρίθηκαν αποδεκτά, διότι αυτά είναι κατάλληλα για χρήση μόνο από βρέφη. Ο Σταθμός λειτουργεί από τις 7:00πμ μέχρι τις 6:00 μ.μ. και πρέπει απαραίτητα να υπάρχουν ικανοποιητικές διευκολύνσεις ύπνου.
Σύστημα κλιματισμού υπάρχει μόνο στην αίθουσα βρεφών και στο τμήμα των παιδιών ηλικίας 2-3 ετών κατά παράβαση του άρθρου 73 του περί Παιδιών (Τροποποιητικού) νόμου Ν.143(Ι)/2002.
Σύμφωνα με το ωράριο απασχόλησης του προσωπικού, δεν τηρούνται οι απαραίτητες αναλογίες παιδοκόμων - παιδιών καθ' όλη τη διάρκεια της μέρας. Μια παιδοκόμος απασχολείται καθημερινά από τις 9:00 π.μ. - 6:00 μ.μ., με διάλειμμα μίας ώρας το μεσημέρι. Δύο άλλα μέλη του προσωπικού. απασχολούνται καθημερινά από τις 7:00 π.μ. - 12:30 μ.μ. και 14:00 μ.μ. - 6:00 μ.μ., εκ περιτροπής ένα απόγευμα η κάθε μία.
Δεν ανανεώθηκαν τα πιστοποιητικά υγείας και δεν εξασφαλίστηκαν, έκθεση ακτινογραφίας θώρακα και αιματολογικές αναλύσεις για μεταδοτικές ασθένειες για όλα τα μέλη του προσωπικού του Σταθμού κατά παράβαση του Κανονισμού 7(β) και (ε) του Διατάγματος Κ.Δ.Π.262/2011».
Δεν τηρείται μητρώο για τα παιδιά και οι ατομικοί φάκελοι του προσωπικού και των παιδιών δεν είναι ενημερωμένοι και κατάλληλα συμπληρωμένοι με όλα τα απαραίτητα πιστοποιητικά/έντυπα κατά παράβαση του Κανονισμού 21 του Διατάγματος Κ.Δ.Π.262/2011».
Eτοιμάστηκε επιστολή προς την αιτήτρια για να της παραδοθεί με το χέρι η επιστολή της Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας ημερομηνίας 1.12.2014 (Συνημμένο 10). Στις 28.1.2015, η εν λόγω επιστολή της παραδόθηκε δια χειρός, από τη Λειτουργό Κοινωνικών Υπηρεσιών κα Χριστίνα Μάνη (Συνημμένο 12 στην ΄Ενσταση της Δημοκρατίας). Στη συγκεκριμένη επιστολή αναγράφονται οι ελλείψεις που διαπιστώθηκαν στον εν λόγω Σταθμό καθώς και η πρόθεση της Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας να ακυρώσει την εγγραφή του Σταθμού. Δόθηκε στην ιδιοκτήτρια χρονικό περιθώριο 14 ημερών από την ημερομηνία λήψης της γνωστοποίησης, ώστε να ανταποκριθεί. Αν όχι θα ακολουθείτο η διαδικασία που αναφέρεται στην επιστολή ημερ. 1.12.2014, η οποία κατέληγε ως εξής:
«Οι πιο πάνω σοβαρές εκκρεμότητες που παρουσιάζει ο Βρεφοπαιδοκομικός Σταθμός «Τα Συννεφάκια» καταστρατηγούν τον περί Παιδιών Νόμο (Κεφ.352), τους περί Παιδιών Τροποποιητικούς Νόμους Ν.143(Ι)/2002 και Ν.62(Ι)/2011 και το Διάταγμα ΚΔΠ262/2011.
Ενόψει των πιο πάνω και σύμφωνα με το άρθρο 33 του περί παιδιών Νόμου (Κεφ.352), σας γνωστοποιώ την πρόθεσή μου να ακυρώσω την εγγραφή του Βρεφοπαιδοκομικού Σταθμού «Τα Συννεφάκια».
Σε περίπτωση που εντός δεκατεσσάρων ημερών από την ημερομηνία λήψεως της παρούσας γνωστοποίησης, δεν με πληροφορήσετε γραπτώς ότι επιθυμείτε να προβάλετε οποιουσδήποτε λόγους προσωπικά ή μέσω αντιπροσώπου σας εναντίον της ακύρωσης, σας πληροφορώ ότι θα ακυρώσω την εγγραφή του Βρεφοπαιδοκομικού Σταθμού «Τα Συννεφάκια».
Στις 5.2.2015, η αιτήτρια απέστειλε στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας επιστολή, η οποία παραλήφθηκε στις 10.2.2015 (Συνημμένο 13 στην ένσταση της Δημοκρατίας), στην οποία αναφέρονται οι ενέργειες της για κάλυψη των ελλείψεων.
Σύμφωνα με τη Δημοκρατία, σε επιθεώρηση ημερομηνίας 24.2.2015, διαπιστώθηκε ότι οι εργασίες για τις οποίες η αιτήτρια στην επιστολή της ημερομηνίας 5.2.2015, επιβεβαιώνει ότι έχουν γίνει, εξακολουθούσαν να εκκρεμούν. Δόθηκε επιπρόσθετο χρονικό περιθώριο για κάλυψη όλων των ελλείψεων και στις 8.6.2015 στάληκε επιστολή στην αιτήτρια (Συνημμένο 14 στην ΄Ενσταση της Δημοκρατίας), με την οποία ενημερώνεται για επικείμενη επιθεώρηση, καθώς και για όλα τα έγγραφα που πρέπει να έχει εξασφαλίσει. Στις 15.7.2015, πραγματοποιήθηκε επιθεώρηση από τις Λειτουργούς Χριστίνα Μάνη και Βούλα Κολοκοτρώνη, όπου λήφθηκε και η υπεύθυνη δήλωση της αιτήτριας για τον αριθμό των παιδιών (Συνημμένο 15 στην ΄Ενσταση της Δημοκρατίας). Διαπιστώθηκαν και πάλι εκκρεμότητες, για τις οποίες ενημερώθηκε η Διευθύντρια Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας με σχετική επιστολή ημερομηνίας 27.7.2015 (Συνημμένο 16 στην ΄Ενσταση της Δημοκρατίας).
Με βάση τα δεδομένα της επιστολής ημερομηνίας 27.7.2015 (Συνημμένο 16), στάληκε στις 31.7.2015 διπλο-συστημένη επιστολή από τη Διευθύντρια Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας προς την αιτήτρια, με την οποία της γνωστοποιεί την απόφαση για ακύρωση της εγγραφής του βρεφοπαιδοκομικού σταθμού «Τα Συννεφάκια» με ημερομηνία 21.6.1999, με βάση το άρθρο 33 του περί παιδιών Νόμου (Κεφ. 352), (Συνημμένο 17 στην ΄Ενσταση της Δημοκρατίας).
Η επιστολή 31.7.2015 είναι η δια της προσφυγής η προσβαλλόμενη πράξη και αναφέρει ως εκκρεμότητες τα ακόλουθα:
«1. Δεν εξασφαλίστηκε Πολεοδομική άδεια του υποστατικού για αλλαγή χρήσης του σε Βρεφοπαιδοκομικό Σταθμό. Δεν προσκομίστηκε οποιοδήποτε έγγραφο που να αποδεικνύει ότι η αιτήτρια έκαμε ενέργειες προς την κατεύθυνση αυτή κατά παράβαση του Κανονισμού 8(2)(α) και (β) του σχετικού Διατάγματος Κ.Δ.Π.262/2011.
2. Δεν εξασφαλίσθηκε πιστοποιητικό καταλληλότητας από την Ηλεκτρομηχανολογική Υπηρεσία κατά παράβαση του άρθρου 3(9)(β)(vi)(δδ) του περί Παιδιών Τροποποιητικού Νόμου Ν.62(Ι)/2011.
3. Σε όλα τα τμήματα που λειτουργούν στο Σταθμό φροντίζεται μεγαλύτερος αριθμός παιδιών από την αναλογία που μπορεί να εξυπηρετήσει κάθε αίθουσα κατά παράβαση των όρων που τίθενται σύμφωνα με τα άρθρα 29(1) και 33 του Περί Παιδιών Νόμου (Κεφ. 352). Συγκεκριμένα στην αίθουσα για τα παιδιά ηλικίας 2-3 χρονών αναλογούν μόνο 7 παιδιά και σε αυτή βρίσκεται και ένα κρεβατάκι. Στην αίθουσα για τα παιδιά ηλικίας 3-5 χρονών αναλογούν μόνο 9 παιδιά. Στο τμήμα των βρεφών υπάρχουν 7 κρεβατάκια χωρίς να υπάρχει η απόσταση των 90 εκατοστών ανάμεσα σε κάποια κρεβατάκια κατά παράβαση του Κανονισμού 12(2) του Διατάγματος Κ.Δ.Π.262/2011.
Λόγω της απουσίας της αιτήτριας από το σταθμό στις 15/7/2015, τα τρία τμήματα συμπτύχθηκαν σε δύο ως ακολούθως:
(1) Η παιδοκόμος, κα Νατάσα Μιχαήλ, είχε υπό τη φροντίδα της 12 παιδιά ηλικίας 2-4 χρονών, που απασχολούνταν στην αίθουσα της οποίας η χωρητικότητα αναλογεί για 9 παιδιά. Κατά την ημέρα της επιθεώρησης στην αίθουσα αυτή φροντίζονταν 14 παιδιά.
(2) Η βρεφοκόμος κα Μαρία Τσικκά, φρόντιζε στο τμήμα βρεφών 5 βρέφη και 8 παιδιά ηλικίας 2-3 χρονών κατά παράβαση του Κανονισμού 4(4)(δ) του Διατάγματος Κ.Δ.Π.262/2011.
4. Παρά το γεγονός ότι στο σταθμό λειτουργούν τρία τμήματα, η αιτήτρια ως ιδιοκτήτρια/διευθύνον πρόσωπο ασκεί και καθήκοντα παιδοκόμου κατά παράβαση του κανονισμού 4(3)(α) του Διατάγματος Κ.Δ.Π.262/2011. Απαιτείται η πρόσληψη ακόμη μιας παιδοκόμου ώστε να λειτουργεί ο Σταθμός σύμφωνα με τις πρόνοιες του νόμου.
5. Ενώ στην υπεύθυνη δήλωσή της, η αιτήτρια καταγράφει ότι φροντίζονται 19 νήπια και 6 βρέφη στο Σταθμό, στη φυσική καταμέτρηση που έγινε βρέθηκαν 22 νήπια και 5 βρέφη. Για το θέμα η αιτήτρια πρόβαλε ως δικαιολογία ότι τα επιπρόσθετα παιδιά ήταν αδελφάκια και ανέλαβε προσωρινά τη φροντίδα τους μέχρι την ανάρρωση της γιαγιάς η οποία είχε τη φροντίδα τους.
6. Το μητρώο των παιδιών και οι ατομικοί φάκελοι των παιδιών και του προσωπικού δεν ήταν ενημερωμένοι και κατάλληλα συμπληρωμένοι και εξακολουθούσαν να παρουσιάζουν ελλείψεις στα απαραίτητα πιστοποιητικά/έντυπα, κατά παράβαση του Κανονισμού 21 του Διατάγματος Κ.Δ.Π.262/2011.
7. Στον πάγκο της κουζίνας υπήρχαν απορρυπαντικά, καθαριστικά και εντομοκτόνα τα οποία ήταν τοποθετημένα δίπλα από μπουκάλες νερού και χυμού, ενέργειες που εμπεριέκλειαν κινδύνους στην ασφάλεια και υγεία των παιδιών.
8. Στα παιδικά αποχωρητήρια δεν υπήρχαν καθίσματα. Επίσης, δεν υπήρχαν χαρτοπετσέτες και σαπούνι στις ειδικές θήκες στους νιπτήρες για να μπορούν τα παιδιά να πλυθούν και να σκουπιστούν.
9. Η εσωτερική πόρτα που χωρίζει την αίθουσα απασχόλησης των παιδιών ηλικίας 2-3 χρονών με την είσοδο ήταν κατεστραμμένη και βρώμικη.
10. Η πόρτα της κουζίνας που οδηγεί στην αυλή, η οποία ήταν σπασμένη, επιδιορθώθηκε πολύ πρόχειρα.
11. Συσκευές κλιματισμού υπάρχουν μόνο στα τμήματα παιδιών ηλικίας 2-3 χρονών και στο τμήμα βρεφών. Παρά την ψηλή θερμοκρασία (37ºC) που επικρατούσε τη συγκεκριμένη μέρα της επιθεώρησης, οι δύο συσκευές δεν είχαν τεθεί σε λειτουργία κατά παράβαση του άρθρου 2 του περί Παιδιών (Τροποποιητικού) Νόμου Ν.143(Ι)/2002.
12. Στον τοίχο, κάτω από το σιδερένιο περίγραμμα των τζαμιών που βρίσκονται στην ημικύκλια πρόσοψη του κτιρίου, τόσο στην εξωτερική όσο και στην εσωτερική του πλευρά, είχαν ξεκολλήσει από τη θέση τους μεγάλες πέτρες, οι οποίες μπορούσαν να προκαλέσουν τραυματισμό σε κάποιο από τα παιδιά.
13. Στο αριστερό μέρος της μπροστινής αυλής, μπροστά από το υπερυψωμένο πετρόχτιστο κιρίζι, που έχει μεταλλικό κάλυμμα με μυτερές γωνιές, τοποθετήθηκε πολύ πρόχειρα ένα πλαστικό, κομμένο σπιτάκι, το οποίο δε μπορεί να προσφέρει καμιά προστασία στα παιδιά.
14. Σημεία του μεταλλικού πλέγματος που χωρίζει την αυλή του σταθμού από την αυλή του ακατοίκητου γειτονικού σπιτιού, έχουν καταστραφεί με αποτέλεσμα τα παιδιά να μπορούν να περνούν στο γειτονικό σπίτι, διατρέχοντας διάφορους κινδύνους.
15. Το πάτωμα της αυλής, παρά το γεγονός ότι είναι καλυμμένο με συνθετικό λεπτό χαλί είναι φθαρμένο σε κάποια σημεία και το έδαφος κάτω από αυτό είναι ανώμαλο και υπάρχει κίνδυνος να σκοντάψει κάποιο παιδί και να κτυπήσει.
16. Το κτίριο στο οποίο στεγάζεται ο Σταθμός είναι πολύ παλιό και έχει υποστεί πολύ μεγάλες φθορές και η αιτήτρια δεν έχει προβεί σε καμία βελτίωση/ανακαίνισή του».
Στις 13.10.2015, οι Λειτουργοί Κοινωνικών Υπηρεσιών, Παναγιώτα Χρίστου και Χριστίνα Μάνη, μετέβηκαν στον υπό αναφορά βρεφοπαιδοκομικό σταθμό και διαπίστωσαν, ότι αυτός εξακολουθεί να λειτουργεί και στο χώρο του φροντίζονταν 14 νήπια και 5 βρέφη.
Η αιτήτρια, ανάφερε στις Λειτουργούς, ότι εντός της μέρας θα υπέβαλλε μέσω του δικηγόρου της, προσφυγή εναντίον της απόφασης της Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας να ακυρώσει το Πιστοποιητικό Εγγραφής του Σταθμού.
Οι Λειτουργοί, μετέβηκαν την ίδια μέρα στον Αστυνομικό Σταθμό Λυκαβητού και προέβηκαν σε γραπτή καταγγελία της αιτήτριας. Στις 14:30 της ίδιας μέρας, η αστυνομικός κα Ανθή Χαραλάμπους με αρ. 575, επικοινώνησε τηλεφωνικώς με τις Λειτουργούς Κοινωνικών Υπηρεσιών και ανάφερε, πως μετέβηκε στο Βρεφοπαιδοκομικό Σταθμό με τον αστυνομικό Στυλιανό Σολέα με αρ. 3190 και ζήτησαν από την αιτήτρια, να τερματίσει τη λειτουργία του. Η αιτήτρια, τους ενημέρωσε ότι ο δικηγόρος της, υπόβαλε προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο - την παρούσα - εναντίον της απόφασης της Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας. Οι αστυνομικοί δεν προέβηκαν σε άλλες ενέργειες.
Οι λόγοι ακυρότητας, όπως διαμορφώθηκαν με την αγόρευση του κ.Αγγελίδη, μπορούν κυρίως να συνοψισθούν ως εξής:
Ο κ.Αγγελίδης εντοπίζει διαφορές στον Κανονισμό της Κ.Δ.Π. 262/11 με τις προηγούμενες σχετικές πρόνοιες παλαιότερων Κανονισμών ΚΔΠ217/93 και ΚΔΠ213/94 οι οποίες αφορούσαν τα επίδικα θέματα και επισημαίνει ειδικά την πρόνοια του Κ.32 της ΚΔΠ261/11, η οποία δίδει τη δυνατότητα, κατά τη θέση του, να μην ισχύουν οι νέες πρόνοιες του Κανονισμού για τους παλιούς ιδιοκτήτες-δικαιούχους άδειας. (βλ. σελ. 4 και επόμενα). Οι νέες πρόνοιες (ειδικά για πολεοδομική άδεια κ.λπ) δεν αφορούν, συνεχίζει, τους ήδη αδειούχους.
Ρητά ο Ν.62(Ι)/11 και η κατ΄εξουσιοδότηση του ΚΔΠ262/11 ρύθμισαν για το μέλλον υποχρεώσεις για όσους για πρώτη φορά θα ζητούσαν εγγραφή Σταθμού (αρ.3(α) (β) (vi) (δδ) και του Ν. και Καν.8 της ΚΔΠ262/15).
Γίνεται δε ειδική αναφορά στο εδάφιο 4(γ) του νέου αρθ.29. Συνεπώς, είναι η θέση του, ότι «καμία υποχρέωση για πολεοδομική άδεια, δεν είχαν οι παλαιοί αδειούχοι». Και καταλήγει ως εξής:
«Η ίδια Διευθύντρια, ενώ είχε εκ του Νόμου 62(Ι)/2011 «δυνατότητα» να καθορίσει ειδικά και συγκεκριμένα κάποιους όρους που θα ίσχυαν για τα υποστατικά των από παλιά αδειούχων, εντούτοις δεν προέβηκε σε τέτοιους ξεχωριστούς όρους ή απαιτήσεις στην υπό κρίση ΚΔΠ 262/11.
Δεν μπορούσε ενώ αυτό ήταν δυνητικό δικαίωμα της κατά το Νόμο, το οποίο δεν το άσκησε με το Διάταγμα (ΚΔΠ 262/11), να απαιτήσει αρκετά χρόνια μετά και την ΚΔΠ 262/11, να επιβάλει νέους όρους και υποχρεώσεις (έξω από το Νόμο) στην Αιτήτρια, που να οδηγήσουν, όπως και έγινε αυθαίρετα, σε στέρηση μάλιστα της για πάνω από 16 χρόνια άδειας που είχε η Αιτήτρια.
1.16. Γι' αυτό και η παρούσα προσφυγή αφορά στην έλλειψη σεβασμού της εργασίας που ασκεί από χρόνια κατόπιν άδειας η Αιτήτρια. Σεβασμός που οφείλεται κατά το Άρθρο 35 του Συντάγματος και το κοινοτικό κεκτημένο.
Ιδιαίτερα μάλιστα αφού όσα έχουν υποδειχθεί στην Αιτήτρια (πλην της άδειας από Πολεοδομία που δεν έχει το υποστατικό τέτοια υποχρέωση) τα έχει εκπληρώσει σταδιακά και μάλιστα υπέβαλε γραπτές περί τούτου δηλώσεις η ίδια προς την καθ' ης».
Το Κεφ.352, ο περί Παιδιών Νόμος, είναι ο βασικός Νόμος και έτυχε τροποποίησης μεταξύ των οποίων με το Ν.62(Ι)/2011. Το μέρος του Νόμου που ενδιαφέρει είναι το PART VI με τίτλο "Nurseries and Child Minders".
Παρέχεται εκ του αρθ.28 του Νόμου, εξουσία στο Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας να εγκρίνει ή όχι αιτήσεις για εγγραφή παιδοκομικού Σταθμού (αρθ.28). Επίσης στο άρθ.29 (δηλ. το άρθ.3 του Ν.62(Ι)/2011) του Νόμου προνοείται η εξουσίας επιβολής όρων σε σχέση με την εγγραφή σταθμού.
Μας ενδιαφέρει ειδικά το αρθ.29(4) το οποίο έχει ως εξής:
«4) Ο Διευθυντής δύναται με διάταγμα του αναφορικά με οποιοδήποτε εγγεγραμμένο με βάση το άρθρο 28 υποστατικό να καθορίσει κάθε τι που απαιτείται για να εξασφαλιστεί-
(α) ότι πρόσωπο με τέτοια προσόντα ως ήθελαν καθοριστεί από το Διευθυντή θα είναι επιφορτισμένο με τη διεύθυνση των υποστατικών και των εργοδοτουμένων σε αυτά·
(β) ότι τα υποστατικά θα είναι επαρκώς στελεχωμένα με προσωπικό τόσον όσον αφορά τον αριθμό όσο και τα προσόντα ή την πείρα των εργοδοτουμένων σ' αυτά, και ότι τα υποστατικά θα είναι επαρκώς εξοπλισμένα·
(γ) στην περίπτωση υποστατικών τα οποία κατά την έναρξη της ισχύος του παρόντος Νόμου χρησιμοποιούντο για την εισδοχή παιδιών ως ανεφέρθη στην παράγραφο (α) του εδαφίου (1) του άρθρου 28, ότι θα γίνουν τέτοιες επιδιορθώσεις στα υποστατικά ή τέτοιες μεταβολές ή προσθήκες σ' αυτά, ως ήθελαν καθοριστεί με το διάταγμα·
(δ) ότι τα υποστατικά και ο εξοπλισμός τους θα συντηρούνται επαρκώς·
(ε) ότι θα γίνονται οι κατάλληλες διευθετήσεις για τη τροφοδότηση των παιδιών που γίνονται δεκτά στα υποστατικά και ότι θα παρέχεται σ' αυτά επαρκής και κατάλληλη τροφή·
(στ) ότι τα παιδιά που γίνονται δεκτά στα υποστατικά θα βρίσκονται κάτω από ικανοποιητική ιατρική παρακολούθηση·
(ζ) ότι θα τηρούνται βιβλία αναφορικά με τα παιδιά που γίνονται δεκτά στα υποστατικά περιέχοντας τέτοιες λεπτομέρειες ως ήθελαν καθοριστεί κατά το χρόνο της εγγραφής.»
Το άρθρο 32 παρέχει την εξουσία ακύρωσης της άδειας ως εξής:
«32. Where -
(a) there has been a contravention of or non-compliance with any requirement imposed under section 29 in relation to any premises or person registered under section 28; or
(b) it appears to the Director as respects any premises or person registered under the said section 28 that circumstances exist which would justify a refusal under subsection (3) or subsection (4) of that section to register the premises or person,
the Director may cancel the registration:
Provided that, where a requirement to carry out repairs or make alterations or additions has been imposed under paragraph (c) of subsection 4 of section 29 the registration of the premises shall not be cancelled by virtue of paragraph (b) of this section on the grounds that the premises are not fit to be used for the reception of children if-
(i) the time limited by subsection (7) of the said section 29 for complying with the requirement has not expired, and
(ii) it is shown that the condition of the premises is due to the repairs not having been carried out or the alterations or additions not having been made.»
Στο άρθ.33 προνοείται η διαδικασία ακύρωσης και συγκεκριμένα η αποστολή ειδοποίησης στο δικαιούχο κ.λπ.
Στο άρθ.34 προνοείται η εξουσία του Διευθυντή σε επιθεώρηση του Σταθμού. Η ΚΔΠ262 είναι το Διάταγμα δυνάμει του αρθ.29(4). Οι υποχρεώσεις που επιβάλλονται με βάση το Διάταγμα αυτό καλύπτει όλους τους Σταθμούς (και για αυτούς που εξεδόθησαν άδειες πριν το 2011). Εξαίρεση, με βάση το διάταγμα, μπορεί να γίνει σε δύο περιπτώσεις:
(α) για την πολεοδομική άδεια και την άδεια οικοδομής.
Οι υποχρεώσεις αυτές θεσμοθετούνται με το αρ.8(2) το οποίο καθορίζει τα έγγραφα τα οποία υποβάλλει ο κάθε αιτητής για εγγραφή παιδοκομικού σταθμού, συνεπώς δεν μπορεί με εντελώς διασταλτική ερμηνεία να θεωρηθεί ότι περιλαμβάνει και υφιστάμενα εγγεγραμμένα υποστατικά, ειδικά μάλιστα, αν ληφθεί υπόψη ότι ο Νόμος (αρθ.29(4) που παρέθεσα πιο πάνω και ομιλεί μεν για υποχρεώσεις σε υφιστάμενα υποστατικά αλλά τις περιορίζει σε επιδιορθώσεις στα υποστατικά ή τέτοιες μεταβολές ή τέτοιες μεταβολές ή προσθήκες σ΄αυτά, ως ήθελαν καθοριστεί στο διάταγμα. Η υποχρέωση πολεοδομικής αδείας δεν μπορεί να ενταχθεί σ΄αυτές τις έννοιες. Ούτε αυτά που ανάφερε γενικά η κα.Ζαννέττου με βάση τον περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμο Ν.90/72 ή τον περί Οδών και Οικοδομών Νόμο (Κεφ.96) διαφοροποιεί τα πράγματα,
(β). Για τα προσόντα του ιδίου του διευθύνοντος το Σταθμό προσώπου, όπου σαφώς και ο Κανονισμός - άρθ.22 - καθορίζει τα ακόλουθα:
«Οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο, κατά την ημερομηνία δημοσίευσης του παρόντος Διατάγματος, υπηρετούσε σε Παιδοκομικό Σταθμό ως διευθύνον πρόσωπο ή ως παιδοκόμος σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Παιδιών (Παιδοκομικοί Σταθμοί) διατάγματος, μπορεί να εξακολουθήσει να υπηρετεί στον εν λόγω Σταθμό ή σε οποιοδήποτε άλλο Σταθμό, έστω και αν δεν κατέχει τα προσόντα που προβλέπονται στις παραγράφους 5 ή 6, αντίστοιχα».
Σαφώς λοιπόν εξαιρούνται τα πιο πάνω από τις υποχρεώσεις εκ του Διατάγματος, το οποίο εκδίδεται με εξουσιοδότηση του αρθ.29 του Νόμου.
Με όλο το σεβασμό προς τις θέσεις του ευπαιδεύτου συνηγόρου της αιτήτριας, δεν συνάγεται «διαχρονική ασυλία» της αιτήτριας επειδή τυγχάνει να έχει από παλαιότερα άδεια. Συμφωνώντας ότι η αξίωση της Διοίκησης για λήψη πολεοδομικής άδειας (παρατήρηση 1 από την επίδικη απόφαση) δεν θεμελιώνεται στο νόμο ή κανονισμό για παλαιά αδειούχα υποστατικά, κρίνω ωστόσο ότι οι λοιπές υποχρεώσεις μπορούσαν με βάση το Νόμο και το Διάταγμα να της επιβληθούν.
Και θα εξηγήσω αφού θα εξετάσω μια προς μια τις λοιπές υποχρεώσεις, οι παραβιάσεις των οποίων, κρίθηκαν ωσαύτως με την επίδικη πράξη, ότι έπρεπε να οδηγήσουν σε ακύρωση της άδειας του Σταθμού (παρατηρήσεις με αρίθμηση 2-16 της επίδικης απόφασης, συνημμ.17 ανωτέρω).
Α. Πιστοποιητικό καταλληλότητας από την Ηλεκτρομηχανολογική Υπηρεσίας. Με βάση τον τροπ. νόμο 62(Ι)/2011 αρθρ.29, 9(β)(vi), (α)(α) (β)(β) (γ)(γ) (δ)(δ), προκύπτει μια συνεχής και αδιάλειπτη υποχρέωση κατοχής πιστοποιητικών ασφαλείας και/ή καταλληλότητας των υποστατικών (βλ. υποπ. (VI)).
«(α)(α) για τη σημερινή κατάσταση της οικοδομής των υποστατικών σε ό,τι αφορά την κατασκευή του κτιρίου, καθώς και την αντισεισμική του ασφάλεια, από το Τμήμα Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων·
(β)(β) για την πυρασφάλεια τους, από την Πυροσβεστική Υπηρεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως·
(γ)(γ) για την υγειονομική τους κατάσταση, από την Υγειονομική Υπηρεσία του Υπουργείου Υγείας·
(δ)(δ) για τις ηλεκτρομηχανολογικές τους εγκαταστάσεις, από το Τμήμα Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων, ή από αδειούχο ηλεκτρολόγο».
΄Αλλωστε παρατηρείται και από παλιά αναφορά στην αλληλογραφία με την αιτήτρια για επιβολή παρόμοιου τύπου υποχρεώσεων.
Β. ΄Αλλη παράβαση που παρουσιάζεται από την επίδικη απόφαση είναι ότι «σ΄όλα τα τμήματα του Σταθμού φροντίζεται μεγαλύτερος αριθμός από τον επιβεβλημένο (Κ.12(2) της ΚΔΠ262/11)».
Γ. Απαιτείται η πρόσληψη ακόμη μιας παιδονόμου (Κ.4(3)(α) της ΚΔΠ262/11.
Δ. Περισσότερα από τα παιδιά που δηλώθηκαν ότι φροντίζονται.
Ε. Μη ενημερωμένο μητρώο.
Στ. Διάφορες παραβιάσεις που αφορούν την καθαριότητα και την κατάσταση του υποστατικού που αφορούν και την προστασία των παιδιών (π.χ. εσωτερική πόρτα επιδιορθωμένη πρόχειρα, στον τοίχο έχουν ξεκολλήσει από τη θέση τους μεγάλες πέτρες, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμό σε κάποιο από τα παιδιά, πρόχειρη τοποθέτηση ενός πλαστικού κομμένου σπιτιού, το οποίο δεν μπορεί να προσφέρει προστασία στα παιδιά, σημεία του μεταλλικού πλέγματος που χωρίζει την αυλή από το γειτονικό σπίτι έχουν καταστραφεί με δυνατότητα των παιδιών να περνούν στο διπλανό σπίτι, με προφανείς κινδύνους το πάτωμα της αυλής καλυμμένο με συνθετικό χαλί σε κάποια σημεία είναι ανώμαλο πάλι με κίνδυνο για τα παιδιά, το κτίριο είναι πολύ παλαιό κι΄έχει υποστεί μεγάλες φθορές και δεν έχουν γίνει οι βελτιώσεις που έπρεπε).
Είναι φανερό ότι τα πιο πάνω δεν συναρτώνται με παλαιές δια της εγγραφής υποχρεώσεις. Είναι υποχρεώσεις που μπορεί και πρέπει να επιβάλλονται στα πλαίσια του πιο πάνω Νόμου και Κανονισμού.
Και αυτό ακριβώς έκανε η Διοίκηση. Μάλιστα έδωσε διάφορες και πολλές ευκαιρίες στην αιτήτρια να συμμορφωθεί με τις υποδείξεις. Σίγουρα δε, προκύπτει δέουσα έρευνα και δέουσα αιτιολογία και δεν γίνονται δεκτές οι περί του αντιθέτου εισηγήσεις της αιτήτριας - έστω και με το γενικό τρόπο που έγιναν - και σε συνάρτηση με την μη εφαρμογή του Διατάγματος. Ούτε η αιτήτρια έπεισε χωρίς παροχή λεπτομερειών ότι προέβη σε συμμόρφωση. Αντιθέτως, ακόμη και η δική της επιστολή ημερ. 5.2.2015 αλλά και οι επιθεωρήσεις της Διοίκησης δεικνύουν μη συμμόρφωση.
Δεν πρόκειται δε για Διάταγμα «ultra vires του Νόμου», όπως εισηγείται ο κ.Αγγελίδης. Απλώς η διοίκηση εφαρμόζοντας το δεν το ερμήνευσε ορθά ως προς την υποχρέωση για λήψη πολεοδομικής άδειας. Κατά τα λοιπά όμως έδρασε εντός του ορθού πλαισίου.
΄Εχω προβληματιστεί αν πλήττεται η νομιμότητα ή εγκυρότητα της πράξης λόγω της ένθεσης ως υποχρέωσης λήψης πολεοδομικής άδειας, υποχρέωση η οποία όπως εξήγησα πιο πάνω δεν υφίσταται.
Με την προσεκτική εξέταση του συνόλου των παραβάσεων αφού λήφθηκε υπόψη μία έκαστη εξ αυτών σ΄ένα θέμα τόσο ευαίσθητο όσο η φροντίδα των παιδιών, κρίνω ότι η δοθείσα στα λοιπά θέματα αιτιολογία, διασώζει το κύρος της επίδικης πράξης. Σύμφωνα με τα άρθρα 31 και 32 των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Ν.158(Ι)/99 η εσφαλμένη νομική αιτιολογία δεν οδηγεί σε ακύρωση της πράξης αν η πράξη μπορεί να έχει άλλο νομικό έρεισμα. (άρθρο 31). Επίσης όταν η πράξη έχει πολλαπλές ή διαζευκτικές αιτιολογίες και μία απ΄αυτές είναι λανθασμένη, η πράξη είναι ακυρωτέα εκτός αν κριθεί ότι η λανθασμένη αιτιολογία ήταν επικουρική ή δευτερεύουσα της ορθής αιτιολογίας και ως εκ τούτου δεν επηρέασε το αρμόδιο διοικητικό όργανο στη λήψη της απόφασης. (άρθρο 32).
Σύμφωνα δε με το Σύγγραμμα Κυριακόπουλου Διοικητικό Δίκαιο, Τόμος Β, σελ.387, λανθασμένη αιτιολόγηση δεν οδηγεί σε ακυρότητα αν υπάρχει άλλη νομική στήριξη της αιτιολογίας.
Στα Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επικρατείας (1929-1959), σελ.267 επίσης αναφέρεται:
«οσάκις πράξις τις διοικητική φέρει επαλλήλους αιτιολογίας αρκεί η νομιμότης μίας εξ αυτών, ίνα επιστηρίξη την πράξιν».
Εν προκειμένω το νομικό έρεισμα της πράξης ακύρωσης είναι τα άρθ.32 και 33 του Κεφ.352 τα οποία και ανάφερα πιο πάνω. Η Διοίκηση σ΄αυτά στηρίζεται με σαφή επίκληση του άρθ.33 για την ειδοποίηση της επίδικης πράξης στην αιτήτρια. Όμως επιπρόσθετα η καθεμία των υπό αναφορά παρατηρήσεων στηρίζεται σε επιμέρους αιτιολογία. Επομένως κρίνω ότι εφαρμόζοντας κυρίως το άρθ.31 του Ν.158(Ι)/99, η επιμέρους εσφαλμένη αιτιολογία για την ανάγκη ύπαρξης πολεοδομικής άδειας δεν οδηγεί σε ακύρωση αφού υπάρχει άλλο νομικό έρεισμα. Περαιτέρω, είτε το θέμα αντικρουστεί στο πλαίσιο του άρθ.31 είτε στο πλαίσιο του άρθ.32 του ιδίου Νόμου η αιτιολογία της πράξης είναι υπάρχουσα και επαρκής έστω και αν μία εκ των 16 παρατηρήσεων της επίδικης απόφασης δεν έχει αναγκαίο νομικό έρεισμα. Η λοιπή επί μέρους αιτιολογία επαρκώς στοιχειοθετεί την πράξη και σίγουρα το Δικαστήριο δεν υποκαθιστά στην κρίση του το διοικητικό όργανο.
Για τους λόγους που έχω εξηγήσει, η προσφυγή απορρίπτεται. Η επίδικη πράξη επικυρώνεται, ως εξηγήθηκε πιο πάνω. ΄Εξοδα υπέρ της καθ΄ης η αίτηση εκ ποσού €1,300.
Τ. Ψαρά-Μιλτιάδου,
Δ.