|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2015:D752
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 536/2015)
17 Νοεμβρίου, 2015
[K. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤA ΑΡΘΡA 8, 11, 12, 15, 28, 29, 33 ΚΑΙ 35 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3, 5, 8 ΤΗΣ ΕΣΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 2 ΤΟΥ 7ΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΗΣ ΕΣΔΑ ΩΣ ΕΧΕΙ ΚΥΡΩΘΕΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕ ΤΟ Ν.18(ΙΙΙ)/2000.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΜΕΧΜΕΤ,
Αιτητής,
ΚΑΙ
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΗΣ ΕΠ΄ ΑΔΕΙΑ,
Καθ΄ου η Aίτηση.
- - - - - -
Γ. Πολυχρόνης, για τον Αιτητή.
Λ. Χριστοδουλίδου-Ζαννέτου, Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, για το
Καθ΄ου η Αίτηση.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.: Με την παρούσα προσφυγή ο αιτητής προσβάλλει την απόφαση του Συμβουλίου Αποφυλάκισης Επ΄ Αδεία (στο εξής το Συμβούλιο), ημερομηνίας 7.8.2014, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά του για αποφυλάκιση επ΄ αδεία, με βάση τον Νόμο 62(Ι)/1996.
Η προσφυγή καταχωρήθηκε στις 27.4.2015, δηλαδή αρκετούς μήνες μετά τη λήξη της προθεσμίας των 75 ημερών που προνοείται από το Άρθρο 146.3 του Συντάγματος. Η εκπρόθεσμη καταχώρηση της προσφυγής εγείρεται ως προδικαστική ένσταση, για την οποία καταχωρήθηκαν γραπτές αγορεύσεις, όπου αναπτύσσονται οι θέσεις των δύο πλευρών.
Σύμφωνα με τα γεγονότα που τέθηκαν ενώπιον μου, ο αιτητής ο οποίος είναι Τουρκοκύπριος, κατά το έτος 2003 - 2005 καταδικάστηκε από Αγγλικό Δικαστήριο σε ισόβια φυλάκιση για τρεις βιασμούς και τρεις απόπειρες στραγγαλισμού. Το έτος 2012 μεταφέρθηκε στην Κύπρο στη βάση Σύμβασης για τη Μεταφορά Καταδίκων, μετά που απορρίφθηκε σχετικό του αίτημα για αποφυλάκιση επ΄ αδεία από το Αγγλικό Parole Board. Υπέβαλε τότε αίτημα για αποφυλάκιση επ΄ αδεία στην Κύπρο το οποίο εξετάστηκε και εκδόθηκε η επίδικη απόφαση στις 7.8.2014.
Αποτελεί θέση του αιτητή ότι, μετά την απορριπτική απόφαση του Συμβουλίου, η οικογένειά του προσεγγίστηκε από κάποιο Vasfi Savas, με συγκεκριμένους αριθμούς τηλεφώνων των κατεχομένων, Τουρκοκύπριο, ο οποίος ανέφερε, τόσο στην οικογένειά του αλλά και στον αιτητή σε επίσκεψη στο χώρο των Κεντρικών Φυλακών ότι ασκεί το δικηγορικό επάγγελμα στη Δημοκρατία και θα αναλάβει όλες τις διαδικασίες για την προσβολή της εν λόγω απόφασης. Προς τούτο, κατεβλήθη στο εν λόγω πρόσωπο χρηματικό ποσό περί τα €1.250. Περί τις 8.4.2015, ο αιτητής ζήτησε να αλλάξει δικηγόρο και η οικογένειά του ήρθε σε επαφή με το δικηγόρο που καταχώρησε τελικά την παρούσα προσφυγή, για να αναλάβει την υπόθεσή του. Η οικογένεια του αιτητή ζήτησε από τον Vasfi Savas το φάκελο της υπόθεσης, όπου διαπιστώθηκε για πρώτη φορά ότι δεν υπήρχε κανένα δικόγραφο καταχωρημένης προσφυγής, στη βάση του Άρθρου 146 του Συντάγματος. Ο νέος δικηγόρος του αιτητή, αφού εξασφάλισε έντυπο διορισμού του, επικοινώνησε με τους καθ΄ων η αίτηση και πληροφορήθηκε ότι δεν υπήρχε καμία εκκρεμούσα διαδικασία προσβολής της επίδικης απόφασης. Επίσης, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο νέος δικηγόρος του αιτητή με τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο, πληροφορήθηκε ότι το όνομα του Vasfi Savas δεν είναι καταχωρημένο στον κατάλογο των δικηγόρων που ασκούν νομίμως το επάγγελμα στη Δημοκρατία. Στη βάση αυτών των γεγονότων, και του γεγονότος ότι ο αιτητής βρίσκεται έγκλειστος στις Κεντρικές Φυλακές, προβάλλεται η εισήγηση ότι αυτός εμποδιζόταν «λόγω ανωτέρας βίας να καταχωρήσει την παρούσα προσφυγή και/ή λόγω γεγονότων και/ή παραστάσεων από τρίτους και/ή λόγω γεγονότων που δεν μπορούσε να ελέγξει και ασκήσει έλεγχο.» Προς υποστήριξη των θέσεών του, παρέπεμψε στο Σύγγραμμα του Νίκου Χαραλάμπους «Κυπριακό Διοικητικό Δίκαιο» και στην απόφαση στην υπόθεση Yialousa Savings Bank Ltd v. Republic (1977) 3 CLR 25.
Από την άλλη, οι καθ΄ων η αίτηση αναφέρουν ότι τα γεγονότα που επικαλείται ο αιτητής μόνον ο ίδιος είναι σε θέση να τα γνωρίζει, προκαλούν όμως ερωτηματικά, αφού ο ίδιος εκπροσωπείτο από το δικηγόρο κ. Αριστοφάνη Γεωργίου στη διαδικασία ενώπιον του Συμβουλίου. Αποτελεί εισήγηση των καθ΄ων η αίτηση ότι τα γεγονότα που επικαλείται ο αιτητής δεν αποτελούν «ανωτέρα βία», όπως έχει επανειλημμένως αποφασιστεί από το Ανώτατο Δικαστήριο. Προς υποστήριξη των θέσεων τους παρέπεμψαν στην υπόθεση Βαρδιάνος ν. Richards (1998) 1 AAΔ 698 και Ivane Tsitsakishvilli ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθεση 439/2008, ημερομηνίας 28.11.2008.
Το Άρθρο 146.3 του Συντάγματος προνοεί ως ακολούθως:
«3. H προσφυγή ασκείται εντός εβδομήκοντα πέντε ημερών από της ημέρας της δημοσιεύσεως της αποφάσεως ή της πράξεως ή, εν περιπτώσει μη δημοσιεύσεως ή εν περιπτώσει παραλείψεως, από της ημέρας καθ' ην η πράξις ή παράλειψις περιήλθεν εις γνώσιν του προσφεύγοντος.»
Όπως έχει νομολογηθεί, η προθεσμία που προνοείται από την πιο πάνω συνταγματική διάταξη είναι ανατρεπτική και τέθηκε για λόγους δημόσιας τάξης (βλ. Potamitis v. Water Board of Limassol (1985) 3 CLR 260, Γανωματής ν. Δημοκρατίας (2008) 3 ΑΑΔ 133).
Στην παρούσα περίπτωση, είναι αποδεκτό ότι κατά την έκδοση της επίδικης απόφασης, ήτοι στις 7.8.2014, ο αιτητής ήταν παρών και έλαβε πλήρη γνώση αυτής από εκείνη την ημέρα. Η προσφυγή καταχωρίστηκε στις 27.4.2015, ήτοι μετά πάροδο περίπου οκτώ μηνών και είκοσι ημερών.
Όπως ορθά υπεδείχθει από τους συνηγόρους, η προθεσμία αναστέλλεται όταν υπάρχουν λόγοι ανωτέρας βίας. Σύμφωνα με τη νομολογία, ανώτερη βία συνιστούν απρόβλεπτα γεγονότα που λαμβάνουν χώραν πριν από τη λήξη της προθεσμίας των εβδομήντα πέντε ημερών και διαρκούν και μετά τη λήξη της, εφόσον παρεμποδίζουν, κατά το χρόνο που διαρκούν, την υποβολή της προσφυγής (βλ. Ιακωβίδης ν. Δημοκρατίας (1998) 3 ΑΑΔ 67). Το κατά πόσο τα γεγονότα που επικαλείται ο αιτητής συνιστούν λόγους ανώτερης βίας είναι ζήτημα πραγματικό που εξετάζεται με βάση τα συγκεκριμένα γεγονότα της κάθε υπόθεσης.
Στην υπόθεση Yialousa Savings Bank Ltd v. Republic (1977) 3 CLR 25 λέχθηκαν τα εξής, στη σελίδα 29:
«It is well settled that the period of time prescribed by Article 146.3, above, may cease to run against a prospective applicant if he has been prevented from making a recourse due to force majeure (see, Mahdesian v. The Republic, (1966) 3 C.L.R. 163, as well as "Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας", 1929-1959, p. 256); but, force majeure does not operate so as to extend the said period if it has only prevented a prospective applicant from making a recourse during part of such period, but did not continue to be operative, too, at its expiration; force majeure can only be relied on by a prospective applicant if it, actually, has prevented him from filing a recourse within the prescribed period and continued doing so after the expiration of such period up to the time of the filing of the recourse (see, inter alia, the HadjiGregoriou case, supra, as well as, Τσάτσου "Αίτησις Ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας", 3rded.,p.97).»
Στην υπόθεση Ivane Tsitsakishvilli v. Κυπριακή Δημοκρατία (πιο πάνω), λέχθηκαν τα ακόλουθα:
«Η παράταση της προθεσμίας καταχώρισης μιας προσφυγής μπορεί να επεκταθεί όταν αποδειχθεί ότι η καθυστέρηση οφείλεται σε ανώτερη βία. Στην παρούσα περίπτωση τα γεγονότα της υπόθεσης δεν δικαιολογούν την υπερβολική καθυστέρηση που παρατηρήθηκε ως προς την καταχώριση της προσφυγής. Ο αιτητής θα μπορούσε εύκολα να πληροφορηθεί για την έκβαση της διοικητικής προσφυγής του, απευθυνόμενος στους δικηγόρους του. Η αμέλεια ή η παράλειψη των δικηγόρων του δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο για την παράκαμψη της συνταγματικής προθεσμίας των 75 ημερών. Όπως έχει τονιστεί στην Βαρδιάνος ν. Richards (1998) 1 Α.Α.Δ. 698, στη σελ. 704:
"Ο διάδικος δεν μπορεί, κατά κανόνα, να προβάλλει το λάθος, αμέλεια ή παράλειψη του δικηγόρου του για να πετυχαίνει την παράταση προθεσμιών ή την αναγέννηση δικαστικών διαδικασιών. Θα αποτελούσε ένα εύσχημο τρόπο υπερφαλάγγισης των δικονομικών διατάξεων. Από τη συμμόρφωση προς τα χρονοδιαγράμματα αυτά εξαρτάται η απρόσκοπτη απονομή της δικαιοσύνης και συνακόλουθα το κύρος της. Μας ενισχύουν, σε αυτή τη θέση, τα λεχθέντα στην υπόθεση Grand Metropolitan Nominee (No 2) Co Ltd v. Evans, The Times Law Reports, May 15, 1992:
"The court should not be astute to find excuses for such failure since obedience to orders of the court is the foundation on which its authority is founded."
Βλέπε επίσης Μιχαηλίδης ν. Χρίστου (1996) 1(Β) Α.Α.Δ. 1190, Κληρίδης ν. Σταυρίδη (1997) 1(Γ) 1348.
Διαφορετική αντιμετώπιση θα δημιουργούσε επικίνδυνα ρήγματα στην απονομή της δικαιοσύνης. Ως προς την πρόθεση του διαδίκου την απάντηση έδωσε η απόφαση στην Άλκης Χ. Χατζηκυριάκος (Μπισκότα Φρου-Φρου) Λτδ. v. Terzian Trading House Ltd. (1998) 1(Α) Α.Α.Δ. 102:
"Η απουσία πρόθεσης εκ μέρους του διαδίκου να εγκαταλείψει τη διαδικασία δεν είναι αφεαυτής αποφασιστική για την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου."».
Κατά το στάδιο των διευκρινίσεων ο κ. Πολυχρόνης εισηγήθηκε πως η περίπτωση του αιτητή είναι ιδιάζουσα ως προς τα γεγονότα της. Πρόκειται για ισοβίτη, η οικογένεια του οποίου κατοικεί στην κατεχόμενη Μόρφου. Επίσης, πρόκειται για περίπτωση όπου αυτό που διακυβεύεται είναι η ανθρώπινη ελευθερία του αιτητή. Τόνισε ο συνήγορος ότι δεν πρόκειται για υπόθεση αμέλειας δικηγόρου όπως επικαλείται η πλευρά της Δημοκρατίας. Περαιτέρω, ανέφερε πως ο ίδιος ο περί Φυλακών Νόμος του 1996, Ν.62(I)/1996, όπως τροποποιήθηκε από το Ν.37(Ι)/2009, προνοεί για δικαίωμα του αιτητή όπως υποβάλει εκ νέου αίτηση για την υφ΄όρων αποφυλάκισή του μετά την πάροδο δύο ετών από την απόρριψη της πρώτης αίτησης.
Κατά την διαδικασία ενώπιον του Συμβουλίου είναι παραδεκτό ότι ο αιτητής αντιπροσωπεύετο από Κύπριο δικηγόρο. Ακολούθως, για σκοπούς προσβολής της απόφασης του Συμβουλίου, αποτελεί ισχυρισμό του αιτητή ότι επέλεξε να διορίσει Τουρκοκύπριο δικηγόρο, όπως αναφέρεται πιο πάνω. Δημιουργούνται ερωτηματικά τόσο ως προς το γεγονός αυτό, όσο και για τους λόγους που ώθησαν τον αιτητή να προβεί σε αλλαγή του δεύτερου προσώπου που διόρισε ως δικηγόρο, ενώ, σύμφωνα πάντοτε με τους ισχυρισμούς του, μέχρι τότε δεν γνώριζε ότι δεν είχε καταχωρηθεί η προσφυγή. Παρά ταύτα, για σκοπούς της παρούσας απόφασης, θα εξετάσω κατά πόσο, με βάση τους ισχυρισμούς του αιτητή, όπως τίθενται, μπορεί η καθυστέρηση στην υποβολή της προσφυγής να ενταχθεί σε λόγους «ανώτερης βίας».
Το κατά πόσο ορισμένα γεγονότα συνιστούν λόγους ανώτερης βίας είναι θέμα πραγματικό που εξετάζεται με βάση τα γεγονότα της κάθε υπόθεσης. Στην παρούσα περίπτωση, ο αιτητής, σύμφωνα πάντοτε με τους ισχυρισμούς του, έχει παραπλανηθεί από συγκεκριμένο πρόσωπο ότι ήταν δικηγόρος που θα μπορούσε να προσβάλει εκ μέρους του την απόφαση του Συμβουλίου, με αποτέλεσμα να παρέλθει η προθεσμία καταχώρησης της προσφυγής. Όμως, τα γεγονότα αυτά, με όλο το σεβασμό ως προς την εισήγηση του κ. Πολυχρόνη, δε θεωρώ ότι συνιστούν λόγους ανώτερης βίας.
Ο αιτητής επέλεξε να διορίσει άτομο ως δικηγόρο από τις κατεχόμενες περιοχές, για να τον εκπροσωπήσει στη συγκεκριμένη υπόθεση. Οι ενέργειες ή παραλείψεις του συγκεκριμένου προσώπου δεν μπορούν με κανένα τρόπο να στοιχειοθετήσουν λόγο ανώτερης βίας. Επιπρόσθετα, ο αιτητής άφησε να παρέλθει πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να ενδιαφερθεί κατά πόσο καταχωρήθηκε η υπόθεσή του. Το γεγονός ότι βρίσκεται έγκλειστος στις Κεντρικές Φυλακές δεν μπορεί να αποτελέσει δικαιολογία για την παράλειψη του αυτή, έχοντας υπόψη ότι εκπροσωπείτο στο Συμβούλιο από δικηγόρο και το πρόσωπο που διόρισε ακολούθως ως δικηγόρο τον επισκέφθηκε στις Κεντρικές Φυλακές, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του ιδίου. Περαιτέρω, ενώ βρισκόταν έγκλειστος στις φυλακές, τελικά, τον Απρίλιο του 2015, διαπίστωσε ότι ο δικηγόρος που επέλεξε, δεν καταχώρησε προσφυγή ως οι οδηγίες του, κάτι το οποίο βέβαια όφειλε να εξετάσει ενωρίτερα, πριν την λήξη της προθεσμίας των 75 ημερών. Σημειώνεται ότι στην επίδικη απόφαση, αντίγραφο της οποίας του δόθηκε, κατά την ημερομηνία που εκδόθηκε, αναγράφεται ότι είχε δικαίωμα να καταχωρήσει προσφυγή εντός 75 ημερών και εκπροσωπείτο στο Συμβούλιο από δικηγόρο. Συναφώς, ο αιτητής όφειλε να μεριμνήσει να πληροφορηθεί κατά πόσο η καταχώρηση της προσφυγής έγινε εντός της προθεσμίας αυτής.
Θεωρώ ότι η συνταγματική προθεσμία των 75 ημερών δεν μπορεί να παρακαμφθεί για τους λόγους που αναφέρει ο αιτητής. Οι λόγοι που επικαλείται δε συνιστούν λόγους ανώτερης βίας. Όπως σημειώνεται στη νομολογία που παρέθεσα, διαφορετική αντιμετώπιση θα δημιουργούσε επικίνδυνα ρήγματα στην απονομή της δικαιοσύνης.
Ενόψει των πιο πάνω, η προδικαστική ένσταση επιτυγχάνει και η προσφυγή απορρίπτεται ως απαράδεχτη, με έξοδα εναντίον του αιτητή, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Κ. Σταματίου,
Δ.
/ΧΤΘ