|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2015:D691
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Αρ. Υπόθεσης: 761/2015)
15 Οκτωβρίου, 2015
[Δ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ/ΣΤΗΣ]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΆΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ.
HETTIARACHCHI SAYURI KAVESHA,
Αιτήτρια
- ΚΑΙ -
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΙΑ ΤΟΥ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ και
2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
---------
Π. Αριστοτέλους, για την αιτήτρια.
Ν. Γρηγορίου (κα), δικηγόρος της Δημοκρατίας εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους καθ΄ ων η αίτηση.
---------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
MΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.: Με την υπό κρίση αίτηση προσβάλλεται η απόφαση και η έκδοση διαταγμάτων κράτησης και απέλασης της αιτήτριας, ημερ. 19.5.2015, ως άκυρα.
Ικανός αριθμός λόγων ακύρωσης καταγράφεται για να προωθηθούν στο τέλος με την αγόρευση οι κατωτέρω:
· Παραβίαση του δικαιώματος προηγούμενης ακρόασης της αιτήτριας.
· Μη δέουσα και/ή ανεπαρκής έρευνα, ζήτημα που συνδέεται άμεσα με το ζήτημα της πραγματικής πλάνης.
· Παραβίαση της αρχής της καλής πίστης και ελλιπής και/ή μη δέουσα αιτιολογία.
· Τέλος, κακή άσκηση της διακριτικής ευχέρειας και κατάχρηση εξουσίας.
Τα γεγονότα που συνθέτουν το ιστορικό έχουν ως ακολούθως: Η αιτήτρια, υπήκοος της Σρι Λάνκα, αφίχθηκε στη Δημοκρατία στις 29.3.2015 με άδεια εισόδου, για να εργαστεί ως οικιακή βοηθός στη Λεμεσό, όπως και έγινε, μετά την παραχώρηση σχετικής άδειας προσωρινής παραμονής και εργασίας. Στις 19.5.2015, μετά από πληροφορίες που λήφθηκαν, το Αρχηγείο ΥΑΜ, ενημέρωσε γραπτώς το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, ότι η αιτήτρια βρισκόταν και στο παρελθόν στη Δημοκρατία ως οικιακή βοηθός, με άλλο όνομα και επώνυμο: RASANI NILUMA MAKOLAGE (ARC: 5668926, ημερ. γενν. 12.3.1979, αρ. φακ. Β11-01566). Η εν λόγω Rasani είχε αφιχθεί στη Δημοκρατία την 1.6.2011 για να εργαστεί ως οικιακή βοηθός στην Πάφο, εξασφαλίζοντας σχετική άδεια προσωρινής παραμονής μέχρι 1.6.2015. Ακολούθως η εργοδότης της ως άνω Rasani την αποδέσμευσε (ημερ. 1.5.2013, κατατέθηκε 27.6.2013 στα γραφεία της ΥΑΜ Πάφου). Παρά το γεγονός ότι είχε εκπνεύσει το διάστημα 30 ημερών που διέθετε η εν λόγω Rasani, για να εξεύρει νέο εργοδότη, αυτό δεν επιτεύχθηκε, ενώ δεν αποτάθηκε για να διευθετήσει την περαιτέρω παραμονή της. Στη βάση των ανωτέρω πληροφοριών, όταν η αιτήτρια εντοπίστηκε από την Αστυνομία εκδόθηκαν εναντίον της διατάγματα κράτησης και απέλασης ημερ. 30.1.2015.
Για να διαπιστωθεί αν πράγματι η αιτήτρια και η ως άνω Rasani είναι το ίδιο άτομο η Αστυνομία διεξήγαγε έρευνα. Κλήθηκαν για το σκοπό αυτό η θυγατέρα της προηγούμενης εργοδότριας της ως άνω Rasani και ο σύζυγος της τελευταίας, οι οποίοι επιβεβαίωσαν, ως ισχυρίζονται οι καθ΄ ων, ότι πρόκειται για το ίδιο άτομο. Κατ΄ ακολουθίαν λοιπόν των ανωτέρω, εκδόθηκαν τα διατάγματα κράτησης και απέλασης εναντίον της αιτήτριας τα οποία και γνωστοποιήθηκαν στην τελευταία με επιστολή του αναπληρωτή Διευθυντή ημερ. 19.5.2015, η οποία της επιδόθηκε αυθημερόν μαζί με αντίγραφα των διαταγμάτων.
Ακολούθησε η καταχώριση της παρούσας προσφυγής και αίτηση για αναστολή της ισχύος των διαταγμάτων, η οποία όμως απεσύρθη στις 7.7.2015 όταν η υπόθεση ήταν ορισμένη για ακρόαση.
Οι καθ΄ ων υποστηρίζουν τη νομιμότητα της προσβαλλόμενης απόφασης θεωρώντας ότι η διοίκηση ενήργησε συννόμως: προχώρησε στη δέουσα έρευνα εξασφαλίζοντας μαρτυρία από πρόσωπο που γνώριζε την Rasani και κατέφυγε υπό τις περιστάσεις στην πιο δίκαιη και σίγουρη λύση: Οποιοσδήποτε άλλος τρόπος διερεύνησης θα καθιστούσε το αποτέλεσμα αβέβαιο και επισφαλές.
Ο λόγος ακυρότητας που εδράζεται στην παραβίαση του δικαιώματος ακρόασης της αιτήτριας δεν ευσταθεί. Η επίδικη απόφαση ημερ. 19.5.2015, συνταγμένη στην Αγγλική γλώσσα, πληροφορεί την αιτήτρια ότι κηρύχθηκε ως απαγορευμένη μετανάστρια δυνάμει του άρθρου 6(1)(κ) και 18 ΠΓ (1) και (2) του ΚΕΦ. 105, περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου όπως έχει τροποποιηθεί, για το λόγο ότι η παραμονή της στη Δημοκρατία ήταν παράνομη:
«Υou are hereby informed that you are an illegal immigrant under article 6(1)(κ) of the Aliens and Immigration Law (Chapter 105), as amended, because of your illegal stay following the cancellation of your temporary residence permit. You obtained it by fraud (different personal data).»
Σε μετάφραση:
«.καθότι σε προηγούμενη παραμονή του αφού έληξε η άδεια παραμονής παρέμεινε στην Κύπρο παράνομα, απελάθηκε και εισήλθε εκ νέου στη Δημοκρατία με απάτη χρησιμοποιώντας άλλα στοιχεία.»
Η θέση της αιτήτριας προβλήθηκε μέσω της επιστολής του δικηγόρου της τελευταίας εργοδότριας της, ημερ. 28.5.2015. Η ίδια ισχυριζόταν ότι για πρώτη φορά ήρθε στην Κύπρο για να εργαστεί. Προηγουμένως είχε έρθει για σκοπούς εργοδότησης στην Κύπρο η αδελφή της και όχι η ίδια, επισύναψε δε και σχετικές φωτογραφίες. Οι θέσεις της προβλήθηκαν αρκούντως και ήσαν ενώπιον της αρμόδιας αρχής.
Το άρθρο 6(1)(κ) δυνάμει του οποίου ενήργησαν οι καθ΄ ων, προνοεί:
«6.-(1) Τα ακόλoυθα πρόσωπα θα είvαι απαγoρευμέvoι μεταvάστες και, τηρoυμέvωv τωv διατάξεωv τoυ Νόμoυ αυτoύ ή τωv διατάξεωv πoυ δυvατό vα περιέχovται σε oπoιoυσδήπoτε Καvovισμoύς πoυ εκδόθηκαv δυvάμει αυτoύ ή σε oπoιoδήπoτε Διάταγμα τoυ Υπoυργικoύ Συμβoυλίoυ, δεv θα επιτρέπεται η είσoδoς στη Δημoκρατία σε:-
[.]
(κ) oπoιoδήπoτε πρόσωπo τo oπoίo εισέρχεται ή διαμέvει στη Δημoκρατία κατά παράβαση oπoιασδήπoτε απαγόρευσης, όρoυ, περιoρισμoύ ή επιφύλαξης πoυ περιλαμβάvεται στo Νόμo αυτό ή σε oπoιoυσδήπoτε Καvovισμoύς πoυ εκδόθηκαv βάσει τoυ Νόμoυ αυτoύ ή σε oπoιαδήπoτε άδεια πoυ παραχωρήθηκε ή εκδόθηκε βάσει τoυ Νόμoυ αυτoύ ή τωv Καvovισμώv αυτώv·»
Ενδεχόμενη πλάνη των καθ΄ ων η αίτηση ως προς την εφαρμογή του ως άνω άρθρου θα ήταν ουσιώδης εφόσον η αιτήτρια κρίθηκε ως απαγορευμένη μετανάστρια.
Από εξέταση των εγγράφων του φακέλου προκύπτει ότι το μόνο στοιχείο το οποίο υπήρχε στη διάθεση των αρχών, ήταν η πληροφορία άγνωστου πληροφοριοδότη και η αναγνώριση της αιτήτριας ως το πρόσωπο που εργοδοτείτο προηγουμένως με το όνομα Rasani, χωρίς άλλη περαιτέρω διερεύνηση. Δικαιολογείται από τη Δημοκρατία το περιορισμένο εύρος της έρευνας, στην πρακτική που ακολουθείται στη Σρι Λάνκα όπου, η εξασφάλιση νέου διαβατηρίου, με διαφοροποιημένα στοιχεία είναι συνήθης: τα διαβατήρια προσώπων που εισέρχονται με διαφορετικό όνομα δεν είναι απαραιτήτως πλαστά και η μαρτυρία της θυγατέρας της προηγούμενης εργοδότριας της ως πρόσωπο που γνώριζε πάρα πολύ καλά την αιτήτρια ως το πλέον κατάλληλο άτομο να προβεί σε αναγνώριση λόγω της προχωρημένης ηλικίας της προηγούμενης εργοδότριας της αιτήτριας (93 χρονών). Περαιτέρω διερεύνηση δεν θα εξυπηρετούσε οτιδήποτε, όχι μόνο για το λόγο που προαναφέρθηκε, αλλά επειδή κανείς δεν γνώριζε αν τα ορθά στοιχεία της αιτήτριας ήταν αυτά με τα οποία εισήλθε την πρώτη φορά ή αν ακόμα είχε εισέλθει στο παρελθόν με άλλα στοιχεία.
Από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι παρά το γεγονός ότι γίνεται αναφορά ότι τόσο η θυγατέρα της προηγούμενης εργοδότριας της αιτήτριας, όσο και ο σύζυγος της τελευταίας, την αναγνώρισαν ως το αυτό πρόσωπο με τη Rasani, εν τούτοις στο φάκελο του Δικαστηρίου υπάρχει μόνο η κατάθεση της θυγατέρας και όχι του συζύγου της, ζήτημα που εγείρει ερωτηματικά ως προς την έκταση της έρευνας αλλά και της τελικής τοποθέτησης των καθ΄ ων η αίτηση, ότι η αιτήτρια αναγνωρίστηκε θετικά και από τα δύο εν λόγω άτομα.
Όπως προκύπτει διαχρονικά από τη νομολογία όπου εξετάζεται το άρθρο 45 (1) και (2) του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου, Ν. 158(Ι)/99, σε κάθε περίπτωση η μορφή της έρευνας είναι συνυφασμένη με τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης.
Άμεσα σχετική με το υπό εξέταση θέμα η Χωματένος ν. Δημοκρατίας κ.α. (2013) 3 Α.Α.Δ. 120, όπου στη σ.127 τονίστηκαν και τα ακόλουθα:
«Η έκταση και η μορφή της έρευνας είναι συνυφασμένη με τα περιστατικά κάθε υπόθεσης. Το κριτήριο για την επάρκεια και πληρότητα της έρευνας έγκειται στη συλλογή και διερεύνηση του συνόλου των ουσιωδών στοιχείων, τα οποία παρέχουν βάση για ασφαλή συμπεράσματα. Οποιοδήποτε κενό που η απουσία αιτιολογίας ενδεχομένως να δημιουργεί, μπορεί να πληρωθεί με στοιχεία που προκύπτουν από το διοικητικό φάκελο, νοουμένου ότι τα εν λόγω στοιχεία προκύπτουν ευθέως και «είναι σαφώς άρρηκτα συνδεδεμένα με τη ληφθείσα απόφαση έτσι που να μπορεί να λεχθεί ότι βρίσκονται αναπόφευκτα πίσω της». (Ηροδότου ν. Δημοκρατίας (2010) 3 Α.Α.Δ. 220 και η σχετική νομολογία στην οποία η απόφαση παραπέμπει). Αντικείμενο του αναθεωρητικού ελέγχου είναι το κατά πόσο η έρευνα που διενεργήθηκε ήταν η δέουσα και η επιβαλλόμενη υπό τις περιστάσεις έρευνα και ότι στη λήψη της απόφασης λήφθηκαν υπόψη όλοι οι σχετικοί με το αντικείμενο της έρευνας παράγοντες. Η έρευνα, όπως και η συλλογή στοιχείων, μπορεί να ανατεθεί από το διορίζον όργανο σε άλλο όργανο, εφόσον στόχος είναι η συλλογή και διερεύνηση των ουσιωδών γεγονότων. (Χριστοδούλου κ.ά. ν. Έπαρχου Λευκωσίας (2001) 3 Α.Α.Δ. 180).»
Καθώς και η απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Ττουσούνα ν. Δημοκρατίας (2013) 3 Α.Α.Δ. 151, 156, 157:
«Σύμφωνα με τη νομολογία, ο βαθμός και η έκταση της έρευνας εξαρτάται από τα γεγονότα της κάθε συγκεκριμένης υπόθεσης. Στη Δημοκρατία κ.ά. ν. Ελισσαίου κ.ά. (2003) 3 Α.Α.Δ. 168 αναφέρθησαν και τα ακόλουθα:
«Οι αρχές του διοικητικού δικαίου υπαγορεύουν τη διεξαγωγή έρευνας με σκοπό τη διαπίστωση όλων των ουσιωδών γεγονότων. Ωστόσο η έκταση, ο τρόπος και η διαδικασία που θα ακολουθηθεί ποικίλει ανάλογα με το υπό εξέταση ζήτημα, ανάγεται δε στη διακριτική ευχέρεια της διοίκησης (Δημοκρατία ν. Κοινότητας Πυργών κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 503, Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας ν. Ζάμπογλου (1997) 3 Α.Α.Δ. 270 και Nicolaou v. Minister of Interior a.ο. (1974) 3 C.L.R. 189). Η μορφή της έρευνας είναι συνυφασμένη με τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης. Η τελική εκτίμηση των γεγονότων και η λήψη της σχετικής απόφασης αποτελεί καθήκον και υποχρέωση του αρμοδίου οργάνου. Το κριτήριο για την πληρότητα της έρευνας έγκειται στη συλλογή και διερεύνηση των ουσιωδών στοιχείων τα οποία παρέχουν βάση για ασφαλή συμπεράσματα (Βλ. Ζάμπογλου, πιο πάνω). Η έρευνα είναι επαρκής εφόσον εκτείνεται στη διερεύνηση κάθε γεγονότος που σχετίζεται με το θέμα που εξετάζεται (Βλ. Motorways Ltd ν. Δημοκρατίας (1999) 3 Α.Α.Δ. 447).»
Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η διοίκηση, αρκέστηκε στην αναγνώριση της αιτήτριας, χωρίς να διερευνηθεί περαιτέρω οποιoδήποτε άλλο στοιχείο ή τουλάχιστον να επιχειρηθεί να ερευνηθεί μέσω της πρεσβείας της Σρι Λάνκα, οι όποιοι ισχυρισμοί που έθεσε η αιτήτρια για να διαπιστωθεί αν οι ισχυρισμοί της ευσταθούσαν. Δεν υποκαθιστά βέβαια το Δικαστήριο τη διοίκηση, ούτε και διεξάγει έρευνα επί της ουσίας, παραμένει όμως ως αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι οι καθ΄ ων η αίτηση είχαν ενώπιον τους αντίγραφα του διαβατηρίου της αιτήτριας και της εν λόγω Rasani, τις φωτογραφίες τους, τις υπογραφές τους και δακτυλικά αποτυπώματα τα οποία θα πρέπει να τηρεί το Αρχείο Πληθυσμού και Μετανάστευσης για κάθε αλλοδαπό από τρίτη χώρα που εισέρχεται στην Κυπριακή Δημοκρατία μετά από άδεια και θα μπορούσαν να προβούν σε συγκριτική έρευνα, πριν καταλήξουν στα συμπεράσματα της και μάλιστα όταν, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, σε ακροσφαλή συμπεράσματα: η αναγνώριση έγινε θετικά μόνο από ένα εκ των δύο προσώπων που κλήθηκαν για αναγνώριση και δεν εξετάστηκαν άλλα στοιχεία ουσιώδη τα οποία ήταν στη διάθεση των αρχών.
Αναγνωρίζεται βεβαίως από την Κυπριακή νομολογία ευρύτερη διακριτική ευχέρεια του Λειτουργού Μετανάστευσης, ως αναπόσπαστο συστατικό της κρατικής κυριαρχίας και επ΄ αυτού δεν τίθεται ζήτημα (Amanda Marga Ltd v. The Republic of Cyprus (1985) 3 C.L.R. 2583). Θέτει όμως η νομολογία παράλληλα ασφαλιστικές δικλείδες, προς αποτροπή αυθαίρετων ενεργειών των διοικητικών οργάνων και καταχρήσεων, που μπορεί να οδηγήσουν σε καταπάτηση θεμελιωδών και διεθνώς κατοχυρωμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Θέματα εισόδου παραμονής και απέλασης αλλοδαπών που απασχόλησαν τη νομολογία σε πολλές περιπτώσεις έχουν δώσει το πλαίσιο εντός του οποίου κινείται το Δικαστήριο (Moyo a.o v. The Republic a.o. (1988) 3 C.L.R. 976). Η απέλαση πρέπει να γίνεται με καλή πίστη και ασφαλώς δεν μπορεί να γίνεται χωρίς εύλογη αιτία.
Υπό τις περιστάσεις η διοίκηση κατά την άσκηση της διακριτικής της εξουσίας παρέλειψε να λάβει υπόψη της άλλα γεγονότα, τα οποία ήταν ή θα μπορούσαν να ήταν στη διάθεση της και πρόσφορα εξ αντικειμένου να διερευνηθούν, με αποτέλεσμα να στηριχθεί επιλεκτικά σε πραγματικά γεγονότα, όπως η αναγνώριση της αιτήτριας, κατά τρόπο που η επιλογή της δεν ήταν υπό τις περιστάσεις λογικά επιτρεπτή, με αποτέλεσμα να εμφιλοχωρήσει πλάνη στην απόφαση της διοίκησης.
Θεωρώ ότι υπό τις περιστάσεις η διακριτική ευχέρεια της διοίκησης ασκήθηκε πλημμελώς (Bagdades ν. Central Bank of Cyprus (1973) 3 C.L.R. 417, Pissas v. The Republic (1974) 3 C.L.R. 476, Άρθρο 146.1 του Συντάγματος ως αυτοτελής λόγος ακυρώσεως). Οι καθ΄ ων η αίτηση καταχράστηκαν την εξουσία που τους δίδει ο Νόμος, εκδίδοντας αρμοδίως μεν τη διοικητική πράξη και μονολότι τήρησαν όλους από τους Νόμους προδιαγραμμένους τύπους, εν τούτοις άσκησαν την αρμοδιότητα τους «προς σκοπό διάφορο του από το Νόμο ηθελημένου» (Διοικητικό Δικαίο, Δ. Κόρσου, Γενικό Μέρος, Τρίτη έκδοση, σ. 427-428 όπως παρατίθεται στην Ε. Yiamas & Sons Const. & Dev. Ltd ν. Συμβ. Εγγρ. & Ελέγχου Εργολ. Οικοδ. & Τεχνικών Έργων (2010) 3 Α.Α.Δ. 492).
Σχετικές με το ζήτημα Theodoros G. Papapetrou v. The Republic 2 R.S.C.C. 61, Τριλλίδου ν. Δημοτικού Συμβουλίου (1999) 3 Α.Α.Δ. 284).
Η αίτηση επιτυγχάνει με €1.300 έξοδα υπέρ της αιτήτριας και σε βάρος των καθ΄ ων η αίτηση, πλέον ΦΠΑ αν επιβάλλεται.
Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.
Δ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.
/ΦΚ