|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
THEOPHILOU ν. IMPR. BOARD YERMASOYIA (1985) 3 CLR 2016
Τσαγγαρίδης κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1990) 3 ΑΑΔ 3392
Δημητριάδη Aνθή Δημήτρη και Άλλοι ν. Yπουργικού Συμβουλίου και Άλλων (1996) 3 ΑΑΔ 85
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
ECLI:CY:AD:2015:D661
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Αρ. Υπόθεσης: 1041/2012)
8 Οκτωβρίου, 2015
[Δ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ/ΣΤΗΣ]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 23, 28 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
S & A POLIS ENTERPRISES LTD,
Αιτητές,
- ΚΑΙ -
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΗΣΕΩΣ ΠΑΦΟΥ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
---------
Α.Σ. Αγγελίδης, για τους αιτητές.
Δ. Καλλίγερος, δικηγόρος της Δημοκρατίας Α εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους καθ΄ ων η αίτηση.
---------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.: Οι αιτητές με την παρούσα προσφυγή επιζητούν την ακύρωση της απόφασης των καθ΄ ων η αίτηση ημερ. 11.6.2012, με την οποία απερρίφθη η πολεοδομική αίτηση υπ΄ αρ. ΠΑΦ/00118/2012.
Καταγράφονται ως λόγοι αρνήσεως χορηγήσεως αδείας τα ακόλουθα:
«(500) Το υπό ανάπτυξη τεμάχιο, λόγω της ιδιαίτερης αρχαιολογικής σημασίας του, βρίσκεται υπό απαλλοτρίωση από το Τμήμα Αρχαιοτήτων. Οι απόψεις του Τμήματος Αρχαιοτήτων, με το οποίο διαβουλεύθηκε η Πολεοδομική Αρχή, λήφθηκαν υπόψη της Πολεοδομικής Αρχής, κατά τη λήψη της παρούσας απόφασης, ως ουσιώδης παράγοντας, σύμφωνα με τις πρόνοιες της Πολιτικής 1(θ), του Μέρους Γ, των Γενικών Προνοιών της Δήλωσης Πολιτικής Πόλεως Χρυσοχούς.»
Οι αιτητές προσβάλλουν την εν λόγω απόφαση στη βάση πολλαπλών ακυρωτικών νομικών σημείων με επικυρίαρχο το αναιτιολόγητο της απόφασης και για έλλειψη διεξαγωγής δέουσας έρευνας. Εν κατακλείδι και σωρευτικά ότι η απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση είναι προδήλως παράνομη και αντίθετη με τις πρόνοιες του Συντάγματος, Άρθρα 23, 25, 26 και 28: αποστερούνται μονίμως οι αιτητές της ακίνητης περιουσίας τους, χωρίς να έχει προηγηθεί διάταγμα απαλλοτρίωσης.
Oι καθ΄ ων η αίτηση υποστηρίζουν τη νομιμότητα της απόφασης, θεωρώντας ότι με την ολοκλήρωση της απαραίτητης και δέουσας έρευνας που διενήργησε η Πολεοδομική Αρχή και με όλα τα στοιχεία που είχε ενώπιον της, αποφάσισε να αρνηθεί την άδεια, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις απόψεις του διευθυντή Τμήματος Αρχαιοτήτων με τον οποίο διαβουλεύθηκε, ως ουσιώδη παράγοντα, καθώς και άλλους παράγοντες, ουσιώδεις επίσης για τη μελέτη της αίτησης, κατ΄ ακολουθίαν των προνοιών του άρθρου 26(1) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, Ν. 90/72, και συμφώνως των προνοιών της Πολιτικής 1(θ) του Μέρους Γ, των Γενικών Προνοιών Πολιτικής της Δήλωσης Πολιτικής Πόλεως Χρυσοχούς.
Για ιστορικούς σκοπούς, αλλά και καλύτερης κατανόησης των θέσεων αμφοτέρων των πλευρών, σημειώνεται ότι το επίδικο τεμάχιο εντάσσεται στο όριο της αρχαίας πόλης Μάριο Αρσινόης και εφάπτεται περιοχής ειδικού αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, προέκυψε δε κατόπιν διαχωρισμού του αρχικού τεμαχίου με αρ. 65, το οποίο έφερε την ένδειξη ΑΜ (αρχαίο μνημείο) όπως προκύπτει και από τα στοιχεία του φακέλου και έχει κηρυχθεί ως αρχαίο μνημείο δυνάμει του Δεύτερου Πίνακα, ΔΠ 146/12-3-1971, Επίσημη Εφημερίδα αρ. 860, δυνάμει του περί Αρχαιοτήτων Νόμου, ΚΕΦ. 31. Προηγουμένως είχε χορηγηθεί πολεοδομική άδεια για το ίδιο τεμάχιο ΠΑΦ/2709/04, υπό την προϋπόθεση, ότι πριν από την έκδοση άδειας οικοδομής, θα λαμβάνονταν προηγουμένως οι απόψεις του Τμήματος Αρχαιοτήτων, όρος 508. Η εν λόγω ανάπτυξη αφορούσε σε ανέγερση 19 διαμερισμάτων με κολυμβητική δεξαμενή και περίφραξη, η οποία όμως απορρίφθηκε για το λόγο ότι το Τμήμα Αρχαιοτήτων, με το οποίο διαβουλεύθηκε ο Δήμος Πόλεως Χρυσοχούς, δεν συνηγορούσε στη χορήγηση της. Μεταγενέστερα, στις 18.4.2011, υποβλήθηκε νέα πολεοδομική αίτηση, υπ΄ αρ. ΠΑΦ/331/2011 για ανέγερση τριών κατοικιών, την οποία η Πολεοδομική Αρχή απέρριψε στις 5.9.2011, για λόγους που με λεπτομέρεια καταγράφονται, αφού διαβουλεύθηκε και πάλι με το Τμήμα Αρχαιοτήτων: το Τμήμα Αρχαιοτήτων δεν ενέκρινε την προτεινόμενη ανάπτυξη λόγω της ιδιαίτερης αρχαιολογικής σημασίας του χώρου και ήταν διατεθειμένο να προχωρήσει με απαλλοτρίωση του τεμαχίου.
Ο αιτητής στις 15.2.2012 υπέβαλε στο Επαρχιακό Γραφείο Πολεοδομίας και Οικήσεως Πάφου, την πολεοδομική αίτηση με αρ. ΠΑΦ/118/12, η οποια αφορούσε τρεις (3) νέες κατοικίες με κολυμβητικές δεξαμενές και περίφραξη. Η Πολεοδομική Αρχή, κατά τη διάρκεια μελέτης της αίτησης, ζήτησε τις απόψεις του Τμήματος Αρχαιοτήτων, ως είχε υποχρέωση, με βάση τους Κανονισμούς του Άρθρου 6(1)(δ), του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου (Αιτήσεις και Ιεραρχικές Προσφυγές) της ΚΔΠ 55/90 και με βάση τις πρόνοιες της Πολιτικής 8.4 της Δήλωσης Πολιτικής, καθώς το αρχικό τεμάχιο από το οποίο προέκυψε το υπό αναφορά, έχει κηρυχθεί αρχαίο μνημείο δυνάμει του Δεύτερου Πίνακα, ως αναφέρθηκε ανωτέρω. Σύμφωνα με την απαντητική επιστολή του ημερομηνίας 25.5.2012, το Τμήμα Αρχαιοτήτων αναφέρει: «.το Τμήμα Αρχαιοτήτων σε επιστολή του με ημερομηνία 3 Νοεμβρίου 2011 έχει απορρίψει την αιτούμενη άδεια και το πιο πάνω τεμάχιο είναι υπό απαλλοτρίωση λόγω της ιδιαίτερης αρχαιολογικής σημασίας του χώρου».
Η Πολεοδομική Αρχή, αποφάσισε στις 11.6.2012 να απορρίψει την αίτηση λόγω της ιδιαίτερης αρχαιολογικής σημασίας του χώρου στον οποίο βρίσκεται το τεμάχιο.
Ο συνήγορος των αιτητών υποστηρίζει με παραπομπή στην υπόθεση Δημητριάδη κ.α. ν. Υπουργικού Συμβουλίου κ.α. (1996) 3 Α.Α.Δ. 85, 99 και επ., ότι οι αιτητές στερούνται της ακίνητης περιουσίας τους χωρίς να προηγηθεί απαλλοτρίωση και χωρίς ουσιαστικά να εισάγονται λόγοι, που να δικαιολογούν τους περιορισμούς, που επιβλήθηκαν στην περιουσία τους, χάριν δημοσίου συμφέροντος, κατά τρόπο που στερούνται της απόλαυσης και ανάπτυξης της, κατ΄ αντίθεση με τις πρόνοιες του Άρθρου 23 του Συντάγματος.
Οι αιτητές υποβάλλουν ότι οι καθ΄ ων η αίτηση ουσιαστικά οδηγήθηκαν κάτω από πλάνη περί τα πράγματα στην προσβαλλόμενη απόφαση, θεωρώντας ότι για το εν λόγω κτήμα υπήρχε απαλλοτρίωση ή βρισκόταν υπό διαδικασία απαλλοτρίωσης. Ακόμα όμως και να υπήρχε η διαδικασία απαλλοτρίωσης εν εξελίξει, δεν συνιστά από μόνη της νόμιμο λόγο απόρριψης της αίτησης για πολεοδομική άδεια (Kyriakides v. Municipality of Nicosia (1976) 3 C.L.R. 184, Theophilou v. The Impr. Board Yermasoyia (1985) 3 C.L.R. 2016, Γεωργίου ν. Δήμου Λάρνακας (Αρ.2) (1998) 3 Α.Α.Δ. 821). Κατ΄ ακολουθίαν, η Πολεοδομική Αρχή υιοθέτησε τη γνώμη του Τμήματος Αρχαιοτήτων, όπως ακριβώς διατυπώθηκε χωρίς να ερευνήσει τη νομιμότητα και βασιμότητα της.
Δυνάμει του άρθρου 6(1) του περί Αρχαιοτήτων Νόμου, Κεφ. 31, το Υπουργικό Συμβούλιο, με σύσταση του Διευθυντή του Τμήματος Αρχαιοτήτων, ανακηρύσσει οποιοδήποτε χώρο ότι αποτελεί αρχαίο μνημείο το οποίο και προστίθεται στον Πρώτο ή Δεύτερο Πίνακα του Νόμου, ανάλογα με την περίπτωση. Οι επιπτώσεις από την ανακήρυξη κάποιου χώρου ως αρχαίου μνημείου παρατίθενται στις πρόνοιες του άρθρου 8(1) του Νόμου, το κείμενο του οποίου έχει ως εξής:
«8.-(1) Καvέvα πρόσωπo τo oπoίo έχει ωφέλιμo συμφέρov σε oπoιoδήπoτε αρχαίo μvημείo πoυ oρίζεται στo Δεύτερo Πίvακα τoυ Νόμoυ αυτoύ, ή σε oπoιoδήπoτε άλλo αρχαίo μvημείo όπως δύvαται από καιρό σε καιρό vα πρoστεθεί σε αυτόv θα πρoβαίvει σε τέτoιες μεταβoλές, πρoσθήκες ή επιδιoρθώσεις πoυ επηρεάζoυv τov αρχιτεκτovικό χαρακτήρα τoυ τέτoιoυ αρχαίoυ μvημείoυ ή κατεδάφιση αυτoύ, ή θα κόβει oπoιoδήπoτε δέvδρo πoυ φύεται εvτός τωv oρίωv τoυ ίδιoυ ή θα πρoβεί σε oπoιαδήπoτε άλλη εvέργεια η oπoία θα παρέβλαπτε ή θα κατέστρεφε τηv αρχαιoλoγική σημασία και στρωματoγραφία τoυ αρχαίoυ μvημείoυ παρά μόvo σύμφωvα με τoυς όρoυς γραπτής άδειας από τo Διευθυvτή πoυ λήφθηκε πρoηγoυμέvως.»
Η δεσμευτικότητα των πιο πάνω προνοιών και η αυξημένη ισχύς τους επί των προνοιών του περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμου, Κεφ. 96, προφανώς εντοπίζεται στις πρόνοιες του άρθρου 24, του Κεφ. 96:
«24. Καμιά διάταξη στο Νόμο αυτό δεν επηρεάζει την εφαρμογή των άρθρων 8 και 11 του περί Αρχαιοτήτων Νόμου ή οποιουδήποτε νόμου που τροποποιεί ή αντικαθιστά αυτόν, και καμιά άδεια η οποία εκδίδεται δυνάμει του Νόμου αυτού δεν ισχύει εκτός αν και μέχρις ότου ληφθεί άδεια βάσει του πιο πάνω αναφερόμενου άρθρου 8 ή ανάλογα με την περίπτωση, του άρθρου 11 του πιο πάνω αναφερόμενου Νόμου.»
Από έλεγχο του φακέλου και όλων των όσων έχουν τεθεί στην ένσταση, προκύπτει ότι η αρμόδια αρχή πριν τη λήψη της απόφασης για χορήγηση της προσβαλλόμενης πολεοδομικής άδειας, προέβη σε δέουσα και επαρκή έρευνα αφού έλαβε υπόψη της όλες τις σχετικές πρόνοιες του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, άρθρο 26(1), τις πρόνοιες της Δήλωσης Πολιτικής Πόλεως Χρυσοχούς και των Γενικών Προνοιών Πολιτικής της Δήλωσης Πολιτικής που αποτελούν το σχέδιο ανάπτυξης που ισχύει για την περιοχή που προνοούν ως ακολούθως:
«8.3 Γενικά θα υπάρχει εκ προοιμίου τεκμήριο εναντίον κάθε ανάπτυξης η οποία ενδέχεται να επηρεάσει τόσο αρχαία μνημεία και αρχαιότητες όσο και τη γειτονική με αυτά περιοχή.
8.4 Σε περίπτωση αιτήσεων για ανάπτυξη σε περιοχές που επηρεάζουν Αρχαία Μνημεία και Αρχαιότητες ή εμπίπτουν μέσα σε γειτονικές με αυτά περιοχές ή σε «Ελεγχόμενες Περιοχές» σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Αρχαιοτήτων Νόμου, η Πολεοδομική Αρχή θα διαβουλεύεται με το τμήμα Αρχαιοτήτων και θα λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις απόψεις του για χορήγηση ή μη Πολεοδομικής Άδειας, έστω κι αν ο επηρεασμός αυτός είναι μόνο αισθητικός ή οπτικός.»
Εκ των ανωτέρω, προβάλλει ως καθοριστικό στοιχείο η έκδοση του σχετικού διατάγματος κήρυξης του τεμαχίου ως αρχαίου μνημείου ανωτέρω, οπότε για οποιαδήποτε ανάπτυξη θα έπρεπε να εξασφαλιστεί γραπτή άδεια του Διευθυντή του Τμήματος Αρχαιοτήτων με βάση το άρθρο 8 του περί Αρχαιοτήτων Νόμου.
Η αιτιολογία που δόθηκε στην προσβαλλόμενη απόφαση για απόρριψη του αιτήματος για έκδοση της σχετικής άδειας όμως όπως προκύπτει από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου που συμπληρώνουν την αιτιολογία της πράξης: διάταγμα κήρυξης του χώρου ως αρχαίου μνημείου, που η αρχαιολογική του σημασία τεκμαίρεται, ήταν επαρκής. Το γιατί δεν δόθηκε η γραπτή άδεια του Διευθυντή του Τμήματος Αρχαιοτήτων ή αν ο Διευθυντής έλαβε υπόψη του άλλους εσφαλμένους ή μελλοντικούς παράγοντες, όπως ότι το κτήμα βρίσκεται υπό απαλλοτρίωση για να μην δοθεί άδεια, είναι θέματα που δεν ενδιαφέρουν στο πλαίσιο της παρούσας προσφυγής και ούτε μπορούν να εξεταστούν παρεμπιπτόντως: ούτε η ανακήρυξη του υπό αναφορά τεμαχίου σε αρχαίο μνημείο προσβάλλεται, ούτε η άρνηση του Διευθυντή Αρχαιοτήτων να παράσχει άδεια. Ως εκ τούτου, η απόφαση του Εφετείου στην υπόθεση Γεωργίου ν. Δήμου Λάρνακας (ανωτέρω) διακρίνεται από την παρούσα. Εν προκειμένω η Πολεοδομική Αρχή δεν απέρριψε την ένσταση της αιτήτριας, εν όψει των προθέσεων του Τμήματος Αρχαιοτήτων να προχωρήσει με απαλλοτρίωση του επίδικου κτήματος στο οποίο αφορά η ανάπτυξη. Η έγκριση της αίτησης προσέκρουε, στο ήδη δημοσιευθέν διάταγμα κήρυξης του ακινήτου ως αρχαίου μνημείου και κατ΄ επέκταση την άρνηση του Διευθυντή του Τμήματος Αρχαιοτήτων να παράσχει τη συγκατάθεση του, όπως και αν ατυχώς αιτιολογήθηκε.
Εν κατακλείδι τα κτήματα δεν διαφυλάττονται απλά και μόνο επί τη προοπτική απαλλοτρίωσης τους, αλλά επειδή η ανάπτυξη σε αυτά χωρίς άδεια, είχε ήδη απαγορευθεί με το σχετικό διάταγμα. Στην προκειμένη περίπτωση η ευρύτερη περιοχή στην οποία εντάσσεται το ακίνητο, αρχαία πόλη Μάριο Αρσινόης, ειδικού αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, που κηρύχθηκε ως αρχαίο μνημείο χρήζει μακροχρόνιας και ειδικής προστασίας (Τσαγγαρίδης κ. α. ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 3392). Το αν και πόσο το Τμήμα Αρχαιοτήτων επιβάλλεται να προχωρήσει ή όχι σε απαλλοτρίωση για σκοπούς δημοσίου συμφέροντος, και εδώ προστασίας των αρχαιοτήτων και της πολιτιστικής κληρονομίας, είναι θέμα που θα πρέπει να αντικριστεί από τα αρμόδια τμήματα με την απαραίτητη υπό τας περιστάσεις σπουδή ώστε, ό,τι αναδύεται εκ της άρνησης του Διευθυντή του Τμήματος Αρχαιοτήτων ως κατάχρηση εξουσίας, να αρθεί άπαξ και διά παντός.
Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
Η αίτηση απορρίπτεται με €1.500 έξοδα σε βάρος των αιτητών, πλέον ΦΠΑ αν επιβάλλεται.
Δ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.
/ΦΚ