|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
PITSILLOS ν. C.B.C. (1982) 3 CLR 208
Παντέλας Γεώργιος (Δρ.) ν. Οδοντιατρικού Συμβουλίου Κύπρου (2009) 4 ΑΑΔ 614
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
ECLI:CY:AD:2015:D400
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ANAΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1009/2011)
8 Ιουνίου, 2015
[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΡΙΝΟΥ,
2. ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΠΑΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ,
3. ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΛΗΣ,
4. ΛΟΥΚΙΑ ΧΑΤΖΗΠΕΤΡΟΥ,
Αιτητές,
ν.
ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ΄ων η Αίτηση.
Α. Αιμιλιανίδης, για τους Αιτητές.
Ζ. Κυριακίδου (κα), για τους Καθ΄ων η Αίτηση.
Ν. Χαραλαμπίδου (κα), για το Ενδιαφερόμενο Μέρος.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Οι αιτητές, εγγεγραμμένοι «στοματογναθο- προσωποχειρουργοί» από το Οδοντιατρικό και το Ιατρικό Συμβούλιο Κύπρου, ζητούν ακύρωση της απόφασης των καθ' ων η αίτηση με την οποία χορηγήθηκε στο ΕΜ, Ζωή Νικολάου, το δικαίωμα χρήσης του τίτλου της «στοματογναθοπροσωποχειρουργού» από τις 19.4.2010.
Το ΕΜ είναι εγγεγραμμένη στο Μητρώο Οδοντιάτρων Κύπρου από το 2001 με αναγνώριση ειδικότητας στην Γναθοχειρουργική. Με επιστολή της ημερ. 24.11.2009 υπέβαλε αίτημα προς τους καθ' ων η αίτηση να της παραχωρηθεί το δικαίωμα χρήσης του τίτλου Στοματικού και Γναθοπροσωπικού Χειρουργού.
Το αίτημα του ΕΜ εγκρίθηκε στις 19.4.2010 και εκδόθηκε σχετικό πιστοποιητικό ως προς το δικαίωμα χρήσης του τίτλου της «Στοματογναθοπροσωποχειρουργού».
Ειδικότερα, το ΕΜ κατέχει πτυχίο Οδοντιατρικής με ειδικότητα στην γναθοχειρουργική. Εξασφάλισε όλες τις προϋποθέσεις οι οποίες της υποδείχθηκαν από το Υπουργείο Υγείας κατά την εποχή που εξασφάλισε την ειδικότητά της. Οι ίδιοι όροι είχαν καθοριστεί σε Προεδρικό Διάταγμα και στην Ελλάδα. Το ΕΜ για δύο χρόνια υπήρξε επιστημονικός συνεργάτης στην Κλινική Γναθοχειρουργικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετά από εξαετή φοίτηση στο Τμήμα της Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής νοσοκομείου στο Ισραήλ απέκτησε τον τίτλο της ειδικότητας του Στοματικού και Γναθοπροσωπικού Χειρουργού από το Οδοντιατρικό Συμβούλιο του Ισραήλ μετά από πρακτική εξάσκηση ενός έτους στη γενική χειρουργική του Γενικού Νοσοκομείου Λεμεσού. Η εν λόγω ειδικότητα αναγνωρίζεται τόσο από το Ιατρικό όσο και από το Οδοντιατρικό Συμβούλιο στο Ισραήλ, όπου ειδικεύθηκε το ΕΜ.
Κατά την επιστροφή του ΕΜ στην Κύπρο το 2001, της αναγνωρίστηκε η ειδικότητα της γναθοχειρουργικής, η μόνη προβλεπόμενη από τους πιο πάνω Κανονισμούς ειδικότητα.
Στην Ελλάδα, το 2003 οι μέχρι τότε γναθοχειρουργοί μετονομάστηκαν με προεδρικό διάταγμα σε στοματικούς και γναθοπροσωπικούς χειρουργούς ορίζοντας πως η ειδικότητα της στοματικής και γναθοπροσωπικής χειρουργικής ήταν πλέον ειδικότητα τόσο της ιατρικής όσο και της οδοντιατρικής επιστήμης, με τους στοματικούς και γναθοπροσωπικούς χειρουργούς να μπορούν να είναι μέλη είτε του Οδοντιατρικού είτε του Ιατρικού Συλλόγου.
Το 2004 για σκοπούς αμοιβαίας αναγνώρισης των σχετικών επαγγελματικών προσόντων των κυπρίων επιστημόνων, η Δημοκρατία δήλωσε ότι αναγνωρίζει την ειδικότητα της «στοματογναθοπροσωπο- χειρουργικής» κάτω από την ιατρική ειδικότητα της οδοντικής, στοματικής και γναθοπροσωπικής χειρουργικής που κατοχυρωνόταν στην Οδηγία 2001/19/ΕΚ η οποία αντικαταστάθηκε από την 2005/36/ΕΚ σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων.
Το ΕΜ ζήτησε με επιστολή ημερ. 17.1.2008 και ενημερώθηκε από τους καθ' ων η αίτηση για την ισχύουσα νομοθεσία αναφορικά με την ειδικότητα της στοματογναθοπροσωπικής χειρουργικής καθώς και ως προς τα πρόσωπα στα οποία είχε αναγνωριστεί η ειδικότητα της στοματογναθοπροσωπικής χειρουργικής στην Κύπρο.
Εγείρονται προδικαστικές ενστάσεις από τους καθ' ων η αίτηση και το ΕΜ ότι η προσφυγή είναι εκπρόθεσμη και ότι οι αιτητές στερούνται εννόμου συμφέροντος στην άσκησή της.
Σε σχέση με την προδικαστική ένσταση περί του εκπροθέσμου της άσκησης της προσφυγής οι καθ' ων η αίτηση εισηγούνται ότι ενώ η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε στις 19.4.2010, η προσφυγή καταχωρήθηκε στις 2.8.2011 ώστε το διάστημα που μεσολάβησε είναι τόσο μεγάλο που τυχόν ακύρωση της πράξης θα έπληττε την ασφάλεια δικαίου στην έννομη τάξη και την εμπιστοσύνη του διοικουμένου προς τη διοίκηση. Το δε διάστημα των σχεδόν 16 μηνών που μεσολάβησε είναι τόσο μεγάλο που αυτό καθ' εαυτό αποτελεί τεκμήριο γνώσης των αιτητών. Επ' αυτού, η δικηγόρος του ΕΜ παραπέμπει στον Α. Ι. Τάχο, Ελληνικό Διοικητικό Δίκαιο, 9η έκδοση, σελ. 871 ενώ προσθέτει περαιτέρω πως οι αιτητές γνώριζαν πολύ πριν την άσκηση της προσφυγής τους ή/και όφειλαν να γνωρίζουν, αλλά δεν επέδειξαν εύλογη επιμέλεια για να λάβουν πλήρη γνώση της προσβαλλόμενης πράξης έγκαιρα, αφού ήταν πλήρως ενήμεροι των προβλημάτων που αφορούσαν την ειδικότητα και ήταν γνώστες των προσπαθειών που γίνονταν για ρύθμιση του θέματος, όπως φανερώνεται από την πρόσκλησή τους σε συνεδρίες της Βουλής των Αντιπροσώπων για συζήτηση του θέματος (Τεκμήριο 19 στη γραπτή αγόρευση του ΕΜ).
Σύμφωνα με τους καθ' ων η αίτηση, ένας δε εκ των αιτητών, ο Δρ. Καλλής, δεν έχει καν υποβάλει αίτημα προς το Οδοντιατρικό Συμβούλιο Κύπρου ώστε να του παραχωρηθεί η πιο πάνω ειδικότητα, με αποτέλεσμα να στερείται συμφέροντος που να του επιτρέπει να ασκεί προσφυγή εναντίον της απόφασης του Οδοντιατρικού Συμβουλίου. Η δικηγόρος του ΕΜ προσθέτει πως πέραν του αιτητή Καλλή και οι αιτητές Παπαχαραλάμπους και Χατζηπέτρου στερούνται των απαιτούμενων προσόντων ώστε κακώς τους αναγνωρίστηκε η ειδικότητα της στοματογναθοπροσωπικής χειρουργικής με αποτέλεσμα να στερούνται του απαραίτητου εννόμου συμφέροντος ενώ μάλιστα όλοι οι αιτητές δεν έχουν συμφέρον και επειδή δεν επηρεάζονται προσωπικά και άμεσα από την προσβαλλόμενη πράξη.
Η κατάληξη επί της πρώτης προδικαστικής ένστασης
Συμμερίζομαι την άποψη των αιτητών. Τα όσα πρόβαλαν τόσο οι καθ' ων η αίτηση όσο και το ΕΜ δεν είναι αρκετά για να στοιχειοθετήσουν το εκπρόθεσμο της προσφυγής. Οι συνεδρίες της Βουλής των Αντιπροσώπων στις οποίες οι τρεις από τους αιτητές παρευρίσκονταν είναι ουσιαστικά χρονικά ασύνδετες με την προσβαλλόμενη πράξη η οποία εκδόθηκε σχεδόν τρία χρόνια μετά τις εν λόγω συνεδρίες. Θα ανέμενε, δηλαδή, κανείς οι αιτητές να υποβάλλουν ερώτημα στους καθ' ων η αίτηση κάθε περίπου δυόμιση μήνες (όση και η συνταγματική προθεσμία άσκησης προσφυγής) ερευνώντας το ενδεχόμενο να έχει επιτραπεί στο ΕΜ η χρήση του εν λόγω τίτλου και αυτό, άγνωστο για πόσο καιρό; Ουσιαστικά, αυτό εισηγούνται τόσο οι καθ' ων η αίτηση όσο και το ΕΜ αλλά, κατά την κρίση μου, κάτι τέτοιο δεν θα αποτελούσε εύλογη επιμέλεια για τη λήψη έγκαιρης και πλήρους γνώσης της προσβαλλόμενης απόφασης όσο και αν υπάρχει ξεκάθαρο ενδιαφέρον στην υπόθεση και όσο και αν πέρασαν σχεδόν 16 μήνες από την έκδοση της πράξης (βλ. εν προκειμένω την απόφασή μου στη Σύνδεσμος Επιστημόνων Εκτιμητών Ακινήτων Κύπρου ν. ΕΤΕΚ, Υποθ. Αρ. 849/2008 κ.α., ημερ. 4.7.2011). Συνεπώς η ένσταση απορρίπτεται.
Η κατάληξη επί της δεύτερης προδικαστικής ένστασης
Ορθά παρατηρούν οι αιτητές ότι επί του προκειμένου δεν είναι η δική τους νομιμοποίηση στη χρήση του εν λόγω τίτλου που ελέγχεται ενώπιον του Δικαστηρίου ώστε να θεωρηθεί πως στερούνται ερείσματος στην έγερση της προσφυγής ως η εισήγηση του ΕΜ. Ο εν λόγω ισχυρισμός δεν είναι επίδικος και είναι σωστή κατά την κρίση μου η παρατήρηση πως εφόσον οι αιτητές δεν έχουν αποκλειστεί από το διοικητικό όργανο, το Δικαστήριο δεν δικαιούται να εξετάσει πρωτογενώς ζήτημα παρέκκλισης από όρους ώστε να αποφανθεί αν οι αιτητές στερούνται εννόμου συμφέροντος σε αυτή την έκταση. Γι' αυτό και δεν μπορεί να ισχύει στην περίπτωση το επικαλούμενο από το ΕΜ δόγμα της ταυτόχρονης επιδοκιμασίας και αποδοκιμασίας.
Περαιτέρω, είναι το ενδεχόμενο η χορήγηση του δικαιώματος χρήσης του εν λόγω τίτλου στο ΕΜ να επηρεάζει τα επαγγελματικά συμφέροντα των αιτητών το οποίο εξετάζεται και όχι η πρόκληση πραγματικής ζημιάς (βλ. Pitsillos v. CBC (1982) 3 CLR 208, Ζεμπύλα ν. ΕΤΕΚ (1999) 3 ΑΑΔ 314). Συνεπώς, ο ισχυρισμός πως δεν είναι σίγουρο ότι η μη χορήγηση του δικαιώματος χρήσης του τίτλου στο ΕΜ θα επέφερε βελτίωση στα επαγγελματικά συμφέροντα των συγκεκριμένων αιτητών και συνεπώς στερούνται του απαραίτητου άμεσου και προσωπικού εννόμου συμφέροντος, δεν ευσταθεί και απορρίπτεται.
Οι λόγοι ακυρότητας
Είναι η κεντρική εισήγηση των αιτητών ότι το ΕΜ δεν κατέχει τα προσόντα για αναγνώριση της συγκεκριμένης ειδικότητας καθότι δεν έχει δίπλωμα ή πτυχίο ιατρικής το οποίο να της παρέχει δικαίωμα εγγραφής στο Μητρώο Ιατρών, όπως απαιτεί ο Κανονισμός 6(στ) των περί Οδοντιάτρων (Ειδικά Προσόντα) Κανονισμών του 2004 (ΚΔΠ 454/2004). Ούτε και κατέχει τα προσόντα για να ασκεί την ειδικότητα εφόσον απαιτείται και αναγνώριση της εν λόγω ειδικότητας από το Ιατρικό Συμβούλιο και εγγραφή στο Μητρώο Ιατρών, σύμφωνα με τον Καν. 7 των πιο πάνω Κανονισμών. Συνεπώς, ένας στοματογναθοπροσω-ποχειρουργός πρέπει να είναι όχι μόνο εγγεγραμμένος οδοντίατρος, αλλά και εγγεγραμμένος ιατρός. Οπότε, η αναγνώριση του δικαιώματος χρήσης τίτλου στο ΕΜ το οποίο δεν κατέχει τα εν λόγω προσόντα είναι παράνομη εφόσον μάλιστα δεν στηρίζεται σε οποιαδήποτε νομοθετική διάταξη.
Οι καθ' ων η αίτηση με παραπομπή στην Δρ. Γεώργιος Παντέλας ν. Οδοντιατρικού Συμβουλίου Κύπρου, Υπόθ. Αρ. 1286/07, ημερ. 7.9.2009, αντιτείνουν ότι τα ενώπιον του Οδοντιατρικού Συμβουλίου στοιχεία του επέτρεπαν να ερμηνεύσει διασταλτικά τους τύπους ώστε να αποφευχθούν ορισμένες παραδοξότητες και αδικίες. Το ΕΜ είναι αναγνωρισμένη στοματογναθοπροσωπική χειρουργός στη χώρα στην οποία ειδικεύθηκε οπότε ο Καν. 3 της ΚΔΠ 454/2004 επιτρέπει στο Συμβούλιο να παρέχει το δικαίωμα να αναγνωρίζεται ως ειδικός στο συγκεκριμένο κλάδο ενώ, περαιτέρω, το Οδοντιατρικό Συμβούλιο έλαβε υπόψη ότι όλοι οι παραπονούμενοι ασκούσαν το ίδιο φάσμα ιατρικών-οδοντιατρικών επεμβάσεων με το ΕΜ.
Η δικηγόρος του ΕΜ επισημαίνει πως η πιο πάνω δήλωση των καθ'ων η αίτηση δεν ανταποκρίνεται στα όσα ισχύουν στο εθνικό δίκαιο της Δημοκρατίας αφού η ειδικότητα της Στοματογναθοπροσωπικής χειρουργικής σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο αποτελεί οδοντιατρική ειδικότητα και όχι ιατρική ειδικότητα, απαιτείται όμως και εγγραφή στο μητρώο ιατρών για την άσκηση της ειδικότητας. Απαιτείται δηλαδή, πτυχίο ιατρικής, πτυχίο οδοντιατρικής και 4 έτη εκπαίδευσης καθώς και εγγραφή στο Μητρώο Οδοντιάτρων και στο Μητρώο Ιατρών. Παράλληλα με τη στοματογναθοπροσωπική χειρουργική διατηρήθηκε και η γναθοχειρουργική η οποία είναι η ίδια ειδικότητα με το ίδιο φάσμα εργασιών η οποία δεν αναγνωρίζεται πλέον σε κανένα κράτος μέλος της ΕΕ. Καμιά δε μεταβατική διάταξη δεν εισήχθηκε αναφορικά με τη διαφύλαξη των κεκτημένων δικαιωμάτων όσων οδοντιάτρων είχαν σχετική εκπαίδευση στη στοματογναθοπροσωπική χειρουργική, όπως το ΕΜ, οι οποίοι όμως δεν είχαν και πτυχίο ιατρικής. Παραπέμπει σε έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως στην οποία υποδεικνύεται η ανάγκη για εισαγωγή μεταβατικών διατάξεων ώστε να καλύπτονταν και οι γναθοχειρουργοί οι οποίοι ασκούσαν το φάσμα εργασιών της στοματογναθοπροσωπικής χειρουργικής προηγουμένως χωρίς πτυχίο ιατρικής.
Το ΕΜ εντοπίζει εν προκειμένω νομοθετικό κενό το οποίο προκαλεί δυσκολίες στους ειδικούς Γναθοχειρουργούς και για το οποίο ευθύνεται το κράτος, στερώντας τους το δικαίωμα ελεύθερης εγκατάστασης και παροχής υπηρεσιών σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, ευχέρεια η οποία παραχωρείτο από την Οδηγία 2005/36/ΕΚ και τις κατοπινές οι οποίες την αντικατέστησαν, στη βάση της αρχής της διατήρησης των κεκτημένων δικαιωμάτων των ειδικευμένων ιατρών και οδοντιάτρων.
Σύμφωνα με το ΕΜ, το Οδοντιατρικό Συμβούλιο, υπό των παραλείψεων του κράτους σε ό,τι αφορά στη νομοθετική κατοχύρωση της εν λόγω ειδικότητας, εφάρμοσε το ίδιο την αρχή των κεκτημένων δικαιωμάτων, η οποία όχι μόνο επιτρέπεται από την Οδηγία 2005/36/ΕΚ και τη νομολογία του ΔΕΕ αλλά επιβάλλεται για σκοπούς δίκαιης μεταχείρισης των επαγγελματιών κάθε κλάδου. Άλλωστε, κατά το ΕΜ, είναι στη βάση της αρχής της ίσης μεταχείρισης που το Οδοντιατρικό Συμβούλιο αναγνώρισε την ειδικότητα σε άλλους οι οποίοι δεν είχαν τα προσόντα και ιδίως ως προς τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους. Οπότε, το Συμβούλιο ενήργησε μετά από δέουσα έρευνα και με τρόπο συνεπή για όλους τους ενδιαφερόμενους, στη βάση των αρχών της καλής πίστης, της χρηστής διοίκησης και της ίσης μεταχείρισης μέχρι την τελική ρύθμιση του θέματος με την εισαγωγή των απαραίτητων μεταβατικών διατάξεων στη νομοθεσία και την Οδηγία 2005/36/ΕΚ ώστε το τεκμήριο της κανονικότητας να μην έχει ανατραπεί.
Η κατάληξη
Το γεγονός παραμένει πως, ως έχουν τα πράγματα, χρειάζεται οπωσδήποτε και πτυχίο ιατρικής και εγγραφή στο μητρώο ιατρών για να νομιμοποιείται κάποιος να ασκεί τη στοματογναθοπροσωποχειρουργική.
Η επίκληση του Καν. 3 από το ΕΜ δεν βοηθά. Η πρόνοια δεν σταματά μέχρι του σημείου του Καν. 3(α)(i) το οποίο ενδεχομένως θα βοηθούσε το ΕΜ. Επεκτείνεται σωρευτικά και στο 3(β), ως ακολούθως:-
«3. Εγγεγραμμένος οδοντίατρος και οδοντίατρος που παρέχει υπηρεσίες στη Δημοκρατία δυνάμει του άρθρου 19Α του Νόμου θεωρείται ως ειδικός δυνάμει του άρθρου 15Α του Νόμου εάν ικανοποιεί το Οδοντιατρικό Συμβούλιο ότι -
(α) (i) έχει μεταπτυχιακό τίτλο, δίπλωμα, πτυχίο ή πιστοποιητικό σε κλάδο της Οδοντιατρικής που του χορηγήθηκε ύστερα από επιτυχία σε εξετάσεις και το οποίο του παρέχει το δικαίωμα να αναγνωρίζεται ως ειδικός στον κλάδο αυτό στη χώρα στην οποία χορηγήθηκε· ή
(ii) έχει μεταπτυχιακό τίτλο, δίπλωμα, πτυχίο ή πιστοποιητικό που του χορηγήθηκε ύστερα από επιτυχία σε εξετάσεις και το οποίο στη χώρα στην οποία χορηγήθηκε, αναγνωρίζεται ότι παρέχει ένδειξη ειδικής επιστημονικής κατάρτισης σε κλάδο της Οδοντιατρικής· και
(β) έχει μεταπτυχιακή εκπαίδευση σε κλάδο της Οδοντιατρικής αναφερόμενο στην πρώτη στήλη του Πίνακα όχι μικρότερης χρονικής διάρκειας από την αναφερόμενη στη δεύτερη στήλη του Πίνακα για τον αντίστοιχο κλάδο.»
Δεν είναι αρκετό δηλαδή να αναγνωρίζεται ως ειδικός στη χώρα στην οποία χορηγήθηκε το δίπλωμα. Στη δεύτερη στήλη του Πίνακα καταγράφονται ως επιπρόσθετα η απαίτηση για 4 έτη, βασική εκπαίδευση ιατρού και βασική εκπαίδευση οδοντιάτρου (πτυχίο ιατρικής και πτυχίο οδοντιατρικής). Στην απουσία βασικής εκπαίδευσης ιατρού από το ΕΜ είναι καταφανές ότι, παρά την πλούσια δράση και εμπειρία της, οι καθ' ων η αίτηση δεν νομιμοποιούνταν να αναγνωρίσουν στο ΕΜ το δικαίωμα χρήσης του τίτλου της στοματογναθοπροσωποχειρουργού.
Η δε επικαλούμενη τόσο από τους καθ' ων η αίτηση όσο και από το ΕΜ, Παντέλας ν. Οδοντιατρικού Συμβουλίου Κύπρου (ανωτέρω) σαφώς, κατά τη γνώμη μου, διαφοροποιείται από την παρούσα εφόσον ο αιτητής εκεί κατείχε και πτυχίο ιατρικής παράλληλα με το πτυχίο οδοντιάτρου.
Έχοντας τα πιο πάνω υπόψη, η προσφυγή επιτυγχάνει με €1400 έξοδα, πλέον ΦΠΑ, υπέρ των αιτητών. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται δυνάμει του άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος.
(Υπ.) Γ. Ερωτοκρίτου, Δ.
/ΕΠσ