|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2014:D391
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπóθεση Αρ. 1281/2009)
13 Ιουνίου, 2014
[ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΛΟΧΙΑΣ 3003 ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Ή/ΚΑΙ
2. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
3. ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΡΗΣΗΣ
ΜΗΤΡΩΟΥ ΜΑΧΗΤΩΝ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ,
Καθ'ων η αίτηση.
Ι. Τυπογράφος, για τον Αιτητή.
Λ. Λάμπρου-Ουστά (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ'ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ.: Με την παρούσα προσφυγή, ο αιτητής αξιώνει την ακόλουθη θεραπεία:
"Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη ή / και απόφαση των Καθ' ων η αίτηση με την οποίαν προήχθησαν από 17-7-2009 στο βαθμό του Υπαστυνόμου οι Λοχίες που αναφέρονται στον επισυνημμένο Κατάλογο Ενδιαφερομένων Μερών με την παράλειψη ή / και σιωπηρή άρνηση των Καθ' ων η Αίτηση ξεχωριστά, ή / και συλλογικά, να μη προχωρήσουν σε ίση μεταχείριση και στη περίπτωση του αιτητή προάγοντας τον επ' ανδραγαθία, σύμφωνα με τις πρόνοιες του Νόμου 24(Ι)/2001, είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος και ότι παραλήφθηκε θα πρέπει να διενεργηθεί».
Τα γεγονότα που περιβάλλουν την προσφυγή, σε συντομία, έχουν ως πιο κάτω:
Σύμφωνα με το άρθρο 2 του περί Καθιέρωσης της 15ης Ιουλίου 1974 ως ημέρας Μνήμης και Τιμής των Πεσόντων και Αγωνισθέντων για τη Δημοκρατία Νόμου του 1974, Ν. 24(Ι)/2001 (ως έχει τροποποιηθεί) - (στο εξής ο Νόμος), ««Μαχητές της Αντίστασης» ή «αντιστασιακοί», σημαίνει τους πολεμιστές, τους αγωνιστές και τα θύματα του πραξικοπήματος και όσους αγωνίστηκαν για τη δημοκρατία εναντίον του πραξικοπήματος».
Με το άρθρο 5(1) του Νόμου ιδρύθηκε η «Επιτροπή Καταρτισμού και Τήρησης Μητρώου Μαχητών της Αντίστασης», (στο εξής η Επιτροπή), με κύρια αρμοδιότητα τον καταρτισμό και την τήρηση του Μητρώου Μαχητών της Αντίστασης (στο εξής το Μητρώο).
Η εγγραφή στο Μητρώο, γίνεται, σύμφωνα με το άρθρο 6, από την ίδια την Επιτροπή ή ύστερα από αίτηση που υποβάλλεται σ' αυτή είτε από τον ίδιο το μαχητή της αντίστασης, είτε από κληρονόμους ή διαχειριστές της περιουσίας του.
Η περίληψη στο Μητρώο, επαφίεται, δυνάμει του άρθρου 6(3), στην απόλυτη κρίση της Επιτροπής.
Σημειώνεται ότι μετά την τροποποίηση του Νόμου καθορίστηκε ως τελευταία ημερομηνία εγγραφής στο Μητρώο, η 31/8/2006.
Στο άρθρο 12 του Νόμου προβλέπεται η απονομή από την Κυπριακή Πολιτεία, ηθικών αμοιβών στους καταχωρισμένους στο Μητρώο Μαχητές, ύστερα από εισήγηση της Επιτροπής.
Οι προβλεπόμενες ηθικές αμοιβές, περιλαμβάνουν, μετάλλια ή διπλώματα, μεταθανάτιες προαγωγές και προαγωγές επ' ανδραγαθία.
O αιτητής, ο οποίος είναι Λοχίας της Αστυνομίας, υπέβαλε στις 4/12/2003, αίτηση στην Επιτροπή για να συμπεριληφθεί στο Μητρώο ως μαχητής της αντίστασης, προσδιορίζοντας τη δράση του κατά την περίοδο του πραξικοπήματος (ήταν τότε 17χρονος μαθητής), ως ακολούθως:
"Την 16ην Ιουλίου 1974 απήχθηκα από δύο μέλη της ΕΟΚΑ Β που συνοδεύοντο από Ε.Α. και μεταφέρθηκα στον Αστυνομικό Σταθμό Λευκονοίκου. Κακοποιήθηκα από μέλη της ΕΟΚΑ Β οι οποίοι με κτυπούσαν στις πλευρές με τους υποκοπάνους των καλασνίκωφ. Μεταξύ άλλων ήταν κάποιος Παλουρτής και άλλος με το όνομα Παιδονόμος. Αποτέλεσμα της κακοποίησης ήταν να λιποθυμήσω και για έξι μήνες αδυνατούσα να αναπνεύσω κανονικά λόγω των κτυπημάτων.
Κατά τη δράση της ΕΟΚΑ Β σε μια περίπτωση στην Περιστερωνοπηγή διέγραφα υβριστικά συνθήματα εναντίον του Αρχ. Μακαρίου και μέλη της ΕΟΚΑ Β έριξαν εναντίον μας πυροβολισμούς.
Σε δύο περιπτώσεις απέτρεψα προσπάθεια της ΕΟΚΑ Β να κλείσει την εκκλησία του Αγίου Αναστασίου με τοποθέτηση στόκκου στις κλειδαριές αφού αντιλήφθηκα τις προθέσεις τους και ενημέρωσα τον πατέρα μου (μακαρίτη τώρα) ο οποίος ήταν ιερέας και άφησε παράθυρο ανοικτό όπου εισήλθε μετά το κλείσιμο των κλειδαριών."
Στην αίτηση επισυνάφθηκε βεβαίωση πρώην Ανώτερου Αστυνόμου με εμπλοκή στα γεγονότα, με την οποία επιβεβαίωνε τους πιο πάνω ισχυρισμούς για σύλληψη και κακοποίηση του αιτητή.
Η Επιτροπή ενέκρινε την καταχώριση του αιτητή στο Μητρώο στις 28/1/2004, με αρ.1262, εκδίδοντας προς τούτο σχετικό πιστοποιητικό.
Στην πορεία, η Επιτροπή επανεξέτασε την αίτηση του αιτητή στις 23/8/2004 και αποφάσισε ότι η αντιστασιακή του δράση δεν μπορούσε να στοιχειοθετήσει πρόταση για προαγωγή επ' ανδραγαθία.
Ο αιτητής κοινοποίησε στη συνέχεια, επιστολή ημερομηνίας 30/8/2004 προς την Επιτροπή με την οποία ανέφερε κάποιες πρόσθετες λεπτομέρειες σχετικά με τη δράση του πριν το Πραξικόπημα.
Αυτές αφορούσαν τη διαγραφή συνθημάτων της ΕΟΚΑ Β και το γράψιμο συνθημάτων υπέρ του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στα χωριά Περιστερώνα και Πηγή.
Στις 16/11/2004 απονεμήθηκε στον αιτητή με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου το «Μετάλλιο Αντίστασης» ως έμπρακτη απόδοση τιμής από την Κυπριακή πολιτεία για τη δράση του στην προάσπιση της δημοκρατίας και της νομιμότητας.
Σχεδόν πέντε χρόνια αργότερα, στις 20/5/2009, το Υπουργικό Συμβούλιο, υιοθετώντας σχετική πρόταση του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως περί της «Απονομής ηθικών αμοιβών σε Μαχητές της Αντίστασης, μέλη της Αστυνομίας» και ασκώντας τις εξουσίες που του παρέχονται δυνάμει του άρθρου 12 του Νόμου, αποφάσισε να εγκρίνει την εισήγηση της Επιτροπής για προαγωγή αριθμού Μαχητών της Αντίστασης - μελών της Αστυνομίας στον επόμενο βαθμό και εξουσιοδότησε τον Υπουργό Οικονομικών να καταθέσει στη βουλή νομοσχέδιο συμπληρωματικού προϋπολογισμού για την κάλυψη των νέων θέσεων.
Υλοποιώντας την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο Αναπληρωτής Αρχηγός της Αστυνομίας προέβη στις 28/7/2009, με βάση τις πρόνοιες του Νόμου, στις προαγωγές, μεταξύ άλλων και των 12 ενδιαφερόμενων μερών στο βαθμό του Υπαστυνόμου, με ισχύ από 17/7/2009.
Ο αιτητής, ο οποίος δεν συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο των προταθέντων για προαγωγή Λοχιών, στρέφεται εναντίον της απόφασης προαγωγής των ενδιαφερόμενων μερών, αντί αυτού.
Είναι η θέση του αιτητή ότι με βάση τις πρόνοιες του Νόμου και της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 20/5/2009, δικαιούταν προαγωγή στο βαθμό του Υπαστυνόμου και ότι τόσο η παράλειψη των καθ'ων η αίτηση να τον προάξουν όσο και η προαγωγή των ενδιαφερόμενων μερών αντί αυτού, συνιστούν παραβιάσεις του Νόμου και της απόφασης, υπέρβαση ή/και κατάχρηση εξουσίας και νομική και πραγματική πλάνη.
Εισηγείται ότι η απόφαση της Επιτροπής με την οποία η αντιστασιακή του δράση θεωρήθηκε ως μη δυνάμενη να στοιχειοθετήσει πρόταση προαγωγής επ' ανδραγαθία, ελήφθη χωρίς τη δέουσα έρευνα και αιτιολογία, χωρίς να ακουστεί ο αιτητής, κατά παράβαση των αρχών της φυσικής δικαιοσύνης και της ισότητας και χωρίς να έχει τηρηθεί πρακτικό. Επομένως, καταλήγει η εισήγηση του αιτητή, ως πάσχουσα προπαρασκευαστική πράξη, η εν λόγω απόφαση συμπαρασύρει σε ακύρωση την απόφαση προαγωγής των ενδιαφερόμενων μερών.
Οι καθ'ων η αίτηση, στα πλαίσια προδικαστικής ένστασης την οποία εγείρουν, προβάλλουν τον ισχυρισμό ότι ο αιτητής στερείται έννομου συμφέροντος προσβολής της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου για την επ' ανδραγαθία προαγωγή των ενδιαφερόμενων μερών, καθότι ο ίδιος δεν είχε προταθεί από την Επιτροπή.
Σύμφωνα με το άρθρο 12(1) του Νόμου, η εισήγηση της Επιτροπής αποτελεί αναγκαίο προαπαιτούμενο της επ' ανδραγαθία προαγωγής των Μαχητών της Αντίστασης.
Είναι με βάση τις προτάσεις της Επιτροπής που ασκήθηκε στην παρούσα περίπτωση, η εξουσία του Υπουργικού Συμβουλίου.
Τα ενδιαφερόμενα μέρη, είχαν περιληφθεί στο κατάλογο των προτεινόμενων για προαγωγή Λοχιών, από τον οποίο είχε προηγουμένως αποκλειστεί ο αιτητής, αφού όπως ήδη επισημάνθηκε, η αντιστασιακή του δράση δεν θεωρήθηκε από την Επιτροπή ως στοιχειοθετούσα πρόταση προαγωγής επ' ανδραγαθία.
Η μη συμπερίληψη του αιτητή στον κατάλογο προτεινομένων αποστερεί, κατά την κρίση μου, το έννομο συμφέρον του για προσβολή της επ' ανδραγαθίας προαγωγής των συναδέλφων του, εφόσον το Υπουργικό Συμβούλιο δεν θα μπορούσε να τον προάξει.
Η θέση του αιτητή ότι το Υπουργικό Συμβούλιο και ο Αρχηγός της Αστυνομίας δεσμεύονταν να προβούν σε προαγωγή όλων τον Λοχιών που ήταν εγγεγραμμένοι κατά τον ουσιώδη χρόνο στο Μητρώο και ότι προκύπτει συνεπώς παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας, είναι ανεδαφική.
Στην Γρηγορίου κ.ά. v. Δημοκρατίας (2011) 3 Α.Α.Δ. 733, επισημάνθηκε ότι το άρθρο 12 του Νόμου δεν στοιχειοθετεί οφειλόμενη ενέργεια, είτε του Υπουργικού Συμβουλίου, να προβεί στην απονομή ηθικών αμοιβών, είτε της Επιτροπής, να υποβάλει εισήγηση για προαγωγή.
Για τον πιο πάνω λόγο, η προδικαστική ένσταση επιτυγχάνει και συνεπώς η προσφυγή στην έκταση που αφορά την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου και την υλοποιητική αυτής απόφαση του Αναπληρωτή Αρχηγού, είναι απαράδεκτη.
Aνεξαρτήτως τούτου, η απόφαση της Επιτροπής, ημερομηνίας 23/8/2004, της οποίας το πρακτικό βρίσκεται καταχωρημένο στο φάκελο, λήφθηκε με βάση τα στοιχεία και βεβαιώσεις που είχαν προσκομιστεί από τον ίδιο τον αιτητή.
Κρίθηκε ότι η αντιστασιακή συνεισφορά του, για την οποία έλαβε βέβαια από την Πολιτεία και την ανάλογη ηθική αμοιβή, δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις ταξινόμησης της στο πεδίο της ανδραγαθίας.
Στην πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας, στη Γιαννάκης Αχιλλέως κ.ά. v. Kυπριακής Δημοκρατίας, Αναθ. Έφεση Αρ. 22/2010, ημερομηνίας 12/2/2014, υποδείχθηκε ότι η απόφαση για προαγωγή επ' ανδραγαθία είναι κατ' αρχήν ανέλεγκτος και ότι η διαπίστωση των γεγονότων που συνιστούν το ανδραγάθημα ανάγεται στο αρμόδιο διοικητικό όργανο.
Η Ολομέλεια, αφού εξέφρασε τον προβληματισμό της αναφορικά με την εκτελεστότητα της απόφασης της Επιτροπής να μην προτείνει τον αιτητή στο Υπουργικό Συμβούλιο, για επ' ανδραγαθία προαγωγή, παρέκαμψε το ζήτημα, στρέφοντας την προσοχή της στο κατά πόσο επληρούντο οι προδιαγραφές απόδοσης του χαρακτηρισμού της ανδραγαθίας στα όσα είχαν τεθεί από τον αιτητή για την αντιστασιακή του δράση.
Καταλήγοντας στην απόρριψη των ισχυρισμών του αιτητή, το Εφετείο τόνισε τα ακόλουθα (σελ. 4-5):
"Είναι δεκτό ότι, με βάση και την αναφορά στις ελληνικές αυθεντίες, επ' ανδραγαθία προαγωγή γίνεται όχι απλώς ένεκα έκθεσης στρατιωτικού εν κινδύνω αλλά σε περίπτωση όπου η κατά την κρίση της διοικήσεως δράση ανάγεται σε ηρωική ή ανδραγάθημα, μάλιστα εις βαθμό ώστε η οποιαδήποτε προαγωγή να χρήζει ειδικωτέρας αιτιολογίας για να τονίζεται η φύση του πράγματος.
Εδώ δεν έχουμε τέτοια περίπτωση αφού κατά το σχετικό χρόνο ο Εφεσείων ήταν μόνο 14 ετών και, όπως και ο ίδιος αναφέρει, η δική του αντιστασιακή δράση εδράζεται στο ότι συνελήφθη, εκρατήθη δια της βίας και εκακοποιήθη, τελώντας υπό συνθήκες εκφοβισμού και τρομοκρατίας υπό περιορισμό. Αυτά βεβαίως δεν μπορούσαν να συνιστούσαν ανδραγάθημα που να συναρτάται προς προαγωγή επ' ανδραγαθία.
Η θέση του όμως είναι ότι άλλοι οι οποίοι βρίσκονταν στις ίδιες καταστάσεις με τον ίδιο πήραν προαγωγή επ' ανδραγαθία ώστε η αρχή της ισότητας να αποτελεί ανάγκη για ανάλογη μεταχείριση και του ιδίου.
Το πρώτο βεβαίως που πρέπει να παρατηρηθεί είναι ότι, όπως διεπίστωσε και ο ίδιος ο αδελφός μας Δικαστής, δεν υπήρχε η ταυτότητα εκείνη των όρων και των προϋποθέσεων που είναι αναγκαία για να ισχύει η αρχή της ίσης μεταχείρισης των δεδομένων.
Πέραν τούτου όμως, το Δικαστήριο έθεσε το ερώτημα κατά πόσο θα μπορούσε να υπάρχει επιχείρημα για άνιση μεταχείριση το οποίο οδηγεί ουσιαστικά στην υποχρέωση της διοίκησης να προβεί σε απόφαση η οποία είναι αντίθετη με το νόμο, να δώσει δηλαδή προαγωγή επ' ανδραγαθία εκεί όπου δεν υφίστανται οι ίδιοι οι όροι της ανδραγαθίας που θα επέβαλλαν την υποχρέωση της πολιτείας να δώσει προαγωγή επ' ανδραγαθία.
Δεν εξετάζουμε κατά πόσον στις άλλες περιπτώσεις λοιπόν εδόθη οποιαδήποτε προαγωγή επ' ανδραγαθία αφού, και αν ακόμα είχε υπάρξει τέτοια παρανοημένη αντίληψη των πραγμάτων, σαφώς τούτο δεν θα επέτρεπε τέτοια κατάληξη του Δικαστηρίου ώστε να δοθεί και στον Αιτητή προαγωγή επ' ανδραγαθία εκεί όπου η ίδια η έννοια της ανδραγαθίας δείχνει ότι δεν πληρείται ο βασικότερος όρος για τέτοια ηθική αμοιβή."
Σε συμφωνία με τα λεχθέντα στη Γιαννάκης Αχιλλέως (πιο πάνω) και χωρίς να υπάρχει πρόθεση υποκατάστασης της διοικητικής κρίσης επί του θέματος, τα γεγονότα που τέθηκαν ενώπιον της Επιτροπής, αναφορικά με τη δράση του 17χρονου τότε, αιτητή, ενέχουν βέβαια αντιστασιακή χροιά, αναδεικνύουσα το δημοκρατικό του φρόνημα, στερούνται όμως το ειδικότερου στοιχείου του ηρωισμού, που θα προσέδιδε στις συγκεκριμένες πράξεις την έννοια της ανδραγαθίας.
Η αιτιολογία της κρίσης της Επιτροπής συμπληρώνεται άνετα από τα έγγραφα του φακέλου.
Για τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα €1.350 υπέρ των καθ'ων η αίτηση. Η επίδικη απόφαση επικυρώνεται.
Α. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ,
Δ.
/ΔΓ