|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2014:D94
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ.: 1833/2012)
6 Φεβρουαρίου, 2014
[Π. ΠΑΝΑΓΗ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΟΝΗΣΙΦΟΡΟΥ ΣΤΕΛΛΑ,
Αιτήτρια,
- ΚΑΙ -
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ
(ΤΜΗΜΑ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ),
Καθ΄ ου η αίτηση.
----------------------------
Αιτήτρια προσωπικά.
Δένα Εργατούδη (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
----------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΝΑΓΗ, Δ.: Η αιτήτρια, η οποία χειρίστηκε προσωπικά την παρούσα προσφυγή, ζητά ακύρωση της απόφασης των καθ' ων η αίτηση ημερομηνίας 1.5.2012, με την οποία τερματίστηκε το δημόσιο βοήθημα αναπηρίας το οποίο παρείχαν στον ανήλικο υιό της Κωνσταντίνο Αντρέου, 13 ετών.
Σύμφωνα με τα γεγονότα, όπως προκύπτουν από τον διοικητικό φάκελο, ο ανήλικος είχε εγκριθεί από 8.2.2005, κατόπιν υποβολής αίτησης η οποία αξιολογήθηκε από λειτουργό των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, για παροχή δημοσίου βοηθήματος ως «ανάπηρος» με βάση τις πρόνοιες του άρθρου 2 του περί Δημοσίων Βοηθημάτων Νόμου Ν.95(Ι)/06[1], αρχικά για χρονική περίοδο δύο ετών και με επιφύλαξη αναθεώρησης με την προσκόμιση ιατρικού πιστοποιητικού από το Νοσοκομείο. Σύμφωνα με ιατρικό πιστοποιητικό που προσκομίστηκε προς υποστήριξη του αιτήματος, ο ανήλικος είχε μόνιμη μονοόραση και στραβισμό που δεν του επέτρεπαν να χρησιμοποιεί και τα δυο του μάτια αλλά ένα κάθε φορά και απαιτείτο χειρουργική επέμβαση.
Η περίπτωση του ανηλίκου αναθεωρήθηκε στα δύο χρόνια και επανεγκρίθηκε βοήθημα εκ ποσού ΛΚ 319,71 από 1.4.2007. Η ιατρική βεβαίωση που προσκομίστηκε επαναλάμβανε ουσιαστικά το περιεχόμενο της προηγούμενης.
Ακολούθησε αναθεώρηση της περίπτωσης του ανηλίκου, με νέα επίσκεψη κατ΄ οίκον στις 26.6.2009 για σκοπούς επαναξιολόγησης, ενώ προσκομίστηκε ανανεωμένη ιατρική βεβαίωση, με το ακόλουθο περιεχόμενο:
«ΙΑΤΡΙΚΗ ΒΕΒΑΙΩΣΗ
Βεβαιούται ότι ο ασθενής ANDREOU COSTANTINOS εξετάστηκε σήμερα στην κλινική μου.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Στραβισμός και στα δύο μάτρια. Ο ασθενής εχειρουργήθη τον Ιούλιο του 2005 και στους δύο οφθαλμούς.
Οξύτητα όρασης Δ/Ο 20/20.
Οξύτητα όρασης Α/Ο 20/20.
Ο ασθενής δεν έχει διόφθαλμη όραση. Σαν αποτέλεσμα δεν αντιλαμβάνεται το βάθος και την απόσταση των αντικειμένων. Αυτή η κατάσταση είναι χρόνια και μη αναστρέψιμη.»
Επίσης βάσει ιατρικής βεβαίωσης ο ανήλικος έπασχε από πλατυποδία και χρειαζόταν ειδικούς πάτους για την θεραπεία, η αγορά των οποίων όπως και των γυαλιών του καλύφθηκαν με έκτακτο βοήθημα. Με βάση τα πιο πάνω, εγκρίθηκαν μόνιμα αναπηρικά δικαιώματα από 6.8.2009.
Η παροχή αναπηρικών ωφελημάτων συνεχίστηκε μέχρι τον Απρίλιο 2012. Στις 25.4.2012, μετά από κατ' οίκον επίσκεψη αρμόδιου λειτουργού στο σπίτι όπου διαμένει ο ανήλικος με την μητέρα του, διαπιστώθηκε ότι ο ανήλικος δεν πληροί τα κριτήρια του όρου «ανάπηρος» κατά το Νόμο και εισηγήθηκε την αποκοπή του αναπηρικού επιδόματος με τις ακόλουθες παρατηρήσεις:
«Πραγματοποίησα κατοίκον επίσκεψη 25/4/2012. Παρόντες το παιδί λήπτης και η μητέρα του η οποία είναι ειδκός αστυφύλακας. Οι γονείς του είναι διαζευγμένοι, επίσης έχει ακόμα ένα αδελφό 5 χρονών που απόκτησε από συμβίωση η μητέρα του. Διαμένουν σε κατοικία που ανήκει στο παππού του, πλήρως επιπλωμένη. Η περίπτωση αφορά 13χρονο μαθητή στην Α΄Γυμνασίου. Λαμβάνει μόνιμο αναπηρικό. Σύμφωνα με τις πρόσφατες ιατρικές βεβαιώσεις το παιδί παρουσιάζει Στραβισμό και Υπερμετρωπία και στους δύο οφθαλμούς. Η οξύτητα όρασης είναι 20/20 και στα δύο μάτια δηλ. βλέπουν και τα δύο μάτρια. Λόγω του στραβισμού δεν έχει διόφθαλμη όραση και δεν αντιλαμβάνεται το βάθος των αντικειμένων. Ο λήπτης φέρει γυαλιά μυωπίας. Κατά την αξιολόγηση το παιδί εκτελεί κανονικά όλες τις δραστηριότητες του καθημερινού ανθρωπίνου βίου του. Συγκεκριμένα δεν παρακολουθεί ειδική αγωγή και εκπαίδευση στο σχολείο, διαβάζει κανονικά, βλέπει τηλεόραση και διαβάζει τους υποτίτλους, δεν έχει δυσκολίες στην κινητική του εικόνα, ψυχική εικόνα πολύ καλή, σωματικό είδωλο χωρίς μειονεξίες. Φοιτά στα φροντιστήρια του και παίζει μπάλα/προπονείται στην ποδοσφαιρική Ακαδημία του Ολυμπιακού Πειραιώς. Δεν παρουσιάζεται οποιαδήποτε μορφής ανεπάρκεια που να του προκαλεί ουσιώδη μείωση της λειτουργικότητας του. Η λειτουργικότητα του και η ποιότητα ζωής του είναι η ίδια σε σχέση με παιδιά της ίδιας ηλικίας μαζί του. Η μητέρα του τον φροντίζει επιμελώς και του εξασφαλίζει όλα τα δικαιώματα του.»
Ακολούθως, στις 1.5.2012 το βοήθημα τερματίστηκε με την αιτιολογία ότι «το πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει το παιδί δεν προκαλεί ουσιώδη μείωση των δυνατοτήτων και της λειτουργικότητας του όπως προβλέπει το άρθρο 2 του Νόμου». Η αιτήτρια ενημερώθηκε με επιστολή ημερομηνίας 22.8.2012.
Η αιτήτρια προβάλλει ως λόγους ακύρωσης ότι:
- Ο Λειτουργός που εισηγήθηκε την διακοπή δεν είχε καμία εξουσιοδότηση από τον Διευθυντή, όπως προνοεί το άρθρο 5 του Νόμου.
- Οι καθ' ων όφειλαν κατά την επανεξέταση να παραπέμψουν τον ανήλικό για επανεξέταση από την Συμβουλευτική Πολυθεματική ομάδα σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 3(13) του Νόμου.
- Οι καθ' ων η αίτηση ενήργησαν χωρίς την δέουσα έρευνα και προσοχή.
Ο πρώτος λόγος ακύρωσης δεν ευσταθεί. Το άρθρο 5 του περί Δημοσίων Βοηθημάτων Νόμου του 2006, Ν.95(1)/2006 (στο εξής «ο Νόμος»), προνοεί τα εξής:
«Η απόφαση αν κάποιος ασθενής ή λήπτης πληροί τις προϋποθέσεις για παροχή σ΄ αυτόν δημόσιου βοηθήματος καθώς και για το ύψος του βοηθήματος το οποίο δικαιούται, αποτελεί καθήκον του Διευθυντή και κάθε τέτοια απόφαση πρέπει να είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του παρόντος Νόμου και οποιωνδήποτε Κανονισμών που εκδίδονται με βάση αυτόν:
Νοείται ότι, ο Διευθυντής δύναται να αναθέτει σε οποιοδήποτε Λειτουργό των Υπηρεσιών του ή σε επιτροπή αποτελούμενη από Λειτουργούς των Υπηρεσιών του ή από άλλα άτομα, να εξετάζει ορισμένα θέματα που αναφύονται από την αίτηση και να υποβάλλει στον ίδιο σχετική έκθεση.»
«Διευθυντής», σύμφωνα με το ερμηνευτικό άρθρο του Νόμου, σημαίνει «το Διευθυντή των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας ή τον κατάλληλα εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπο του».
Οι καθ' ων η αίτηση επισύναψαν στην γραπτή τους αγόρευση σχετική εξουσιοδότηση με ημερομηνία 19.4.2010, προγενέστερη δηλαδή της λήψης της προσβαλλόμενης πράξης, εκδομένη και υπογραμμένη από την Διευθύντρια Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, Τούλα Κούλουμου. Απευθύνεται προς τη κα Αντρούλα Ανδρέου, Λειτουργό Κοινωνικών Υπηρεσιών Α΄, Επαρχιακό Γραφείο Κοινωνικών Υπηρεσιών Ζακακίου, την οποία εξουσιοδοτεί να υπογράφει σχετικές απορριπτικές επιστολές, αλλά και εν γένει να ασκεί τα καθήκοντα της, εκ μέρους της Διευθύντριας, για σειρά θεμάτων που παρουσιάζονται στον συνημμένο στην εξουσιοδότηση πίνακα. Συνεπώς η Λειτουργός που φαίνεται να έλαβε και υπογράφει την επίδικη απόφαση ήταν δεόντως εξουσιοδοτημένη. Σε ότι αφορά την αναρμοδιότητα του λειτουργού που εξέτασε την περίπτωση του ανηλίκου και προέβηκε σε εισηγήσεις, Στίγγα Νεόφυτου, οι ενέργειες του και η υποβολή σχετικής έκθεσης νομιμοποιούνται στην βάση της ανάθεσης που προνοεί το άρθρο 5 του Νόμου.
Αναφορικά με τον επόμενο λόγο που αφορά την ισχυριζόμενη υποχρέωση παραπομπής του ανηλίκου στη Συμβουλευτική Πολυθεματική Ομάδα, το άρθρο 3(13) του Νόμου προνοεί για την υποχρέωση του Διευθυντή να ακούσει τις απόψεις της στην περίπτωση που αίτηση για βοήθημα απορριφθεί και ζητηθεί επανεξέταση. Στην προκειμένη περίπτωση δεν προκύπτει οποιαδήποτε ένδειξη από το φάκελο ότι υποβλήθηκε αίτημα επανεξέτασης, παρά την αναφορά της αιτήτριας στην γραπτή της απαντητική αγόρευση ότι είχε ζητήσει επανειλημμένα τηλεφωνικώς να παραπεμφθεί ο γιος της σε Συμβουλευτική Πολυθεματική Ομάδα. Η παρούσα πρόκειται για περίπτωση επαναξιολόγησης και όχι επανεξέτασης κατόπιν αιτήματος μετά από απόρριψη. Ως εκ τούτου, δεν βρίσκει εφαρμογή το άρθρο 3(13) του Νόμου (βλ. Υπόθεση αρ. 30/2011, Βαλέριος Λευτέρη ν. Δημοκρατίας, ημερομηνίας 30.11.2012, Υποθ. αρ. 108/12, Κώστας Σαρμιας ν. Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ημερομηνίας 22.1.2014).
Ωστόσο εξετάζοντας τα περιστατικά της παρούσα υπόθεσης, κρίνω ότι η έρευνα που διεξήχθη ήταν ανεπαρκής. Πιο συγκεκριμένα, ο ανήλικος ήταν λήπτης βοηθήματος επειδή κατηγοριοποιήθηκε ως «ανάπηρος» σταθερά από το 2005 μέχρι το 2012. Μάλιστα από το 2009 εγκρίθηκε η χορήγηση μόνιμου επιδόματος. Καθόλο αυτό το χρονικό διάστημα τα ιατρικά πιστοποιητικά στην βάση των οποίων διαπιστώθηκε η αναπηρία του βεβαίωναν ότι ο ασθενής δεν έχει διόφθαλμη όραση, με αποτέλεσμα να μην αντιλαμβάνεται το βάθος και την απόσταση των αντικειμένων και ότι η κατάσταση του, παρά τη χειρουργική επέμβαση, ήταν χρόνια και μη αναστρέψιμη. Το ίδιο περιεχόμενο είχαν και οι πιο πρόσφατες εκθέσεις του Δρ Ηλία Ηλία προς τους καθ' ων η αίτηση (Κ51 και Κ53 του διοικητικού φακέλου, Τεκμήριο 1) που λήφθηκαν υπόψη για τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης. Το ότι βεβαίωναν, μεταξύ άλλων, οξύτητα όρασης 20/20 δεν συνεπάγεται ασφαλώς την βελτίωση της κατάστασης του ανηλίκου, εφόσον πλήρη οξύτητα διαπίστωναν και παλαιότερες ιατρικές γνωματεύσεις, στη βάση των οποίων ενεγκρίθη και επανεγκρίθη δημόσιο βοήθημα.
Με αυτά τα δεδομένα, θεωρώ την απόφαση διακοπής του επιδόματος στην βάση των συμπερασμάτων λειτουργού που επισκέφθηκε στο σπίτι τον ανήλικο και έκρινε από αυτή την μεμονωμένη επίσκεψη την λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής του, ως μετέωρη. Αυτό που εδώ ενδιαφέρει είναι ότι ο ανήλικος κρινόταν επί πολλά έτη ότι ενέπιπτε στον ορισμό του «αναπήρου», απόφαση η οποία ανατράπηκε χωρίς μεταβολή των ιατρικών γνωματεύσεων και με μια πεπλανημένη ερμηνεία του περιεχομένου τους από τον διερευνώντα λειτουργό.
Θεωρώ ότι το παράπονο της αιτήτριας ότι η απόφαση λήφθηκε χωρίς δέουσα έρευνα και συνεπώς είναι καταχρηστική, ευσταθεί. Η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται. Οι καθ΄ ων η αίτηση να καταβάλουν τα πραγματικά έξοδα της αιτήτριας, τα οποία να υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή.
Π. Παναγή, Δ.
/ΣΓεωργίου
[1] Σύμφωνα με το άρθρο 2 του Νόμου, «ανάπηρος» για σκοπούς λήψης δημόσιου βοηθήματος σημαίνει:
«"ανάπηρος" σημαίνει άτομο το οποίο εκ γενετής ή λόγω γεγονότος που του συνέβηκε πριν συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας του, παρουσιάζει οποιασδήποτε μορφής ανεπάρκεια ή μειονεξία, η οποία προκαλεί μόνιμο ή απροσδιόριστης διάρκειας σωματικό, διανοητική ή ψυχικό περιορισμό σ΄ αυτό και η οποία, λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό και άλλα προσωπικά στοιχεία του εν λόγω ατόμου, μειώνει ουσιωδώς ή αποκλείει τη δυνατότητα εκτέλεσης μιας ή περισσοτέρων δραστηριοτήτων ή λειτουργιών που θεωρούνται ως φυσιολογικές και ουσιώδεις για την ποιότητα ζωής κάθε ατόμου της ίδιας ηλικίας που δεν παρουσιάζει τέτοια ανεπάρκεια ή μειονεξία.»