ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 230/2010, 231/2010, 232/2010                233/2010, 234/2010, 235/2010, 236/2010, 237/2010, 238/2010

 

 

 

2 Οκτωβρίου, 2013

 

[ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ/στής]

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

 

 

Υπóθεση Αρ. 230/2010

 

 

            1. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΠΕΤΡΟΥ ΔΡΟΥΣΙΩΤΗΣ, ANTHIA NUTT &

                ΧΡΙΣΤΟΣ ΜΑΥΡΕΛΛΗΣ, ΩΣ ΚΑΤΑΠΙΣΤΕΥΜΑΤΟΔΟΧΟΙ ΤΟΥ                   ΚΑΤΑΠΙΣΤΕΥΜΑΤΟΣ "THE DROUSSIOTIS TRUST",

            2. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΠΕΤΡΟΥ ΔΡΟΥΣΙΩΤΗΣ,

3. ΕΙΡΗΝΗ ΔΡΟΥΣΙΩΤΟΥ, ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΡΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ

                ΤΟΥ μ. ΜΑΡΙΟΥ ΔΡΟΥΣΙΩΤΗ,

 

Αιτητές,

 

ν.

 

                           ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔΙΑ:

           Α) ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ,

Β) ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,

 

Καθ'ων η αίτηση.

 

Υπóθεση Αρ. 231/2010

 

 

ΡΩΞΑΝΗ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΟΤΣΑΠΑ,

 

Αιτήτρια,

 

ν.

 

                           ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔΙΑ:

           Α) ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ,

Β) ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,

 

Καθ'ων η αίτηση.

Υπóθεση Αρ. 232/2010

 

 

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑ ΑΝΔΡΕΑ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ,

 

Αιτήτρια,

 

ν.

 

 

                           ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔΙΑ:

           Α) ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ,

Β) ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,

 

Καθ'ων η αίτηση.

 

Υπóθεση Αρ. 233/2010

 

 

                                 1. ΡΩΞΑΝΗ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΟΤΣΑΠΑ,

2. ΔΑΦΝΗ ΣΕΒΕΡΗ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗ,

 

Αιτήτριες,

 

ν.

 

 

                           ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔΙΑ:

           Α) ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ,

Β) ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,

 

Καθ'ων η αίτηση.

 

Υπóθεση Αρ. 234/2010

 

 

CYPRUS ESTATES LTD.,

 

Αιτήτρια,

 

ν.

 

 

                           ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔΙΑ:

           Α) ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ,

Β) ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,

 

Καθ'ων η αίτηση.

Υπóθεση Αρ. 235/2010

 

 

ANDREAS ACHILLEOS LIMITED,

 

Αιτητές,

 

ν.

 

 

                           ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔΙΑ:

           Α) ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ,

Β) ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,

 

Καθ'ων η αίτηση.

 

Υπóθεση Αρ. 236/2010

 

 

1) ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΠΕΤΡΟΥ ΔΡΟΥΣΙΩΤΗ,

                                2) ΠΕΤΡΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΔΡΟΥΣΙΩΤΗ,

 

Αιτητές,

 

ν.

 

 

                           ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔΙΑ:

           Α) ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ,

Β) ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,

 

Καθ'ων η αίτηση.

 

Υπóθεση Αρ. 237/2010

 

 

1) ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΡΙΟΥ ΔΡΟΥΣΙΩΤΗ,

                                   2) ΣΥΛΒΙΑ ΦΟΙΒΟΥ ΣΟΛΟΜΩΝΙΔΟΥ,

 

Αιτήτριες,

 

ν.

 

                           ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔΙΑ:

           Α) ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ,

Β) ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,

 

Καθ'ων η αίτηση.

 

 

Υπóθεση Αρ. 238/2010

 

 

PANOPTIS HOLDINGS LIMITED,

 

Αιτήτρια,

 

ν.

 

 

                           ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔΙΑ:

           Α) ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ,

Β) ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,

 

Καθ'ων η αίτηση.

 

Π. Αναστασιάδης, για τους Αιτητές.

 

Δ. Εργατούδη (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ'ων η αίτηση.

 

Γ. Σεραφείμ, για το Παρεμβαίνοντα Ενδιαφερόμενο Μέρος.

­­­­­­­­­­­­­____________________________________________

 

a Π Ο Φ Α Σ Η

 

ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ.: Οι πιο πάνω προσφυγές παρουσιάζουν κοινό υπόβαθρο γεγονότων και παράλληλα κοινά νομικά σημεία. Ως εκ τούτου, αφού εκδόθηκε σχετικό διάταγμα, συνεκδικάστηκαν. Τα γεγονότα που τις περιβάλλουν είναι απλά και συνοπτικά έχουν ως πιο κάτω.

 

Οι αιτητές σε όλες τις προσφυγές, είναι ιδιοκτήτες διαφόρων ακινήτων που βρίσκονται στην ενορία Αγίας Νάπας στην Λεμεσό (Φ/Σχ.54/580504). Πιο συγκεκριμένα, οι αιτητές στην Προσφυγή αρ. 230/2010 είναι συνιδιοκτήτες του τεμαχίου 457. Oι αιτητές στην Προσφυγή αρ. 236/2010 είναι ιδιοκτήτες                του τεμαχίου αρ. 466, προς όφελος του οποίου υπάρχουν εγγεγραμμένα δικαιώματα διάβασης τα οποία βαρύνουν το τεμάχιο 465, ιδιοκτήτες του οποίου είναι οι αιτητές στην Προσφυγή αρ. 237/2010. Η αιτήτρια στην Προσφυγή αρ. 231/2010 είναι ιδιοκτήτρια του τεμαχίου αρ. 453 προς όφελος του οποίου είναι εγγεγραμμένο δικαίωμα διάβασης επί του τεμαχίου 452, ιδιοκτησίας των αιτητριών στην Προσφυγή αρ. 233/2010. Ο αιτητής στην Προσφυγή αρ. 232/2010 είναι ιδιοκτήτης των τεμαχίων 552, 553 και 554. Η αιτήτρια εταιρεία στην Προσφυγή αρ. 234/2010 έχει στην ιδιοκτησία της τα τεμάχια 496, 498, 503, 504, 505, 487 και 486, ενώ στην Προσφυγή                    αρ. 235/2010 η αιτήτρια είναι ιδιοκτήτρια του τεμαχίου 510. Στην Προσφυγή αρ. 238/2010 η αιτήτρια εταιρεία είναι ιδιοκτήτρια των τεμαχίων 550 και 551.

 

Με όλες τις πιο πάνω προσφυγές επιδιώκεται η ακύρωση του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης αρ. 1041 που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα στις 11/12/2009, με αριθμό 4331 και/ή της απαλλοτρίωσης των πιο πάνω ακινήτων που έγινε με τη Γνωστοποίηση Αρ. 387 ημερομηνίας 22/5/2009 και με τα οποία απαλλοτριώθηκε η πιο πάνω ακίνητη περιουσία ενός εκάστου αιτητή.

 

Η ad hoc Συντονιστική Επιτροπή (εφεξής «η Επιτροπή»), η οποία συστάθηκε με σκοπό την έρευνα και μελέτη της χωροθέτησης του Τεχνικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ), εισηγήθηκε να χωροθετηθεί στο κέντρο της πόλης προκειμένου να αναβαθμιστεί το επιστημονικό και πολιτιστικό της υπόβαθρο, η πολεοδομική και αρχιτεκτονική της υποδομή και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Της Επιτροπής προεδρεύει ο Διευθυντής Πολεοδομίας και Οικήσεως και συμμετέχουν εκπρόσωποι του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, Δημοσίων Έργων, των Τεχνικών Υπηρεσιών και της Διεύθυνσης Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας, του Γραφείου Προγραμματισμού, του Δήμου Λεμεσού και του ΤΕΠΑΚ. Η λύση αυτή προκρίθηκε μεταξύ άλλων λόγων και επειδή θα παραχωρείτο μεγαλύτερο μέρος της διαθέσιμης κρατικής γης για να καλυφθούν οι ανάγκες στέγασης του ΤΕΠΑΚ, ώστε να απαλλοτριωθούν πολύ λιγότερα ιδιωτικά τεμάχια.

 

Κατά τις συνεδριάσεις της Επιτροπής ορισμένα από τα τεμάχια που πληρούσαν τα απαιτούμενα κριτήρια και ήταν υπό μελέτη, ήταν και τα τεμάχια των αιτητών. Μετά από μελέτη του Τμήματος Δημοσίων Έργων και του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, ετοιμάστηκαν σχετικές εκθέσεις οι οποίες παρουσιάστηκαν στην Επιτροπή. Στη συνεδρία της, ημερομηνίας 31/10/2007, η Επιτροπή αποφάσισε όπως εισηγηθεί στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού την απαλλοτρίωση και επίταξη αριθμού κτιρίων, μεταξύ αυτών και των υπό αναφορά τεμαχίων των αιτητών.

 

Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου σε πρώτη φάση παραχωρήθηκαν τρία κρατικά κτίρια (Παλαιό Ταχυδρομείο, Παλαιό Δικαστήριο και Παλαιό Κτηματολόγιο). Βάσει των κτιρίων αυτών τέθηκαν τα κριτήρια επιλογής των υπόλοιπων τεμαχίων τα οποία, εκτός των άλλων οικοδομικών και κατασκευαστικών κριτηρίων, έπρεπε να ήταν σε πολύ κοντινή απόσταση από τα παραχωρηθέντα κτίρια έτσι ώστε να υπάρχει πολεοδομική συνοχή. Αργότερα με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ημερομηνίας 27/9/2006, αποφασίστηκε η απαλλοτρίωση / επίταξη των αναγκαίων τεμαχίων / περιουσιών και παραχωρήθηκε και ο χώρος που σήμερα στεγάζει το παλαιό Νοσοκομείο, Αστυνομική Διεύθυνση Λεμεσού, Τεχνική Σχολή και Γ΄ Αστική.

 

Βάσει της εν λόγω απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού δημοσίευσε στην Εφημερίδα της Δημοκρατίας με           αρ. 4298, ημερομηνίας 22/5/2009, το Διάταγμα Γνωστοποίησης Απαλλοτρίωσης (ΔΠ 387, ημερομηνίας 14/5/2009).

 

Οι αιτητές στην κάθε μια από τις εξεταζόμενες προσφυγές, με επιστολή ημερομηνίας 23/6/2009, υπέβαλαν ενστάσεις στην πιο πάνω δημοσιευθείσα Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης προς το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. Η κάθε μια από τις ενστάσεις εξετάστηκε από τον Έπαρχο Λεμεσού και περιλαμβάνεται στη σχετική έκθεση που ετοιμάστηκε.

 

Στη συνέχεια, μετά από υποβολή του θέματος σε σύσκεψη της αρμόδιας Υπουργικής Επιτροπής για εξέταση των ενστάσεων εναντίον σκοπούμενων απαλλοτριώσεων, αποφασίστηκε η απόρριψη των ενστάσεων και η έκδοση του σχετικού Διατάγματος Απαλλοτρίωσης.

 

Τα υπό απαλλοτρίωση τεμάχια προορίζονται να εξυπηρετούν συγκεκριμένες ανάγκες του Πανεπιστημίου ως ακολούθως:

 

(1) Προσφυγή 230/2010. Στο τεμάχιο 465, Φ./Σχ. 54/580504 (βαρύνεται με το εγγεγραμμένο δικαίωμα διαβάσεως προς όφελος του τεμαχίου με αρ. 457) και στα γειτονικά του τεμάχια θα ανεγερθεί ενιαίο πολυώροφο κτίριο στο οποίο θα στεγάζονται οι Αίθουσες Διαλέξεων του Πανεπιστημίου, το Exhibition Centre, καθώς και τα Γραφεία και Εργαστήρια του Τμήματος Επικοινωνίας και Σπουδών Διαδικτύου.

 

Το εν λόγω τεμάχιο επιλέχθηκε από την ad hoc Συντονιστική Επιτροπή για τη στέγαση του ΤΕΠΑΚ, λόγω:

 

Της τοποθεσίας του

Αποτελεί μέρος του οικοδομικού τετραγώνου που εφάπτεται της πλατείας του Πανεπιστημίου η οποία επιβάλλεται από κτίρια που ήδη έχουν παραχωρηθεί στο ΤΕΠΑΚ (κτίριο Παλαιού Ταχυδρομείου - ανακατασκευάζεται σε κτίριο Πρυτανείας και κτίριο Παλαιού Δικαστηρίου - ανακατασκευάστηκε σε κτίριο Βιβλιοθήκης).

 

(2) Προσφυγή Αρ. 231/2010. Στο τεμάχιο 452 υπάρχει διατηρητέα οικοδομή στην οποία θα στεγαστούν Γραφεία Διοικητικού Προσωπικού του Πανεπιστημίου (Υπηρεσία Έρευνας και Διεθνών Σχέσεων).

 

Το εν λόγω τεμάχιο επιλέχθηκε από την ad hoc Συντονιστική Επιτροπή για τη στέγαση του ΤΕΠΑΚ, λόγω:

 

Της τοποθεσίας του

Βρίσκεται σε περίοπτη θέση στην Πλατεία του Πανεπιστημίου. Πιο συγκεκριμένα, εφάπτεται στο βόρειο μέρος της Πλατείας του Πανεπιστημίου, η οποία περιβάλλεται από κτίρια που έχουν ήδη παραχωρηθεί στο ΤΕΠΑΚ (κτίριο Παλαιού Ταχυδρομείου - ανακατασκευάζεται σε κτίριο Πρυτανείας και το κτίριο του Παλαιού Δικαστηρίου - ανακατασκευάζεται σε κτίριο Βιβλιοθήκης).

 

(3) Προσφυγή 232/2010. Στα τεμάχια 552, 553 και 554 υπάρχει υφιστάμενο διώροφο παλαιό ακίνητο το οποίο βρίσκεται μεταξύ δύο πολυκατοικιών για τις οποίες επίσης έχει δημοσιευτεί Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης.

 

      Το παλαιό διώροφο κτίριο θα κατεδαφιστεί και στη θέση του θα ανεγερθεί νέα οικοδομή στην οποία θα στεγάζονται γραφεία ακαδημαϊκού προσωπικού του Πανεπιστημίου. Η οικοδομή αυτή θα συνδεθεί με τις δύο πλαϊνές για να δημιουργηθεί ενιαίο σύμπλεγμα γραφείων για το προσωπικό του Πανεπιστημίου.

 

Το εν λόγω ακίνητο επιλέχθηκε από την ad hoc Συντονιστική Επιτροπή για τη στέγαση του ΤΕΠΑΚ, λόγω:

 

(α) Της τοποθεσίας του

Βρίσκεται μεταξύ των δύο υπό απαλλοτρίωση πολυκατοικιών οι οποίες στο παρόν στάδιο ενοικιάζονται από το Πανεπιστήμιο. Βρίσκεται επίσης σε μικρή απόσταση από την Πλατεία του Πανεπιστημίου.

 

(β) Του μεγάλου δομήσιμου εμβαδού που θα μπορεί να ανεγερθεί στο τεμάχιο.

 

(4) Προσφυγή 233/2010. Στο τεμάχιο 452 υπάρχει υφιστάμενη τετραώροφη πολυκατοικία διαμερισμάτων και καταστημάτων. Η πολυκατοικία αυτή θα ανακατασκευαστεί σε Γραφεία του Διοικητικού Προσωπικού του Πανεπιστημίου (Υπηρεσία Οικονομικών και Ανθρώπινου Δυναμικού).

 

Το εν λόγω τεμάχιο επιλέχθηκε από την ad hoc Συντονιστική Επιτροπή για τη στέγαση του ΤΕΠΑΚ, λόγω:

 

(α) Της τοποθεσίας του

Βρίσκεται σε πολύ κεντρική θέση, απέναντι από το κτίριο της Πρυτανείας (Παλαιό Ταχυδρομείο) του Πανεπιστημίου.

 

(β) Του μεγάλου διαθέσιμου του εμβαδού

Το εν λόγω ακίνητο έχει εμβαδό 1.500 τ.μ. περίπου κατανεμημένο σε ύψος. Για να αποκτηθεί αντίστοιχο εμβαδό σε άλλα τεμάχια θα έπρεπε να απαλλοτριωθούν μεγάλος αριθμός ισόγειων οικοδομών άρα να επηρεαστούν πολύ περισσότεροι ιδιοκτήτες. Η απαλλοτριούσα αρχή θεώρησε πιο σωστό και πιο οικονομικό για το κράτος να εισηγηθεί την απαλλοτρίωση ενός τεμαχίου το οποίο μπορεί να προσφέρει για εκμετάλλευση μεγάλο δομήσιμο εμβαδό, παρά την απαλλοτρίωση πολλών μικρότερων τεμαχίων.

 

(5) Προσφυγή 234/2010. Στα τεμάχια 496, 503, 504, 505, 487 και 486 θα ανεγερθούν οι εγκαταστάσεις του Τμήματος Πολυμέσων και Γραφικών Τεχνών, το οποίο θα μετεξελιχθεί σε Σχολή Καλών Τεχνών. Θα διαμορφωθούν σ' αυτά εργαστηριακοί χώροι και χώροι γραφείων προσωπικού.

 

Τα εν λόγω τεμάχια επιλέχθηκαν από την ad hoc Συντονιστική Επιτροπή για τη στέγαση του ΤΕΠΑΚ, λόγω:

 

(α) Της τοποθεσίας τους

Τα τεμάχια 496, 498, 503, 504 και 505 βρίσκονται ακριβώς απέναντι από το κτίριο της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου (κτίριο Παλαιών Δικαστηρίων), ενώ τα τεμάχια 487 και 486 βρίσκονται απέναντι από το κτίριο Τάσσος Παπαδόπουλος που ανοικοδομείται τώρα για να μετατραπεί σε αίθουσες διδασκαλίας για όλο το Πανεπιστήμιο και εργαστήρια του Τμήματος Πολυμέσων και Γραφικών Τεχνών. Τα τεμάχια 487 και 486 γειτονεύουν επίσης με το κτίριο της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου.

 

(6) Προσφυγή 235/2010. Στο τεμάχιο 510 υπάρχει υφιστάμενη πολυκατοικία η οποία στο παρόν στάδιο ενοικιάζεται με 10 έτη σύμβαση από το Πανεπιστήμιο και στην οποία στεγάζονται Γραφεία Ακαδημαϊκού Προσωπικού της Σχολής Μηχανικής και Τεχνολογίας.

 

Το εν λόγω τεμάχιο επιλέχθηκε από την ad hoc Συντονιστική Επιτροπή για τη στέγαση του ΤΕΠΑΚ, λόγω:

 

(α) Της τοποθεσίας του

      Βρίσκεται πολύ κοντά στο κτίριο της Πρυτανείας του Πανεπιστημίου (κτίριο Παλαιού Ταχυδρομείου).

 

(β) Του μεγάλου εμβαδού που διαθέτει

     Το κτίριο διαθέτει περί των 1.000 τ.μ. κατανεμημένων σε ύψος (ισόγειο και 3 ορόφους). Για να αποκτηθεί αντίστοιχο εμβαδό σε άλλα τεμάχια θα έπρεπε να απαλλοτριωθούν μεγάλος αριθμός ισόγειων οικοδομών άρα να επηρεαστούν πολύ περισσότεροι ιδιοκτήτες. Η απαλλοτριούσα αρχή θεώρησε πιο σωστό και πιο οικονομικό για το κράτος να εισηγηθεί την απαλλοτρίωση ενός τεμαχίου το οποίο μπορεί να προσφέρει για εκμετάλλευση μεγάλο δομήσιμο εμβαδό, παρά την απαλλοτρίωση πολλών μικρότερων τεμαχίων.

 

(γ)  Το ακίνητο ενοικιάζεται στην παρούσα φάση από το Πανεπιστήμιο με πολυετή σύμβαση ενοικίασης (10 έτη).

 

(7) Προσφυγή 236/2010. Στο τεμάχιο 465, Φ./Σχ. 54/580504 (βαρύνεται με το εγγεγραμμένο δικαίωμα διαβάσεως προς όφελος του τεμαχίου με αρ. 466) και στα γειτονικά του τεμάχια θα ανεγερθεί ενιαίο πολυώροφο κτίριο στο οποίο θα στεγάζονται οι Αίθουσες Διαλέξεων του Πανεπιστημίου, το Exhibition Centre, καθώς και τα Γραφεία και Εργαστήρια του Τμήματος Επικοινωνίας και Σπουδών Διαδικτύου.

 

Το εν λόγω τεμάχιο επιλέχθηκε από την ad hoc Συντονιστική Επιτροπή για τη στέγαση του ΤΕΠΑΚ, λόγω:

 

Της τοποθεσίας του

Αποτελεί μέρος του οικοδομικού τετραγώνου που εφάπτεται της πλατείας του Πανεπιστημίου η οποία περιβάλλεται από κτίρια που ήδη έχουν παραχωρηθεί στο ΤΕΠΑΚ (κτίριο Παλαιού Ταχυδρομείου - ανακατασκευάζεται σε κτίριο Πρυτανείας και κτίριο Παλαιού Δικαστηρίου - ανακατασκευάστηκε σε κτίριο Βιβλιοθήκης).

 

(8) Προσφυγή 237/2010. Στο τεμάχιο 465, Φ./Σχ. 54/580504 (βαρύνεται με το εγγεγραμμένο δικαίωμα διαβάσεως προς όφελος του τεμαχίου με αρ. 466) και στα γειτονικά του τεμάχια θα ανεγερθεί ενιαίο πολυώροφο κτίριο στο οποίο θα στεγάζονται οι Αίθουσες Διαλέξεων του Πανεπιστημίου, το Exhibition Centre, καθώς και τα Γραφεία και Εργαστήρια του Τμήματος Επικοινωνίας και Σπουδών Διαδικτύου.

 

Το εν λόγω τεμάχιο επιλέχθηκε από την ad hoc Συντονιστική Επιτροπή για τη στέγαση του ΤΕΠΑΚ, λόγω:

 

Της τοποθεσίας του

Αποτελεί μέρος του οικοδομικού τετραγώνου που εφάπτεται της πλατείας του Πανεπιστημίου η οποία περιβάλλεται από κτίρια που ήδη έχουν παραχωρηθεί στο ΤΕΠΑΚ (κτίριο Παλαιού Ταχυδρομείου - ανακατασκευάζεται σε κτίριο Πρυτανείας και κτίριο Παλαιού Δικαστηρίου - ανακατασκευάστηκε σε κτίριο Βιβλιοθήκης).

 

(9) Προσφυγή 238/2010. Στα τεμάχια 551 και 550 υπάρχει υφιστάμενη πολυώροφη πολυκατοικία η οποία στο παρόν στάδιο ενοικιάζεται με 10 έτη σύμβαση από το Πανεπιστήμιο και στην οποία στεγάζονται Γραφεία του Διοικητικού Προσωπικού του Πανεπιστημίου (Υπηρεσία Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας).

 

Τα εν λόγω τεμάχια επιλέχθηκαν από την ad hoc Συντονιστική Επιτροπή για τη στέγαση του ΤΕΠΑΚ, λόγω:

 

(α) Της τοποθεσίας τους

      Βρίσκεται πολύ κοντά στο κτίριο της Πρυτανείας του Πανεπιστημίου (κτίριο Παλαιού Ταχυδρομείου).

 

 

 

 

 

(β)  Του μεγάλου εμβαδού που διαθέτει

      Το κτίριο διαθέτει περί των 700 τ.μ. κατανεμημένων σε ύψος (ισόγειο και 3 ορόφους). Για να αποκτηθεί αντίστοιχο εμβαδόν σε άλλα τεμάχια θα έπρεπε να απαλλοτριωθούν μεγάλος αριθμός ισόγειων οικοδομών άρα να επηρεαστούν πολύ περισσότεροι ιδιοκτήτες. Η απαλλοτριούσα αρχή θεώρησε πιο σωστό και πιο οικονομικό για το κράτος να εισηγηθεί την απαλλοτρίωση ενός τεμαχίου το οποίο μπορεί να προσφέρει για εκμετάλλευση μεγάλο δομήσιμο εμβαδό, παρά την απαλλοτρίωση πολλών μικρότερων τεμαχίων.

 

(γ)  Το ακίνητο ενοικιάζεται στην παρούσα φάση από το Πανεπιστήμιο με πολυετή σύμβαση ενοικίασης (10 έτη).

 

Οι αιτητές εγείρουν στις αγορεύσεις τους κοινούς λόγους ακύρωσης, εκτός από τους λόγους που αφορούν στον βαθμό επηρεασμού του κάθε ακινήτου, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του. Οι κοινοί λόγοι, τους οποίους προτίθεμαι να εξετάσω αμέσως πιο κάτω, αφορούν σε διαδικαστικές παρατυπίες, στη μη εξειδίκευση του σκοπού απαλλοτρίωσης, σε έλλειψη δέουσας έρευνας και σε παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας.

 

O συνήγορος των αιτητών επικαλείται, παραβίαση του άρθρου 6(1)[1] του περί Αναγκαστικής Απαλλοτρίωσης Νόμου, Ν. 15/62 (ως τροποποιήθηκε), (εφεξής «ο Νόμος»), εξαιτίας του γεγονότος ότι, αφενός οι ενστάσεις δεν εξετάστηκαν, όπως ισχυρίζεται, από τον αρμόδιο Υπουργό που στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν ο Υπουργός Παιδείας, αλλά από τον Έπαρχο Λεμεσού, και αφετέρου λόγω του ότι το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης δεν εκδόθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο αλλά από Υπουργική Επιτροπή της οποίας η νομιμοποίηση παρέμεινε, σύμφωνα πάντα με τους ισχυρισμούς του συνηγόρου, μετέωρη.

 

Κατ' αρχάς θα πρέπει να λεχθεί ότι η απόφαση για απόρριψη των ενστάσεων λήφθηκε στις 7/12/2009 και λήφθηκε από την Υπουργική Επιτροπή και όχι από τον Έπαρχο Λεμεσού. Ο τελευταίος περιορίστηκε στο να εξετάσει τα δεδομένα των ενστάσεων και να υποβάλει έκθεση στον αρμόδιο Υπουργό, ο οποίος με τη σειρά του προώθησε τις δικές του υποδείξεις και παρατηρήσεις αναφορικά με τις ενστάσεις, ομού με τις ενστάσεις και την έκθεση του Επάρχου και των άλλων βεβαίως εγγράφων, στην αρμόδια Υπουργική Επιτροπή.

 

Η εκχώρηση της αρμοδιότητας εξέτασης των ενστάσεων από το Υπουργικό Συμβούλιο προς την Υπουργική Επιτροπή έγινε στη βάση του περί Εκχωρήσεως της Ενασκήσεως των Εξουσιών των Απορρεουσών εκ τινός νόμου, Νόμου, Ν. 23/62 (άρθρο 3) και των εκάστοτε εκδοθέντων Κανονισμών (Κ.Δ.Π. 923/2003). Συνεπώς, η εν λόγω Επιτροπή, την οποία να σημειωθεί αποτελούσαν, ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, ο Υπουργός Οικονομικών, ο Υπουργός Εσωτερικών και ο Υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων, αρμοδίως επιλήφθηκε και αποφάνθηκε επί των ενστάσεων, μετά από την εξέταση όλων των δεδομένων.

 

 Οι καθ'ων η αίτηση, δικαιολογώντας την ανάμειξη του Επάρχου στην εξέταση των ενστάσεων, επικαλέστηκαν νομιμοποιητικά, την προηγούμενη πρακτική που εφαρμοζόταν μέχρι το 2005, δηλαδή, της υποβολής εκθέσεων επί των ενστάσεων, στα πλαίσια εφαρμογής του άρθρου 6(1) του Νόμου. Η θέση αυτή δεν με βρίσκει σύμφωνο. Όπως προκύπτει από το εν λόγω άρθρο, αλλά και από το περιεχόμενο της επιστολής του Υπουργείου Εσωτερικών ημερομηνίας 10/1/2005, η πρακτική αυτή είχε τερματιστεί κατά τον ουσιώδη χρόνο εξέτασης των ενστάσεων των αιτητών. Το ότι οι ενστάσεις υποβλήθηκαν και διαβιβάστηκαν από τους αιτητές, μέσω του Επάρχου, δεν ενέδυε κατ' ανάγκη τον τελευταίο και με αρμοδιότητα να τις εξετάσει. Εφόσον η Απαλλοτριούσα Αρχή ήταν το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, την ευθύνη για την εξέταση των ενστάσεων με σκοπό την υποβολή σχετικής εισήγησης προς την Υπουργική Επιτροπή, κατά τον ουσιώδη χρόνο είχε ο αρμόδιος Υπουργός και όχι η Επαρχιακή Διοίκηση.

 

Οι καθ'ων η αίτηση υποστήριξαν επίσης ότι η ανάμειξη του Επάρχου              στην εξέταση των ενστάσεων δικαιολογείται στη βάση της γενικής του αρμοδιότητας για αναπτυξιακά έργα εντός της επαρχίας του, της εμπειρίας και των γνώσεων της τοπικής διοίκησης για τα πολεοδομικά δεδομένα και για την επί τόπου κατάσταση των υπό απαλλοτρίωση ακινήτων. Η θέση αυτή με βρίσκει σύμφωνο. Όπως έχω ήδη σημειώσει, ο Έπαρχος διαβίβασε τις ενστάσεις μαζί με την έκθεση του στον αρμόδιο Υπουργό, ο οποίος αφού τις εξέτασε και πήρε και σχετική γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα, τις προώθησε μαζί με την έκθεση του Επάρχου και τις δικές του παρατηρήσεις και υποδείξεις στην Υπουργική Επιτροπή, εισηγούμενος την απόρριψη τους και παράλληλα, την έκδοση του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης. Συνεπώς, η διερεύνηση από λειτουργούς της επαρχιακής διοίκησης των λόγων ένστασης δικαιολογείται στη βάση της εγγύτητας τους προς την απαλλοτριούμενη  ιδιοκτησία, χωρίς όμως να συνεπάγεται μετατόπιση της αρμοδιότητας εξέτασης των ενστάσεων κατά την απαλλοτρίωση.

 

Αναφορικά με τη δεύτερη πτυχή που έθιξαν οι αιτητές, δηλαδή την παράτυπη διαδικασία ως προς τη λήψη τελικής απόφασης επί των ενστάσεων και την έκδοση του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης, είναι η διαπίστωση μου ότι η Υπουργική Επιτροπή ενήργησε αρμοδίως, στη βάση της προαναφερόμενης εξουσιοδότησης. Το πρακτικό της Επιτροπής, ημερομηνίας 7/12/2009, είναι δεόντως υπογεγραμμένο από όλους τους Υπουργούς που συνέθεταν την Επιτροπή και συνεπαγόταν η νόμιμη σύνθεση. Δεν έχω διαπιστώσει την ύπαρξη οποιουδήποτε κενού στα πρακτικά που να εμποδίζει το δικαστικό έλεγχο. Η Επιτροπή είχε ενώπιον της αναλυτικά στοιχεία από την έκθεση του Επάρχου, προκειμένου να λάβει την απόφαση της επί των ενστάσεων.

 

Ένα άλλο λόγο ακύρωσης που προβάλλουν οι αιτητές, είναι η παράλειψη διενέργειας δέουσας έρευνας για σημαντικές πτυχές πριν από τη λήψη                 της απόφασης. Ο ευπαίδευτος συνήγορος των αιτητών προκειμένου να υπογραμμίσει την ανάγκη συμπλήρωσης Γενικού Χωρομετρικού Σχεδίου πριν εκδοθεί το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης, παρέπεμψε στην υπόθεση Latomia Estate Ltd (2001) 3(B) Α.Α.Δ. 672, η οποία αφορούσε απαλλοτρίωση για σκοπούς του Πανεπιστημίου Κύπρου. Στην εν λόγω υπόθεση λέχθηκαν τα εξής:

 

''Έχει νομολογιακά καθιερωθεί ότι η Απαλλοτριούσα Αρχή δεν προχωρεί στη λήψη της απόφασης για απαλλοτρίωση παρά μόνο αφού προβεί στην εξέταση των σχεδίων του έργου που προσδιορίζουν τη φύση, την έκταση και τις ανάγκες του έργου για το οποίο διενεργείται η απαλλοτρίωση. Τα πιο πάνω πλαίσια υπαγορεύουν την ύπαρξη μιας ολοκληρωμένης μελέτης. (΄Ιδε Μεστάνας και Άλλοι ν. Δημοτικού Συμβουλίου Αθηαίνου (αρ.2) (1992) 3 Α.Α.Δ. 185 και Σπύρου ν. Δημοτικού Συμβουλίου Κάτω Πολεμιδιών και Δήμου Κάτω Πολεμιδιών (1998) 3 Α.Α.Δ. 307.)

 

Έχουμε εξετάσει την εισήγηση που προβλήθηκε και έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Από τα στοιχεία που έχουν παρουσιασθεί φαίνεται ότι υπήρχαν ενώπιον των εφεσιβλήτων συγκεκριμένα σχέδια και αρχιτεκτονική μελέτη που καθόριζαν με ακρίβεια τις συγκεκριμένες ανάγκες σε άμεση σχέση με το χώρο στον οποίο θα ανεγειρόταν το Πανεπιστήμιο. Πιο συγκεκριμένα το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως είχε ετοιμάσει ένα λεπτομερή σχέδιο για την ανάπτυξη της περιοχής που περιείχε το κτιριολογικό πρόγραμμα (όπως αίθουσες διδασκαλίας, χώρους στάθμευσης, χώρους αθλοπαιδιών) και όρους για την προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού ιδεών. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι οι αρχικές αυτές εκτιμήσεις επιβεβαιώθηκαν με τη συμπλήρωση του Γενικού Χωροταξικού Σχεδίου που περιλάμβανε,

 

1. Συνοπτική Μελέτη Γενικού Χωροταξικού Σχεδίου (Master Plan),

2. Βασικά Στοιχεία Σχεδιασμού (Planning & Design Report),

3. Κτιριολογικό πρόγραμμα και Ρυθμό Ανάπτυξης (Academic & Phasing Report),

4. Μελέτη ΄Εργων Πολιτικής Μηχανικής (Civil Engineering Report),

5. Κυκλοφοριακή Μελέτη (Traffic Report),

6. Υπηρεσίες υποδομής (Utilities Report),

7. Περιβαλλοντική Μελέτη (Environmental Report),

8. Εξωτερική διαμόρφωση χώρων και τοπιοτέχνηση (Landscape Report),

9. Μελέτη και ανάλυση κόστους (Cost Report) και

10. Μελέτη τρόπου οργάνωσης, συντονισμού και υλοποίησης (Implementation Report).''

 

 

Η επί του προκειμένου θέση των εδώ αιτητών, περιστρέφεται γύρω από τον εξής άξονα: Στην παρούσα περίπτωση δεν υπήρξε τέτοιος ολοκληρωμένος σχεδιασμός (Master Plan), ούτε Περιβαλλοντική και Τεχνικοοικονομική μελέτη που να υποδεικνύουν την καταλληλότητα των απαλλοτριωθέντων ακινήτων και να οριοθετούν τη φύση, την έκταση και τις ανάγκες του έργου. Επίσης ισχυρίζονται ότι ελλείπει οποιαδήποτε κυκλοφοριακή μελέτη και πολεοδομική μελέτη ανάπτυξης των χώρων του Πανεπιστημίου.

 

Στην αντίπερα όχθη οι καθ'ων η αίτηση υποστηρίζουν ότι στο πλαίσιο της απαλλοτρίωσης η Διοίκηση έχει ευρεία διακριτική ευχέρεια προς εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και δεν περιορίζεται από συγκεκριμένο τρόπο έρευνας. Παραπέμπει ενδεικτικά στα ακόλουθα προς τεκμηρίωση της διενέργειας δέουσας έρευνας:

 

·       Στις αλλεπάλληλες συνεδριάσεις, εικοσιμία τον αριθμό, της Συντονιστικής Επιτροπής και στα σχετικά πρακτικά που υπό την προεδρία του Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως εξετάστηκαν πληθώρα πτυχών της σκοπούμενης απαλλοτρίωσης.

·       Στη χωροταξική μελέτη στέγασης που υπήρχε από το Μάρτιο του 2006.

·       Στην κυκλοφοριακή μελέτη.

·       Στην έκθεση του Έπαρχου Λεμεσού, στην οποία αναλύονται λεπτομερώς όλοι οι λόγοι ένστασης που υποβλήθηκαν από τους αιτητές για κάθε ακίνητο χωριστά.

·       Στην Περιβαλλοντική μελέτη όπου το απαιτούσε ο Νόμος.

 

Σ' αυτό το στάδιο και ειδικά για το υπό εξέταση θέμα, θεωρώ σκόπιμο να παραπέμψω και στην Υπόθεση Αρ. 1656/2007 Tτοφής Κυριάκου & Yιός Λτδ. ν. Δημοκρατίας, ημερομηνίας 10/8/2011, που επίσης αφορούσε απαλλοτρίωση για στέγαση του ΤΕΠΑΚ, στην οποία ο Φωτίου, Δ., κρίνοντας την προηγηθείσα έρευνα ανέφερε σχετικά:

 

''Σύμφωνα με τη νομολογία δέουσα έρευνα είναι η από μέρους του αποφασίζοντος οργάνου, συλλογή των ουσιωδών στοιχείων της υπόθεσης ώστε να τα αξιολογήσει και να καταλήξει σε ασφαλή συμπεράσματα. Κατά την άποψη μου οι καθ' ων η αίτηση, όπως προκύπτει από τα στοιχεία των φακέλων, έχουν προβεί σε εξαντλητική έρευνα και συλλογή των αναγκαίων στοιχείων, ώστε η απόφαση που έλαβαν να είναι, από αυτής της άποψης, νόμιμη. Το περιεχόμενο των εγγράφων που έχουν επισυναφθεί στην ένσταση και τις αγορεύσεις των διαδίκων αποκαλύπτουν μια ολοκληρωμένη έρευνα πριν τη δημοσίευση της γνωστοποίησης απαλλοτρίωσης. Δεν αμφισβητείται από την αιτήτρια ότι η απαλλοτρίωση αφορούσε σκοπό δημόσιας ωφέλειας. Άλλωστε αναφέρεται ρητά στη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης ότι ο λόγος ήταν η στέγαση και η λειτουργία του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου.

Η ουσία των εγγράφων στα οποία στηρίζεται η απαλλοτρίωση έγκειται στην αναγκαιότητα χωροθέτησης του Πανεπιστημίου στο συγκεκριμένο αστικό κεντρικό σημείο της πόλης της Λεμεσού, προς αυτή δε την κατεύθυνση συνέτεινε τα μέγιστα το γεγονός της παραχώρησης διαθέσιμης κρατικής γης ώστε να ήταν δυνατή η απαλλοτρίωση των λιγότερων ιδιωτικών τεμαχίων. Τα κρατικά κτίρια που παραχωρήθηκαν σε πρώτη φάση, τα οποία έχουν ήδη αναφερθεί, οριοθετούσαν και τα κριτήρια επιλογής των υπόλοιπων τεμαχίων γης εφόσον, καθώς ειπώθηκε αναζητείτο η λειτουργία του Πανεπιστημίου σε ένα όσο το δυνατό ενιαίο χώρο με πολεοδομική συνοχή. Η ένταξη επομένως του ακινήτου της αιτήτριας στον ευρύτερο χώρο του προτεινόμενου Πανεπιστημίου ήταν κατά τη γνώμη μου μια φυσιολογική εξέλιξη των πραγμάτων, όπως προκύπτει από τα πρακτικά του συνόλου των συνεδριάσεων της Επιτροπής για τη στέγαση του Πανεπιστημίου στην οποία λάμβαναν μέρος όλοι οι αρμόδιοι φορείς του δημοσίου....

Κατά την άποψη μου, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, οι καθ' ων η αίτηση έλαβαν υπόψη όλα τα ενώπιον τους δεδομένα, για να καταλήξουν στην επίδικη απόφαση και προέβησαν σε πλήρη έρευνα, εξετάζοντας με κάθε επιμέλεια όλες τις άλλες πιθανές λύσεις, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη το δημόσιο, ως όφειλαν, συμφέρον. Άλλωστε σύμφωνα με τη νομολογία το Δικαστήριο δεν επεμβαίνει σε τεχνικά θέματα εκτός αν παράλογα καθοδηγήθηκε η αρμόδια αρχή ή ήταν προϊόν παρανομίας. (Προσφ. αρ. 323/2002 Σάββας Νεοφύτου Χατζηαλεξάνδρου και άλλος ν. Δημοκρατίας ημερ. 23/6/2004). Δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο στην εξεταζόμενη περίπτωση.''

 

 

 

Η υπό κρίση περίπτωση αφορούσε σε ένα σύνθετο μοντέλο ανάπτυξης Πανεπιστημίου το οποίο θα ολοκληρωνόταν σε τρεις φάσεις και διαλάμβανε τη χωροθέτηση του σε δύο πόλους, αφενός στο κέντρο της πόλης και αφετέρου στην ευρύτερη περιοχή του παλιού Νοσοκομείου Λεμεσού, ώστε να καταστεί δυνατή η ένταξη του στον αστικό ιστό και να συνδεθεί με την τοπική κοινωνία. Η επίδικη απαλλοτρίωση ανήκε στην πρώτη φάση (2007-2012) και θα κάλυπτε τις άμεσες λειτουργικές ανάγκες του Πανεπιστημίου σε μια έκταση συνολικού εμβαδού 15.466 τ.μ.. Επειδή δεν υπήρχε χρόνος οικοδόμησης νέων κτιρίων, προκρίθηκε η αποκατάσταση τόσο των κτιρίων που είχαν παραχωρηθεί από το δημόσιο, όσο και των ενοικιαζόμενων ιδιωτικών κτιρίων στο κέντρο της πόλης, μεταξύ των οποίων ήταν και τα επίδικα ακίνητα, πολλά από τα οποία να σημειωθεί, ήταν ήδη ενοικιασμένα στο Πανεπιστήμιο. Από   τα εν λόγω δεδομένα αναδύεται αβίαστα το πολύπλοκο και μεγαλεπήβολο του συγκεκριμένου έργου ανάπτυξης.

 

Ενώπιον μου κατατέθηκε πληθώρα εγγράφων και γενικά στοιχείων. Είναι πιστεύω ενδεικτικό το γεγονός ότι κατατέθηκαν ως τεκμήρια επτά συνολικά, ογκώδεις σε μέγεθος, διοικητικοί φάκελοι. Το σύνολο των εν λόγω στοιχείων, στα οποία να σημειωθεί περιλαμβάνονται, Σχέδιο Κτιριακής Ανάπτυξης και Μελέτη με τίτλο «Πολεοδομικές και Κυκλοφοριακές επιπτώσεις από τη δημιουργία του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου στην πόλη της Λεμεσού», κρινόμενο υπό το φως των πιο πάνω δεδομένων, τεκμηριώνει κατά την κρίση μου τη διεξαγωγή από τη διοίκηση της αναγκαίας και επαρκούς, υπό τις περιστάσεις, έρευνας προς εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος.

 

Οι αιτητές έχουν βεβαίως εγείρει και επιμέρους ισχυρισμούς οι οποίοι αφορούν στην αναγκαιότητα τεχνοοικονομικής μελέτης τόσο για το κόστος των αποζημιώσεων, όσο και για το κόστος μετατροπής και επιδιορθώσεων των απαλλοτριωθέντων ακινήτων, αλλά και στην αναγκαιότητα γενικού σχεδιασμού μέσω master plan. Διεξήλθα το ενώπιον μου υλικό, δεν έχω όμως εντοπίσει οτιδήποτε που να υποστηρίζει το αντίθετο. Όντως, δεν υπάρχει ολοκληρωμένος υπολογισμός της αξίας των τεμαχίων και κτιρίων από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, παρά το ότι η Συντονιστική Επιτροπή το ζήτησε στη συνεδρία ημερομηνίας 9/7/2008. Επίσης παρά την προκήρυξη Διεθνούς Διαγωνισμού Γενικού Σχεδίου (Master Plan) στην ιστοσελίδα του ΤΕΠΑΚ και στην εφημερίδα ΕΕ, δεν φαίνεται να έχει καταρτιστεί κάτι τέτοιο.

 

Ωστόσο, οι όποιες παραλείψεις δεν συνεπάγονται κατ' ανάγκη έλλειψη δέουσας έρευνας, δεδομένου μάλιστα του τεράστιου όγκου και της πολυπλοκότητας του εγχειρήματος. Η διαδικασία και ο τρόπος έρευνας ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια της διοίκησης και το Δικαστήριο δεν επεμβαίνει εφόσον η έρευνα καλύπτει όλα τα ουσιώδη, ανάλογα με                   την περίπτωση δεδομένα, που δημιουργούν τη βάση για ασφαλή συμπεράσματα. (Ολυμπία Πιερίδη ν. Δημοκρατίας (2007) 3 Α.Α.Δ. 543, Δημοκρατία ν. Γιαλλουρίδη κ.ά. (1990) 3 Α.Α.Δ.). Η έρευνα στην προκείμενη περίπτωση, λάμβανε υπόψη το μέγεθος, το κόστος και την προοπτική του έργου και σηματοδοτείτο από χωροταξική μελέτη και την αναγκαία πολεοδομική συναίνεση. Θεωρώ, ότι παρόλο που η έρευνα είναι περιγραμματική σε κάποιες πτυχές, ωστόσο τεκμηριώνει ένα επαρκή και βέβαιο προγραμματισμό.

 

Στους ογκώδεις φακέλους και συγκεκριμένα στα πρακτικά συνεδριάσεων της Συντονιστικής Επιτροπής, υπάρχουν αναφορές στα τεχνικά χαρακτηριστικά των τεμαχίων και των κτιρίων που επέτρεπαν την άμεση χρήση τους για κάλυψη των αναγκών του Πανεπιστημίου, όπως και αναφορές στην προκαταρκτική γενική εκτίμηση του κόστους των απαλλοτριώσεων             από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, σε σχέδια αναδιαμόρφωσης ορισμένων κτιρίων από την Υπηρεσία Διαχείρισης Περιουσιών του ΤΕΠΑΚ  και στην κατακύρωση προσφοράς και υπογραφή συμβολαίου με ιδιωτική εταιρεία για ετοιμασία περιβαλλοντικής μελέτης.

 

Σ' αυτό το στάδιο κρίνω σκόπιμο να επισημάνω ότι δεν χρειαζόταν περαιτέρω οικονομικός προϋπολογισμός, αφού αυτός ανάγεται σε μεταγενέστερο της έκδοσης του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης στάδιο, προκειμένου να αποτιμηθούν οι αποζημιώσεις προς τους επηρεαζόμενους ιδιοκτήτες. Αλλά, ούτε ενεργειακή μελέτη των κτιρίων θα μπορούσε να γίνει στο στάδιο αυτό, αφού μια τέτοια μελέτη αφορούσε στο μετέπειτα αρχιτεκτονικό σχεδιασμό των νέων εγκαταστάσεων. Συνεπώς, τα όσα επί τούτου αναφέρουν οι αιτητές ως παραλείψεις δεν ανάγονται σε καμιά νομοθετημένη υποχρέωση της Απαλλοτριούσας Αρχής στα πλαίσια της έρευνας πριν την απαλλοτρίωση,  αλλά ούτε και είναι δυνατό κατά τη γνώμη μου, κρινόμενα υπό το φως του συνόλου των δεδομένων, να επηρεάσουν τη νομιμότητα της.

 

Οι αιτητές στρέφουν επίσης τα πυρά τους, κατά της αιτιολογίας που δόθηκε ως προς την καταλληλότητα των εν λόγω ακινήτων. Δεν συμφωνώ ούτε με αυτό τον λόγο ακύρωσης. Τα στοιχεία των φακέλων και η αλληλογραφία μεταξύ των εμπλεκόμενων τμημάτων αναδεικνύει την πολεοδομική συνοχή στον πρώτο πόλο ανάπτυξης του Πανεπιστημίου, την εξυπηρέτηση του συμπαγούς της ανάπτυξης, τη γειτνίαση προς τα κρατικά κτίρια που είχαν ήδη παραχωρηθεί και την προσφορότητα τους για άμεση φιλοξενία διδακτικών εργαστηρίων και γραφείων, ως τους κυριότερους λόγους καταλληλότητας των συγκεκριμένων τεμαχίων και κτιρίων. Επισημαίνεται ότι πρόκειται για κτίρια πολυώροφα και άνετους χώρους στάθμευσης. Ενδεικτικό της επί του προκειμένου εικόνας που αναδύεται από τα ενώπιον μου στοιχεία, είναι ο Πίνακας που καθορίζει ήδη από 30/10/2008 τη συγκεκριμένη σκοπούμενη χρήση κάθε απαλλοτριωθέντος ακινήτου (μέρος του φακέλου τεκμήριο Τ1Στ). Αναφορικά με το υπό συζήτηση συγκεκριμένο θέμα, χρήσιμη αναφορά μπορεί να γίνει στην υπόθεση Σταυρίδη κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 303, όπου λέχθηκε ότι η ανάγκη για αιτιολόγηση της απόφασης για απαλλοτρίωση δεν προϋποθέτει ενσωμάτωση σ' αυτή των στοιχείων που υπήρχαν. Η παραπομπή σε τέτοια στοιχεία, έχοντας υπόψη τη φύση του θέματος, προσφέρει την αναγκαία αιτιολόγηση και επιτρέπει το δικαστικό έλεγχο. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι ο Νόμος δεν απαιτεί όπως το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης είναι αιτιολογημένο, ενώ, η αιτιολόγηση της απόφασης μπορεί να αναζητηθεί στο φάκελο της υπόθεσης, από το περιεχόμενο του οποίου μπορεί να πληρωθεί το οποιοδήποτε κενό που η απουσία αιτιολογίας ενδεχομένως να δημιουργεί, νοουμένου ότι τα στοιχεία που προκύπτουν από το διοικητικό φάκελο, προκύπτουν ευθέως και είναι σαφώς άρρηκτα συνδεδεμένα με τη ληφθείσα απόφαση (Ηροδότου ν. Δημοκρατίας (2010)           3 Α.Α.Δ. 220). Στην παρούσα υπόθεση δεν μπορώ να συμφωνήσω με το παράπονο των αιτητών ότι η προσβαλλόμενη απόφαση πάσχει από έλλειψη αιτιολογίας. Αντίθετα, η αιτιολογία είναι επαρκής και ουσιαστική, αφού αιτιολογείται τόσο η γενικότερη ανάγκη για χωροθέτηση του ΤΕΠΑΚ στο κέντρο της Λεμεσού, όσο και η επιλογή των συγκεκριμένων τεμαχίων για το σκοπό αυτό.

 

Οι αιτητές ισχυρίζονται επίσης ότι το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης δεν κοινοποιήθηκε ούτε στους ίδιους, ούτε στα ενδιαφερόμενα μέρη, υπονοώντας προφανώς τους ενοικιαστές των ακινήτων.

 

Οι καθ'ων η αίτηση ισχυρίζονται ότι το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης κοινοποιήθηκε στους αιτητές. Αναφορικά με την κοινοποίηση του Διατάγματος σε ενδιαφερόμενα μέρη, ισχυρίζονται ότι η αναφορά των αιτητών σε «ενδιαφερόμενα μέρη» χαρακτηρίζεται από αοριστία και ασάφεια, ενώ παραπέμποντας στις πρόνοιες του άρθρου 6(3)(β)[2] του Νόμου, υποστηρίζουν ότι, ούτως ή άλλως, δεν υπείχαν υποχρέωση επίδοσης του Διατάγματος σε ενδιαφερόμενα μέρη.

 

Από τα ενώπιον μου στοιχεία προκύπτει η αποστολή το Μάιο του 2009 στους αιτητές διπλοσυστημένων επιστολών σχετικά με τη γνωστοποίηση της απαλλοτρίωσης. Σε αρκετές μάλιστα περιπτώσεις, τέτοιες επιστολές απεστάλησαν όχι μόνο και στους επηρεαζόμενους ενοικιαστές, αλλά και στους δικαιούχους εμπράγματων βαρών επί των απαλλοτριωθέντων ακινήτων, κατ' εφαρμογή του άρθρου 4(1)(β) του Νόμου που προνοεί επίδοση αντιγράφου της γνωστοποίησης σε κάθε ενδιαφερόμενο μέρος. Το ίδιο όμως δεν συμβαίνει και με το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης. Από τα ενώπιον              μου στοιχεία, δεν προκύπτει, παρά το γεγονός της υποβολής σχετικών ενστάσεων, οποιαδήποτε κοινοποίηση ταχυδρομικώς του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης στους ιδιοκτήτες-αιτητές κατά παράβαση του άρθρου 6(3) (β) και (γ) του Νόμου.

 

Η θέση των αιτητών είναι πως η συγκεκριμένη παράλειψη των καθ'ων η αίτηση, αναπόφευκτα οδηγεί και σε ακύρωση του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης. Η εν λόγω θέση δεν με βρίσκει σύμφωνο. Το άρθρο 6 του Νόμου δεν προβλέπει κάτι τέτοιο, δηλαδή ότι η μη κοινοποίηση του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης αυτόματα συνεπάγεται και ακύρωση του. Πέραν τούτου, οι εδώ αιτητές ουδόλως έχουν ζημιωθεί από τη μη ταχυδρομική κοινοποίηση του Διατάγματος, εφόσον εμπρόθεσμα άσκησαν το συνταγματικό δικαίωμα τους για ακύρωση του Διατάγματος, καταχωρώντας τις επίδικες προσφυγές. Χρήσιμη επί τούτου αναφορά μπορεί να γίνει στην απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση Αντώνης Παπαντωνίου ως Συνδιαχειριστής της περιουσίας της Αθηνάς Παπαντωνίου κ.ά. ν. Δήμου Λευκωσίας (Αρ. 1) (2010) 3 Α.Α.Δ. 122, όπου στο προδικαστικό ζήτημα που τέθηκε αναφορικά με το εκπρόθεσμο της προσφυγής, η οποία στρεφόταν εναντίον του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης, εξετάστηκε και το θέμα της μη προγενέστερης αποστολής κοινοποίησης δια ταχυδρομείου του Διατάγματος.

 

Τέλος, αναφορικά με τον ισχυρισμό των αιτητών για παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας, παρατηρώ τα εξής. Η νομολογία απαιτεί όπως η διοίκηση ερευνήσει αφενός όλα τα μέσα εξυπηρέτησης της δημόσια ωφέλειας και  επιλέξει, όπου αυτό είναι εφικτό, μέσο ηπιότερο της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και αφετέρου να περιορίσει την έκταση της απαλλοτρίωσης στο απολύτως αναγκαίο μέτρο. (Πίτσα Είκοσι κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2006)           3 Α.Α.Δ. 710, Δαγτόγλου, «Γενικό Διοικητικό Δίκαιο», 4^η Έκδοση,                      παρ. 1325 επ.). Στην παρούσα περίπτωση οι αιτητές δεν έχουν εξειδικεύσει τον ισχυρισμό τους προτείνοντας εναλλακτικά ακίνητα. Η μίσθωση ορισμένων ακινήτων των αιτητών ή η συνέχιση της μίσθωσης τους από το ΤΕΠΑΚ προφανώς δεν θα εξυπηρετούσε, λόγω του μακροχρόνιου χρονικού ορίζοντα του έργου.

 

Τα όσα επιμέρους καταγράφονται από τους αιτητές σε κάθε προσφυγή χωριστά για την αναγκαιότητα απαλλοτρίωσης των συγκεκριμένων ακινήτων και κατά πόσο αυτά μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες στέγασης του ΤΕΠΑΚ, ανάγονται σε χειρισμό τεχνικών θεμάτων και δεν εμπίπτουν στο πεδίο του ακυρωτικού ελέγχου από το Δικαστήριο (Storey v. Δημοκρατίας (2008) 3 Α.Α.Δ. 113, Λάμπρου ν. Δημοκρατίας κ.ά (2009) 3 Α.Α.Δ. 79, Minico House Ltd (2011) 3 Α.Α.Δ. 1049).

 

Για όλους τους πιο πάνω λόγους, οι προσφυγές δεν μπορούν να πετύχουν.

 

Ως αποτέλεσμα, εκδίδεται διάταγμα αποσυνένωσης των προσφυγών.

 

Η προσφυγή 230/2010 απορρίπτεται και η επίδικη πράξη επικυρώνεται.

 

Η προσφυγή 231/2010 απορρίπτεται και η επίδικη πράξη επικυρώνεται.

 

Η προσφυγή 232/2010 απορρίπτεται και η επίδικη πράξη επικυρώνεται.

 

Η προσφυγή 233/2010 απορρίπτεται και η επίδικη πράξη επικυρώνεται.

 

Η προσφυγή 234/2010 απορρίπτεται και η επίδικη πράξη επικυρώνεται.

 

Η προσφυγή 235/2010 απορρίπτεται και η επίδικη πράξη επικυρώνεται.

 

Η προσφυγή 236/2010 απορρίπτεται και η επίδικη πράξη επικυρώνεται.

 

Η προσφυγή 237/2010 απορρίπτεται και η επίδικη πράξη επικυρώνεται.

 

Η προσφυγή 238/2010 απορρίπτεται και η επίδικη πράξη επικυρώνεται.

 

Αναφορικά με τα έξοδα μιας εκάστης προσφυγής, αυτά επιδικάζονται υπέρ των καθ'ων η αίτηση. Εφόσον όμως η ένσταση ήταν κοινή σε όλες τις προσφυγές, όπως και η επιχειρηματολογία που οι καθ'ων η αίτηση προώθησαν προς υποστήριξη των θέσεων τους, κρίνω ότι ποσό €800 για κάθε προσφυγή είναι ορθό και δίκαιο να επιδικαστεί ως έξοδα και επιδικάζεται, υπέρ των καθ'ων η αίτηση. Καμιά διαταγή για τα έξοδα του ενδιαφερόμενου μέρους.

 

 

 

                                              Α. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ,

                                                        Δ.

/ΔΓ