|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 98/2010)
23 Iουλίου 2013
[ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δικαστής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 146, 28 ΚΑΙ 23 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
2. ΣΤΕΛΙΟΣ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ
3. ΤΡΥΦΩΝΑΣ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ
4. ΑΝΤΡΙΑΝΑ ΚΛΕΟΒΟΥΛΟΥ
5. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ
6. ΜΑΡΙΝΑ Δ. ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ
ΚΑΙ ΩΣ Ο ΕΠΙΣΥΝΗΜΜΕΝΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ Α
Αιτητές
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
2. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
Καθ΄Ων η Αίτηση.
_________
Ν. Αγγελίδης για Χρίστο Κληρίδη, για τους Αιτητές.
Μ. Σπηλιωτοπούλου, Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ΄Ων η Αίτηση.
_________________
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Οι αιτητές, οι οποίοι ισχυρίζονται είναι «ιδιοκτήτες κατοικιών/οικοπέδων/χωραφιών εντός του χωριού Πενταλιά και της ευρύτερης περιοχής», αμφισβητούν τη νομιμότητα της απόφασης του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών «ο Γενικός Διευθυντής» ημερ. 9.11.2009 με την οποίαν πληροφορήθηκαν ότι «το Υπουργείο Εσωτερικών δεν προτίθεται να τροποποιήσει τους όρους και τις προϋποθέσεις που προνοούνται στο Σχέδιο Παροχής Βοήθειας για Μετακίνηση Χωριού λόγω Εδαφολογικών Προβλημάτων που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, σύμφωνα με το οποίο υλοποιήθηκε η μετακίνηση του χωριού Πενταλιά».
Στις 21.12.1994 το Υπουργικό Συμβούλιο, αφού έλαβε υπ΄όψη του μελέτη του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης σύμφωνα με την οποία το χωριό Πενταλιά της επαρχίας Πάφου βρισκόταν σε περιοχή σοβαρών κατολισθήσεων με ασταθές έδαφος που εγκυμονούσε σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια των κατοίκων, αποφάσισε την άμεση έναρξη διαδικασιών και ενεργειών για τη μετακίνηση του σε επιλεγέντα χώρο δύο χιλιόμετρα νότια του υφιστάμενου χωριού, εξουσιοδοτώντας παράλληλα τον Υπουργό Εσωτερικών «ο Υπουργός» να προβεί σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες.
Σε μεταγενέστερο στάδιο το Υπουργικό Συμβούλιο με τις αποφάσεις του αρ. 42.286 και 43.011, ημερομ. 3.3.1995 και 30.8.1995 αντίστοιχα, ενέκρινε «Σχέδιο Παροχής Βοήθειας για Μετακίνηση Χωριών λόγω Εδαφολογικών Προβλημάτων» («Το Σχέδιο»), το οποίο προέβλεπε διαφορετικές, κατά περίπτωση, παροχές και ωφελήματα για τις ακόλουθες τέσσερις κατηγορίες δικαιούχων:
(α) οικογένειες που διέμεναν μόνιμα σε ιδιόκτητη κατοικία στο υπό μετακίνηση χωριό,
(β) οικογένειες της κατηγορίας (α) που κατείχαν δεύτερη κατοικία στο υπό μετακίνηση χωριό, η οποία αποτελούσε ιδιοκτησία των γονιών ή συνιδιοκτησία μελών της οικογένειας,
(γ) οικογένειες που κατείχαν στο χωριό ιδιόκτητη κατοικία η οποία λειτουργούσε ή ήταν σε λειτουργήσιμη κατάσταση, χωρίς να χρειάζεται ουσιαστική συντήρηση/βελτίωση, αλλά διέμεναν μόνιμα αλλού, και
(δ) οικογένειες που διέμεναν μόνιμα στο χωριό σε μη ιδιόκτητη κατοικία.
Στο νέο χωριό διαχωρίστηκαν 103 οικόπεδα εκ των οποίων τα 53 δεσμεύτηκαν για τις ανάγκες των κατοίκων που στις 21.12.1994 διέμεναν μόνιμα στο χωριό. Στη συνέχεια επιθεωρήθηκαν όλες οι κατοικίες του χωριού από αρμόδιο κυβερνητικό κλιμάκιο και ετοιμάστηκε «Τελικός Κατάλογος Μη Μονίμων Κατοίκων Πενταλιάς που κατείχαν στις 21.12.1994 ιδιόκτητη κατοικία σε 'λειτουργήσιμη' κατάσταση στην Πενταλιά (παλιό χωριό)» με 45 ονόματα δικαιούχων.
Σύμφωνα με την παράγραφο 4.4.0 του Σχεδίου, οι εμπίπτοντες στην κατηγορία (γ) πιο πάνω δικαιούνταν οικοπεδικό χώρο στο νέο χωριό σε τιμή κόστους, εμβαδού όχι μεγαλύτερου των 350 τ.μ. και δάνειο για το 50% του κόστους ανέγερσης κατοικίας του 1 υπνοδωματίου για οικογένειες με 1-2 άτομα και των 2 υπνοδωματίων για οικογένειες με 3 άτομα και άνω. Το επιτόκιο του δανείου πέραν του 5% θα επιδοτείτο.
Σύμφωνα με το Σχέδιο η πιο πάνω κρατική βοήθεια αποτελούσε κατά χάρη δωρεά/χορηγία/βοήθεια και όχι οποιασδήποτε μορφής αποζημίωση και επίσης η ημερομηνία απόκτησης προσόντων ή ικανοποίησης των προϋποθέσεων για τα διάφορα ωφελήματα του Σχεδίου θα ήταν η ημερομηνία λήψης της απόφασης για τη μετακίνηση του χωριού .
Για το σκοπό διάθεσης των οικοπέδων στους δικαιούχους μη μόνιμους κατοίκους Πενταλιάς, με κλήρωση, καθορίστηκε συνάντηση στην Επαρχιακή Διοίκηση Πάφου στις 20.5.2003. Σ΄αυτή παρουσιάστηκε αντιπροσωπεία των δικαιούχων με επικεφαλής τον Πρόεδρο της Κοινότητας και εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της για τα ανεπαρκή, κατά την άποψή της, ωφελήματα που προσφέρθηκαν με βάση το Σχέδιο για τη μετακίνηση τους στο νέο χωριό. Σε σύσκεψη που ακολούθησε δόθηκε στον εκπρόσωπο του Επάρχου, εκ μέρους της αντιπροσωπείας, υπόμνημα υπογεγραμμένο από τον Κοινοτάρχη, με το οποίο ζητήθηκε η εφαρμογή των αποφάσεων που ελήφθησαν την 11.5.2003 στη «Γενική Συνέλευση όλων των Πενταλιωτών» και αφορούσαν διαφοροποιημένα σε σχέση με τα προβλεπόμενα στο Σχέδιο ωφελήματα και ζητήθηκε η προώθηση του θέματος στο Υπουργείο Εσωτερικών.
Σύμφωνα με το υπόμνημα τα αιτήματα της συνέλευσης των Πενταλιωτών ήταν τα ακόλουθα:
«1. Όσα σπίτια είναι κατοικήσιμα, τόσα να δοθούν στο νέο χωριό όπως έγινε και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις.
2 Όσα σπίτια υπέστησαν ζημιές λόγω υπαιτιότητας της κυβέρνησης με τις συνεχείς αναβολές της μετακίνησης (που αριθμούνται στα είκοσι περίπου χρόνια) χωρίς το δικαίωμα επιδιόρθωσης, θα πρέπει να δοθεί και σ΄αυτούς σπίτι.
3 Όσοι έχουν μόνον οικόπεδο να δοθεί μόνον οικόπεδο δωρεάν στο νέο χωριό με σχετικά κίνητρα για να επανέλθουν.
4 Όσοι δεν έχουν ούτε σπίτι ούτε οικόπεδο και θέλουν να κατοικήσουν στο χωριό τους να δοθεί οικόπεδο σε τιμή κόστους και σχετικά κίνητρα.»
Ο Έπαρχος με σχετική έκθεσή του προς το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών «ο Γενικός Διευθυντής» ημερ. 12.6.2003 αναφέρθηκε στο ζήτημα και στα αιτήματα που τέθηκαν στο υπόμνημα της αντιπροσωπείας, υποδεικνύοντας ότι αυτά ήταν αβάσιμα και υπερβολικά και ότι ενδεχόμενη ικανοποίηση τους θα εξουδετέρωνε πλήρως τις πρόνοιες του Σχεδίου με ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Το μέγιστο που θα μπορούσε να γίνει, εισηγήθηκε, ήταν να δοθούν στους 45 δικαιούχους μη μόνιμους κάτοικους δωρεάν τα οικόπεδα στο νέο χωριό και επιπρόσθετα κάποια οικονομική βοήθεια σε αριθμό δικαιούχων που διατηρούσαν σπίτια στο παλιό χωριό σε πολύ καλή κατάσταση.
Τα αιτήματα εξετάστηκαν και απορρίφθηκαν από τον Υπουργό Εσωτερικών στα πλαίσια σύσκεψης αρμοδίων που έλαβε χώρα υπό την προεδρία του στο χωριό Αμαργέτη στις 10.7.2003. Το θέμα όμως επανήλθε στο προσκήνιο τέσσερα χρόνια αργότερα σε περιφερειακή σύσκεψη που έγινε στις 2.7.2007 κατά την οποίαν δόθηκαν οδηγίες από το νέο Υπουργό Εσωτερικών όπως το αίτημα υποβληθεί στο Υπουργείο για μελέτη.
Ο Έπαρχος με επιστολή του προς το Γενικό Διευθυντή ημερ. 12.9.2007 διαβίβασε τα αιτήματα επαναλαμβάνοντας τις απόψεις του, όπως αυτές είχαν διατυπωθεί στην έκθεσή του ημερ. 12.6.2003.
Ακολούθησε επιστολή ημερ. 9.7.2008 δικηγόρου κατ΄εντολή των «ιδιοκτητών/κατόχων ακίνητης ιδιοκτησίας στο χωριό Πενταλιά στην Πάφο και ευρύτερης περιοχής που διαμένουν μόνιμα εκτός Πενταλιάς και του Συνδέσμου Αποδήμων Πενταλιάς» προς τον Υπουργό με την οποία ζητήθηκε η παραχώρηση δωρεάν οικοπεδικού χώρου και οικονομικής βοήθειας σε ποσοστό από 50% έως 75% ανάλογα με την κατάσταση της κατοικίας τους, η παραχώρηση δωρεάν οικοπεδικού χώρου στο νέο χωριό, στους ιδιοκτήτες οικοπέδων εντός της κατοικημένης περιοχής και επιπρόσθετα, αποζημιώσεις για τους ιδιοκτήτες γης πέριξ του υπό μετακίνηση χωριού βάσει του μέχρι πρόσφατα υφιστάμενου συντελεστή.
Όταν σε μεταγενέστερο στάδιο οι ιδιοκτήτες - μη μόνιμοι κάτοικοι κλήθηκαν από τον Έπαρχο να παραστούν σε κλήρωση για τη διάθεση των οικοπέδων, απάντησαν με επιστολή του δικηγόρου τους ημερ. 21.7.2008 ότι δεν ήταν πρόθυμοι να συμμετάσχουν διότι «ενίστανται στην όλη διαδικασία και στα κριτήρια ως έχουν σήμερα» και επεσύναψαν αντίγραφο της πιο πάνω επιστολής τους ζητώντας την αναβολή της κλήρωσης για σκοπούς διαβούλευσης με τον Υπουργό.
Το αίτημα έγινε αποδεκτό από τον Έπαρχο ο οποίος μετακίνησε τη διαδικασία της κλήρωσης σε μεταγενέστερη ημερομηνία τον Αύγουστο του 2009 χωρίς όμως ανταπόκριση εκ μέρους των δικαιούχων, οι οποίοι ενημέρωσαν τον Έπαρχο ότι τελούσαν σε αναμονή συνάντησης με τον Υπουργό, προς τον οποίο είχαν μάλιστα κοινοποιήσει νέα σχετική επιστολή και κατάλογο ημερ. 2.6.2009.
Τελικά ο Γενικός Διευθυντής με επιστολή του ημερ. 9.11.2009 πληροφόρησε το δικηγόρο των ιδιοκτητών τα ακόλουθα:
«Έχω οδηγίες να αναφερθώ στις προς τον Υπουργό Εσωτερικών επιστολές σας που λήγουν με την αλληλογραφία ημερομηνίας 02/06/2009, σχετικά με τα αιτήματα των πελατών σας, στα πλαίσια της μετακίνησης του χωριού Πενταλιά, και επιθυμώ να σας πληροφορήσω ότι το Υπουργείο Εσωτερικών δεν προτίθεται να τροποποιήσει τους όρους και τις προϋποθέσεις που προνοούνται στο Σχέδιο Παροχής Βοήθειας για Μετακίνηση Χωριού λόγω Εδαφολογικών Προβλημάτων που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, σύμφωνα με το οποίο υλοποιήθηκε η μετακίνηση του χωριού Πενταλιά.»
Με την παρούσα προσφυγή η οποία καταχωρήθηκε στις 22.1.2010, οι αιτητές ισχυρίζονται ότι η πιο πάνω απόφαση παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης και τα περιουσιακά τους δικαιώματα.
Οι καθ΄ων η αίτηση με την ένσταση τους εγείρουν προδικαστικό ζήτημα εκτελεστότητας της προσβαλλόμενης απόφασης και ζήτημα έλλειψης έννομου συμφέροντος ορισμένων από τους αιτητές. Είναι η θέση των καθ΄ων η αίτηση ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν είναι εκτελεστή αλλά έχει πληροφοριακό χαρακτήρα. Με αυτή απλά ενημερώνονται οι αιτητές αναφορικά με τη στάση του Υπουργείου Εσωτερικών στο ζήτημα των προνοιών του Σχεδίου.
Αντίθετη είναι η άποψη των αιτητών. Με την προσβαλλόμενη απόφαση, ισχυρίζονται, απορρίφθηκε το διάβημα τους ημερ. 9.7.2008 για τροποποίηση των όρων και προϋποθέσεων του Σχεδίου και ικανοποίηση των αιτημάτων τους για παραχώρηση πρόσθετων ωφελημάτων και αποζημιώσεων, επιφέροντας βλάβη στο δικαίωμα ιδιοκτησίας τους.
Είναι καλά νομολογημένο ότι μόνο πράξεις επαγόμενες έννομες συνέπειες, αφ΄εαυτών καθοριστικές για τα δικαιώματα ή υποχρεώσεις του διοικουμένου ενέχουν τα χαρακτηριστικά εκτελεστής διοικητικής απόφασης ή πράξης (βλ. Συντ. Επιστ. Προσωπικού Α.Η.Κ. ν. Α.Η.Κ. (1999) 3 Α.Α.Δ. 212). Πράξη πληροφοριακού χαρακτήρα, όπως για παράδειγμα μια πράξη που πληροφορεί τον αιτητή για μια κατάσταση πραγμάτων ή για τις πρόνοιες ενός νόμου, ή πράξη στην οποίαν εκφράζεται η πρόθεση και όχι η βούληση της διοίκησης δεν είναι εκτελεστή πράξη (βλ. Γεναγρίτης ν. Δημοκρατίας (2001) 3 Α.Α.Δ. 1029).
Η προδικαστική ένσταση ευσταθεί. Είναι φανερό ότι με την προσβαλλόμενη απόφαση δεν κοινοποιήθηκε οποιαδήποτε νέα απόφαση καθοριστική για τα δικαιώματα των αιτητών, απλά το Υπουργείο Εσωτερικών ενημέρωσε τους αιτητές, ότι δεν προτίθεται να τροποποιήσει τους όρους και τις προϋποθέσεις του Σχεδίου, με βάση το οποίο είχε υλοποιηθεί η μετακίνηση του χωριού Πενταλιά. Ουσιαστικά πληροφορούνται οι αιτητές ότι το πλαίσιο εξέτασης των αιτημάτων τους δεν επρόκειτο να διαφοροποιηθεί.
Περαιτέρω, τα αιτήματα για παροχή πρόσθετης βοήθειας και ωφελημάτων, πέραν των προβλεπομένων στο Σχέδιο, όπως είχαν τεθεί στο υπογεγραμμένο από τον Κοινοτάρχη υπόμνημα που κοινοποιήθηκε στον Έπαρχο ως απόφαση της «Γενικής Συνέλευσης Πενταλιωτών», απορρίφθηκαν, όπως έχει αναφερθεί, με Υπουργική απόφαση, στη σύσκεψη της Αμαργέτης στις 10.7.2003, στην παρουσία του Κοινοτάρχη και των Μελών του Κοινοτικού Συμβουλίου Πενταλιάς.
Επομένως και αν ακόμη θεωρηθεί ότι η επίδικη απόφαση συνιστούσε απόρριψη των αιτημάτων που είχαν διατυπωθεί με την επιστολή ημερ. 9.7.2008, αυτή θα ήταν επιβεβαιωτική της προηγούμενης απόφασης της 10.7.2003 με την οποία ο Υπουργός κατέστησε σαφές ότι τα ωφελήματα των μη μόνιμων κατοίκων θα περιορίζονταν στα προβλεπόμενα στο Σχέδιο τα οποία μάλιστα συνιστούσαν ευνοϊκή ρύθμιση σε σύγκριση με άλλες περιπτώσεις μετακινήσεων χωριών όπου δεν δόθηκε οποιαδήποτε βοήθεια σε ιδιοκτήτες που δεν ήταν μόνιμοι κάτοικοι. Συνεπώς, η επιστολή του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών απλώς επιβεβαιώνει την υφιστάμενη κατάσταση πραγμάτων χωρίς να δημιουργεί ή να μεταβάλλει το νομικό καθεστώς (βλ. Σαββίδης ν. Ε.Τ.Ε.Κ. (2003) 3 Α.Α.Δ. 208).
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα υπέρ των καθ΄ων η αίτηση όπως θα υπολογισθούν από την Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται σύμφωνα με το Άρ. 146.4(α) του Συντάγματος.
Ε. Παπαδοπούλου, Δ.
/ΚΧ"Π
7. Ανδρέας Αβραάμ Χριστοδούλου
8. Στέλιος Κυπριανίδης
9. Δημήτρης Γιάγκου
10. Ελένη Ονησιφόρου
11. Ελπινίκη Γιάγκου
12. Ευριδίκη Ιωάννου
13. Άννα Μιχα;ήλ
14. Κλέλια Μιχαήλ
15. Αντώνης Φιλίππου
16. Χριστόδουλος Παπαϊωάννου
17. Μιχαήλ Ταπακούδης
18. Κώστας Λάμπρου
19. Παπαγεώργιος Παπακωνσταντίνου
20. Χριστάκης Μιχαήλ
21. Γιαννούλα Δημητρίου
22. Λούλλα Ζήνωνος
23. Παναγιώτα Ζήνωνος
24. Αντωνάκης Λούκα Χαραλάμπους
25. Ελενίτσα Χαραλάμπους
26. Αντωνίου Τίτος