|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υποθ. Αρ.473/2011)
21 Ιουνίου, 2013
[ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ/στης]
Αναφορικά με τα ΄Αρθρα 23, 28 και 146 του Συντάγματος
1. ΟΛΥΜΠΙΑ ΗΡΑΚΛΗ ΔΥΜΙΩΤΗ, δια του πληρεξουσίου αντιπροσώπου της Ηρακλή Δυμιώτη
2. ΛΟΥΚΙΑ ΣΑΒΒΑ ΤΣΙΑΡΤΑ
3. ΑΥΓΟΥΣΤΑ ΝΕΑΡΧΟΥ
Αιτήτριες,
-και -
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΥΔΑΤΟΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΛΕΜΕΣΟΥ
Καθ΄ων η αίτηση.
-----------------------
Ρ.Χατζηαράπη, (κα.), για Κ.Μελά, για τις αιτήτριες
Μ.Αγιομαμίτης, για Χρ.Δημητριάδη, για τους καθ΄ων η αίτηση
---------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Oι αιτήτριες προσβάλλουν την άρνηση των καθ΄ων η αίτηση να επιστρέψουν σ΄αυτές μέρος του απαλλοτριωθέντος κτήματος τους.
Με Διάταγμα Απαλλοτρίωσης υπ΄αριθμόν ΔΠ 1172 ημερ. 22 Ιουνίου 1984, απαλλοτριώθηκε το τεμάχιο υπ΄αριθμόν 636 Φυλ/Σχ.LIV/500101, στην ενορία Πέτρου και Παύλου στη Λεμεσό, ιδιοκτησία των αιτητριών.
Όπως προσδιορίζεται στη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης του συγκεκριμένου κτήματος, που φέρει αριθμό ΔΠ175, ημερ. 27 Ιανουαρίου 1984, o σκοπός ήταν «για την προμήθεια, συντήρηση και ανάπτυξη των προμηθειών που είναι αναγκαία στη ζωή ή προάγουν την ευημερία του κοινού, τη συντήρηση και διανομή νερού και την καλύτερη χρησιμοποίηση και ανάπτυξη της ιδιοκτησίας για δημόσια ωφέλεια ή οποιοδήποτε από τους σκοπούς αυτούς και η απαλλοτρίωση της επιβάλλεται για τους πιο πάνω λόγους, δηλαδή για σκοπούς κατασκευής υδατοδεξαμηνών ή και αντλιοστασίων και άλλων αναγκαίων έργων του Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λεμεσού.»
Η επιδίωξη των αιτητριών για επιστροφή, μέρους του απαλλοτριωθέντος τμήματος, εκδηλώθηκε με επιστολή των δικηγόρων τους ημερ. 3 Μαρτίου 2011, με την οποία ζήτησαν την επιστροφή του καθότι παρόλο, που έχουν παρέλθει τρία χρόνια από την απαλλοτρίωση, ο σκοπός για τον οποίο έγινε είχε εγκαταλειφτεί.
Οι καθ΄ων η αίτηση αρνήθηκαν και με επιστολή τους ημερ. 14 Μαρτίου 2011, αναφέροντας ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης είχε υλοποιηθεί. Αυτή την αρνητική απάντηση, όπως έχω σημειώσει, προσβάλλουν οι αιτήτριες με την παρούσα προσφυγή.
Το αίτημα των αιτητριών εδράζεται στις διατάξεις του ΄Αρθρου 23.5 του Συντάγματος, το οποίο επιβάλλει στη διοίκηση υποχρέωση επιστροφής απαλλοτριωθέντος κτήματος, οποτεδήποτε ο σκοπός για τον οποίο απαλλοτριώθηκε είτε έχει καταστεί ανέφικτος είτε έχει παρέλθει χρονική περίοδος 3 ετών από της απαλλοτρίωσης, χωρίς την υλοποίηση του έργου. Αναφορικά με τη διαδικασία απόδοσης του κτήματος σχετικά είναι τα άρθρα 14 και 15 του περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμου του 1962, (Ν.15/62).
΄Ηταν ο ισχυρισμός των αιτητριών ότι το συγκεκριμένο κτήμα δεν χρησιμοποιήθηκε για το σκοπό της απαλλοτρίωσης, ούτε για οποιοδήποτε άλλο σκοπό σχετιζόμενο με τον αρχικό. Ουσιαστικώς πρόβαλαν ότι το εν λόγω κτήμα χρησιμοποιείται μόνο για σκοπούς αποθήκευσης μεταλλικών αγωγών και αυτή η χρήση δεν περιλαμβάνεται στους σκοπούς της απαλλοτρίωσης.
Αναφορικά με το θέμα χρήσης του συγκεκριμένου κτήματος κατατέθηκαν και από τις δύο πλευρές ένορκες δηλώσεις.
Προς υποστήριξη της θέσης τους ότι δηλαδή το κτήμα δεν χρησιμοποιήθηκε για το σκοπό της απαλλοτρίωσης προσκόμισαν μαρτυρία από εγκεκριμένο εκτιμητή σύμφωνα με την οποία, στο κτήμα υπήρχαν εναποθετημένα άχρηστα αντικείμενα και αμμοχάλικας.
Οι καθ΄ων η αίτηση με τη σειρά τους προσκόμισαν μαρτυρία, σύμφωνα με την οποία το συγκεκριμένο κτήμα των αιτητριών είχε χρησιμοποιηθεί και χρησιμοποιείται ως αποθηκευτικός χώρος στον οποίο τοποθετούνται μεταλλικοί αγωγοί.
Το βάρος απόδειξης βρίσκεται στους ώμους του ιδιοκτήτη απαλλοτριωθέντος κτήματος, ο οποίος, θα πρέπει να αποδείξει όχι ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης εγκαταλείφθηκε ή ότι έχει καταστεί ανέφικτος, αλλά, ότι η διοίκηση δεν έχει προβεί σε εκείνες τις ενέργειες, που αναλόγως της περιπτώσεως θα μπορούσαν να κριθούν ευλόγως αναγκαίες, προς υλοποίηση του έργου.
Τα όσα είχε αναφέρει στην έκθεση του ο εμπειρογνώμονας των αιτητριών, βασίζονται ουσιαστικώς σε πληροφόρηση που είχε από το σύζυγο της αιτήτριας 1, όπως επίσης και από φωτογραφίες που λήφθηκαν από δορυφόρο, σύμφωνα με τις οποίες οι αιτήτριες προσπάθησαν να αποδείξουν ότι το εν λόγω κτήμα δεν είχε χρησιμοποιηθεί για αποθηκευτικούς σκοπούς την περίοδο 22 Αυγούστου 2003 μέχρι 6 Μαρτίου 2008.
Αντιθέτως, οι καθ΄ων η αίτηση προσκόμισαν μαρτυρία σύμφωνα με την οποία το εν λόγω κτήμα χρησιμοποιείτο συνεχώς μέχρι το 2010, ως αποθηκευτικός χώρος, προσκομίζοντας για το σκοπό αυτό φωτογραφίες και επίσης, ότι τοποθετείτο άλλο υλικό, ήτοι μεταλλικοί σωλήνες.
Με γνώμονα τα πιο πάνω θεωρώ ότι οι αιτήτριες απέτυχαν να αποδείξουν ότι το συγκεκριμένο κτήμα τους δεν χρησιμοποιείτο για αποθηκευτικούς σκοπούς. Με όσα ανέφερε ο εμπειρογνώμονας τους, είμαι της γνώμης ότι δεν μπορούν να αποτελέσουν βάση για εξαγωγή ασφαλούς συμπεράσματος, ως προς τη χρήση του ακινήτου. Ο εμπειρογνώμονας περιορίστηκε σε μια χρονική περίοδο ήτοι 28 Νοεμβρίου 2011, κατά την οποία το τεμάχιο δεν χρησιμοποιείτο ως αποθηκευτικός χώρος, αλλά ότι για το σκοπό αυτό χρησιμοποιείτο το τεμάχιο υπ΄αριθμό 670Α. ΄Ηταν η αναντίλεκτη θέση των εμπειρογνωμόνων των καθ΄ων η αίτηση ότι κατά την εν λόγω περίοδο οι μεταλλικοί αγωγοί είχαν προσωρινώς μετακινηθεί, στο τεμάχιο 670Α, λόγω ανέγερσης νέας δεξαμενής και ότι στη συνέχεια ότι αγωγοί θα τοποθετούντο στο κτήμα των αιτητριών. Ούτε οι φωτογραφίες που λήφθηκαν από το Google Earth και κατατέθηκαν, για την περίοδο 2003-2008 υποστηρίζουν τα όσα ανέφεραν οι αιτήτριες. Κάτι τέτοιο δεν εξάγεται με βεβαιότητα.
Προβλήθηκε, κατά το στάδιο της απαντητικής αγόρευσης των αιτητριών, ισχυρισμός ότι υπήρχε δυσκολία εισόδου φορτηγών οχημάτων στο επίδικο κτήμα, και επομένως δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί το ακίνητο για εναπόθεση μεταλλικών αγωγών. Αυτός ο ισχυρισμός δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός, καθότι δεν επιτρέπεται η εισαγωγή και προσκόμιση μαρτυρίας μέσω αγορεύσεων. Τούτο έχει αναλυθεί σε νομολογία, καθότι, οι αγορεύσεις δεν αποτελούν μέσω διεύρυνσης των επιδίκων θεμάτων ή προσαγωγής μαρτυρίας. Βλ. Κοινότης Λυσού κ.ά. ν. Δημοκρατίας, (1998) 3 Α.Α.Δ. 537.
Αποτελεί κατάληξη μου ότι το συγκεκριμένο κτήμα χρησιμοποιείτο από τους καθ΄ων η αίτηση για αποθηκευτικούς σκοπούς.
Τούτου δοθέντος, αναφύεται το ζήτημα κατά πόσο η πιο πάνω χρήση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως εμπίπτουσα στους σκοπούς της απαλλοτρίωσης.
Οι αιτήτριες πρόβαλαν ότι, η αναφορά στη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης της φράσης «και άλλων αναγκαίων έργων», δοθέντος ότι δεν εξειδικεύονται οι σκοποί της απαλλοτρίωσης, η αναφορά σε άλλα έργα δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι εμπίπτει στους σκοπούς της απαλλοτρίωσης. Στο σημείο αυτό σημειώνω ότι δεν έχουν οι αιτήτριες, με οποιονδήποτε τρόπο, αμφισβητήσει ή προσβάλει τη Γνωστοποίηση και το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης, επομένως δεν είναι εφικτό στο πλαίσιο αυτής της προσφυγής να αμφισβητήσουν το περιεχόμενο άλλης εκτελεστής διοικητικής πράξης η οποία έχει καταστεί οριστική και αμετάκλητη από τη στιγμή που έχει παρέλθει η προθεσμία των 75 ημερών χωρίς προσβολή της, στον κατάλληλο χρόνο.
Η απαλλοτρίωση προτάθηκε από τις αιτήτριες έγινε για σκοπούς κατασκευής δεξαμενών και ή αντλιοστασίων και άλλων αναγκαίων έργων. Το μόνο έργο που έγινε, όπως ισχυρίστηκαν, το 2010 ήταν η τοποθέτηση χωμάτων στο ακίνητο και ένα μικρό μέρος του ακινήτου χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες μιας δεύτερης υδατοδεξαμενής.
Είμαι της γνώμης ότι η δημιουργία αποθηκευτικού χώρου εμπίπτει στην έννοια του όρου «άλλα αναγκαία έργα» που αναφέρεται στη Γνωστοποίηση, συναφώς ο σκοπός για τον οποίο απαλλοτριώθηκε το ακίνητο δεν έχει εγκαταληφθεί. Περαιτέρω, θα πρόσθετα στο σημείο αυτό, ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης έχει εξυπηρετηθεί. Η αποθήκευση αγωγών αποτελεί αναγκαίο έργο για τη δημιουργία υδατοδεξαμενής και ειδικότερα για τη διανομή νερού. Η ευρύτερη αξιοποίηση των τεμαχίων, όπως την έχω αναλύσει, εμπίπτει στα πλαίσια του σκοπού της απαλλοτρίωσης. Εξυπηρετείται ο σκοπός της απαλλοτρίωσης, το τεμάχιο αποτελεί αναγκαίο μέρος για τη συντήρηση και διανομή του νερού αφού είχε χρησιμοποιηθεί και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται, ως χώρος εναπόθεσης εμπορευμάτων για σκοπούς εισαγωγής και εξαγωγής τους. Συνεπώς, το κτήμα χρησιμοποιήθηκε και είναι αναγκαίο για τους σκοπούς της Απαλλοτρίωσης. Βλ. Cyprus Tannery Ltd v. Republic (1977) 3 C.L.R. 75 και Μenikou v. Republic (1973) 3 C.L.R. 73.
Το τελευταίο επιχείρημα που προβλήθηκε από την ευπαίδευτο συνήγορο των αιτητριών ήταν, η κατ΄ισχυρισμό, παραβίαση από πλευράς των καθ΄ων η αίτηση του δεδικασμένου που δημιουργήθηκε με την ακυρωτική απόφαση στην Υποθ. αρ. 1365/2007 Ιωάννου ν. Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λεμεσού, ημερ. 20 Μαϊου 2009.
Η συγκεκριμένη απόφαση αφορούσε το ίδιο διάταγμα απαλλοτρίωσης γειτονικού κτήματος με αυτό των αιτητριών. Το Δικαστήριο έκρινε ως άκυρη, την άρνηση των καθ΄ων η αίτηση να επιστρέψουν το επίδικο εκείνο κτήμα, καθότι, όπως κρίθηκε, ο σκοπός της απαλλοτρίωσης δεν είχε επιτευχθεί. Δεν συμφωνώ με την εισήγηση των αιτητριών. Το θέμα του δεδικασμένου στην προκείμενη περίπτωση δεν μπορεί να επιτύχει. Η υπόθεση αφορούσε άλλους αιτητές και άλλο κτήμα. Το γεγονός ότι η ακυρωτική απόφαση επενεργεί έναντι πάντων, τούτο είναι ορθό, αναφορικά, όμως, με το αποτέλεσμα, όχι ως προς το λόγο της απόφασης (ratio decidenti) και το περιεχόμενο της. Βλ. Κληρίδης ν. Δημοκρατίας, (2000) 3 Α.Α.Δ. 575.
Η υπό εκδίκαση υπόθεση διαφοροποιείται από την υπόθεση Ιωάννου. Στην υπόθεση εκείνη, δεν είχε τεθεί θέμα χρήσης του τεμαχίου, αλλά θεωρήθηκε ότι παρέμεινε αχρησιμοποίητο και συνεπώς ο σκοπός για τον οποίο απαλλοτριώθηκε είχε εγκαταληφθεί. Κρίθηκε ότι δεν είχαν γίνει οποιαδήποτε έργα, παρά μόνο, μετά από όχληση που έγινε από τους τότε αιτητές. Κατ΄αντίθεση προς την παρούσα υπόθεση, όπου το τεμάχιο των αιτητριών χρησιμοποιείτο ως αποθηκευτικός χώρος. Από τη στιγμή που έχω αποφασίσει ότι η εν λόγω χρήση εμπίπτει στους σκοπούς της απαλλοτρίωσης και η εξυπηρετούμενη ανάγκη είναι συνεχής και δεν έχει εγκαταληφθεί μέχρι σήμερα, θεωρώ ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του ΄Αρθρου 23.5 του Συντάγματος και οι καθ΄ων η αίτηση δεν υπέχει υποχρέωση επιστροφής του κτήματος στις αιτήτριες.
Ως αποτέλεσμα τούτου η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα υπέρ των καθ΄ων η αίτηση και εναντίον των αιτητριών.
Κ. Παμπαλλής,
Δ.