ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΝΙΦΤΟΥ ν. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, Υπόθεση Αρ. 287/2012, 23/4/2013

Α Π Ο Φ Α Σ Η

ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ.: Με την προσφυγή, ο αιτητής ζητά την ακόλουθη θεραπεία:

«...όπως το Υπουργείο Εσωτερικών μου απαντήσει στο συγκεκριμένο μου αίτημα ημ. 20/1/2012. Βάσει του άρθρου 29 του Συντάγματος απαιτώ όπως μου απαντήσουν εντός 30 ημερών.»

Ο αιτητής, εμφανίζεται αυτοπροσώπως. Ως προς τα γεγονότα που στηρίζουν την προσφυγή του, καταγράφει τα ακόλουθα:

«'Έντιμε Πρόεδρε στις 20/1/2012 αιτήθηκα από το Υπουργείο Εσωτερικών συγκεκριμένο αίτημα αποκατάστασης της περιουσίας μου και απώλειας χρήσης. Δυστυχώς ο Υπουργός παραβιάζει το άρθρο 29 Συντάγματος με την άρνηση του να μου απαντήσει. Ζητώ έγκριση της Προσφυγής μου».

Ο αιτητής απέστειλε προς τον Υπουργό Εσωτερικών επιστολή ημερομηνίας 20.1.2012, με την οποία απαίτησε την άμεση αποκατάσταση της περιουσίας του στα κατεχόμενα.

Η επιστολή του παραλήφθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών στις 25.1.2012 και ακολούθησε προς τον αιτητή η επιστολή ημερομηνίας 30.4.2012 με την οποία πληροφορήθηκε τα εξής:

«Έχω οδηγίες να γνωρίσω λήψη της επιστολής σας προς την Υπουργό Εσωτερικών με ημερομηνία 20/1/2012, σχετικά με την παραχώρηση αντισταθμιστικών μέτρων για απώλεια της περιουσίας σας στα κατεχόμενα και θα ήθελα να σας πληροφορήσω ότι το θέμα που εγείρετε μελετάται με προσοχή και θα επικοινωνήσω εκ νέου μαζί σας μόλις ολοκληρωθεί η σχετική μελέτη.»

Το παράπονο του αιτητή είναι η κατ' ισχυρισμόν παράλειψη των καθ' ων η αίτηση να απαντήσουν στην επιστολή του, εντός 30 ημερών, με βάση το Άρθρο 29 του Συντάγματος.

Οι καθ' ων η αίτηση από την άλλη ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχει οποιαδήποτε παράλειψη απάντησης, η οποία να μπορεί να προσβληθεί με προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο, δυνάμει του Άρθρου 29 του Συντάγματος

Ως προς την εμβέλεια της υποχρέωσης που επιβάλλεται στη διοίκηση δυνάμει του Άρθρου 29 του Συντάγματος, η κα. Θεοκλήτου κάνει αναφορά στη σχετική νομολογία. Η παράλειψη απάντησης κατά τα προβλεπόμενα στο Άρθρο 29 του Συντάγματος μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αμφισβήτησης, μόνο όταν αφορά ζήτημα που εμπίπτει στη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος, υποδεικνύει.

Στην απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση Δημοτική Επιτροπή Αγίου Δομετίου v. Χριστoφόρoυ κ.ά. (1994) 3 Α.Α.Δ. 434 κρίθηκε ότι το άρθρο 29 εισήγαγε το ατομικό δικαίωμα του αναφέρεσθαι προς τας αρχάς, με την έννοια της "διοικητικής προσφυγής", όπως είναι γνωστή στην Ηπειρωτική Ευρώπη. Δεν καλύπτει όμως τις αιτήσεις που ο πολίτης πρέπει να υποβάλει σύμφωνα με τις ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις, για να τύχει κάποιας άδειας, όπως π.χ. άδεια οικοδομής, ανόρυξης φρέατος, λατόμευσης, κ.λ.π.

Στην υπόθεση Παναγιώτης Κουκουνίδης v Ραδιοφωνικού ιδρύματος Κύπρου (2002) 4Β ΑΑΔ 749, η προσβολή παράλειψης απαιτήσεως σε αίτημα για συμμετοχή σε εκπαιδευτικό πρόγραμμα κρίθηκε απαράδεκτη, εφόσον η όποια απάντηση στο αίτημα (θετική ή αρνητική), δεν θα συνεπαγόταν την έκδοση εκτελεστής διοικητικής πράξης ούτε μεταβολή δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του διοικούμενου.

Στην Υπόθεση εκείνη σημειώθηκαν τα ακόλουθα:

«Η έγκριση ή μη συμμετοχής σε εκπαιδευτικό σεμινάριο απόκειται στη διακριτική εξουσία της διοίκησης και αφορά καθαρά υπηρεσιακό θέμα το οποίο δεν έχει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα εκτελεστής διοικητικής πράξης, η εγκυρότητα της οποίας, θα μπορούσε να προσβληθεί με προσφυγή σύμφωνα με τις πρόνοιες του Άρθρου 146 του Συντάγματος.

Η παράλειψη διοικητικής αρχής ή οργάνου τότε μόνο μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αναθεωρητικού ελέγχου με βάση το Άρθρο 146.2 του Συντάγματος, όταν η παράλειψη αναφέρεται σε θετική εκτέλεση καθήκοντος επιβαλλόμενου εκ του νόμου. Ο όρος «παράλειψη» προϋποθέτει την ύπαρξη νομικής υποχρέωσης του διοικητικού οργάνου να ενεργήσει κατά συγκεκριμένο τρόπο».

Στην προσφυγή Παρνέρος κ.α. ν. Δήμου Παραλιμνίου, Υποθ. αρ. 1070/2010, ημερ. 15.3.2012 με αναφορά στην υπόθεση Δημοτική Επιτροπή Αγίου Δομετίου ν. Χριστοφόρου κ.α. (ανωτέρω), κρίθηκε ότι δεν υπήρξε παράβαση του άρθρου 29 του Συντάγματος, αφού εκεί οι αιτητές δεν απέδειξαν με τους ισχυρισμούς τους ότι, τα επιμέρους αιτήματα που προώθησαν μέσω της επιστολής τους ήταν τέτοια, που η παράλειψη απάντησης σε αυτά να παράγει έννομα αποτελέσματα, ρυθμιστικά των δικαιωμάτων τους, ως προς την υποβληθείσα αίτηση. Η υποχρέωση της διοίκησης να πληροφορεί το διοικούμενο δεν υφίσταται αόριστα (in abstracto).

Και στην προκείμενη περίπτωση καταλήγει η κα Θεοκλήτου δεν είναι δυνατή η ανάληψη δικαιοδοσίας από το Δικαστήριο με βάση το άρθρο 29 του Συντάγματος. Εφόσον το αίτημα του αιτητή «για αποκατάσταση της περιουσίας του στα κατεχόμενα», είτε αυτό γινόταν αποδεκτό, είτε απορριπτόταν από τη διοίκηση, δεν θα παρήγαγε οποιοδήποτε έννομο αποτέλεσμα έναντι του αιτητή, ούτε και θα είχε εκτελεστό χαρακτήρα. Η απάντηση σε τέτοιο αίτημα δεν μπορεί, παρά να ανάγεται στο πεδίο του ιδιωτικού δικαίου. Τούτο ενισχύεται, κατά την εισήγηση της κας Θεοκλήτου και από το γεγονός ότι ο αιτητής, μέσω των δικηγόρων του έχει εγείρει την Αγωγή αρ. 5397/2009 στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας, αξιώνοντας αποζημιώσεις για τις ζημιές που ισχυρίζεται ότι υφίσταται λόγω της κατοχής της περιουσίας του από τα τουρκικά στρατεύματα (απώλεια χρήσης).

Θα συμφωνήσω με την κα Θεοκλήτου αναφορικά με τις νομολογιακές αρχές στις οποίες αναφέρθηκε και παρέπεμψε το δικαστήριο με σκοπό να τεκμηριώσει τη θέση της και να αντικρούσει τους ισχυρισμούς του αιτητή.

Επίσης στο βαθμό που η εξεταζόμενη προσφυγή στρέφεται εναντίον παράλειψης οφειλόμενης ενέργειας εκ μέρους της διοίκησης, δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος, κρίνω ότι δεν μπορεί να επιτύχει, καθότι η διοίκηση (στην προκειμένη περίπτωση το Υπουργείο Εσωτερικών) δεν υποχρεούται με βάση σαφή νομοθετική διάταξη να προβεί σε συγκεκριμένη ενέργεια ή ρύθμιση.

Όπως τονίστηκε στη Δήμος Λάρνακας v. Mobil Oil Ltd (1995) 3 ΑΑΔ 400, στις σελ. 401-402:

«Παράλειψη διοικητικού οργάνου να εκπληρώσει καθήκον υπόκειται σε αναθεώρηση μόνο όπου αυτή συνίσταται στη μη εκπλήρωση θετικής υποχρέωσης την οποία επιβάλλει ο νόμος. Σ' εκείνη την περίπτωση, η αδράνεια ελέγχεται εφόσον η παράλειψη της Διοίκησης την εκτρέπει από το νομοθετημένο καθήκον της. Αυτή είναι η έννοια την οποία ενέχει ο όρος «παράλειψη» στο άρθρο 146.1 του Συντάγματος, γιατί μόνο σ' εκείνη την περίπτωση η παράλειψη είναι αφ' εαυτής παράγωγος εννόμων αποτελεσμάτων και, συνεπώς, εκτελεστή.»

Πέραν τούτου, σημειώνω ότι δεν μπορεί μια παράλειψη να αποτελεί τόσο παράλειψη αναφοράς (Άρθρο 29 Συντάγματος) όσο και παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας (Άρθρο 146 Συντάγματος).

Προσφυγή που ρητά στρέφεται εναντίον παράλειψης απάντησης με βάση το Άρθρο 29 του Συντάγματος (αιτητικό της προσφυγής και τα γεγονότα πάνω στα οποία η προσφυγή βασίζεται), δεν μπορεί ταυτόχρονα να στρέφεται και εναντίον κατ΄ισχυρισμόν αρνητικής απόφασης η οποία «λήφθηκε» μετά την καταχώρηση της προσφυγής (Η προσφυγή καταχωρίστηκε στις 23.2.2012).

Στην υπόθεση Τρύφωνος ν. Δημοκρατίας, Προσφυγή αρ. 428/00, ημερ. 15.3.2001 αναφέρθηκαν τα ακόλουθα από τον Καλλή, Δ., με τα οποία συμφωνώ:

«Για την επίκληση του άρθρου 29 σε προσφυγή πρέπει να συντρέχουν δύο προϋποθέσεις. Σύμφωνα με την πρώτη προϋπόθεση το αντικείμενο της αίτησης ή του παραπόνου πρέπει να βρίσκεται εντός της δυνάμει του άρθρου 146.1 του Συντάγματος δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Άλλως το Ανώτατο Δικαστήριο δεν έχει δικαιοδοσία να επιληφθεί προσφυγής δυνάμει του άρθρου 29.2 (Βλ. Xenophontos v. Republic, 2 R.S.C.C. 89 και Yialousa Savings Bank v. Republic (1977) 3 C.L.R. 25).

Σύμφωνα με τη δεύτερη προϋπόθεση: Εφόσον ένας αιτητής ασκήσει προσφυγή δυνάμει του άρθρου 146.1 σε σχέση με την ουσία του αιτήματος του δεν μπορεί να αξιώνει ξεχωριστή θεραπεία από το δικαστήριο δυνάμει του άρθρου 29 σε σχέση με την παράλειψη της διοίκησης να του απαντήσει (Βλ. Kyriakides v. Republic, 1 R.S.C.C. 66, Georghiades v. Republic (1966) 3 C.L.R. 153, Sevastides v. Republic (1968) 3 C.L.R. 309 και Sofocleous v. Republic (1974) 3 C.L.R. 63).

Το κατά πόσο το αντικείμενο της αίτησης ή του παραπόνου βρίσκεται εντός της δυνάμει του άρθρου 146.1 του Συντάγματος δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου εξαρτάται από τη φύση της απόφασης που θα ληφθεί από τη διοίκηση επί της αίτησης ή του παραπόνου. Η απόφαση που θα ληφθεί πρέπει να είναι απόφαση που λαμβάνεται, σύμφωνα με την ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας, από όργανο της Δημοκρατίας που ενεργεί εντός της έννοιας που εμπίπτει εντός του πεδίου αρμοδιότητας του άρθρου 146.1 του Συντάγματος».

Στην παρούσα υπόθεση θεωρώ ότι η οποιαδήποτε απάντηση του Υπουργείου Εσωτερικών, στο αίτημα του αιτητή για αποκατάσταση της περιουσίας του και για απώλεια της χρήσης της περιουσίας του, στην κατεχόμενη Κύπρο, δεν θα ενέπιπτε στον αναθεωρητικό έλεγχο του Ανωτάτου δικαστηρίου δυνάμει του άρθρου 146 του Συντάγματος.

Ενόψει των όσων επισημάνθηκαν πιο πάνω, η προσφυγή απορρίπτεται, με έξοδα €1.000.- υπέρ των καθ΄ων η αίτηση και εναντίον του αιτητή.

Μ.Μ. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ,

Δ.

/ΕΑΠ.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο

	CyLaw \| Αναφορικά μ'εμάς \| Επικοινωνία