ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΚΑΠΟΥΛΛΑΡΟΥ ν. ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, Υπoθεση Αρ. 258/2010, 26/9/2012

ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ.: Στις 30/10/2007 ο αιτητής, ιδιοκτήτης των τεμαχίων 526 και 527, Φ./Σχ. 2-287-381, με αρ. εγγραφής 0/11128 και 0/11129, υπέβαλε την αίτηση ΑΜΧ/00769/2007 για να του χορηγηθεί άδεια οικοπεδοποίησης των εν λόγω ακινήτων του.

Η Πολεοδομική Αρχή ενέκρινε τη χορήγηση της άδειας στις 28/1/2008 υπό όρους. Μεταξύ των όρων που η Αρχή επέβαλε στον αιτητή ήταν και οι πιο κάτω:

"(63) Τα τμήματα της υπό ανάπτυξη ακίνητης ιδιοκτησίας, που δείχνονται με κόκκινη γραμμή και κίτρινο χρώμα στο εγκριμένο χωρομετρικό σχέδιο, να παραχωρηθούν και να εγγραφούν ως δημόσιοι δρόμοι και να διαμορφωθούν σύμφωνα με τις υποδείξεις της αρμόδιας Τοπικής Αρχής.

(65) Η διαίρεση της ακίνητης ιδιοκτησίας να εκτελεστεί ακριβώς όπως δείχνεται στα εγκριμένα σχέδια. Όλοι οι δρόμοι, πεζόδρομοι, χώροι στάθμευσης και χώροι πρασίνου/πλατείες που δείχνονται στο εγκριμένο χωρομετρικό σχέδιο να κατασκευαστούν όπως περιγράφεται πιο κάτω και να εγγραφούν ως δημόσιοι.

(67) Το οδόστρωμα των δρόμων να κατασκευαστεί με «πρέμιξ» εκτός όπου προβλέπεται διαφορετικά με άλλο όρο στην παρούσα άδεια.

(68) Κατά μήκος των πλευρών των δρόμων να κατασκευαστούν προκατασκευασμένα κράσπεδα από σκυρόδεμα και πλακόστρωτα πεζοδρόμια με προκατασκευασμένες τσιμεντόπλακες διαστάσεων 0,40m Χ 0,40m.

(75) Όλες οι κατασκευές που περιλαμβάνονται στην παρούσα διαίρεση γης να αναπροσαρμόζονται ομαλά με τους υφιστάμενους δρόμους με τους οποίους συνδέονται."

Ο αιτητής καταχώρισε εναντίον της πιο πάνω απόφασης ιεραρχική προσφυγή, η οποία εξετάστηκε από αρμόδια Υπουργική Επιτροπή και απερρίφθη στις 2/11/2009. Η απορριπτική απόφαση κοινοποιήθηκε στον αιτητή με επιστολή ημερομηνίας 9/12/2009. Παραθέτω το περιεχόμενο της:

"Κύριε,

Ιεραρχική Προσφυγή του κ. Παναγιώτη Σκαπούλλαρου, σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 31 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, εναντίον όρων που επιβλήθηκαν από την Πολεοδομική Αρχή στη χορηγηθείσα πολεοδομική άδεια με αρ. ΑΜΧ/00769/2007 για οικοπεδοποίηση 2 τεμαχίων, στη Δερύνεια

Έχω οδηγίες να αναφερθώ στο πιο πάνω θέμα και σε συνέχεια της επιστολής μου με τον ίδιο αριθμό φακέλου και ημερομηνία 22.04.2008, να σας πληροφορήσω ότι η Υπουργική Επιτροπή, στην οποία έχει εκχωρηθεί η εξουσία του Υπουργικού Συμβουλίου για λήψη απόφασης σε Ιεραρχική Προσφυγή που υποβάλλεται δυνάμει του άρθρου 31 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, στη συνεδρία της ημερομηνίας 02.11.2009, αφού εξέτασε τα πραγματικά γεγονότα και νομικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την υποβληθείσα αίτηση (με αρ. ΑΜΧ/00769/2007), την απόφαση και τα επιχειρήματα της Πολεοδομικής Αρχής, τις απόψεις του Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως και του Δήμου Δερύνειας, καθώς και τους λόγους που επικαλεστήκατε ως ο δικηγόρος του αιτητή για υποστήριξη της Προσφυγής, ενεργώντας σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 31 του Περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, αποφάσισε ομόφωνα να απορρίψει την Ιεραρχική Προσφυγή, κρίνοντας ότι η απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής είναι ορθή και σύμφωνη με τις πρόνοιες της πολεοδομικής νομοθεσίας και του Τοπικού Σχεδίου Δερύνειας."

Την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής είχαν εισηγηθεί όλοι όσοι τους είχε ζητηθεί από την Επιτροπή να δώσουν τις επί του προκειμένου απόψεις τους ήτοι, την Πολεοδομική Αρχή, το Διευθυντή Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, το Δήμο Δερύνειας και το Υπουργείο Εσωτερικών. Στο σχετικό Σημείωμα 75/09, το οποίο ετοιμάστηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών και υποβλήθηκε στην Υπουργική Επιτροπή, συνοψίζονται τα επιχειρήματα και οι θέσεις του αιτητή και παρατίθενται λεπτομέρειες των αρνητικών για τον αιτητή απόψεων των Αρχών από τις οποίες είχαν ζητηθεί απόψεις. Εκείνο που προκύπτει είναι ότι τα επιχειρήματα και οι εισηγήσεις της Πολεοδομικής Αρχής που υποβάλλονται στα πλαίσια του Σημειώματος συνιστούν στην ουσία επανάληψη των λόγων για τους οποίους αποφασίστηκε η ενσωμάτωση στην πολεοδομική άδεια των αμφισβητούμενων όρων. Επίσης, όπως προκύπτει από το ίδιο Σημείωμα, τις απόψεις και εισηγήσεις της Πολεοδομικής Αρχής υιοθετεί και ο Διευθυντής του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, ενώ ο Δήμος Δερύνειας επισημαίνει το γεγονός ότι τα υπό ανάπτυξη τεμάχια του αιτητή επηρεάζονται από Ρυθμιστικό Σχέδιο, το οποίο αποτελεί «εγκεκριμένο έργο και περιλαμβάνεται το Τοπικό Σχέδιο Δερύνειας».

Αντιδρώντας ο αιτητής στην απόφαση για απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής του, καταχώρισε στις 26/2/2010 την παρούσα προσφυγή, με την οποία επιδιώκει:

"Α. Δήλωση και/ή απόφαση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση των Καθ'ων η Αίτηση η οποία κοινοποιήθηκε στους Αιτητές με επιστολή ημερ. 09/12/09 την οποία ο Αιτητής έλαβε γνώση και/ή παραλήφθηκε στις 14/12/09 και με την οποία απέρριψαν την ιεραρχική προσφυγή που υπέβαλε ο Αιτητής εναντίον των όρων που τέθηκαν από την Πολεοδομική Αρχή στην αίτηση AMX/00769/2007 για οικοπεδοποίηση 2 τεμαχίων στα τεμάχια 526 και 527, Φ/Σχ. 2-287-381, με αρ. εγρ. 0/11128 και 0/11129 στην Δερύνεια, είναι άκυρη, παράνομη, αντισυνταγματική και χωρίς κανένα νομικό αποτέλεσμα."

Προβάλλεται αριθμός λόγων ακύρωσης με προεξάρχουσα τη θέση ότι «υπάρχει εν προκειμένω πλάνη περί τα πράγματα η οποία συνίσταται κύρια στο ότι οι καθ'ων η αίτηση δεν προέβησαν σε έρευνα, διερεύνηση και διαπίστωση όλων των γεγονότων και περιστατικών που ηγέρθηκαν με την Ιεραρχική Προσφυγή και δεν αιτιολόγησαν την απόρριψη των ισχυρισμών του αιτητή».

Προβάλλεται επίσης η θέση ότι η επίδικη απόφαση παραβιάζει τα δυνάμει των άρθρων 23 και 28 του Συντάγματος κατοχυρωμένα δικαιώματα του αιτητή για ίση μεταχείριση (άρθρο 28), της κατοχής απόλαυσης και διάθεσης της περιουσίας του (άρθρο 23), όπως και η θέση ότι με την εκδίκαση της ιεραρχικής προσφυγής του, χωρίς να δοθεί στον αιτητή η ευκαιρία να ακουστεί κατά τη διαδικασία που ακολουθήθηκε, παραβιάσθηκε το δικαίωμα του τελευταίου να τύχει ακρόασης.

Τέλος, ως λόγοι ακύρωσης προβάλλονται η θέση ότι η διαδικασία εξέτασης της ιεραρχικής προσφυγής πάσχει, όπως και η θέση ότι η επίδικη απόφαση είναι παράνομη «λόγω διπλούς ιδιότητας του Υπουργού Εσωτερικών», στοιχείο που παραβιάζει τους κανόνες φυσικής δικαιοσύνης και υποδηλεί μεροληπτική στάση.

Στην αντίπερα όχθη η ευπαίδευτη συνήγορος των καθ'ων η αίτηση πέραν των ενστάσεων της επί της ουσίας των λόγων ακύρωσης, προβάλλει με τη μορφή προδικαστικής ένστασης τη θέση ότι η προσφυγή θα πρέπει να απορριφθεί ως εκπρόθεσμη.

Αναφορικά με την προδικαστική ένσταση παρατηρώ τα εξής: Αφετηρία για σκοπούς υπολογισμού της προβλεπόμενης από το άρθρο 146 του Συντάγματος περιόδου των 75 ημερών, η ευπαίδευτη συνήγορος των καθ'ων η αίτηση εισηγείται την 9/12/2009, ημερομηνία της επιστολής με την οποία κοινοποιήθηκε στον αιτητή η απόφαση για απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής του. Η εισήγηση αυτή δεν με βρίσκει σύμφωνο. Αφετηρία για ένα τέτοιο υπολογισμό πρέπει να είναι η ημερομηνία κατά την οποία για πρώτη φορά περιήλθε σε γνώση του αιτητή το γεγονός της απόρριψης της ιεραρχικής προσφυγής του, που στη συγκεκριμένη περίπτωση, στην απουσία οποιασδήποτε περί του αντιθέτου μαρτυρίας, είναι η 14/12/2009, ημερομηνία λήψης της επιστολής 9/12/2009. Με αφετηρία την 14/12/2009 και με δεδομένο ότι η τελευταία μέρα της προνοούμενης από το άρθρο 146 του Συντάγματος προθεσμίας ήταν το Σάββατο 27/2/2010, η παρούσα προσφυγή, η οποία καταχωρήθηκε την αμέσως επόμενη εργάσιμη μέρα, δηλαδή τη Δευτέρα 1/3/2010, δεν είναι εκπρόθεσμη. (Βλ. άρθρο 31(α) και (β) του περί Ερμηνείας Νόμου, Κεφ. 1). Επομένως, η προδικαστική ένσταση δεν μπορεί να πετύχει και απορρίπτεται.

Στρέφομαι τώρα στην ουσία των λόγων ακύρωσης και την εκατέρωθεν επιχειρηματολογία.

Όπως έχω ήδη αναφέρει, κυρίαρχη θέση στους λόγους ακύρωσης κατέχει η θέση περί μη διεξαγωγής επαρκούς και/ή καθόλου έρευνας, όπως και η έλλειψη αιτιολογίας, παράγοντες που, σύμφωνα με τον αιτητή, οδήγησαν τους καθ'ων η αίτηση σε πλάνη περί τα πράγματα. Συγκεκριμένα, οι καθ'ων η αίτηση παρέλειψαν να ερευνήσουν και ουσιαστικά αγνόησαν:

"(α) Το γεγονός ότι με τους όρους που τίθενται στην χορηγηθείσα άδεια οικοπεδοποίησης το τεμάχιο 527 δεν μπορεί στην ουσία να οικοπεδοποιηθεί.

(β) Ο Αιτητής δεν είχε γνώση για τον προτεινόμενο δημόσιο δρόμο.

(γ) Ο Αιτητής προέβηκε στην αίτηση του σύμφωνα με τους ισχύοντες νόμους που υπήρχαν την χρονική στιγμή υποβολής της αίτησης του.

(δ) Ο προτεινόμενος δημόσιος δρόμος δεν έχει καμία ισχύ αφού δεν έχει δηλωθεί ούτε η βούληση του οργάνου γι' αυτόν και ούτε έχουν γίνει οποιεσδήποτε απαλλοτριώσεις σε σχέση με αυτόν, αντίθετα όμως η Αρμόδια Αρχή στην περίπτωση του Αιτητή προχώρησε και εξέτασε την αίτηση του σύμφωνα με τον δημόσιο αυτό δρόμο."

Η επί του προκειμένου θέση του αιτητή, περιστρέφεται γύρω από τον εξής άξονα: Οι καθ'ων η αίτηση όφειλαν, προτού αποφανθούν επί της ιεραρχικής προσφυγής τους, να ερευνήσουν οι ίδιοι έναν έκαστο των ισχυρισμών και θέσεων του, οι οποίοι ειρήσθω εν παρόδω είναι στην ουσία οι ίδιοι ισχυρισμοί και θέσεις που ο αιτητής προβάλλει στα πλαίσια της παρούσας προσφυγής, και να διαμορφώσουν τη δική τους κρίση με βάση τα αποτελέσματα της δικής τους έρευνας. Αντί αυτού, οι καθ'ων η αίτηση, «αποποιούμενοι τη δική τους αποκλειστική διακριτική εξουσία δέχθηκαν τις εισηγήσεις του Επαρχιακού Λειτουργού του Τμήματος Πολεοδομίας (που είχε ήδη επιβάλει τους εν λόγω όρους), του Διευθυντή Πολεοδομίας και του Υπουργείου Εσωτερικών». Με λίγα λόγια, η Επιτροπή που εξέτασε την ιεραρχική προσφυγή του αιτητή «προσυπέγραψε», σύμφωνα με τον αιτητή, «την κρίση της Πολεοδομίας η οποία παρέμεινε προσκολλημένη μεροληπτικά στα όσα αποφάσισε προηγουμένως, χωρίς η Επιτροπή να εξετάσει και να αποφανθεί επί των ισχυρισμών του αιτητή».

Την αντίθετη άποψη υιοθέτησε η ευπαίδευτη εκπρόσωπος των καθ'ων η αίτηση, η οποία με αιχμή του δόρατος της τις αποφάσεις στις υποθέσεις Δημοκρατία κ.ά. ν. Κοινότητας Πυργών κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 503 και Μαγδαληνή Παπαλουκά κ.ά. ν. Δημοκρατίας, Αρ. Υπόθ. 116/2009, ημερομηνίας 27/1/2010, υποστήριξε ότι απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου θεωρείται ως επαρκώς αιτιολογημένη, εφόσον υιοθετεί την πρόταση του αρμόδιου οργάνου. Το ζητούμενο σε τέτοιες περιπτώσεις δεν είναι, σύμφωνα με τη συνήγορο, το κατά πόσο η έρευνα έχει ή όχι διεξαχθεί από την Υπουργική Επιτροπή, αλλά κατά πόσο στα πλαίσια της έρευνας που προηγήθηκε συνελέγησαν και διερευνήθηκαν όλα τα στοιχεία που ήταν αναγκαία για να καταλήξει το αρμόδιο όργανο σε ασφαλή συμπεράσματα.

Κατ' αρχή θα πρέπει να υπομνήσω την πάγια αρχή της νομολογίας μας, ότι σκοπός της ιεραρχικής προσφυγής δεν είναι ο έλεγχος της ορθότητας της απόφασης του ιεραρχικά κατώτερου οργάνου. Το ιεραρχικά ανώτερο όργανο δεν δεσμεύεται με οποιοδήποτε τρόπο με την απόφαση του κατώτερου οργάνου. Στα πλαίσια της ιεραρχικής προσφυγής η υπόθεση εξετάζεται εξ' υπαρχής. (Βλ. E. Kyriakou v. Republic (1986) 3 C.L.R. 1207 και Tsouloftas v. Republic (1983) 3 C.L.R. 426). Έχει επίσης νομολογηθεί ότι το Δικαστήριο δεν προβαίνει σε επανεκτίμηση γεγονότων και υποκατάσταση της κρίσης της αρμόδιας αρχής με τη δική του. Ο έλεγχος περιορίζεται στον έλεγχο νομιμότητας της πράξης. (Βλ. Mohammad Reza Zahmatkesh v. Δημοκρατίας (2006) 3 Α.Α.Δ. 376).

Έχοντας υπομνήσει την πιο πάνω πάγια αρχή της νομολογίας μας, στρέφομαι στην παρούσα περίπτωση. Πανομοιότυπη θέση με τη θέση που προβάλλει στα πλαίσια του συγκεκριμένου λόγου ακύρωσης ο αιτητής, προβλήθηκε και στην υπόθεση C & A Quarries Ltd. ν. Δημοκρατίας, Αρ. Υπόθ. 1202/2008, ημερομηνίας 23/12/2011, όπου το λεκτικό που χρησιμοποιήθηκε στην εκεί προσβαλλόμενη απόφαση είναι ουσιαστικά το ίδιο με το λεκτικό που χρησιμοποιήθηκε στην προσβαλλόμενη με την παρούσα προσφυγή απόφαση. Στην υπόθεση C & A Quarries Ltd το Δικαστήριο υιοθετώντας το πιο κάτω σκεπτικό του Δικαστή μ. Ρ. Γαβριηλίδη στην υπόθεση FEO QUARRIES LTD. ν. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 828/2000, ημερομηνίας 18/7/2001, έκαμε δεκτή την προσφυγή και ακύρωσε την προσβαλλόμενη εκεί απόφαση:

"Σύμφωνα με το άρθρο 31(2) του Νόμου, το Υπουργικό Συμβούλιο ή η Υπουργική Επιτροπή «δύναται δε να επιληφθή της αιτήσεως ως εάν αύτη είχε το πρώτον υποβληθή εις τούτο». Από την πρόνοια αυτή προκύπτει, με σαφήνεια, ότι το Υπουργικό Συμβούλιο ή ο εκδοχέας της εξουσίας του, ήτοι η Υπουργική Επιτροπή, όταν εξετάζει ιεραρχική προσφυγή εναντίον απόφασης της Πολεοδομικής Αρχής, δεν ενεργεί ως δευτεροβάθμιο διοικητικό όργανο (εφετείο), περιοριζόμενο στην εξέταση της ορθότητας της απόφασης του ιεραρχικά υφιστάμενου οργάνου, αλλά ενεργεί ως πρωτοβάθμιο διοικητικό όργανο με εξουσία, αλλά και υποχρέωση, να επιληφθεί και αποφανθεί επί της αίτησης εξετάζοντάς την εξ αρχής. Στην προκείμενη περίπτωση, όπως είναι πρόδηλο από το περιεχόμενο της επιστολής της 29.3.2000, η Υπουργική Επιτροπή, αφού εσφαλμένα εξομοίωσε την ιεραρχική προσφυγή με έφεση, περιορίστηκε στην έρευνα κατά πόσο «η Πολεοδομική Αρχή εφάρμοσε ορθά και μέσα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της τις πρόνοιες της Δήλωσης Πολιτικής», χωρίς να επιληφθεί και αποφανθεί, η ίδια, εξετάζοντας την αίτηση εξ αρχής. (Βλέπε σχετικά Εταιρεία Αστικών Λεωφορείων Πάφου (ΑΧΕΠΑ) Λτδ ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, ΑΕ2412, 15.12.1999, Αναθεωρητική Αρχή Αδειών ν. Κίμωνα Ευριπίδη κ.α., ΑΕ2504, 18.5.2000 και Mantovanis Umber Industries Ltd v. Κυπριακής Δημοκρατίας, Προσφυγή αρ. 1233/99, 30.4.2001)."

Συμφωνώ με την πιο πάνω προσέγγιση, της οποίας το σκεπτικό υιοθετώ και για σκοπούς της παρούσας απόφασης μου. Ως εκ τούτου, η παρούσα προσφυγή θα πρέπει να πετύχει και η προσβαλλόμενη απόφαση να ακυρωθεί.

Επειδή θεωρώ ότι και τα πιο κάτω σχόλια του Δικαστηρίου που διατυπώθηκαν στα πλαίσια της απόφασης στην υπόθεση C & A Quarries Ltd (πιο πάνω) εφαρμόζουν απόλυτα και στην παρούσα περίπτωση, τα υιοθετώ και τα επαναλαμβάνω και για σκοπούς της παρούσας απόφασης:

"............... η διαβούλευση του δευτεροβάθμιου διοικητικού οργάνου - της αρμόδιας Υπουργικής Επιτροπής ενώπιον της οποίας εκκρεμούσε προς εξέταση η ιεραρχική προσφυγή της αιτήτριας - με την Αρχή Πολεοδομίας και Οικήσεως, συνιστούσε ενέργεια «αντινομική και ανεπίτρεπτη», αφού επρόκειτο για το τμήμα του οποίου την απόφαση αμφισβητούσε η αιτήτρια με την ιεραρχική προσφυγή της. (Mobil Ltd. κ.ά. ν. Δημοτικού Συμβουλίου Λάρνακας κ.ά. (1991) 4 Α.Α.Δ. 3270 και Δημοκρατία v. Aspis Holdings Public Co. Ltd. (2008) 3 Α.Α.Δ. 78). Δεν έχει διαφύγει βέβαια της προσοχής μου, ότι σε αντίθεση με την υπόθεση Aspis Holdings Public Co. Ltd., όπου το περιεχόμενο της συνεννόησης του Υπουργού με την ΄Εφορο Ασφαλίσεων δεν είχε τεθεί ενώπιον του δικαστηρίου για να κρίνει σε ποιο βαθμό η εν λόγω συνεννόηση επηρέασε την επίδικη απόφαση, στην υπό εξέταση υπόθεση οι απόψεις που εξέφρασε σε απάντηση το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως συνιστούσαν επανάληψη των θέσεων τους, στοιχείο που στην πραγματικότητα κατέστησε την εκτροπή άνευ σημασίας. Αυτό όμως ουδόλως αλλοιώνει την κατάσταση και με κανένα τρόπο δεν καθιστά μια αντινομική ενέργεια ως ενέργεια συνάδουσα με το Νόμο."

Η πιο πάνω κατάληξη μου καθιστά περιττή την εξέταση των υπόλοιπων λόγων ακύρωσης.

Ως αποτέλεσμα όλων των πιο πάνω, η προσφυγή επιτυγχάνει, με έξοδα υπέρ του αιτητή και εναντίον των καθ'ων η αίτηση €1.350, πλέον Φ.Π.Α. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.

Α. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ,

Δ.

/ΔΓ

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο

	CyLaw \| Αναφορικά μ'εμάς \| Επικοινωνία