|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1173/2010 )
29 Μαΐου, 2012
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/ΣΤΗΣ]
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΙΡΛΑΠΠΟΣ,
Αιτητής,
ν.
1. ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
2. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
_ _ _ _ _ _
Α. Ποιητής, για τον Αιτητή.
Δ. Εργατούδη, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
_ _ _ _ _ _
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Το τεμάχιο αρ. 237 (όλο) του Φ/Σχ. L/23, στο Μενεού, απαλλοτριώθηκε το 1995 για την κατασκευή, βελτίωση και επέκταση του αερολιμένα Λάρνακας. Καταβλήθηκε η αποζημίωση και το κτήμα περιήλθε στην κατοχή και ιδιοκτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας που ήταν η απαλλοτριούσα αρχή.
Ο αιτητής, ο οποίος ήταν ο ιδιοκτήτης του τεμαχίου πριν την απαλλοτρίωση, τον Ιανουάριο του 2010, ζήτησε την επιστροφή του κτήματος προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι αυτό ουδέποτε χρησιμοποιήθηκε για το σκοπό της απαλλοτρίωσης. Η αξίωσή του δεν ικανοποιήθηκε και με την παρούσα προσφυγή προσβάλλει την παράλειψη των καθ΄ ων η αίτηση η οποία, καθώς λέγει, ισοδυναμεί με άρνηση και ζητά όπως εκτελεσθεί παν ότι έχει παραλειφθεί. Ο αιτητής ισχυρίζεται ότι η παράλειψη των καθ΄ ων η αίτηση να επιστρέψουν το κτήμα ως η αξίωσή του είναι παράνομη και αντιβαίνει προς το Σύνταγμα. Λέγει συναφώς ότι το κτήμα δεν έχει χρησιμοποιηθεί για τους σκοπούς της απαλλοτρίωσης και/ή ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης δεν έχει επιτευχθεί και/ή έχει εγκαταλειφθεί και/ή ότι κατέστη ανέφικτος.
Το άρθρο 23 του Συντάγματος γενικά κατοχυρώνει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας. Το άρθρο 23.5 του Συντάγματος προνοεί ότι,
«23.5 Οιαδήποτε ακίνητος ιδιοκτησία, ή δικαίωμα ή συμφέρον επί τοιαύτης ιδιοκτησίας απαλλοτριωθείσα αναγκαστικώς θα χρησιμοποιηθή αποκλειστικώς προς τον δι΄ ον απηλλοτριώθη σκοπόν. Εάν εντός τριών ετών από της απαλλοτριώσεως δεν καταστή εφικτός ο τοιούτος σκοπός, η απαλλοτριώσασα αρχή, ευθύς μετά την εκπνοήν της ρηθείσης προθεσμίας των τριών ετών υποχρεούται να προσφέρη την ιδιοκτησίαν επί καταβολή της τιμής κτήσεως εις το πρόσωπον παρ΄ ου απηλλοτρίωσεν αυτήν. ......»
Στη Ζήνων Ευθυμιάδης Εστέϊτς Λτδ. ν. Δημοκρατίας (2006) 3 ΑΑΔ 166 στη σελίδα. 183 αναφέρονται τα εξής:
«.. φρονούμε ότι η παραπομπή στο εφικτά υλοποιήσιμο του σκοπού της απαλλοτρίωσης αποκαθιστά την ορθή διατύπωση του συνταγματικού κριτηρίου, η οποία συναρτά την εφαρμογή του Άρθρου 23.5 προς τη διαρκή υποχρέωση της διοίκησης να χρησιμοποιήσει το κτήμα για το σκοπό για τον οποίο απαλλοτριώθηκε και έτσι να καθιστά συνεχώς, και βεβαίως όχι μόνο μέσα στην περίοδο των τριών ετών από την απαλλοτρίωση εφικτά πραγματοποιήσιμο το σκοπό αυτό. Το να τίθεται το ερώτημα με άλλους όρους, δηλαδή κατά πόσο ο σκοπός της απαλλοτρίωσης εγκατελείφθη ή δεν κατέστη ανέφικτος, δεν συνιστά απλώς αλλαγή έμφασης αλλά εμπεριέχει τον κίνδυνο να διολισθήσει η διερεύνηση από τα πραγματικά αντικειμενικά δεδομένα που διέπουν το εφικτά πραγματοποιήσιμο του σκοπού σε πεδίο όχι πολύ πέραν των υποκειμενικών διαθέσεων της διοίκησης με ανάλογες συνέπειες ...».
Όπως έχει περαιτέρω υποδειχθεί, αποτελεί έργο του δικαστηρίου να εξετάσει αντικειμενικά κατά πόσο η διοίκηση έχει προβεί κατά το διαρρεύσαν χρονικό διάστημα σε εκείνες τις εύλογες ενέργειες που θα ήταν αναγκαίες για την υλοποίηση του σκοπού της απαλλοτρίωσης.
Στη Συμεωνίδη ν. Δημοκρατίας (2000) 4 Α.Α.Δ. 824 λέχθηκε πως η ορθή ερμηνεία ως προς το εύρος του άρθρου 23.5, πρέπει να συνάδει με το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα ιδιοκτησίας γι΄ αυτό και η απαλλοτριούσα αρχή μέσα στην προβλεπόμενη από το Σύνταγμα περίοδο πρέπει να λαμβάνει ουσιαστικά μέτρα που να καθιστούν το σκοπό της απαλλοτρίωσης «εφικτό», δηλαδή, υλοποιήσιμο σε εύλογο χρονικό διάστημα. Το καθοριστικό κριτήριο για τυχόν επιστροφή ακίνητης ιδιοκτησίας που απαλλοτριώθηκε δεν είναι αν ο σκοπός της απαλλοτρίωσης έχει επιτευχθεί εντός των προβλεπομένων τριών ετών, αλλά αν ο σκοπός αυτός είναι εφικτά πραγματοποιήσιμος, με τη διοίκηση να υποχρεούται να έχει προβεί σε ενέργειες, αναλόγως της περίπτωσης, οι οποίες είναι ευλόγως αναγκαίες προς υλοποίηση του έργου. Ο πρώην ιδιοκτήτης βαρύνεται να αποδείξει όχι ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης έχει εγκαταλειφθεί ή ότι κατέστη ανέφικτος, αλλά ότι η διοίκηση δεν έχει προβεί στις ενέργειες εκείνες που, αναλόγως της περίπτωσης, θα κρίνονταν ευλόγως αναγκαίες προς υλοποίηση του έργου.
Στρεφόμενος στα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης και αφού εξέτασα τους αντίστοιχους ισχυρισμούς, έχω καταλήξει, για τους λόγους που εξηγώ στη συνέχεια, ότι η διοίκηση εδώ δεν υπέχει υποχρέωση επιστροφής του ακινήτου. Καθίσταται φανερό από τα γεγονότα που είναι παραδεκτά, ότι η διοίκηση προέβηκε στις ενέργειες που υπό τις περιστάσεις ήταν ευλόγως αναμενόμενες και αναγκαίες ούτως ώστε, είτε να υλοποιήσει το μεγάλο αυτό έργο, είτε να το καταστήσει εφικτά υλοποιήσιμο μέσα σε εύλογο χρόνο. Η πλήρης ανάπτυξη του αερολιμένα προϋποθέτει μια τεράστια δαπάνη και μακροχρόνιο σχεδιασμό και ότι πρόκειται για έργο που υλοποιείται σε φάσεις πολλές από τις οποίες έχουν ήδη ολοκληρωθεί.
Τα σχέδια που επισυνάφθηκαν στην ένσταση της Δημοκρατίας (παράρτημα Γ και Δ) αποτυπώνουν τα όρια της απαλλοτρίωσης. Το επίδικο τεμάχιο βρίσκεται εντός του περιφραγμένου χώρου του αερολιμένα που έγινε με προδιαγραφές για την ασφάλεια του αεροδρομίου. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο χώρος του αερολιμένα καλύπτει ακίνητη ιδιοκτησία συνολικής έκτασης 206 εκταρίων περίπου και καθίσταται ενιαίος. Το επίδικο κτήμα βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση από το χώρο στάθμευσης των αεροσκαφών καθώς και στον τροχόδρομο και δίαυλο απογείωσης/προσγείωσης. Σύμφωνα δε με τους ισχυρισμούς των καθ' ων η αίτηση, βάσει του μακροχρόνιου (προ)σχεδιασμού του έργου, αυτό εντάσσεται στο χώρο που προγραμματίζονται οι εργασίες για την κατασκευή νέου εμπορευματικού σταθμού και εγκαταστάσεων αποθήκευσης καυσίμων. Επισυνάφθηκε μάλιστα στην γραπτή αγόρευση του καθ' ου η αίτηση η σχετική πολεοδομική έγκριση ημερ. 13.7.2010. Το επίδικο ακίνητο δεν φαίνεται να εντάσσεται μεταξύ των συγκεκριμένων τεμαχίων στα οποία θα υλοποιηθούν τα πιο πάνω έργα, αλλά σε αυτό θα επεκταθεί ο χώρος στάθμευσης αεροσκαφών πλησίον των πιο πάνω έργων σύμφωνα με το παράρτημα Δ της ένστασης.
Το στοιχείο της ενιαίας ανάπτυξης, της φύσης και της έκτασης του έργου που σκοπείται να εξυπηρετήσει η απαλλοτρίωση είναι κριτήρια που το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη στην εκτίμηση τέτοιων υποθέσεων. (Βλ. Στ. Σταυρούλα κ.α. ν. Δημοκρατίας, υποθ. αρ. 1905/08, ημερ. 16.3.11, Ανδρέας Λ. Νικολούλης ν. Δημοκρατίας, υποθ. αρ. 1179/08, ημερ. 14.7.10, Μαίρη Μ. Ελευθ. Γεννάρη κ.α. Δημοκρατίας, υπόθ. αρ. 653/07, ημερ. 22.9.09, Θεοχάρης Καντρής κ.α. ν. Δήμου Λευκωσίας, συνεκδ. υποθ. 1702/07, 1789/07 και 1790/2007, ημερ. 28.9.09).
Προκύπτει από τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον μου ότι το ενιαίο έργο της κατασκευής του αερολιμένα έχει σε μεγάλο βαθμό πραγματωθεί. Η όποια τυχόν καθυστέρηση που αφορά στη χρήση του συγκεκριμένου ακινήτου, δεν εξετάζεται μεμονωμένα, αλλά σε συνάρτηση με τη σταδιακή τεχνική διαχείριση του ιδιαίτερου αυτού έργου και στις εύλογες δυσκολίες κατά την εκτέλεση των επιμέρους σχεδιασμών. Με βάση τα στοιχεία που έχω ενώπιόν μου ο σκοπός για τον οποίο έγινε η απαλλοτρίωση δεν έχει εγκαταλειφθεί, είναι καθόλα εφικτός και προωθείται.
Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα υπέρ των καθ΄ ων η αίτηση.
Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.
ΣΦ.