|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1667/11)
30 Ιανουαρίου, 2012
[ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ.]
SAMIR MBAYED,
Αιτητής,
και
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
1. ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ
2. ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Καθ΄ ων η αίτηση.
____________________
Μονομερής Αίτηση ημερ. 19.12.11.
Νικολέττα Χαραλαμπίδου (κα.), για τον Αιτητή.
Ελίτα Γαβριήλ (κα.), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους των Καθ΄ ων η αίτηση.
___________________
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ.: Με την προσφυγή του ο αιτητής ζητά δήλωση και/ή απόφαση του Δικαστηρίου, ότι η απόφαση των καθ΄ων η αίτηση 1, η οποία εκδόθηκε κατά ή περί της 29.11.2011 και με την οποία διατάσσεται η απέλαση του αιτητή στη Συρία, είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη εννόμου αποτελέσματος. Ζητείται επίσης δήλωση και/ή απόφαση του Δικαστηρίου, ότι η απόφαση του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών, που εκδόθηκε την προαναφερόμενη ημερομηνία και με την οποία διατάσσεται η κράτηση του αιτητή μέχρι την απέλαση του στη Συρία, είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη εννόμου αποτελέσματος.
Με την υπό εξέταση μονομερή αίτηση, η οποία επιδόθηκε στους καθ΄ων η αίτηση κατόπιν οδηγιών του Δικαστηρίου, ο αιτητής ζητά διάταγμα του Δικαστηρίου με το οποίο να αναστέλλεται η κράτησή του, μέχρι τελικής εκδικάσεως της υποθέσεως και/ή νεότερης διαταγής του Δικαστηρίου και επίσης διάταγμα του Δικαστηρίου με το οποίο να εμποδίζονται οι καθ΄ων η αίτηση να λάβουν οποιαδήποτε νέα μέτρα και/ή διαδικασίες για την κράτηση του αιτητή, μέχρι τελικής εκδικάσεως της υποθέσεως και/ή νεότερης διαταγής του Δικαστηρίου.
Η υπό εξέταση αίτηση συνοδεύεται από ένορκη δήλωση του αιτητή ημερομηνίας 16.12.2011. Δεν υποβλήθηκε οποιαδήποτε ένσταση αναφορικά με τον τύπο ή την ημερομηνία της ένορκης δήλωσης του αιτητή. Σ΄αυτή αναγράφονται μεταξύ άλλων και τα εξής:
Είναι Σύριος πολίτης και χριστιανός στο θρήσκευμα. Ήρθε στην Κύπρο νόμιμα το 1995 αλλά από το 2000 παραμένει στη Δημοκρατία χωρίς άδεια παραμονής και εργάζεται έτσι ώστε να μπορέσει να στηρίξει την οικογένεια του. Στις 19.9.2011 συνελήφθηκε σε υποστατικό όπου εργαζόταν, για παράνομη παραμονή και παράνομη απασχόληση και για τα αδικήματα αυτά καταδικάστηκε σε φυλάκιση τριών μηνών. Κατά τη διάρκεια της φυλάκισης του πληροφορήθηκε για την κατάσταση στη Συρία και φοβούμενος να επιστρέψει εκεί επειδή είναι χριστιανός υπέβαλε αίτηση πολιτικού ασύλου, η οποία εκκρεμεί. Αναφέρει ότι εάν απελαθεί στη Συρία υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να υποστεί βασανιστήρια, απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση και τα ανθρώπινα δικαίωματά του να παραβιαστούν. Την 1.12.11 και αφού εξέτισε την ποινή του οδηγήθηκε στα αστυνομικά κρατητήρια Λακατάμειας όπου βρίσκεται υπό κράτηση μέχρι σήμερα. Πήρε επιστολή ημερομηνίας 29.11.11 με την οποία πληροφορήθηκε ότι εκδόθηκαν εναντίον του διατάγματα κράτησης και απέλασης του, όμως η εκτέλεση του διατάγματος απέλασης αναστάληκε μέχρι την αποπεράτωση της εξέτασης της αίτησης του για άσυλο. Το διάταγμα κράτησης όμως δεν αναστάληκε. Στα αστυνομικά κρατητήρια Λακατάμειας δεν υπάρχουν οι απαραίτητες συνθήκες κράτησης για πολυήμερη κράτηση. Παρόλα αυτά εκεί κρατούνται πρόσωπα τα οποία βρίσκονται σε διαδικασία απέλασης.
Κατά την ευπαίδευτη συνήγορο του αιτητή η κράτηση του, υπό τις προαναφερόμενες περιστάσεις, είναι έκδηλα παράνομη και επίσης του προκαλεί ανεπανόρθωτη ζημιά. Ως εκ τούτου αυτός δικαιούται στην έκδοση των ζητουμένων παρεμπιπτόντων διαταγμάτων.
Προς επίρρωση των θέσεων της η κα Χαραλαμπίδου αναφέρθηκε σε σχετική νομολογία, σχετικές νομοθετικές διατάξεις καθώς επίσης και στην Οδηγία 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2008. Σύμφωνα με το άρθρο 15 της προαναφερόμενης Οδηγίας, η οποία ενσωματώθηκε στο Κυπριακό Δίκαιο, η κράτηση υπηκόου τρίτης χώρας, υποκείμενου σε διαδικασίες επιστροφής, είναι επιτρεπτή για την προετοιμασία της επιστροφής του και/ή την διεκπεραίωση της διαδικασίας απομάκρυνσης του, υπό ορισμένες προϋποθέσεις και είναι επιτακτικό η κράτηση αυτή να έχει την μικρότερη δυνατή διάρκεια και να διατηρείται μόνο καθόσον χρόνο η διαδικασία απομάκρυνσης εξελίσσεται και εκτελείται με τη δέουσα επιμέλεια. Αν καταστεί πρόδηλο ότι δεν υφίσταται πλέον, λογικά, προοπτική απομάκρυνσης, η κράτηση παύει να δικαιολογείται και το συγκεκριμένο πρόσωπο απολύεται αμέσως. Κάθε κράτος μέλος καθορίζει περιορισμένη περίοδο κράτησης, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει το εξάμηνο. Η απόφαση κράτησης επανεξετάζεται ανά εύλογα χρονικά διαστήματα είτε κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερομένου, είτε αυτεπαγγέλτως. Σε περίπτωση παραταθείσας διάρκειας κράτησης η επανεξέταση εποπτεύεται από δικαστική αρχή.
Η ευπαίδευτη συνήγορος για τους καθ΄ων η αίτηση επίσης αναφέρθηκε σε σχετική νομολογία και τις σχετικές πρόνοιες του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου Κεφ. 105, του περί Προσφύγων Νόμου και του περί Χώρων Κράτησης Απαγορευμένων Μεταναστών Νόμου του 2011 (Ν.83(1)/2011) και υπέβαλε ότι η κράτηση του παρόντος αιτητή είναι καθόλα νόμιμη, καμιά παρανομία δεν έχει διαπραχθεί και καμιά ανεπανόρθωτη ζημιά δεν προκαλείται σ΄ αυτόν ένεκα της συνέχισης της κράτησης του μέχρι τη συμπλήρωση της εξέτασης της αίτησης του για παροχή ασύλου.
Εξέτασα με προσοχή όλα τα ενώπιον μου στοιχεία υπό το φως των αυθεντιών στις οποίες με έχουν παραπέμψει οι δύο πλευρές. Σημαντική, για την έκβαση της υπό εξέτασης αίτησης, είναι η υπόθεση Rahal v. Δημοκρατίας (2004) 3 Α.Α.Δ. 741. Στην απόφαση πλειοψηφίας της Πλήρους Ολομέλειας τονίστηκε ότι η Διευθύντρια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης διατηρεί τη δυνατότητα έκδοσης διατάγματος απέλασης παρά το ότι το, προς απέλαση, πρόσωπο υποβάλλει αίτημα για πολιτικό άσυλο. Η επιφύλαξη στο άρθρο 14(1) του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου σημαίνει ότι ο περί Προσφύγων Νόμος υπερισχύει στο πεδίο που προορίζεται να καλύψει, παρέχοντας σε αιτητές ασύλου, υπό προϋποθέσεις που ορίζει, προστασία από επιπτώσεις και κυρώσεις που προβλέπονται στον περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμο. Ως προς τα λοιπά, όμως, δεν μεταβάλλεται και δεν ατονεί ο ρυθμιστικός ρόλος του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, που αποβλέπει στην προστασία της Κυπριακής Επικράτειας και έχει εμβέλεια πέραν του περί εφαρμογής του περί Προσφύγων Νόμου. Η Πλήρης Ολομέλεια απέρριψε τη θέση ότι, όπου γίνεται επίκληση του περί Προσφύγων Νόμου καθίσταται, καθ΄ ολοκληρία, ανενεργός ο περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμος. Στην υπόθεση εκείνη κρίθηκε ότι το διάταγμα απέλασης είχε ως έρεισμα περιστάσεις έξω από το πεδίο εφαρμογής του περί Προσφύγων Νόμου. Αναφορικά με το ζήτημα της αναστολής του διατάγματος απέλασης, το οποίο παρατηρήθηκε ότι ίσχυε προφανώς για περιορισμένο χρονικό διάστημα, που λογικά χρειάζεται για τη λήψη απόφασης επί του αιτήματος ασύλου, ο αιτητής δεν είχε λόγο να παραπονείται.
Στην υπόθεση Ngassam v. Δημοκρατίας, Υπ. Αρ. 493/2010, ημερ. 20.8.2010, η οποία αποφασίστηκε μετά την έκδοση της προαναφερόμενης Ευρωπαϊκής Οδηγίας, το Δικαστήριο ακολούθησε το σκεπτικό της Rahal (ανωτέρω), παρατηρώντας ότι τα διατάγματα απέλασης και κράτησης εκδόθηκαν, σε εκείνη την περίπτωση, επειδή ο εφεσείων είχε καταδικαστεί σε φυλάκιση για ποινικό αδίκημα. Επιβεβαιώθηκε ουσιαστικά ότι το σκεπτικό της Rahal δεν επηρεάζεται από την προαναφερόμενη Ευρωπαϊκή Οδηγία.
Στην Υπόθεση 1628/2009, Azad Yusef v. Δημοκρατίας, ημερ. 21.1.2010, (απόφαση του παρόντος Δικαστηρίου) ακυρώθηκε το διάταγμα κράτησης, σε περίπτωση που είχε ανασταλεί το διάταγμα απέλασης, καθ΄ον χρόνο εκκρεμούσε εξέταση αίτησης για παροχή πολιτικού ασύλου. Στην περίπτωση εκείνη όμως, η οποία διαφέρει από την παρούσα, ο αιτητής δεν είχε διαπράξει οποιοδήποτε ποινικό αδίκημα, στη βάση του οποίου κηρύχθηκε ως απαγορευμένος μετανάστης, όπως έγινε στην παρούσα υπόθεση. Δεν είχε επίσης καταδειχθεί, σε εκείνη την περίπτωση, η νομιμότητα της έκδοσης των διαταγμάτων απέλασης και κράτησης.
Στην Υπόθεση Jamil Ahmed v. Δημοκρατίας (2004) 1Γ Α.Α.Δ. 1752, τονίστηκε ότι το άρθρο 7(4) των περί Προσφύγων Νόμων 2000 - 2004 (Ν. 6(1)/2000 όπως τροποποιήθηκε), ρητά απαγορεύει την κράτηση αιτητή λόγω, μόνο, της ιδιότητας του ως αιτητή ασύλου.
Σχετική με την παρούσα υπόθεση είναι επίσης η Υπόθεση 1453/2010 Ramesh Chander v. Δημοκρατίας, ημερ. 17.12.2010.
Στα πλαίσια της, υπό εξέταση, μονομερούς αίτησης θεωρώ ότι δεν έχει αποδειχθεί οποιαδήποτε έκδηλη παρανομία εκ μέρους των καθ΄ων η αίτηση. Ο αιτητής καταδικάστηκε σε ποινική υπόθεση για παράνομη παραμονή και εργασία στην Κύπρο. Μέχρι τότε δεν είχε υποβάλει οποιοδήποτε αίτημα για παροχή πολιτικού ασύλου. Ενόψει της προαναφερόμενης παρανομίας του και της καταδίκης του, αυτός κηρύχθηκε απαγορευμένος μετανάστης δυνάμει του άρθρου 6 του Κεφ. 105, στις 29.11.2011. Στη βάση της κήρυξης του ως απαγορευμένου μετανάστη εκδόθηκαν τα διατάγματα απέλασης του και κράτησης του μέχρι την απέλαση. Εξαιτίας όμως της μεταγενέστερης αίτησης του για παροχή πολιτικού ασύλου το διάταγμα απέλασης του αναστάληκε, παρέμεινε όμως σε ισχύ το διάταγμα κράτησης μέχρι την απέλαση. Η απέλαση αναστάληκε μέχρι την αποπεράτωση της εξέτασης της αίτησης ασύλου.
Υπό τις προαναφερόμενες περιστάσεις δεν μπορώ να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι αποδείχθηκε, στην υπό εξέταση αίτηση, οποιαδήποτε έκδηλη παρανομία ούτε και μπορώ να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι, εξαιτίας της αναστολής του διατάγματος απέλασης και της διατήρησης σε ισχύ του διατάγματος κράτησης, δημιουργείται ανεπανόρθωτη ζημιά στον αιτητή, σύμφωνα με το σκεπτικό της Rahal (ανωτέρω). Δεν τίθεται ζήτημα ανεπανόρθωτης ζημιάς στον αιτητή, εκτός από την ταλαιπωρία που θα υποστεί, για την οποία, αν τελικά δικαιωθεί, μπορεί να διεκδικήσει αποζημιώσεις.
Η κράτηση του αιτητή δεν οφείλεται στην ιδιότητα του ως αιτητή πολιτικού ασύλου, αλλά βασίζεται στο διάταγμα κράτησης που εκδόθηκε, ως αποτέλεσμα της διάπραξης, εκ μέρους του, ποινικού αδικήματος (της παράνομης παραμονής και εργασίας). Αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος ήταν η κήρυξη του σε απαγορευμένο μετανάστη σύμφωνα με το νόμο.
Παρά τα προαναφερθέντα δεν μου διαφεύγουν οι πρόνοιες της προαναφερόμενης Ευρωπαϊκής Οδηγίας (η οποία ενσωματώθηκε στο Κυπριακό Δίκαιο με το Νόμο 153(1)/2011). Δεν παραγνωρίζω επίσης τα παράπονα του αιτητή αναφορικά με τις συνθήκες κράτησης του στα κρατητήρια Λακατάμειας ούτε και τα όσα παρατήρησε το ΔΕΚ στην υπόθεση Karim ημερ. 28.4.2011.
Ενόψει των όσων ήδη παρατήρησα και ένεκα της αποτυχίας του αιτητή να αποδείξει έκδηλη παρανομία ή ανεπανόρθωτη ζημιά, η αίτηση του για παρεμπίτοντα διατάγματα είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Κάνοντας όμως χρήση των εξουσιών που μου παρέχει το άρθρο 15(3) της προαναφερόμενης Ευρωπαϊκής Οδηγίας θεωρώ ορθό και δίκαιο να επαναξετάσω το ζήτημα της κράτησης του αιτητή εντός 6 μηνών από τις 29.11.2911 (ημερομηνία έκδοσης των προαναφερόμενων διαταγμάτων) και το ορίζω, για επανεξέταση, στις 29.5.2012 στις 9.00 το πρωϊ.
Το Δικαστήριο αναμένει ότι η εξέταση της αίτησης παροχής ασύλου του αιτητή θα γίνει το συντομότερο δυνατό και χωρίς καθυστέρηση και ότι θα αποπερατωθεί, αν είναι δυνατόν, πριν τις 29.5.2011. Το Δικαστήριο επίσης αναμένει ότι οι συνθήκες κράτησης του αιτητή θα είναι τέτοιες ώστε να μη παραβιάζονται οποιαδήποτε ανθρώπινα του δικαιώματα. Σχετικά είναι τα όσα παρατηρήθησαν στην έκθεση, προς την Κυβέρνηση της Κύπρου, μετά από σχετική επίσκεψη που έγινε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Παρεμπόδιση των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης και Ταπεινωτικής Μεταχείρισης και Τιμωρίας (CPT), ημερομηνίας 15.4.2008.
Η αίτηση ημερ. 19.12.11 απορρίπτεται με €250 έξοδα εις βάρος του αιτητή. Το ζήτημα της κράτησης του ορίζεται για επανεξέταση στις 29.5.2012.
Μ. Μ. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ,
Δ.
/Χ.Π.