|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1341/2009)
25 Φεβρουαρίου 2011
[ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
KEO PLC,
Αιτήτρια,
- ΚΑΙ -
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ,
2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΕΛΩΝΕΙΩΝ,
3. ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΕΛΩΝΕΙΩΝ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
--------------------------------
Αίτηση ημερ. 10.11.2010 για προσαγωγή μαρτυρίας
Ν. Ζερβού (κα) για Λ. Γεωργίου, για την Αιτήτρια.
Μ. Θεοκλήτου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας,
για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
-----------------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.: Η αιτήτρια εταιρεία αιτήθηκε με επιστολή της ημερ. 28.4.2009 από τον οικείο Ανώτερο Τελωνειακό Λειτουργό Λεμεσού την διαγραφή ποσότητας μπύρας ως απωλεσθείσας από τα αφορολόγητα αποθέματα της φορολογικής αποθήκης/ζυθοποιοίου, ενόψει του ότι κατ΄ εκείνη την ημέρα και κατά τη διάρκεια μετάγγισης μπύρας από το δοχείο συλλογής/ζύμωσης υπ΄ αρ. 9, προς το δοχείο αποθήκευσης/ωρίμανσης υπ΄ αρ. 5, η ένωση του μετάλλου του υπ΄ αρ. 5 δοχείου άνοιξε με αποτέλεσμα να χυθούν και να απωλεσθούν 149 εκατόλιτρα μπύρας.
Η άρνηση των καθ΄ ων να δεχθούν τη διαγραφή από το απόθεμα της φορολογικής αποθήκης ως μη οφειλόμενη σε τυχαίο και απρόβλεπτο γεγονός, οδήγησε στην καταχώρηση της υπό κρίση προσφυγής επιδιώκοντας την ακύρωση και της προαναφερθείσας απόφασης και της εκ των υστέρων τελωνειακής οφειλής ύψους €3.205, ποσού €958 ως Φ.Π.Α., χρηματικής επιβάρυνσης €416, πλέον 8% ετήσιο τόκο επί του καταβλητέου ποσού.
Η διαδικασία πήρε την κανονική της πορεία με αποτέλεσμα μετά την καταχώρηση της ένστασης των καθ΄ ων να έχουν κατατεθεί και οι σχετικές γραπτές αγορεύσεις σύμφωνα με τις οδηγίες του Δικαστηρίου. Πριν όμως την ολοκλήρωση τους με την καταχώρηση απαντητικής αγόρευσης, καταχωρήθηκε η υπό κρίση αίτηση με την οποία επιδιώκεται η προσκόμιση προφορικής και/ή γραπτής ένορκης μαρτυρίας από τον Ανδρέα Σιαμά, Μηχανολόγο Ηλεκτρολόγο Μηχανικό, μέλους του ΕΤΕΚ, εργαζομένου στην αιτήτρια ως τεχνικού διευθυντή με σκοπό να κατατεθεί ως τεκμήριο τεχνική έκθεση που ετοίμασε σχετικά με το ατύχημα που συνέβηκε «.. στο δοχείο αποθήκευσης/ωρίμανσης μπύρας αρ. 92 του δωματίου Ε5 ...». Η αίτηση συνοδεύεται από ένορκη δήλωση του ιδίου του Ανδρέα Σιαμά, με επισυνημμένη την «τεχνική έκθεση ατυχήματος 28/04/2009 δοχείου αποθήκευσης/ωρίμανσης ζύθου αρ. 92» ημερ. 2.2.2010.
Η πιο πάνω επιδίωξη συνάντησε την αντίδραση των καθ΄ ων οι οποίοι υπέβαλαν σχετική ένσταση υποστηριζόμενη από ένορκη δήλωση της Μαρίας Χριστοφή, Τελωνειακής Λειτουργού τοποθετημένης στον Τομέα Φόρων Κατανάλωσης του Αρχιτελωνείου. Εξηγείται στην ένσταση και την ένορκη δήλωση, ότι η επιδιωκόμενη αίτηση είναι απαράδεκτη διότι τα γεγονότα τα οποία η αιτήτρια επιθυμεί να θέσει ενώπιον του Δικαστηρίου δεν περιλαμβάνονται στα γεγονότα της αιτήσεως ακυρώσεως, ενώ επιδιώκεται ταυτόχρονα να τεθεί μαρτυρία η οποία δεν ήταν ενώπιον του αρμοδίου οργάνου κατά τον ουσιώδη χρόνο και η οποία τείνει έτσι να διαφοροποιήσει, αλλοιώσει και μεταβάλει το περιεχόμενο των δεδομένων που οι καθ΄ ων έλαβαν υπόψη στον κρίσιμο χρόνο. Μόνος οδηγός, κατά τους καθ΄ ων για την εξέταση της νομιμότητας της προσβαλλόμενης πράξης, είναι ο διοικητικός φάκελος ως ήταν διαμορφωμένος στον επίδικο χρόνο από τον οποίο και μπορούν να εξακριβωθούν όλα τα ουσιώδη και σχετικά με την υπόθεση γεγονότα.
Η αντίθετη θέση της αιτήτριας είναι βέβαια ότι η επιδιωκόμενη μαρτυρία τείνει απλώς να ενισχύσει και να διευκρινίσει ισχυρισμούς που αφορούν την πλάνη περί τα πράγματα και το νόμο επί των οποίων και στηρίζεται κατ΄ ουσίαν η αίτηση ακυρώσεως. Δεν επιδιώκεται αλλαγή ή μεταβολή των στοιχείων του φακέλου, η δε θέση της αιτήτριας όσον αφορά τον ισχυρισμό ότι πρόκειτο για τυχαίο και απρόβλεπτο γεγονός είναι ήδη εκφρασμένη διά της επιστολής της ημερ. 28.4.2009. Άλλωστε, σύμφωνα με την αιτήτρια, η θέση της ενισχύεται και από γνωμοδοτήση Τελωνειακής Λειτουργού η οποία επιθέωρησε το δοχείο τη συγκεκριμένη ημέρα.
Η νομολογία αντιμετωπίζει τις αιτήσεις για προσαγωγή μαρτυρίας με εξαιρετική φειδώ, επιβεβαιώνουσα το γνωστό κανόνα ότι το Δικαστήριο στην αναθεωρητική του δικαιοδοσία ελέγχει τη νομιμότητα της προσβαλλόμενης πράξης και ουδέποτε υπεισέρχεται σε διαπίστωση πρωτογενών γεγονότων ή στην αξιολόγηση των δεδομένων από πλευράς πραγματικών στοιχείων, ούτε βέβαια προβαίνει σε κρίση επί αντικρουόμενων θέσεων. Όπως έχει αναφερθεί και στη Δημοκρατία ν. C. Kassinos Construction Ltd (1990) 3(Ε) Α.Α.Δ. 3835, ο ρυθμιστικός ρόλος του Δικαστηρίου στη διοικητική δίκη, είναι διάφορος από αυτόν που επικρατεί στο δικονομικό σύστημα στην πολιτική δίκη. Η προσαγωγή μαρτυρίας επιτρέπεται μόνο εφόσον είναι σχετική με τα επίδικα θέματα (Ζαβρός ν. Δημοκρατίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 106 και Sportsman Betting Co. Ltd v. Δημοκρατίας (2000) 3 Α.Α.Δ. 591). Η μαρτυρία που επιδιώκεται να προσαχθεί δεν μπορεί να διαφοροποιεί, μεταβάλλει ή αλλοιώνει τα στοιχεία που ήδη λήφθηκαν υπόψη κατά την έκδοση της απόφασης (Ρούσος ν. Ιωαννίδη κ.ά. (1999) 3 Α.Α.Δ. 549 και Ράφτη ν. Δημοκρατίας (2003) 3 Α.Α.Δ. 345).
Πέραν των πιο πάνω, η σχετικότητα της υπό προσαγωγής μαρτυρίας με τα επίδικα θέμα δεν μπορεί να εξαντλείται σε μια επιφανειακή αντιμετώπιση διότι κάθετι που στην αίτηση ακυρώσεως αναγράφεται ως λόγος ακύρωσης, θα καθίσταται αυτόματα σχετικός. Εξ ου και η νομολογία έχει καθορίσει ταυτόχρονα ότι η σχετικότητα πρέπει να συνδυάζεται και με την αποδεικτική δύναμη της σκοπούμενης μαρτυρίας. Πρέπει, με άλλα λόγια, η μαρτυρία να τεκμηριώνει τους λόγους ακύρωσης, στοιχείο ή κριτήριο που συχνά παραγνωρίζεται. Ο παράγων αυτός έχει σαφώς αναφερθεί στις μνημονευθείσες ανωτέρω υποθέσεις και ιδιαίτερα τις Sportsman Betting Co. Ltd v. Δημοκρατίας και Ρούσος ν. Ιωαννίδης, αλλά και πιο πρόσφατα στην Κυθραιώτης ν. Δημοκρατίας (2009) 3 Α.Α.Δ. 99, στη σελ. 104.
Κρίνεται υπό το φως των δεδομένων της υπό κρίση περίπτωσης, ότι η προσπάθεια προσαγωγής μαρτυρίας θα τείνει όντως να αλλοιώσει, διαφοροποιήσει ή μεταβάλει τα ενώπιον της διοίκησης κατά τον χρόνο της εξέτασης του αιτήματος των αιτητών, υπάρχοντα, αλλά και διαθέσιμα στοιχεία. Οι αιτητές στα πλαίσια της προσπάθειας τους να τύχουν φοροαπαλλαγής λόγω απώλειας μπύρας θεώρησαν ορθό να ενημερώσουν τους καθ΄ ων με την επιστολή τους ημερ. 28.4.2009. Στο περιεχόμενο της επιστολής (Παράρτημα Γ στην αίτηση ακυρώσεως), καταγράφηκαν όσα στοιχεία οι ίδιοι οι αιτητές θεώρησαν απαραίτητο, ήτοι, την ημέρα και ώρα του συμβάντος, και ότι κατά τη μετάγγιση της μπύρας από το δοχείο συλλογής στο δοχείο ωρίμανσης, υπήρξε απώλεια οφειλόμενη στο γεγονός ότι «η ένωση του μετάλλου του δοχείου με αρ. 5 άνοιξε ...». Ουδέν περαιτέρω διευκρινιστικό καταγράφηκε, ούτε επιχειρήθηκε να εξηγηθεί ο λόγος της απώλειας, σε συνάρτηση με το λόγο που η ένωση του μετάλλου άνοιξε. Ναι μεν με βάση τον Καν. 18 της Κ.Δ.Π. 274/04, οι αιτητές είχαν την υποχρέωση να ενημερώσουν αμέσως τον εξουσιοδοτημένο λειτουργό ως προς την απώλεια, αλλά αυτό δεν σήμαινε ότι δεν έπρεπε να είχε προηγηθεί η δέουσα από πλευράς τους έρευνα ώστε η διοίκηση να ήταν πλήρως ενήμερη των λόγων απώλειας. Ακριβώς ο Καν. 18 προνοεί όχι μόνο για την άμεση ενημέρωση για την απώλεια ή καταστροφή της μπύρας από τον κατασκευαστή, αλλά και υποχρέωση του να παραθέσει και το λόγο της απώλειας «.. και να συνδράμει τον εξουσιοδοτημένο λειτουργό να διακριβώσει το λόγο της απώλειας ή καταστροφής ...».
Δεν εξηγείται από τους αιτητές γιατί η τεχνική έκθεση δεν μπορούσε να είχε ετοιμαστεί με κάποια σχετική αμεσότητα, ούτε αναφέρεται γιατί χρειάστηκε τόσος χρόνος, μέχρι τις 2.2.10, για την ετοιμασία της, η οποία, ας σημειωθεί, δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη σε έκταση αφού καταλαμβάνει μόλις μια σελίδα και ουσιαστικά διακριβώνει ως λόγο της απώλειας την «εσωτερική αστοχία του υλικού που δεν μπορούσε να προβλεφθεί καθότι δεν είναι ορατή εξωτερικά». Το ότι το συγκεκριμένο δοχείο καθαριζόταν συστηματικά όπως και όλα τα δοχεία ωρίμανσης, και κατά τον καθαρισμό αυτό με το χέρι γίνεται και κατ΄ ανάγκην παράλληλος οπτικός έλεγχος της επιφάνειας, απλώς επεξηγεί μια διαδικασία γνωστή στους αιτητές στα πλαίσια ενός τακτικού καθαρισμού, όπως στην ουσία σημειώθηκε από τους ιδίους στην επιστολή τους ημερ. 28.4.2009.
Οι αιτητές διατείνονται ότι δεν πρόκειται για προσαγωγή νέας μαρτυρίας διότι ήδη τέθηκε ενώπιον των καθ΄ ων και επομένως είναι μόνο επεξηγηματικής φύσεως, ενισχυτική της ήδη υπάρχουσας μαρτυρίας, ενώ δεν είναι καν τεχνικής φύσης, ο δε προτεινόμενος μάρτυρας δεν θα καταθέσει ως εμπειρογνώμονας, αλλά ως τεχνικός διευθυντής των αιτητών. Ως προς το πρώτο σημείο, αν όντως η προτεινόμενη μαρτυρία δεν είναι νέα, τότε οι αιτητές θα έπρεπε να αρκεστούν στην υφιστάμενη. Στο βαθμό όμως που εμπεριέχει νέα στοιχεία, τότε δεν μπορεί να είναι απλώς επεξηγηματική, αλλά είναι μαρτυρία που θα τείνει να αλλοιώσει το τι η διοίκηση είχε ενώπιον της στον ουσιώδη προς απόφαση χρόνο. Αυτό είναι και το βασικό κριτήριο. Δεν μπορεί να γίνεται λόγος για απλή ενίσχυση της μαρτυρίας διότι από τη στιγμή που θα επιτραπεί να επεξηγηθεί το τι ανεφέρθη στην επιστολή ημερ. 28.4.2009, θα επεκταθεί το ζήτημα αναγκαστικά σε επί μέρους λεπτομέρειες και εξηγήσεις που απλά δεν είχαν τότε τεθεί. Αυτή είναι και η σημασία της προηγούμενης θέσης του Δικαστηρίου ως προς την αμεσότητα που έπρεπε να κινηθούν οι αιτητές. Ως προς το σημείο ότι δεν πρόκειται για τεχνικής φύσεως μαρτυρία, ο ίδιος ο τίτλος της διαψεύδει την εισήγηση των αιτητών, ενώ βεβαίως δεν έχει σημασία αν ο Ανδρέας Σιαμάς θα κατέθετε όχι ως εμπειρογνώμονας, αλλά ως τεχνικός διευθυντής (αν ήταν ποτέ δυνατό ή εφικτό οι δύο αυτές ιδιότητες να διαχωρίζονταν), διότι είναι το περιεχόμενο της έκθεσης και η ουσία της που αποκτά υπόσταση και όχι η ετικέτα. Όπως και αν ήθελαν οι αιτητές να χαρακτηρίσουν την επιδιωκόμενη προς μαρτυρία «έκθεση», η στόχευση τους παραμένει η εκ των υστέρων ανάπτυξη ζητημάτων, και μάλιστα τεχνικής φύσεως, που δεν ήσαν ενώπιον των καθ΄ ων στον ουσιώδη για την προσβαλλόμενη πράξη χρόνο.
Η τεχνική φύση των θεμάτων που επιθυμούν μεταγενέστερα της λήψης της προσβαλλόμενης πράξης να τεθούν ενώπιον του Δικαστηρίου καθιστά την επιδίωξη των αιτητών ακόμη δυσχερέστερη εφόσον το αναθεωρητικό Δικαστήριο παγίως δεν υπεισέρχεται σε τεχνικής φύσεως ζητήματα, η δε κρίση της διοίκησης επ΄ αυτών είναι γενικώς ανέλεγκτη, εκτός αν διαπιστώνεται κακή άσκηση διακριτικής ευχέρειας ή παράβαση των κανόνων χρηστής διοίκησης (Εταιρεία Τάκης Γεωργιάδης Λτδ ν. Δημοκρατίας (1991) 4 Α.Α.Δ. 1142, Pamela Edward Storey v. Δημοκρατίας (2008) 3 Α.Α.Δ. 113 και Λάμπρου ν. Δημοκρατίας (2009) 3 Α.Α.Δ. 79, σελ. 90).
Η απόφαση C-314-06 ημερ. 18.12.2007 του ΔΕΚ, Societe Pipeline Mediteranee et Rhone (SPMR) v. Administration des douaneset droits indirects et Direction nationale du reseignment et des enquets douanieres (DNRED), την οποία μνημονεύουν στην αγόρευση τους οι αιτητές, ως προς τη θέση που λήφθηκε εκεί ότι, «Εναπόκειται στα εθνικά δικαστήρια να εξακριβώσουν αν πληρούνται οι προϋποθέσεις αυτές στην υπόθεση της κύριας δίκης», με αναφορά σε συμβάντα που σχετίζονται με φαινόμενα διάβρωσης μη προβλεπτά στη βάση της τεχνολογικής γνώσης που υφίσταται τη δεδομένη στιγμή, δεν αλλοιώνει τα όσα ήδη λέχθηκαν και ούτε βοηθά ιδιαιτέρως τους αιτητές. Τα εθνικά δικαστήρια λειτουργούν στη βάση του δικαιοδοτικού τους συστήματος και εντός του δικονομικού πλαισίου που καθορίζει τη διαδικασία τους. Σύμφωνα με τον Καν. 18, ενημερώνεται το Τμήμα Τελωνείων από τους αιτητές παρέχοντας λόγους για την απώλεια και με σαφές το βάρος απόδειξης να είναι επί των δικών τους ώμων, ώστε η διαγραφή να γίνει δεκτή από το Διευθυντή, «εφ΄ όσον ικανοποιηθεί ..» στη βάση του Καν. 20, ως προς το τυχαίο του περιστατικού ή της επελθούσας ανωτέρας βίας.
Ούτε η υπόθεση Σάββας Πηλακούτας ν. Δημοκρατίας, υπόθ. αρ. 875/05, ημερ. 9.5.2008, του παρόντος Δικαστηρίου είναι δυνατόν να διασυνδεθεί με τα υπό κρίση γεγονότα. Οι αιτητές επικαλούνται το γεγονός ότι το Δικαστήριο που είχε επιληφθεί της υπόθεσης προηγουμένως (Νικολάου, Δ.), είχε δώσει οδηγίες ως προς την κατάθεση μαρτυρίας για τον περιορισμένο σκοπό της διαπίστωσης επί του εδάφους των δεδομένων (πρόκειτο για διατηρητέα οικοδομή), ώστε να ελεγχόταν κατά πόσο η εικόνα η οποία εμφανιζόταν στο φάκελο της διοίκησης ήταν απαλλαγμένη λάθους ως προς τα πράγματα. Οι ένορκες δηλώσεις όμως που καταχωρήθηκαν ξέφυγαν κατά την άποψη του παρόντος Δικαστηρίου του περιορισμένου αυτού σκοπού, με αποτέλεσμα αίτηση που έγινε από τον εκεί αιτητή για άδεια προς αντεξέταση της ενόρκως δηλούσας από πλευράς της Δημοκρατίας διότι κατ΄ ισχυρισμόν αυτή προέβηκε σε ανεδαφικούς και λανθασμένους ισχυρισμούς, να απορριφθεί, στη βάση της πάγιας νομολογίας ότι το Δικαστήριο δεν διαπιστώνει πρωτογενώς γεγονότα. Ακριβώς, η υπόθεση Πηλακούτα δείχνει τον κίνδυνο που ελλοχεύει σε υποθέσεις του είδους, η μαρτυρία που θα προσαχθεί να δημιουργήσει άλλα προβλήματα με αποτέλεσμα η αναθεωρητική δίκη να μετατραπεί ή να τείνει να μετατραπεί σε κανονική δίκη. Ακόμη και σε θέματα προτεινόμενης εισαγωγής μαρτυρίας προς διαπίστωση του προβαλλόμενου λόγου ύπαρξης πλάνης περί τα πράγματα, το Δικαστήριο διατηρεί διακριτική ευχέρεια ως προς την αποδοχή της, υπό το φως των προαναφερθέντων κριτηρίων (Συμβούλιο Αμπελουργικών Προϊόντων ν. Άννας Θ. Περικλέους (2005) 3 Α.Α.Δ. 619, 625).
Τέλος, το γεγονός ότι υπήρξε εισήγηση από πλευράς της αρμόδιας τελωνειακής λειτουργού και υιοθέτηση αυτής από τον Ανώτερο Τελωνειακό Λειτουργό προς τη Διευθύντρια Τμήματος Τελωνείων (Παράρτημα 8-8Α και 9 στην ένσταση), ότι όντως η απώλεια οφειλόταν σε τυχαίο και απρόβλεπτο γεγονός, δεν είναι του παρόντος. Οι θέσεις αυτές θα συνεξεταστούν κατά την εκδίκαση της ουσίας της προσφυγής και θα συνυπολογισθούν ως προς τη στοιχειοθέτηση της βασικής θέσης των αιτητών περί πλάνης περί τα πράγματα. Αρκεί να λεχθεί στο στάδιο αυτό, ότι η απόφαση εναπόκειτο στη Διευθύντρια Τελωνείων, η οποία ελήφθη μετά από μελέτη όλων των δεδομένων.
Η αίτηση συνεπώς απορρίπτεται, με έξοδα εναντίον των αιτητών και υπέρ των καθ΄ ων όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή στο τέλος της όλης διαδικασίας.
Στ. Ναθαναήλ,
Δ.