ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ANAΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

                                                (Υπόθεση Αρ. 503/2009)

 

 27 Ιανουαρίου, 2011

 

[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

 

ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ,

Αιτητής,

ν.

 

ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ

ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,

Καθ΄ων  η Αίτηση.

 

Ξ. Ευγενίου (κα) για Α. Σ. Αγγελίδη, για τον Αιτητή.

Δ. Νικολάτου (κα), για τους Καθ΄ων η Αίτηση.

 

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.:  Με την παρούσα προσφυγή ο Αιτητής ζητά ακύρωση της απόφασης των Καθ' ων η αίτηση, η οποία δημοσιεύτηκε στις 27.2.2009 στην επίσημη ιστοσελίδα των Καθ' ων η αίτηση, με την οποία συμπεριέλαβαν, κατ' άνιση μεταχείριση, τον Αιτητή στον Πίνακα Διοριστέων Φυσικής Αγωγής στην 174^η θέση της σειράς προτεραιότητας για διορισμό.

 

Τα γεγονότα της υπόθεσης

Ο Αιτητής είναι κάτοχος «Πτυχίου Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού», το οποίο απέκτησε στις 3.3.1992 από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών της Ελλάδας, με βαθμό «Λίαν Καλώς».  Στις 19.6.1992 υπέβαλε αίτηση για εγγραφή στον Πίνακα Διοριστέων Καθηγητών Φυσικής Αγωγής.  Η αίτησή του έγινε αποδεκτή και περιλήφθηκε στον αντίστοιχο Πίνακα Διοριστέων Αυγούστου 1992.  Στον Πίνακα Διοριστέων Καθηγητών Φυσικής Αγωγής του 2009, ο Αιτητής κατατάχθηκε στην 174^η θέση.

 

Ο Αιτητής με την παρούσα προσφυγή του προσβάλλει την απόφαση για την κατάταξη του στην πιο πάνω θέση, προβάλλοντας ως λόγο ακύρωσης την αντισυνταγματικότητα της σχετικής πρόνοιας του Νόμου που αφορά στον τρόπο κατάταξης των υποψηφίων.

 

Η σειρά κατάταξης στον Πίνακα Διοριστέων, γίνεται σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμου του 1969 (Ν. 10/1969), όπως τροποποιήθηκε από τους Νόμους 180/87 και 245/87, στο εξής «ο Νόμος», το άρθρο 28Β του οποίου προβλέπει τα ακόλουθα:-

«28Β. (1) Οι πίνακες διοριστέων συντάσσονται με σειρά προτεραιότητας, η οποία καθορίζεται στα επόμενα εδάφια.

 

(2) Η σειρά προτεραιότητας καθορίζεται πρώτα από το έτος απόκτησης του πρώτου τίτλου σπουδών.

 

(3)               Μεταξύ των υποψηφίων που αναφέρονται στο εδάφιο (2) και οι οποίοι απέκτησαν τον πρώτο τίτλο σπουδών τους το ίδιο έτος η σειρά προτεραιότητας καθορίζεται με βάση τα ακόλουθα κριτήρια:

(α) βαθμός στο βασικό τίτλο, δίπλωμα ή πτυχίο ή σ' άλλα επίσημα αποδεικτικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν το βαθμό αυτό, ανάλογα με την περίπτωση:

(ι) 3 μονάδες για βαθμό άριστα ή ισοδύναμο βαθμό·

(ιι) 2 μονάδες για βαθμό λίαν καλώς ή ισοδύναμο βαθμό·

(ιιι) 1 μονάδα για βαθμό καλώς ή όταν δεν αναγράφεται βαθμός·

(β) πρόσθετα ακαδημαϊκά προσόντα σε θέμα το οποίο είναι συναφές με την εκπαίδευση ή την ειδικότητα του υποψηφίου ή τα καθήκοντα της θέσης:

(ι) 3 μονάδες για διδακτορικό τίτλο επιπέδου Ph.D. ή άλλου ισοδύναμου επιπέδου·

(ιι) 2 μονάδες για μεταπτυχιακό τίτλο επιπέδου Μ.Α, M.Sc. ή άλλου ισοδύναμου επιπέδου·

(ιιι) 1 μονάδα για μεταπτυχιακό δίπλωμα που αποκτήθηκε μετά από φοίτηση διάρκειας τουλάχιστον ενός ακαδημαϊκού έτους.

Νοείται ότι σε περίπτωση υποψηφίου που έχει πέραν του ενός πρόσθετα  ακαδημαϊκά προσόντα μόνο ένα θα λαμβάνεται υπόψη·

(γ) εκπαιδευτική προϋπηρεσία: ½ μονάδα για κάθε σχολικό έτος·

(δ) 1 μονάδα για υπηρεσία στην Εθνική Φρουρά ή τις ένοπλες δυνάμεις κράτους μέλους.

 

(4)   Τα κριτήρια που αναφέρονται στο εδάφιο (3) συνυπολογίζονται μετά την αριθμητική αποτίμηση της καθοριζόμενης βαρύτητας του καθενός σε μονάδες και την πρόσθεση στη συνέχεια των μονάδων κάθε υποψηφίου.  Το σύνολο των μονάδων που έχει ένας υποψήφιος καθορίζει τη σειρά προτεραιότητάς του.

Σε περίπτωση υποψηφίων με τον ίδιο αριθμό μονάδων λαμβάνεται υπόψη η ημερομηνία απόκτησης του πρώτου τίτλου σπουδών, προκειμένου δε περί υποψηφίων που απέκτησαν τον πρώτο τίτλο σπουδών τους την ίδια ημερομηνία λαμβάνεται υπόψη η ημερομηνία υποβολής της αίτησης και σε περίπτωση που η ημερομηνία υποβολής της αίτησης είναι η ίδια λαμβάνεται υπόψη η ημερομηνία γέννησης του υποψηφίου.

 

(5)   Κατά το μήνα Φεβρουάριο κάθε χρόνου η Επιτροπή, εφαρμόζοντας τις σχετικές διατάξεις του Νόμου αυτού, προβαίνει σε αναθεώρηση των πινάκων διοριστέων, όπως επίσης και σε συμπλήρωσή τους με υποψηφίους οι οποίοι με αίτησή τους που υποβάλλεται ως την 31^η Δεκεμβρίου του προηγούμενου χρόνου αποτείνονται για να εγγραφούν σ' αυτούς.

 

(6)   Οι αιτήσεις για εγγραφή στον πίνακα διοριστέων υποβάλλονται στην Επιτροπή πάνω σε έντυπο που καθορίζεται από αυτή και σφραγίζονται με σφραγίδα που φέρει την ημερομηνία λήψης τους.

 

(7)   Η Επιτροπή κατά τη συμπλήρωση των πινάκων διοριστέων σύμφωνα με το εδάφιο (5) ακολουθεί σειρά προτεραιότητας η οποία καθορίζεται με τον ακόλουθο τρόπο:

(α) η σειρά προτεραιότητας καθορίζεται πρώτα από το έτος υποβολής της αίτησης για εγγραφή στους πίνακες διοριστέων·

(β) μεταξύ υποψηφίων που υπέβαλαν την αίτηση για εγγραφή στους πίνακες διοριστέων το ίδιο έτος η σειρά προτεραιότητας καθορίζεται με βάση τα κριτήρια που ορίζονται στο εδάφιο (3) τα οποία συνυπολογίζονται με τον τρόπο που αναφέρεται στο εδάφιο (4).

 

(8) Ένα πρόσωπο για να περιληφθεί και να παραμείνει σε πίνακα διοριστέων, θα πρέπει να κατέχει τα απαιτούμενα από το Νόμο αυτό και το οικείο σχέδιο υπηρεσίας προσόντα για διορισμό.»

 

Με βάση το άρθρο 28Β(5), κατά το μήνα Φεβρουάριο κάθε χρόνου, η Επιτροπή προβαίνει σε αναθεώρηση των Πινάκων Διοριστέων όπως επίσης και συμπλήρωσή τους με νέους υποψηφίους, οι οποίοι υποβάλλουν την αίτησή τους ως την 31/12 του προηγούμενου χρόνου, εφαρμόζοντας τις πιο πάνω διατάξεις του Νόμου.  Σύμφωνα με τα αποφασισθέντα από την Ολομέλεια στην Δημοκρατία ν. Χατζηκυπριανού (2005) 3 ΑΑΔ 171, οι αιτήσεις για εγγραφή στους Πίνακες Διοριστέων, που σύμφωνα με το Νόμο (άρθρο 28Β(5)) υποβάλλονται κάθε χρόνο, αποτελούν διαδικασία που εμπεριέχει ξεχωριστή, κάθε φορά, διοικητική πράξη (βλ. επίσης Ξενοφώντος ν. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 961/04, ημερ. 28.3.2006).  Σύμφωνα με τη νομοθεσία που ίσχυε κατά το 2009, ο όρος «έτος» σημαίνει τη χρονική περίοδο από 1^η Ιανουαρίου μέχρι και την 31^η Δεκεμβρίου κάθε χρόνου.  Ως εκ τούτου, οι αιτητές οι οποίοι υπέβαλαν τις αιτήσεις τους κατά την περίοδο 1992-1993, όπως ο Αιτητής, θεωρούνται ότι εμπίπτουν στο ίδιο έτος, για σκοπούς καθορισμού της σειράς προτεραιότητας στον Πίνακα Διοριστέων. 

 

Με βάση τα πιο πάνω, κατά την αναθεώρηση του Πίνακα Διοριστέων της σχετικής περιόδου που αφορά η προσφυγή, δηλαδή του Πίνακα του 2009, ο Αιτητής περιλήφθηκε στον Πίνακα αρχικά με βάση το έτος υποβολής της αίτησης του (1992) (άρθρο 28Β(5) και (7)).  Στη συνέχεια καθορίστηκε η σειρά προτεραιότητας του ανάμεσα στους υποψηφίους του έτους εκείνου.  Με βάση το άρθρο 28Β(2) η σειρά προτεραιότητάς του, καθορίστηκε πρώτα από το έτος απόκτησης του πρώτου τίτλου σπουδών του (1992) και στη συνέχεια με βάση τα κριτήρια και τις αντίστοιχες μονάδες που καθορίζονται στο άρθρο 28Β(3).  Σύμφωνα με το άρθρο 28Β(4) το σύνολο των μονάδων που αποδόθηκαν στον Αιτητή, καθόρισαν και τη σειρά προτεραιότητας του στο συγκεκριμένο έτος που κατατάχθηκε.   Συγκεκριμένα του παραχωρήθηκαν συνολικά 3.5 μονάδες, ήτοι 2 μονάδες για το βαθμό «Λίαν Καλώς» του πτυχίου του, 1 μονάδα για την υπηρεσία του στην Εθνική Φρουρά και 0.5 μονάδα για την εκπαιδευτική του υπηρεσία σε θέση αντικαταστάτη σε δημόσια σχολεία, με αποτέλεσμα την κατάταξή του στον Πίνακα Διοριστέων του 2009, στην 174^η θέση, ανάμεσα στους υποψήφιους.

 

Το βασικό επιχείρημα του Αιτητή είναι ότι ο τρόπος καθορισμού της σειράς προτεραιότητας παραβιάζει την αρχή της ισότητας και της μη δυσμενούς διάκρισης και ως εκ τούτου είναι αντισυνταγματικός.  Κοινός παρονομαστής των επιχειρημάτων του Αιτητή, είναι ότι οι άρρενες υποψήφιοι λόγω υπηρεσίας στην Εθνική Φρουρά, τυγχάνουν δυσμενούς μεταχείρισης έναντι θηλέων συναδέλφων τους, επειδή ως γυναίκες, δεν υπηρετούν  με υποχρεωτική θητεία στην Εθνική Φρουρά.  Αυτό, κατά την εισήγηση του δικηγόρου του Αιτητή, συνιστά όρο ή κριτήριο που παραβιάζει:- (α) την συνταγματική αρχή που απαγορεύει τη δυσμενή διάκριση μεταξύ των δύο φύλων (Άρθρο 28 του Συντάγματος), (β) την αρχή της ίσης και ομοιόμορφης μεταχείρισης όλων των πολιτών που τελούν υπό τις ίδιες ή παρόμοιες συνθήκες (άρθρο 38 του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(Ι)/99), (γ) την αρχή κατά της άμεσης ή έμμεσης διάκρισης λόγω φύλου, ως προς την πρόσβαση σε απασχόληση ή θέση εργασίας (άρθρα 2 και 8 του περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην Απασχόληση και Επαγγελματική Εκπαίδευση Νόμου του 2002 (Ν. 205(Ι)/02) και (δ) τις αντίστοιχες Κοινοτικές Οδηγίες (76/207/ΕΟΚ και 2006/54/ΕΚ) και τη νομολογία του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων που διασφαλίζουν την ισότητα μεταξύ των δύο φύλων.

 

Ο λόγος ακύρωσης ο οποίος αφορά στην παραβίαση της αρχής της ισότητας, ευσταθεί.

 

Η συνταγματική αρχή της ισότητας συνεπάγεται την ίδια ή ομοιόμορφη μεταχείριση όλων όσων τελούν υπό τις ίδιες συνθήκες.  Το Άρθρο 28 του Συντάγματος δημιουργεί αυτόνομο δικαίωμα ισότητας, το οποίο εξασφαλίζει εναντίον αυθαίρετων διαφοροποιήσεων, χωρίς βέβαια να αποκλείει εύλογες και για το γενικό συμφέρον αναγκαίες διαφοροποιήσεις ή διακρίσεις, που θεμελιώνονται σε αντικειμενική εκτίμηση της ουσιαστικής φύσης των πραγμάτων, ιδιαίτερα όταν οι πραγματικές καταστάσεις διαφέρουν (βλ. Α. Χαραλάμπους κ.α. ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 114/06, ημερ. 13.4.2009, Θεοχαρίδης ν. Δημοκρατίας (1998) 3 ΑΑΔ 63, Ζίζηρου κ.α. ν. Δημοκρατίας (1998) 3 ΑΑΔ 631, Αντωνίου ν. Δημοκρατίας (1997) 3 ΑΑΔ 441 και Δημοκρατία ν. Arakian κ.α. (1972) 3 ΑΑΔ 294).

 

Στην προκειμένη περίπτωση, σύμφωνα με το άρθρο 4(1) του περί Εθνικής Φρουράς Νόμου του 1964 (Ν. 20/64), όπως τροποποιήθηκε, υποχρέωση για στρατιωτική θητεία έχουν όλοι ανεξαίρετα οι πολίτες.  Όμως μετά από γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, ημερ. 3.4.1972, η οποία έλαβε υπόψη και άλλες πρόνοιες του σχετικού Νόμου, η Κυβέρνηση εφάρμοσε τη σχετική πρόνοια μόνο σε άρρενες πολίτες.  Ανεξάρτητα από τη νομιμότητα της πιο πάνω ρύθμισης η οποία εξ όσων αντιλαμβάνομαι δεν αμφισβητήθηκε μέχρι σήμερα, οι άρρενες πολίτες εκπλήρωσαν κατά τον ουσιώδη χρόνο τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις, για 25 μήνες.

 

Έρχομαι τώρα στον περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμο του 1969, ο οποίος προβλέπεται ότι για να διοριστεί κάποιος στην Εκπαιδευτική Υπηρεσία θα πρέπει πρώτα να εγγραφεί στον Πίνακα Διοριστέων, νοουμένου βέβαια ότι πληροί τις προϋποθέσεις.  Σύμφωνα με το άρθρο 28Β του Νόμου, το πρώτο κριτήριο το οποίο καθορίζει και τη σειρά προτεραιότητας, είναι σύμφωνα με το εδάφιο (2) του άρθρου 28Β, το έτος υποβολής της αίτησης για εγγραφή στον Πίνακα.  Στη συνέχεια η σειρά κατάταξης των υποψηφίων του έτους εκείνου γίνεται με βάση το έτος απόκτησης του πρώτου τίτλου σπουδών και τις μονάδες που αποκόμιζε ο κάθε υποψήφιος με βάση το κριτήριο του άρθρου 28Β(3).  Μεταξύ των κριτηρίων συμπεριλαμβάνεται ο βαθμός του πτυχίου, τα πρόσθετα ακαδημαϊκά προσόντα, η εκπαιδευτική προϋπηρεσία και η υπηρεσία στην Εθνική Φρουρά.  Για όλα τα πιο πάνω, παραχωρείται ανάλογα με την περίπτωση, αριθμός μονάδων.  Για την υπηρεσία ενός υποψηφίου στην Εθνική Φρουρά, στην οποία αφορά η παρούσα περίπτωση, παραχωρείται 1 μονάδα.  Το σύνολο των μονάδων καθορίζει και τη σειρά προτεραιότητας του για το συγκεκριμένο έτος.

 

Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσον η μια μονάδα που παραχωρείται στους άνδρες υποψηφίους για υπηρεσία στην Εθνική Φρουρά, προφανώς ως αντιστάθμισμα για την εκ των πραγμάτων καθυστερημένη απόκτηση του τίτλου σπουδών τους και κατά συνέπεια την καθυστέρηση στην υποβολή της αίτησης για εγγραφή, αφήνει κατάλοιπο ανισότητας.  Η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι θετική. 

 

Πρωταρχικό κριτήριο για την κατάταξη κάθε υποψηφίου είναι ο χρόνος υποβολής της αίτησης και στη συνέχεια ο χρόνος απόκτησης του πρώτου τίτλου σπουδών.  Από τη στιγμή που οι άνδρες υποψήφιοι καθυστερούν κατά δύο χρόνια, λόγω της υποχρεωτικής υπηρεσίας τους στην Εθνική Φρουρά, να αποκτήσουν τον πρώτο τίτλο σπουδών τους, αναπόφευκτα καθυστερούν κατά δύο χρόνια να υποβάλουν αίτηση για εγγραφή στον Πίνακα με αποτέλεσμα να κατατάσσονται σε χρόνο που είναι 2 χρόνια μετά από αυτό, στον οποίο κατατάχθηκαν οι γυναίκες υποψήφιοι που εισήχθησαν κατά το ίδιο έτος στην ανώτατη εκπαίδευση αλλά δεν υπηρέτησαν στην Εθνική Φρουρά.  Το γεγονός ότι δίδεται στους άνδρες υποψηφίους μια μονάδα λόγω υπηρεσίας στην Εθνική Φρουρά, προς αντιστάθμιση της μειονεκτικής τους θέσης, δεν είναι κατά την άποψή μου αρκετό για να εξαλείψει την ουσιαστική ανισότητα που δημιουργείται κατά την εγγραφή τους στον Κατάλογο.  Για παράδειγμα η γυναίκα υποψήφια που αποφοίτησε από το λύκειο το 2007, μετά την περάτωση τριετούς κύκλου σπουδών θα εγγραφεί στον Πίνακα Διοριστέων το 2010, ενώ ο άνδρας υποψήφιος ο οποίος θα υπηρετήσει και στην Εθνική Φρουρά, θα αποκτήσει το πτυχίο του το 2012, οπότε και θα αιτηθεί εγγραφή στον σχετικό Πίνακα Διοριστέων για το έτος 2012.  Όπως έχω εξηγήσει, η μια μονάδα που δίδεται στον άνδρα υποψήφιο, θα βοηθήσει στο να βελτιώσει τη θέση του ανάμεσα στους υποψηφίους που καταχωρίστηκαν στον Πίνακα για το έτος 2012.  Ως εκ τούτου δημιουργείται καθυστέρηση 2 χρόνων σε σχέση με τις αντίστοιχες υποψήφιες γυναίκες, οι οποίες καταχωρίστηκαν στον Πίνακα υποψηφίων για το 2010.  Αυτή η προφανής ανισότητα αναπόδραστα επηρεάζει δυσμενώς όχι μόνο το χρόνο διορισμού των ανδρών υποψηφίων αλλά και όλα τα ωφελήματα που ακολουθούν ένα εκπαιδευτικό κατά τη διάρκεια της καριέρας του, όπως η διάρκεια της υπηρεσίας για σκοπούς προαγωγής (κριτήριο αρχαιότητας) με μισθολογικά ωφελήματα ως αποτέλεσμα χρονικά μεγαλύτερης υπηρεσίας, μεταθέσεις κ.α..  Η Επίτροπος Διοίκησης στην Έκθεση της ημερ. 30.11.2005, η οποία επισυνάπτεται στην αγόρευση του Αιτητή, επισημαίνει εύστοχα και άλλες μορφές ανισότητας που δημιουργεί ο Πίνακας Διοριστέων, καθώς και προβλήματα στο ισχύον σύστημα διορισμού, τα οποία όμως για σκοπούς της παρούσας απόφασης, δεν χρειάζεται να μας απασχολήσουν, εφόσον αφορούν στην έκταση της ανισότητας που δημιουργείται και όχι στην ύπαρξή της αυτή καθ' αυτή.

 

Δεν συμφωνώ με την ευπαίδευτη συνήγορο για τους καθ' ων η αίτηση ότι στην παρούσα περίπτωση το Δικαστήριο δεν έχει δικαιοδοσία να επιληφθεί των επίδικων θεμάτων.  Κατά την άποψή μου, τα αποφασισθέντα στην υπόθεση Dias United Publishing Co Ltd v. Δημοκρατίας (1996) 3 ΑΑΔ 550, δεν τυγχάνουν εφαρμογής εφόσον στην παρούσα περίπτωση δεν διαπιστώνεται νομοθετικό κενό, ούτε επιχειρείται αναμόρφωση του Νόμου, αλλά διαπιστώνεται σαφής παραβίαση της συνταγματικά κατοχυρωμένης αρχής της ισότητας των δύο φύλων και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στην απασχόληση.

 

Είναι φανερό από τα πιο πάνω, ότι οι πρόνοιες του άρθρου 28Β του νόμου δεν διασφαλίζουν επαρκώς την αρχή της ισότητας για άνδρες υποψηφίους για διορισμό στην Εκπαιδευτική Υπηρεσία, αλλά δημιουργούν εμμέσως αδικαιολόγητη διάκριση εις βάρος των ανδρών υποψηφίων.  Οι σχετικές διατάξεις παραβιάζουν τις πρόνοιες του Άρθρου 28 του Συντάγματος, καθώς επίσης και τις πρόνοιες του άρθρου 38 του Νόμου 158(Ι)/99 και των άρθρων 2 και 8 του Νόμου 205(Ι)/02.

Η προσφυγή επιτυγχάνει με €1300 έξοδα πλέον ΦΠΑ.  Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται δυνάμει του Άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος.  

 

 

 

 

 (Υπ.) Γ. Ερωτοκρίτου, Δ.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

/ΕΠς

---

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο