|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1494/2008)
5 Οκτωβρίου, 2010
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/ΣΤΗΣ]
ΕΥΑΝΘΙΑ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ,
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,
Καθ΄ ης η αίτηση.
_ _ _ _ _ _
Ι. Νικολάου, για την Αιτήτρια.
Ε. Συμεωνίδου, για την Καθ΄ ης η αίτηση.
_ _ _ _ _ _
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: H αιτήτρια, καθηγήτρια Φιλολογικών, αξιώνει με την παρούσα προσφυγή την ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (στο εξής ΕΕΥ) ημερ. 18.6.08 με την οποία της επιβλήθηκε η ποινή της απόλυσης από 1.7.08, κατόπιν πειθαρχικής ακροαματικής διαδικασίας.
Συνοπτικά τα γεγονότα έχουν ως εξής: Στις 24.4.07 η Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού διαβίβασε στην ΕΕΥ κατηγορητήριο που περιλάμβανε πέντε πειθαρχικές κατηγορίες εναντίον της αιτήτριας, όπως διατυπώθηκαν από το Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας. Οι τέσσερις πρώτες, αφορούσαν στο πειθαρχικό παράπτωμα του άρθρου 48(1)(δ) του περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμου του 1969 (εφεξής «ο Νόμος») όπως τροποποιήθηκε, ήτοι:
«Ενέργεια ή συμπεριφορά κατά τρόπον ο οποίος δυνατόν να δυσφημήσει την εκπαιδευτική υπηρεσία γενικώς ή την θέσιν αυτού ειδικώς, ή ο οποίος δυνατόν να τείνει εις κλονισμόν της εμπιστοσύνης του κοινού εις την εκπαιδευτικήν υπηρεσία κατά παράβαση του άρθρου 48(1)(δ) του περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμου του 1969 όπως τροποποιήθηκε.»
Η πέμπτη κατηγορία διατυπωνόταν ως εξής:
«Παρέλειψες να εκτελέσεις πιστώς και ανελλιπώς τα καθήκοντα σου κατά παράβαση του άρθρου 48(1)(β) του περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμου του 1969 όπως τροποποιήθηκε.»
Η διαδικασία ξεκίνησε στις 14.5.07 όπου η ΕΕΥ αποφάσισε να καλέσει την αιτήτρια να προσέλθει ενώπιον της στις 23.5.07, για ακρόαση των πειθαρχικών κατηγοριών εναντίον της. Η αιτήτρια δεν προσήλθε στην εν λόγω συνεδρία για λόγους υγείας και η υπόθεση αναβλήθηκε στις 14.6.07, όπου της απαγγέλθηκαν οι κατηγορίες τις οποίες η αιτήτρια δεν παραδέχθηκε. Η ακρόαση συνεχίστηκε στις 18.10.07 όπου δόθηκε εκ νέου αναβολή για τις 13.12.07 λόγω υποχρεώσεων του δικηγόρου της αιτήτριας και άδειας ασθενείας της ίδιας. Από τις 13.12.07 δόθηκαν ακόμη δυο αναβολές, στις 31.1.08 και 14.2.08 πάλιν για λόγους ασθενείας της αιτήτριας που προσκόμιζε σχετικά ιατρικά πιστοποιητικά. Στην τελευταία αυτή συνεδρία η ΕΕΥ αποδέχθηκε αίτημα της κατηγορούσας αρχής για τροποποίηση των κατηγοριών 3 και 4 (λεπτομέρειες πειθαρχικών παραπτωμάτων). Γνωστοποίησε επίσης στην αιτήτρια με επιστολή ημερ. 1.2.08 την απόφαση της ότι η αναβολή της ακρόασης της υπόθεσης για τις 14.2.08 ήταν η τελευταία και ότι αν δεν παρουσιαζόταν κατά την εν λόγω ημερομηνία τότε η Επιτροπή θα προχωρούσε, χωρίς άλλη ειδοποίηση, στη συνέχιση και ακρόαση της υπόθεσης στην απουσία της.
Η ΕΕY στη συνεδρία ημερ. 14.2.08 αποδέχθηκε το αίτημα αναβολής που πρόβαλε ο νέος δικηγόρος της αιτήτριας προκειμένου να του δοθεί χρόνος να μελετήσει την υπόθεση ώστε να μπορέσει να υπερασπιστεί την πελάτιδα του. Στις 7.3.08 συνεχίσθηκε, στην απουσία της αιτήτριας, η ακρόαση της υπόθεσης με την κατάθεση των πρώτων μαρτύρων κατηγορίας. Απούσα ήταν η αιτήτρια και στις 19.3.08 όπου συνεχίστηκε η κατάθεση των υπολοίπων μαρτύρων κατηγορίας. Συνεπώς η ακρόαση της υπόθεσης ολοκληρώθηκε στην απουσία της αιτήτριας και η δικηγόρος της κατηγορούσας αρχής υπέβαλε τη γραπτή της αγόρευση στην ΕΕΥ στις 23.4.08. Ενώ η ΕΕΥ μελετούσε την απόφαση που επιφύλαξε, οι νέοι δικηγόροι της αιτήτριας με επιστολές τους ημερ. 17.4.08 και 16.5.08 ζήτησαν συνάντηση με την Επιτροπή προκειμένου να ακουστούν οι απόψεις της πελάτιδας τους σχετικά με την πειθαρχική της υπόθεση, προτού εκδοθεί η τελική απόφαση Το αίτημα της αιτήτριας εξετάστηκε σε συνάρτηση με το ιστορικό των αλλεπάλληλων απουσιών της από την εκδίκαση της υπόθεσης και απορρίφθηκε με το εξής σκεπτικό, όπως καταγράφεται στην επιστολή ημερ. 6.6.08 προς τους δικηγόρους της.
«(ε) Η κατάθεση των μαρτύρων κατηγορίας συνεχίστηκε και ολοκληρώθηκε στις 19.3.2008 στην απουσία και πάλιν της κας Γρηγορίου. Με την ολοκλήρωση της κατάθεσης των μαρτύρων κατηγορίας και δεδομένου ότι η κα Γρηγορίου επέλεξε να μην παρευρίσκεται στη διαδικασία, η Επιτροπή έδωσε στη δικηγόρο της Νομικής Υπηρεσίας, η οποία εκπροσωπούσε την κατηγορούσα αρχή, προθεσμία μέχρι τις 23.4.2008 για να υποβάλει τη γραπτή της αγόρευση. Η δικηγόρος της Νομικής Υπηρεσίας πράγματι υπέβαλε τη γραπτή της αγόρευση μέσα στην προθεσμία που τέθηκε.»
Στη συνέχεια η ΕΕΥ αφού αξιολόγησε όλα τα ενώπιον τα στοιχεία και τη μαρτυρία, βρήκε την αιτήτρια ένοχη σε όλες τις κατηγορίες και της επέβαλε την ποινή της απόλυσης από 1.7.08. Το καταληκτικό απόσπασμα της προσβαλλόμενης απόφασης έχει ως εξής:
«Δεδομένου ότι η καθ΄ ης η δίωξη επέλεξε να μην παρευρίσκεται στην ακροαματική διαδικασία, η Επιτροπή έκρινε ότι δεν ενδείκνυτο να την καλέσει σε απολογία. Γι΄ αυτό, η Επιτροπή προχώρησε στην επιβολή ποινής στην καθ΄ ης η δίωξη. Θεωρώντας ότι τα αδικήματα που διέπραξε είναι πολύ σοβαρά, η Επιτροπή έκρινε ότι υπό τις περιστάσεις η αρμόζουσα ποινή που δικαιολογείται να επιβληθεί στην καθ΄ ης η δίωξη είναι η ποινή της απόλυσης. Γι΄ αυτό της επιβάλλει την ποινή της απόλυσης από την 1.7.2008. Συνεπακόλουθα της ποινής αυτής, η Επιτροπή αποφάσισε να διαγράψει την καθ΄ ης η δίωξη από τον πίνακα διοριστέων καθηγητών Φιλολογικών στον οποίο είναι εγγεγραμμένη.»
Προηγείται η εξέταση του ισχυρισμού της αιτήτριας που αφορά στην κακή σύνθεση της ΕΕΥ, που για τους λόγους που θα εξηγήσω ευσταθεί. Στην πρώτη συνεδρία της ημερ. 14.05.07 η οποία ήταν προκαταρκτική, απουσίαζε το μέλος Σούλα Ζαβού, λόγω άλλων υπηρεσιακών υποχρεώσεων. Σε όλες τις επόμενες συνεδρίες στις οποίες ξεκίνησε και εξελίχθηκε η ακρόαση της υπόθεσης, συμπεριλαμβανομένης και της τελευταίας ημερ. 18.6.08 κατά την οποια εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, η Κα Ζαβού ενώ αναγράφεται στους παρόντες ως μέλος, διευκρινίζεται με υποσημείωση ότι «δεν έλαβε μέρος στο πιο κάτω θέμα, λόγω άλλων υπηρεσιακών υποχρεώσεων». Μόνο στη συνεδρία ημερ.13.12.07 το συγκεκριμένο μέλος απουσίαζε λόγω άδειας ανάπαυσης.
Η αιτήτρια θεωρεί ότι η αποχή του συγκεκριμένου μέλους από 10 διαδοχικές συνεδρίες συζήτησης της πειθαρχικής υπόθεσης παρόλο που παρευρίσκετο σε όλες, οφειλόταν στην πεπλανημένη προσπάθεια της Επιτροπής να διασώσει την διαδικασία, δηλαδή το ενιαίο της σύνθεσης υπό το πρίσμα του άρθρου 22 του Ν. 158(Ι)/99. Σύμφωνα με τις πρόνοιες του συγκεκριμένου άρθρου και τη νομολογία, (βλ. Μ. Στυλιανού κ.α. ν. ΡΙΚ (2007) 3 ΑΑΔ 308, Κώστας Κόρτας κ.α. ν. ΡΙΚ (2007) 3 ΑΑΔ 67), η αλλαγή στη σύνθεση της Επιτροπής με τη συμμετοχή της κας Ζαβού, η οποία ενώ απουσίαζε στην πρώτη συνεδρία, ήταν παρούσα στις επόμενες, θα ήταν απολύτως έγκυρη εφόσον απλά ενημερωνόταν σχετικά με το περιεχόμενο της πρώτης συνεδρίας, η οποία εξάλλου ήταν προκαταρκτική. Αντ' αυτού, ενώ η κα Ζαβού ήταν συνεχώς παρούσα, όχι μόνο δεν ενημερώθηκε, αλλά ούτε συμμετείχε στη συζήτηση του θέματος. Δεν μπορώ να αντιληφθώ σε τι αποσκοπούσε η μη συμμετοχή της κας Ζαβού στη συζήτηση θέματος μιας συνεδρίας, παρά την ταυτόχρονη παρουσία της. Μόνο η απουσία της θα μπορούσε να δικαιολογηθεί με την καταγραφείσα αιτιολογία «των άλλων υπηρεσιακών υποχρεώσεων». Σε κάθε περίπτωση η παρουσία της κας Ζαβού στις συνεδρίες της Επιτροπής και η παράλειψη αποχώρησης της αφού δεν επρόκειτο να λάβει μέρος στη διαδικασία, καθιστά δίχως άλλο τρωτή τη σύνθεση της βάσει του άρθρου 22 (N. 158(1)/99).
Παρά την πιο πάνω κατάληξη, θεωρώ σκόπιμο να ασχοληθώ μόνο ακροθιγώς με το λόγο ακύρωσης που πρόβαλε η αιτήτρια σχετικά με την παραβίαση της αρχής της φυσικής δικαιοσύνης λόγω της αποστέρησης του δικαιώματος ακρόασης τόσο πριν από την διαπίστωση της ενοχής όσο και πριν την επιβολή ποινής.
Ο Σπηλιωτόπουλος, στο Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου, 6η έκδοση (1993), αναφέρει στη σελ. 159:
"Το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης συνίσταται στη δυνατότητα του διοικουμένου, πριν από την έκδοση δυσμενούς γι΄αυτόν διοικητικής πράξης, να διατυπώσει τις απόψεις του, ύστερα από σχετική κλήση του από το διοικητικό όργανο. Το δικαίωμα αυτό είχε καθιερωθεί από γενική αρχή του διοικητικού δικαίου (ΣΕ 1009, 3034/1972). Ήδη προβλέπεται από το άρθρο 20 §2 του Συντάγματος και πρέπει να παρέχεται στον διοικούμενο σε όλα τα στάδια της διοικητικής διαδικασίας ακόμη και αν δεν προβλέπεται ρητά από τις σχετικές διατάξεις (ΣΕ 657/1976)."(Η υπογράμμιση δική μου)
Το δικαίωμα ακρόασης ατόμου που αντιμετωπίζει πειθαρχική δίκη, όχι μόνο αναφορικά με την ενοχή του, αλλά και ως προς την ποινή που πρόκειται να του επιβληθεί πρέπει να θεωρείται κατοχυρωμένο. (Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου ν. Ανδρέα Κοντεμενιώτη 2003 (3) ΑΑΔ 52, 57, Αντέννα TV Λτδ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, Υποθ. 1352/2000, 20.7.01)
Το συγκεκριμένο δικαίωμα δεν κατοχυρώνεται μόνο από το άρθρο 43 του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου Ν. 158(Ι)/99, αλλά στην προκειμένη υπόθεση και από το άρθρο 72(7) του Νόμου που προνοεί:
«(7) Στον εκπαιδευτικό λειτουργό που διώκεται πειθαρχικά παρέχεται η ευκαιρία να ακουστεί τόσο πριν τη διαπίστωση της ενοχής όσο και πριν από την επιβολή της ποινής.»
Σχετικό επίσης είναι και το Μέρος ΙΙΙ του Δευτέρου Πίνακα, παρ.6 , όπου η σχετική διάταξη προνοεί:
«Η Επιτροπή δια της αποφάσεως αυτής δύναται είτε να εύρη τον εκπαιδευτικόν λειτουργόν ένοχον πάντων ή οιουδήποτε των αδικημάτων, διά τα οποία κατηγορείται, και επιβάλλη εις αυτόν οιανδήποτε των πειθαρχικών ποινών την οποίαν αι περιστάσεις της υποθέσεως θα εδικαιολόγουν, αφού προηγουμένως τον ακούσει ως προς την επιμέτρηση της ποινής ή να απαλλάξη τον εκπαιδευτικόν λειτουργόν της κατηγορίας.»
Ενόψει των πιο πάνω, καθίσταται φανερό ότι το δικαίωμα ακρόασης υφίσταται και στα δυο στάδια της πειθαρχικής διαδικασίας δηλαδή, τόσο πριν την διαπίστωση ενοχής όσο και κατά την επιβολή της ποινής. Τα πρακτικά αποδεικνύουν ότι η πειθαρχική διαδικασία μέχρι το στάδιο διαπίστωσης της ενοχής υπήρξε διεξοδική και άμεμπτη. Στην αιτήτρια δόθηκε η ευκαιρία άσκησης όλων των δικαιωμάτων που της παρέχουν όλες οι σχετικές νομοθετικές και συνταγματικές διατάξεις, τα οποία η ίδια απεμπόλησε. Ωστόσο, φαίνεται πως δεν είχαν τηρηθεί τα δέοντα κατά το δεύτερο στάδιο της επιβολής της ποινής.
Ενόψει της διαπίστωσης περί πάσχουσας σύνθεσης του Οργάνου που εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση, θεωρώ καλύτερο να μην επεκταθώ περισσότερο σε ό,τι αφορά στο τελευταίο θέμα για το οποίο ακροθιγώς εξέφρασα άποψη.
Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται λόγω κακής σύνθεσης του Οργάνου που την εξέδωσε. Υπέρ της αιτήτριας επιδικάζονται €1200 έξοδα πλέον ΦΠΑ αν υπάρχει.
Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.
ΣΦ.