|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 452/2008)
13 Σεπτεμβρίου, 2010
[ΝΙΚΟΛΑЇΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. ΠΑΤΗΡ ΜΙΧΑΗΛ ΙΩΑΝΝΟΥ,
2. ΠΑΤΗΡ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΖΗΝΩΝΟΣ,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ ΤΟΥ
ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
Καθ΄ων η αίτηση.
_______________
Χρ. Πουργουρίδης, για τους Αιτητές.
Ρ. Παπαέτη-Χατζηκώστα (κα), Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ, Δ.: Στις 13.11.2002 ο τότε Μητροπολίτης Κιτίου και ΄Εξαρχος πάσης Κύπρου της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών (κοινώς γνωστής ως Παλαιοημερολογίτες), κ. Επιφάνιος, με επιστολή του προς τον Υπουργό Οικονομικών ζήτησε την καταβολή του μηνιαίου επιδόματος που το Υπουργικό Συμβούλιο με την απόφασή του υπ΄ αρ. 10.720, ημερομηνίας 11.2.1971, είχε εγκρίνει για επιχορήγηση της μισθοδοσίας του εφημεριακού κλήρου της υπαίθρου. Στις 22.7.1998 είχε αποφασιστεί από το Υπουργικό Συμβούλιο η επέκταση της επιχορήγησης και στη μισθοδοσία των ιερέων των τριών θρησκευτικών ομάδων (Μαρωνιτών, Λατίνων και Αρμενίων) που βρίσκονται στην Κύπρο.
Το αίτημα του Μητροπολίτη Κιτίου των Παλαιοημερολογιτών ικανοποιήθηκε με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου υπ΄ αρ. 57.318, ημερομηνίας 6.2.2003.
Σύμφωνα με την κρατούσα πρακτική, κάθε μήνα αποστέλλεται από το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας στις Μητροπόλεις κατάλογος με τις πληρωμές, για έλεγχο και πιστοποίηση της ορθότητάς τους. Ο κατάλογος για τους ιερείς της εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών (στο εξής «Γ.Ο.Χ.»), αποστελλόταν στον Αγρό, στη διεύθυνση της οικίας του πατέρα Αγαθοκλή Παπαδόπουλου, το όνομα του οποίου αναφερόταν στην επιστολή του Μητροπολίτη κ. Επιφανίου ημερομηνίας 13.11.2002.
Μετά την εκλογή του Επισκόπου Σεβαστιανού Σταύρου ως Μητροπολίτη Κιτίου και Εξάρχου της εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών, ζητήθηκε τηλεφωνικώς από το Γενικό Λογιστήριο όπως οι καταστάσεις αποστέλλονται στη Μητρόπολη. Το Γενικό Λογιστήριο συμμορφώθηκε.
Στις 14.9.2007 ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός με επιστολή του προς το Γενικό Λογιστήριο πληροφορούσε ότι μετά από έλεγχο της κατάστασης που είχε αποσταλεί για το μήνα Αύγουστο του 2007, ο αιτητής 1 και ο ιεροδιάκονος Ιερεμίας Ανδρέου δεν εξυπηρετούσαν ενορίες της υπαίθρου.
Ακολούθησε επιστολή τεσσάρων ιερέων, ημερομηνίας 27.9.2007, με την οποία το Γενικό Λογιστήριο πληροφορείτο ότι οι ιερείς αυτοί δεν αναγνώριζαν τον Μητροπολίτη Σεβαστιανό ως τον Μητροπολίτη τους, γιατί είχε χειροτονηθεί παρανόμως στην αλλοδαπή, χωρίς να πάρει τη ψήφο του λαού και του κλήρου. Παρακαλούσαν, ωσαύτως, όπως ο μηνιαίος κατάλογος πληρωμών με τα ονόματά τους αποστέλλεται στον Πατέρα Αγαθοκλή Παπαδόπουλο, στον Αγρό. Παράλληλα ο πατήρ Παπαδόπουλος με επιστολή προς το Υπουργείο Οικονομικών, ημερομηνίας 10.10.2007, πιστοποίησε ότι τόσο ο αιτητής 1, όσο και ο ιεροδιάκονος Ιερεμίας Ανδρέου συνέχιζαν να λειτουργούν.
Το Γενικό Λογιστήριο απευθύνθηκε προς το Μητροπολίτη Κιτίου και ΄Εξαρχο των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών πάσης Κύπρου, στις 15.10.2007, επισυνάπτοντας την επιστολή των τεσσάρων ιερέων, όσο και την πιστοποίηση του πατέρα Αγαθοκλή Παπαδόπουλου ημερομηνίας 10.10.2007, ζητώντας τις απόψεις του.
Με επιστολή του ημερομηνίας 9/22 Νοεμβρίου 2007, ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός πληροφορούσε τον καθ΄ ου η αίτηση ότι είναι ο μοναδικός ΄Εξαρχος όλων των Παλαιοημερολογιτών Κύπρου και μόνο η υπογραφή του δεσμεύει την εκκλησία τους. Ως εκ τούτου κανένας δεν έχει δικαίωμα να εκδίδει πιστοποιητικά ή να έρχεται σε επαφή με τις αρχές του τόπου χωρίς τη δική του έγκριση.
Το Γενικό Λογιστήριο συνέχισε να καταβάλλει το ποσό της κρατικής αρωγής στους αιτητές, μέχρι και το Δεκέμβριο του 2007. Στις 11.1.2008, ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός με επιστολή του προς το Γενικό Λογιστήριο, κοινοποίησε εκ μέρους της Ιεράς Συνόδου την καθαίρεση των ιερέων αιτητών, επισυνάπτοντας και αντίγραφα των πράξεων/αποφάσεων της καθαίρεσής τους.
Ο δικηγόρος των αιτητών στην επιστολή του προς τον καθ΄ ου η αίτηση ημερομηνίας 4.2.2008, ενημέρωσε ότι οι αιτητές δεν αναγνωρίζουν τον Αρχιμανδρίτη Σεβαστιανό ως Μητροπολίτη τους, ούτε και τις πράξεις καθαίρεσής τους, πληροφορούσαν δε ότι συνεχίζουν να λειτουργούν σε ναούς της υπαίθρου. Παρατηρούσαν ωσαύτως ότι το Γενικό Λογιστήριο με την ενέργειά του να σταματήσει την καταβολή του ποσού της κρατικής αρωγής τους, αναγνωρίζει τον Αρχιμανδρίτη Σεβαστιανό ως Επίσκοπο. Τελικά αξίωναν όπως προστεθούν αμέσως τα ονόματά τους στον κατάλογο.
Μετά τη λήψη της επιστολής του δικηγόρου των αιτητών και ύστερα από σχετικό αίτημα του καθ΄ ου η αίτηση προς τη Μητρόπολη των Γ.Ο.Χ., αποστάληκε το καταστατικό της εκκλησίας των Γ.Ο.Χ μαζί με επιστολές και εγκυκλίους. Μεταξύ των αποσταλέντων ήταν και εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου της Αυτοκεφάλου Ορθοδόξου Εκκλησίας Πατρώων Παραδόσεων Γ.Ο.Χ. Κύπρου ημερομηνίας 15.5.2007, με την οποία ανακοινωνόταν η ανάδειξη του κ. Σεβαστιανού ως Μητροπολίτη της Ιεράς Μητρόπολης Κιτίου Γ.Ο.Χ.
Ο καθ΄ου η αίτηση, αφού μελέτησε το καταστατικό της εκκλησίας των Γ.Ο.Χ., όσο και τα άλλα στοιχεία που είχαν αποσταλεί από τη Μητρόπολη Κιτίου Γ.Ο.Χ., στις 27.2.2008, απάντησε στο δικηγόρο των αιτητών ότι εφ΄ όσον το θέμα βρισκόταν ενώπιον της δικαιοσύνης θα ανέμενε την απόφαση του δικαστηρίου για να αποφασίσει, τυχόν δε οφειλόμενα στους αιτητές ποσά θα καταβάλλονταν αναδρομικά.
Με την παρούσα προσφυγή οι δύο αιτητές αξιώνουν ακύρωση της απόφασης του καθ΄ου η αίτηση ημερ. 27.2.2008 με την οποία αποφασίστηκε όπως μη καταβάλλεται από την 1.1.2008 σ΄ αυτούς η κρατική αρωγή που καταβάλλεται στους κληρικούς που ιερουργούν σε ναούς της υπαίθρου.
Με μια πολυσέλιδη και κάπως αόριστη γραπτή αγόρευση, ο ευπαίδευτος δικηγόρος των αιτητών προσπάθησε να αποδείξει ότι η εκλογή του κ. Σεβαστιανού στην έδρα του Μητροπολίτη Κιτίου Γ.Ο.Χ., στη μόνη έδρα την οποία η εκκλησία των Παλαιοημερολογιτών κατέχει στην Κύπρο, είναι παράνομη. Υποστηρίζει ότι πριν ληφθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, ο καθ΄ ου η αίτηση όφειλε να εξετάσει το νομικό καθεστώς της εν Κύπρω εκκλησίας των Παλαιοημερολογιτών, να ζητήσει τις απόψεις των αιτητών και να ερευνήσει κατά πόσο η κατ΄ ισχυρισμόν καθαίρεση ήταν έγκυρη και ισχυρή.
Ο καθ΄ ου η αίτηση, σύμφωνα πάντα με τους αιτητές, θα έπρεπε να προβεί σε πλήρη έρευνα και να διακριβώσει κατά πόσο οι αιτητές έπαψαν να λειτουργούν στις εκκλησίες μετά την κατ΄ ισχυρισμό καθαίρεσή τους, ενώ θα έπρεπε επίσης να ερευνήσει κατά πόσο η χειροτονία του κ. Σεβαστιανού σε Επίσκοπο και η εκλογή του σε Μητροπολίτη Κιτίου έγιναν σύμφωνα με το καταστατικό της εν Κύπρω εκκλησίας των Παλαιοημερολογιτών.
Πριν ασχοληθώ με την ουσία της υπόθεσης θα πρέπει να εξετάσω την ένσταση του καθ΄ου η αίτηση ο οποίος υποστηρίζει ότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν μπορεί να εξεταστεί δυνάμει του ΄Αρθρου 146 του Συντάγματος, καθότι δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη, αλλά πράξη πληροφοριακού χαρακτήρα ή πράξη εκτέλεσης.
Πράξη για να θεωρηθεί εκτελεστή θα πρέπει να είναι πράξη με την οποία αφ΄ ενός δηλώνεται η βούληση της διοίκησης πάνω σε συγκεκριμένο θέμα και αφ΄ ετέρου αποσκοπεί στην παραγωγή εννόμου αποτελέσματος έναντι των διοικουμένων, το οποίο συνίσταται στη δημιουργία, τροποποίηση ή κατάλυση νομικής κατάστασης. Μόνο πράξεις επαγόμενες έννομες συνέπειες, αφ΄ εαυτών καθοριστικές των δικαιωμάτων ή υποχρεώσεων του διοικούμενου, ενέχουν τα χαρακτηριστικά εκτελεστής διοικητικής πράξης ή απόφασης και υπόκεινται σε αναθεώρηση προς έλεγχο της νομιμότητάς τους (βλέπε μεταξύ άλλων Συντεχνία Επιστημονικού Προσωπικού Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου ν. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (1999) 3 Α.Α.Δ. 212).
Αντιθέτως, πράξη πληροφοριακού χαρακτήρα, όπως για παράδειγμα πράξη που πληροφορεί τον αιτητή για μία κατάσταση πραγμάτων ή για τις πρόνοιες ενός νόμου ή πράξη στην οποία εκφράζεται η πρόθεση και όχι η βούληση της διοίκησης δεν είναι εκτελεστή (Γεναγρίτης ν. Δημοκρατίας (2001) 3Β Α.Α.Δ. 1029 και Αλεξάνδρου κ.α. ν. Δημοκρατίας (2008) 3 Α.Α.Δ. 196).
Η ένσταση θα πρέπει να απορριφθεί. Από το λεκτικό της αιτούμενης θεραπείας, αλλά και από τα γεγονότα που βρίσκονται ενώπιόν μου είναι φανερό ότι αυτό που προσβάλλεται με την προσφυγή είναι η απόφαση του καθ΄ ου η αίτηση να μην καταβάλλεται από την 1.1.2008 στους αιτητές η κρατική αρωγή προς κληρικούς που ιερουργούν σε ναούς της υπαίθρου. Η συγκεκριμένη πράξη δεν είναι πληροφοριακού χαρακτήρα. Σαφώς η απόφαση του καθ΄ ου η αίτηση αποσκοπεί στην παραγωγή εννόμου αποτελέσματος αφού τροποποιεί την υφιστάμενη νομική κατάσταση. Ούτε για πράξη εκτέλεσης πρόκειται, όπως επίσης υποστηρίζει η ευπαίδευτος συνήγορος του καθ΄ ου η αίτηση, αφού δεν πρόκειται για πράξη η οποία λαμβάνει χώρα μετά την έκδοση εκτελεστής διοικητικής πράξης και με την οποία αποβλέπει η διοίκηση στην εκτέλεσή της.
Οι αιτητές υποστηρίζουν ότι ο καθ΄ου η αίτηση παρέλειψε να προβεί σε δέουσα έρευνα για να διαπιστώσει τα όσα επικαλούνται σε σχέση με τη νόμιμη ή μη υπόσταση του Μητροπολίτη Κιτίου της εκκλησίας των Γ.Ο.Χ. κ. Σεβαστιανού. Προβαίνουν σε πολλούς και διάφορους ισχυρισμούς οι οποίοι είτε είναι ατεκμηρίωτοι, είτε δεν μπορούν εύκολα να αποδειχθούν. Ο καθ΄ ου η αίτηση ήταν σε επικοινωνία με τον Μητροπολίτη Κιτίου της εκκλησίας των Γ.Ο.Χ. αναφορικά με το θέμα καταβολής επιδομάτων, εφ΄ όσον η καταβολή της εν λόγω χορηγίας ήταν αποτέλεσμα έγκρισης δικού του αιτήματος προς τον Υπουργό Οικονομικών. Θα πρέπει στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι ο Μητροπολίτης Κιτίου για την εκκλησία των Παλαιοημερολογιτών είναι και ο μόνος Μητροπολίτης σε ολόκληρη την Κύπρο. Ανέκαθεν αποστελλόταν από το Γενικό Λογιστήριο κάθε μήνα κατάλογος σε όλες τις Μητροπόλεις, αλλά και στις εκκλησίες οι οποίες ετύγχαναν αυτού του ευεργετήματος, με τις εκάστοτε πληρωμές, για έλεγχο και πιστοποίηση της ορθότητας τους.
Ο κατάλογος για τους ιερείς της εκκλησίας των Γ.Ο.Χ. προηγουμένως αποστελλόταν στον πατέρα Αγαθοκλή Παπαδόπουλο. Μετά την εκλογή του Επισκόπου Σεβαστιανού ως Μητροπολίτη Κιτίου και Εξάρχου των Γ.Ο.Χ. πάσης Κύπρου, ζητήθηκε τηλεφωνικώς όπως οι καταστάσεις αποστέλλονται στη Μητρόπολη. Ως εκ τούτου το Γενικό Λογιστήριο ταχυδρομούσε τις καταστάσεις στη Μητρόπολη. Στις 14.9.2007 ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός πληροφόρησε το Γενικό Λογιστήριο ότι μετά από έλεγχο της κατάστασης που του αποστάληκε για το μήνα Αύγουστο του 2007, ο αιτητής 1 και ο ιεροδιάκονος Ιερεμίας Ανδρέου δεν εξυπηρετούσαν ενορίες της υπαίθρου. Ακολούθησε η επιστολή των τεσσάρων ιερέων, μεταξύ των οποίων και οι δύο αιτητές, προς το Γενικό Λογιστήριο με την οποία πληροφορούσαν ότι δεν αναγνωρίζουν τον Μητροπολίτη Σεβαστιανό και με την οποία παρακαλούσαν όπως ο κατάλογος πληρωμών με τα ονόματά τους αποστέλλεται στον πατέρα Αγαθοκλή Παπαδόπουλο στον Αγρό.
Το Γενικό Λογιστήριο προς διαλεύκανση της όλης κατάστασης απέστειλε επιστολή και ζήτησε διευκρινίσεις από το Μητροπολίτη Κιτίου. Ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός με επιστολή του ημερομηνίας 9/22 Νοεμβρίου 2007, πληροφόρησε το Γενικό Λογιστήριο ότι είναι ο μοναδικός ΄Εξαρχος όλων των Παλαιοημερολογιτών Κύπρου και μόνο η δική του υπογραφή δεσμεύει την εκκλησία τους και ως εκ τούτου κανένας δεν έχει δικαίωμα να εκδίδει πιστοποιητικά ή να έρχεται σε επαφή με τις αρχές του τόπου, χωρίς τη δική του προγενέστερη έγκριση.
Παρ΄ όλα αυτά, ο καθ΄ ου η αίτηση συνέχισε να καταβάλλει το ποσό της χορηγίας στους αιτητές, μέχρι και το Δεκέμβριο του 2007, οπότε στις 11.1.2008, κοινοποιήθηκε εκ μέρους της Ιεράς Συνόδου των Γ.Ο.Χ. η καθαίρεση των αιτητών.
Είμαι της γνώμης ότι ο καθ΄ ου η αίτηση προέβη σε κάθε δυνατή έρευνα και δύσκολα μπορεί να κατηγορηθεί για παράλειψη δέουσας έρευνας. Απευθύνθηκε στον ανώτερο εκπρόσωπο της εκκλησίας των Παλαιοημερολογιτών στην Κύπρο. Ας μη ξεχνούμε ότι η συγκεκριμένη χορηγία άρχισε να παρέχεται το 2003, ύστερα από επιστολή του τότε Μητροπολίτη Κιτίου των Γ.Ο.Χ.
Ο καθ΄ ου η αίτηση δεν είχε οποιαδήποτε υποχρέωση να προβεί σε διακρίβωση του κατά πόσο οι εκλογές έγιναν νόμιμα ή κατά πόσο ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός είχε εκλεγεί νόμιμα ως Μητροπολίτης Κιτίου. Ενεργώντας με βάση το δόγμα της νομιμότητας, ο καθ΄ ου η αίτηση ορθά θεώρησε ότι μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου ή μέχρι καθαιρέσεως του Μητροπολίτη Σεβαστιανού, αυτός εκπροσωπούσε τη συγκεκριμένη εκκλησία. Ουδόλως ενδιέφερε αν οι δύο αιτητές ή άλλοι ιερείς τον αναγνώριζαν ή όχι. Και, εν πάση περιπτώσει, μέχρι νεότερων εξελίξεων, ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός εξακολουθεί να είναι ο εκπρόσωπος των Παλαιοημερολογιτών.
Για όλες τις σχετικές διαδικασίες, ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός ορθά θεωρήθηκε από τον καθ΄ ου η αίτηση ως ο νόμιμος εκπρόσωπος των Παλαιοημερολογιτών και όλα αυτά μέχρι της ενδεχόμενης καθαίρεσής του από αρμόδιο εκκλησιαστικό όργανο ή ύστερα από απόφαση δικαστηρίου.
Δεν είναι ορθός ο ισχυρισμός ότι δεν ακούστηκαν οι απόψεις των αιτητών. Αντίθετα, οι απόψεις τους υποβλήθηκαν στον καθ΄ ου η αίτηση με επιστολή τους ημερομηνίας 27.9.2007, μάλιστα δε ο καθ΄ ου η αίτηση προσπάθησε να διαλευκάνει την κατάσταση ζητώντας διευκρινίσεις από το Μητροπολίτη.
Συμφωνώ με την ευπαίδευτο συνήγορο του καθ΄ ου η αίτηση ότι το Γενικό Λογιστήριο δεν είναι το αρμόδιο σώμα να επιληφθεί, πολύ δε περισσότερο να επιλύσει τη διαφορά που προέκυψε μεταξύ των αιτητών και του εκλελεγμένου (νόνιμα ή παράνομα) Μητροπολίτη Κιτίου της εκκλησίας των Γ.Ο.Χ., Σεβαστιανού.
Περαιτέρω αποδεικνύοντας την καλή πίστη του ο καθ΄ ου η αίτηση απέστειλε στο δικηγόρο των αιτητών επιστολή ημερομηνίας 27.2.2008, στην οποία αναφέρεται ότι αφού εξασφάλισε πρόσθετα στοιχεία, αλλά και το καταστατικό της εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών Κύπρου, ήταν της γνώμης ότι η εκλογή του επισκόπου Σεβαστιανού σε Μητροπολίτη της Ιεράς Μητροπόλεως Κιτίου Γ.Ο.Χ., έγινε σύμφωνα με το καταστατικό της εκκλησίας, η δε ενθρόνισή του έγινε στις 3.6.2007 στην παρουσία και αξιωματούχων της Κυπριακής Δημοκρατίας, γεγονός που απορρίπτει τον ισχυρισμό ότι ο Σεβαστιανός χειροτονήθηκε παρανόμως στην αλλοδαπή, χωρίς να εξασφαλίσει τη ψήφο του λαού και του κλήρου των Γ.Ο.Χ.. Και τα πιο πάνω ισχύουν παρ΄ όλον ότι, όπως είδαμε πιο πάνω, το Γενικό Λογιστήριο δεν είναι το αρμόδιο όργανο να αποφασίσει τη νομιμότητα της εκλογής του Μητροπολίτη Σεβαστιανού.
Θα πρέπει τέλος να σημειωθεί ότι το όνομα του αιτητή 2 δεν βρίσκεται καν στο πιστοποιητικό που εξέδωσε ο πατήρ Αγαθοκλής Παπαδόπουλος στις 10.10.2007, όπου πιστοποιείται ότι μόνο ο αιτητής 1 και ο ιεροδιάκονος Ιερεμίας Ανδρέου συνεχίζουν να λειτουργούν σε εκκλησίες τις υπαίθρου. Καμιά μνεία δεν γίνεται για τον αιτητή 2, ο οποίος συνεπώς, κάτω από οποιεσδήποτε καταστάσεις δεν δικαιούται σε χορηγία, αφού ουδείς πιστοποιεί ότι ιερουργεί σε ναούς της υπαίθρου, ιδιαίτερα μετά την καθαίρεσή του.
Η προσφυγή απορρίπτεται, με €1.300 έξοδα εναντίον των αιτητών.
Φρ. Νικολαΐδης, Δ.
/ΜΔ