ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

 

 

ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 685/2008

 

 

25 Αυγούστου 2010.

 

[Μ. ΦΩΤΙΟΥ, Δ/ΣΤΗΣ]

 

 

1.    ΑΝΔΡΕΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΠΕΤΣΑΣ

2.    ΓΙΑΝΝΟΥΛΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΠΕΤΣΑ

Αιτητές

 

- ΚΑΙ -

 

ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΚΑΙ

ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Καθ' ων η αίτηση

 

.............................

Ι. Παπαζαχαρία  για τους αιτητές

Ε. Κλεόπα (κα), Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ' ων η αίτηση

 

.............................

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

 

Μ. ΦΩΤΙΟΥ, Δ:  Οι αιτητές ζητούν από το δικαστήριο την πιο κάτω θεραπεία, την οποία παραθέτω αυτούσια:

 

«Α.  Δήλωση του Δικαστηρίου ότι το Διάταγμα Απαλλοτριώσεως το οποίο δημοσιεύθηκε στις 15/2/2008, στο Μέρος ΙΙ, του Τρίτου Παραρτήματος της Επίσημης Εφημερίδας της Δημοκρατίας, αριθμός 179, το οποίο ταχυδρομήθηκε στους Αιτητές στις 21/4/2008 και/ή γνωστοποιήθηκε σε αυτούς την 1/5/2008, και διά του οποίου απαλλοτριώθηκε μέρος του ακινήτου, ιδιοκτησίας των Αιτητών, ήτοι του τεμαχίου 52, Φ/Σχ. 35/10, αριθμός εγγραφής 00/13157, στην Δρούσεια της επαρχίας Πάφου, είναι άκυρο και/ή παράνομο και/ή αντισυνταγματικό και/ή χωρίς κανένα νόμιμο αποτέλεσμα.

 

Β.  Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση των Καθ' ων η Αίτηση ημερομηνίας 27/2/2008, η οποία γνωστοποιήθηκε στους Αιτητές κατά ή περί τις 5/3/2008, με την οποία απέρριψαν την Ένσταση των Αιτητών εναντίον της Γνωστοποίησης Απαλλοτρίωσης, που δημοσιεύτηκε στο Τρίτο Παράρτημα της Επίσημης Εφημερίδας της Δημοκρατίας στις 23/2/2007, με αριθμό 138, είναι άκυρη και/ή παράνομη και/ή αντισυνταγματική και/ή χωρίς κανένα νόμιμο αποτέλεσμα.»

 

ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Οι αιτητές είναι ιδιοκτήτες κατά ½ μερίδιο έκαστος, του ακινήτου και/ή χωραφιού, τεμάχιο 52, Φ/Σχ. 35/10, αριθμός εγγραφής 00/13157, στην Δρούσεια της επαρχίας της Πάφου. 

 

Το Υπουργείο Εμπορείου, Βιομηχανίας και Τουρισμού (στο εξής «Υπουργείο») με διπλοσυστημένες επιστολές του ημερ. 25/4/07 πληροφόρησε τους αιτητές για την πιο πάνω Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης καλώντας τους, εάν επιθυμουν, να υποβάλουν ένσταση στον Υπουργό Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού.    Ο δικηγόρος των αιτητών, με επιστολή του ημερ. 21/5/07 υπέβαλε ένσταση κατά της σκοπούμενης απαλλοτρίωσης.  Ο Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Δρούσιας σχολίασε προφορικά την ένσταση των Ανδρέα και Γιανούλας Χαραλάμπους Πέτσα.  Ο Διευθυντής του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως με την επιστολή του ημερ. 4/1/08 υποστηρίζει πως οι δυο ενστάσεις θα πρέπει να απορριφθούν γιατί ο σχεδιασμός του οδικού δικτύου έγινε με βάση τα εγκεκριμένα, από το Υπουργικό Συμβούλιο γεωμετρικά πρότυπα, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τον ισομερή επηρεασμό των τεμαχίων, δεδομένου του μεγέθους και του σχήματός τους, καθώς και την αναγκαιότητα για εξασφάλιση οδικής πρόσβασης όσο το δυνατό περισσοτέρων τεμαχίων που βρίσκονται εντός της Βιομηχανικής Ζώνης.

 

Το Υπουργείο με επιστολή του ημερ. 7/1/08 διαβίβασε τις ενστάσεις στο Γενικό Εισαγγελέα ζητώντας του να το πληροφορήσει εάν υπάρχει οποιοδήποτε νομικό κώλυμα στην απόρριψη των ενστάσεων και την έκδοση των αναγκαίων Διαταγμάτων Επίταξης και Απαλλοτρίωσης των ιδιοκτησιών, υποστηρίζοντας απόρριψη των ενστάσεων, συνηγορώντας με το Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως.  Ο Γενικός Εισαγγελέας με επιστολή του ημερ. 9/12/04 πληροφόρησε το Υπουργείο πως δεν υπάρχει νομικό κώλυμα απόρριψης των ενστάσεων που υποβλήθηκαν.

 

Το Υπουργείο διαβίβασε στην Υπουργική Επιτροπή στις 10/1/08 που καθορίζεται σύμφωνα με τον περί Εκχωρήσεως της Ενασκήσεως των Εξουσιών των Απορρεουσών εκ τινός Νόμου, Νόμος του 1962 (Ν. 23/62) τις ενστάσεις που υποβλήθηκαν με τις απόψεις του Υπουργείου.  Η Υπουργική Επιτροπή απαρτίζεται από τον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης ως Πρόεδρος και τους Υπουργούς Εσωτερικών, Συγκοινωνιών και Έργων και Οικονομικών.

 

Η Υπουργική Επιτροπή με επιστολή της ημερ. 23/1/08 πληροφόρησε το Υπουργείο πως εξέτασε τις ενστάσεις και αποφάσισε να τις απορρίψει αφού έλαβε υπόψη την έκθεση του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως πως ο σχεδιασμός του οδικού δικτύου έγινε με βάση τα εγκεκριμένα, από το Υπουργικό Συμβούλιο γεωμετρικά πρότυπα, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τον ισομερή επηρεασμό των τεμαχίων, δεδομένου του μεγέθους και τους σχήματος τους, καθώς και την αναγκαιότητα για εξασφάλιση οδικής πρόσβασης όσο το δυνατό περισσοτέρων τεμαχίων που βρίσκονται εντός της Βιομηχανικής Ζώνης, και πως η υπό απαλλοτρίωση ακίνητη ιδιωτική ιδιοκτησία είναι απόλυτα αναγκαία και ο επηρεασμός των τεμαχίων των ενισταμένων είναι τόσος, όσος είναι απόλυτα αναγκαίος.  Το μέρος των τεμαχίων που απομένει μετά την απαλλοτρίωση μπορεί να αξιοποιηθεί και η περιουσία των ενισταμένων θα αποκτήσει υπεραξία από τη δημιουργία οδικού δικτύου.

 

Οι καθ' ων η αίτηση προχώρησαν στην έκδοση Διατάγματος Απαλλοτρίωσης ως η Δ.Π. αρ. 179 που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ημερ. 15/2/08 αναφορικά με την ακίνητη ιδιοκτησία που περιγράφεται στη Δ.Π. αρ. 138 πιο πάνω.  Εναντίον της πιο πάνω απαλλοτρίωσης στις 8/5/08 καταχωρήθηκε η παρούσα προσφυγή.

 

ΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ

Ο ευπαίδευτος συνήγορος των αιτητών στη γραπτή του αγόρευση (αρχική και απαντητική) προσβάλλει την επίδικη απόφαση για τους εξής λόγους ακύρωσης:  (α) η απαλλοτρίωση δεν εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, (β) η προσβαλλόμενη απόφαση είναι αναιτιολόγητη και χωρίς δέουσα έρευνα και (γ) υπάρχει παραβίαση του Άρθρου 23 του Συντάγματος, δηλαδή ότι οι αιτητές δεν μπορούν να απολαύσουν την περιουσία τους.

 

Η δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση  προέβαλε δύο προδικαστικές ενστάσεις:  Η πρώτη αφορά το εκπρόθεσμο της προσφυγής, η οποία όμως κατά την ημέρα των διευκρινίσεων (5/7/10) αποσύρθηκε ενόψει της έκδοσης της απόφασης στην προσφυγή 2078/06 από την Πλήρη Ολομέλεια.  Η δεύτερη είναι ότι δεν συνιστά εκτελεστή διοικητική πράξη η απάντηση στην ένσταση που είναι το αιτητικό (Β) της προσφυγής.  Ανεξάρτητα όμως από τα πιο πάνω, αναφέρει η πλευρά των καθ' ων η αίτηση αναφέρει ότι δεν έχουν αποδειχθεί οι λόγοι ακύρωσης και εισηγείται την απόρριψη της προσφυγής.

 

ΕΞΕΤΑΣΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΙΣΧΥΡΙΣΜΩΝ

Αρχίζοντας από τις προδικαστικές ενστάσεις αναφορικά με την πρώτη, το εκπρόθεσμο δηλαδή της προσφυγής, κρίνω ότι αυτή ορθά αποσύρθηκε αφού η προσφυγή καταχωρήθηκε στις 8/5/08, δηλαδή μέσα σε 75 ημέρες από της 5/3/08 που πληροφορήθηκαν οι αιτητές ότι η ένσταση τους κατά της Γνωστοποίησης Απαλλοτρίωσης έχει απορριφθεί (βλ. Αντώνης Παπαντωνίου κ.α. ν.Δήμου Λευκωσίας, υποθ. αρ. 2076/08 ημερ. 19/4/10, απόφαση Πλήρους Ολομέλειας).

 

Αναφορικά με τη δεύτερη προδικαστική ένσταση, που αφορά τη θεραπεία (Β), ο ισχυρισμός των καθ' ων η αίτηση είναι ορθός αλλά αυτός δεν επηρεάζει την ουσία της προσφυγής, που είναι το αιτητικό (Α), ότι δηλαδή το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης (που ακολούθησε τη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης) είναι παράνομο.  Επομένως προχωρώ να εξετάσω τη προσφυγή με βάση το αιτητικό (Α) αυτής.

 

Η εξέταση του θέματος θα πρέπει να γίνει υπό το φως της νομολογίας που ερμήνευσε το Άρθρο 23 του Συντάγματος ότι ο περιορισμός στο δικαίωμα ακίνητης ιδιοκτησίας επιβάλλεται μόνο όταν αυτός είναι απόλυτα αναγκαίος και ότι η απαλλοτρίωση πρέπει να είναι το έσχατο μέτρο.  Γι' αυτό πρέπει να εξετάζονται εναλλακτικές λύσεις, λαμβανομένης υπόψη και της αρχής της αναλογικότητας.  (βλ. μεταξύ άλλων Καπονίδης κ.α. ν. Δημοκρατίας (2005) 3 Α.Α.Δ. 598, Π. Δ. Δαγτόγλου «Γενικό Διοικητικό Δίκαιο» Πέμπτη έκδοση, 2004, σελ. 217, παράγρ. 394).

 

Ο πρώτος ισχυρισμός των αιτητών είναι ότι η απαλλοτρίωση μέρους του κτήματος τους δεν εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον.  Εδώ, σύμφωνα πάντα με τους αιτητές, ο μόνος που επωφελείται από τη διάνοιξη του δρόμου είναι ο ιδιοκτήτης του τεμαχίου 54. Περαιτέρω δεν υπήρξε ισομερής επηρεασμός, αφού το ακίνητο των αιτητών τεμαχίστηκε με το μικρό μέρος που αποκόπηκε να είναι αδύνατο να αξιοποιηθεί με αποτέλεσμα να εκμηδενίζεται η αξία του.  Η απαλλοτρίωση έγινε για εξυπηρέτηση στενών συγγενικών προσώπων του Κοινοτάρχη της Δρούσιας.

 

Σχετικά με τον πιο πάνω ισχυρισμό, η πλευρά των καθ' ων η αίτηση αναφέρει ότι ο ισχυρισμός περί ύπαρξης αλλότριων κινήτρων δεν ευσταθεί και δεν έχει παρατεθεί οτιδήποτε το συγκεκριμένο από τους αιτητές που να υποστηρίζει και αποδεικνύει τον ισχυρισμό αυτό.  Ο σκοπός της απαλλοτρίωσης φαίνεται με σαφήνεια στη σχετική Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης, όπου διαβάζουμε ότι «η απαλλοτρίωση είναι αναγκαία για τον ακόλουθο σκοπό δημόσιας ωφέλειας, δηλαδή για την προαγωγή και ανάπτυξη της βιομηχανίας ή για οποιοδήποτε από τους σκοπούς αυτούς και η απαλλοτρίωση της επιβάλλεται για τους ακόλουθους λόγους, δηλαδή για τη δημιουργία εσωτερικού οδικού δικτύου στη Βιομηχανική Ζώνη Δρούσιας».

 

Εξέτασα τους αντίστοιχους ισχυρισμούς.  Συμφωνώ με τη θέση των καθ' ων η αίτηση ότι οι αιτητές δεν έθεσαν οτιδήποτε ενώπιον του Δικαστηρίου που να αποδεικνύει τον ισχυρισμό τους ότι η απαλλοτρίωση έγινε μόνο για εξυπηρέτηση του τεμαχίου 54.  Από τη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης φαίνεται ότι για τους σκοπούς που αναφέρει η Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης απαλλοτριώθηκε και το τεμάχιο 54, του ιδίου Φύλλου Σχεδίου, το όλο μερίδιο της Ανδρούλας Κυριάκου Κουπάρη, για την εξυπηρέτηση του οποίου οι αιτητές ισχυρίζονται ότι έγινε η απαλλοτρίωση  μέρους του δικού τους ακινήτου.  Περαιτέρω από τη Γνωστοποίηση προκύπτει ότι για επίτευξη του σκοπού της απαλλοτρίωσης, απαλλοτριώθηκαν αρκετά άλλα ακίνητα.

 

Στην παρούσα περίπτωση η επιλογή των ακινήτων που ήταν αναγκαίο να απαλλοτριωθούν για επίτευξη του σκοπού, έγινε μετά από ενδελεχή μελέτη και το δικαστήριο, γενικά δεν ελέγχει την ορθότητα της απόφασης ιδιαίτερα όταν πρόκειται περί τεχνικών θεμάτων (βλ. μεταξύ άλλων Α & Α. Constantiou Bros Ltd. v. Κυπριακής Δημοκρατίας (2000) 3 Α.Α.Δ. 43, 54, Θεοφάνους ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2000) 3 Α.Α.Δ. 597, Κουτσού ν. Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού (2001) 3 Α.Α.Δ. 311, 314, Ράφτης ν. Κυπριακής Δημοκρατίας κ.α. (2002) 3 Α.Α.Δ. 345, 361 και Γεωργίου ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λάρνακας κ.α. (2002) 3 Α.Α.Δ. 474, 480).

 

Στην Κουτσού ν. Δημοκρατίας, πιο πάνω, σελ. 314 λέχθηκαν τα ακόλουθα:

 

«Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι το Δικαστήριο δεν μπορεί να υπεισέλθει στη μελέτη σχεδίων και κτιριακών εγκαταστάσεων και να αποφασίσει επί τεχνικών θεμάτων, έργο το οποίο, όπως επανειλημμένα έχει λεχθεί, ανήκει στο ανέλεγκτο της κρίσης της διοίκησης.»

 

    Παρόμοια, στη Ράφτης ν. Δημοκρατίας, πιο πάνω, σελ. 361 επαναλήφθηκαν τα εξής:

 

«Το Συμβούλιο έχει διατυπώσει την κρίση του με περιγραφικό τρόπο.  Έχει δε νομολογηθεί ότι η κρίση της διοίκησης επί θεμάτων τεχνικής φύσεως ή ειδικών γνώσεων - όπως είναι εδώ η περίπτωση - «χαρακτηρίζεται ως ανέλεγκτος», εφόσον δεν συντρέχει πλάνη περί τα πράγματα, κακή χρήση διακριτικής εξουσίας ή δεν προκύπτει έλλειψη αιτιολογίας (Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επικρατείας, 1929-1959, σελ. 227, Eraclidou and Another v. Compensation Officer (1968) 3 C.L.R. 44, 53, 54, Georghiou and Another v. Municipality of Nicosia (1973) 3 C.L.R. 53, Κουτσού ν. Κ.Ο.Τ. (2001) 3 Α.Α.Δ. 311 και Ε. Koutsou Estates Ltd κ.α. ν. Κ.Ο.Τ. (2001) 3 Α.Α.Δ. 316).»

 

Καταλήγω λοιπόν ότι οι αιτητές απέτυχαν να αποδείξουν ότι η κρίση των καθ' ων η αίτηση ότι η απαλλοτρίωση μέρους του κτήματος τους ήταν αναγκαία για σκοπούς δημόσιας ωφέλειας, ήταν εσφαλμένη ή ότι είχε ως κίνητρο την εξυπηρέτηση αλλότριων σκοπών.

 

Με την πιο πάνω κατάληξη μου κρίνω ότι ούτε και οι υπόλοιποι λόγοι ακύρωσης, όπως προωθήθηκαν με τη γραπτή αγόρευση των αιτητών, ευσταθούν, αφού η ουσία τους είναι ότι η απαλλοτρίωση έγινε για εξυπηρέτηση του τεμ. 54 και δεν έχουν απαντήσει στο κατά πόσο η δημιουργία εσωτερικού δικτύου στη Βιομηχανική Ζώνη Δρούσιας είτε δεν ήταν αναγκαία, είτε θα μπορούσε να γίνει με άλλο τρόπο.

 

Αναφορικά με τον ισχυρισμό των αιτητών, ότι η απαλλοτρίωση επέφερε μεγάλη ζημιά στο ακίνητο τους και τον αντίθετο ισχυρισμό των καθ' ων η αίτηση ότι η απαλλοτρίωση επέφερε επαύξηση στην αξία του υπόλοιπου κτήματος, κρίνω ότι αυτά είναι θέματα που θα κριθούν από το Επαρχιακό Δικαστήριο σε περίπτωση που θα υπάρξει σχετική παραπομπή.

 

Ενόψει όλων των πιο πάνω η προσφυγή απορρίπτεται με €1.200 έξοδα πλέον ΦΠΑ, αν υπάρχει, εναντίον των αιτητών και υπέρ των καθ' ων η αίτηση.

Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται σύμφωνα με το Άρθρο 146.4(α) του Συντάγματος.

 

                                                                                           Μ. Φωτίου, Δ.

---

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο