|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 2444/2006)
25 Αυγούστου, 2010
[Ε. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 23, 29 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΛΕΑΝΘΟΥΣ, ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΣ ΚΑΙ ΩΣ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΩΝ
[1] ΛΑΔΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ, [2] ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΑΛΕΚΟΥ,
[3] ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΕΛΕΝΗΣ, [4] ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΦΡΥΝΗΣ,
[5] ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΩΣΤΑ, [6] ΚΟΡΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ,
[7] ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΑΓΓΕΛΩΣ, [8] ΚΑΜΙΝΤΖΗ ΜΑΡΙΑΣ,
[9] ΚΟΡΤΑ ΜΑΡΙΝΟΥ, [10] ΚΟΡΤΑ ΝΙΚΗΣ,
[11] ΛΑΔΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΣ, [12] ΚΩΣΤΑΡΑ ΜΑΡΙΛΕΝΑΣ,
[13] ΚΩΣΤΑΡΑ ΕΥΑΝΘΙΑΣ [14] ΚΩΣΤΑΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ' ων η Αίτηση.
________________________
Ανδρέας Μάγος, για τους Αιτητές.
΄Ελενα Κλεόπα (κα), Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ' ων η Αίτηση.
________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Με την παρούσα προσφυγή, ζητείται η πιο κάτω θεραπεία:-
«Α. Δήλωση του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η παράλειψη του Καθ' ου η Αίτηση να εξετάσει, αποφασίσει και γνωστοποιήσει μέχρι σήμερα γραπτώς στους Αιτητές, δεόντως αιτιολογημένη απόφαση σε σχέση με την γραπτή αίτηση των με ημερ. 12/1/05 και η οποία επαναλήφθηκε 14/11/05 στην επιστολή των Δικηγόρων των, για την έκδοση πολεοδομικής άδειας για διαχωρισμό σε οικόπεδα του Τεμαχίου 5563, Φ/Σχ.ΧΧ1.64W1 στην Αγλαντζιά είναι άκυρη και οτιδήποτε έχει παραλειφθεί έπρεπε να είχε εκτελεστεί.»
Οι αιτητές είναι συνιδιοκτήτες του τεμαχίου αρ. 5563 (χωράφι), που βρίσκεται στην τοποθεσία Πουμπάρτα, πλησίον του δάσους της Αθαλάσσας, στην Αγλαντζιά. Στις 12/1/2005, υπέβαλαν στο Επαρχιακό Γραφείο Πολεοδομίας Λευκωσίας, (η «Πολεοδομική Αρχή»), πολεοδομική αίτηση για διαχωρισμό του πιο πάνω τεμαχίου σε 13 οικόπεδα. Επειδή το τεμάχιο αποτελούσε μέρος μεγαλύτερης έκτασης, η οποία, σύμφωνα με το αναθεωρημένο Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας του 2003, προοριζόταν για ανέγερση Λυκείου, η Πολεοδομική Αρχή παρέπεμψε την αίτηση στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, (το «Υπουργείο»), για διαβουλεύσεις. Ταυτόχρονα, με επιστολή ημερομηνίας 18/5/2005, (η οποία εστάλη στις 23/5/2005), ζήτησε από τους αιτητές να συναινέσουν στην παράταση της προβλεπόμενης τρίμηνης περιόδου λήψης απόφασης επί της αίτησής τους μέχρι τις 12/7/2005, υπογράφοντας το σχετικό έντυπο. Αυτοί δεν ανταποκρίθηκαν. Στο μεταξύ, πριν την κοινοποίηση της πιο πάνω επιστολής, οι αιτητές καταχώρισαν, στις 17/5/2005, ιεραρχική προσφυγή, κατά τα προβλεπόμενα στο ΄Αρθρο 32 του περί Πολεοδομίας και Χωροτοξίας Νόμου του 1972, (Ν. 90/72), και στους Κ. 5 και 7 των περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Αιτήσεις και Ιεραρχικές Προσφυγές) Κανονισμών του 1990, (Κ.Δ.Π. 55/90), εναντίον της παράλειψης της Πολεοδομικής Αρχής να αποφασίσει έγκαιρα επί της αίτησής τους. Υπέβαλαν, επίσης, στις 8/6/2005, παράπονο στην Επίτροπο Διοικήσεως, η οποία, όμως, καθώς τους απάντησε, δεν είχε αρμοδιότητα να διερευνήσει παράπονα που αποτελούσαν αντικείμενο ιεραρχικής προσφυγής.
Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, (ο «Διευθυντής»), με σχετική επιστολή του ημερομηνίας 13/6/2005, ενημέρωσε τους αιτητές ότι η ιεραρχική προσφυγή τους βρισκόταν υπό εξέταση και ότι θα τους κοινοποιείτο η σχετική απόφαση της Υπουργικής Επιτροπής, (η «Επιτροπή»).
Στη συνέχεια, οι αιτητές απηύθυναν, μέσω του συνηγόρου τους, επιστολή ημερομηνίας 14/11/2005, προς το Διευθυντή και τον Επαρχιακό Λειτουργό Λευκωσίας του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, ζητώντας όπως απαντήσουν με σαφήνεια εντός ενός μηνός, σύμφωνα με τη Συνταγματική Διάταξη, για την τύχη της δέσμευσης του κτήματός τους. Η επιστολή παραλήφθηκε από την Πολεοδομική Αρχή στις 25/11/2005 και παραπέμφθηκε στο Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως στις 27/12/2005, για να διευκρινιστεί κατά πόσο το εν λόγο τεμάχιο εξακολουθούσε να είναι απαραίτητο για την ανέγερση του προβλεπόμενου στο Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας Λυκείου. Εστάλη, επίσης, στο Υπουργείο, το οποίο δεν είχε απαντήσει κατά πόσο, στα πλαίσια του προγραμματισμού του, προωθείτο διαδικασία απόκτησης του τεμαχίου των αιτητών για ανέγερση Λυκείου.
Στο μεταξύ, η Επιτροπή, αφού εξέτασε την ιεραρχική προσφυγή των αιτητών, αποφάσισε να την αποδεχτεί και να καλέσει την Πολεοδομική Αρχή να εξασφαλίσει άμεσα τις αναγκαίες απόψεις του Υπουργείου, έτσι ώστε να προχωρήσει, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, στη λήψη πολεοδομικής απόφασης επί της εκκρεμούσας αίτησης, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία και τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας. Επιπρόσθετα, αποφάσισε να συστήσει στο Υπουργείο, όπως προχωρήσει αμέσως στη λήψη οριστικής απόφασης σε σχέση με την εξασφάλιση του κτήματος των αιτητών, για σκοπούς ανέγερσης δημόσιου εκπαιδευτηρίου. Η απόφασή της κοινοποιήθηκε στο Υπουργείο και στην Πολεοδομική Αρχή, η οποία, με σχετική επιστολή του Επαρχιακού Λειτουργού της, ζήτησε, εκ νέου, τις απόψεις του Υπουργείου.
Για την απόφαση της Επιτροπής, ενημερώθηκαν και οι αιτητές, με επιστολή του Διευθυντή προς το συνήγορό τους, ημερομηνίας 2/2/2006.
Στις 27/4/2006, λήφθηκε, από την Πολεοδομική Αρχή, επιστολή του Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, με την εισήγηση όπως, εν όψει ενστάσεων που είχαν υποβληθεί κατά των προνοιών του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας 2003, μεριμνήσει για την εξασφάλιση υπογραφής παράτασης προθεσμίας από τους αιτητές και, πριν προχωρήσει στη λήψη απόφασης, αναμένει την ολοκλήρωση της διαδικασίας και τη δημοσίευση του οριστικοποιημένου Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας.
Ακολούθησε η Προσφυγή Αρ. 1000/2006, εκ μέρους των αιτητών, με αντικείμενο την άρνηση ή παράλειψη των καθ' ων η αίτηση να εκδώσουν Πολεοδομική ΄Αδεια για διαχωρισμό του τεμαχίου τους, η οποία, όμως, λίγο μετά την καταχώρισή της αποσύρθηκε.
Στις 24/11/2006, η Πολεοδομική Αρχή απέστειλε «3η Υπενθύμιση» προς το Υπουργείο για τις απόψεις του, προς το σκοπό λήψης απόφασης επί της πολεοδομικής αίτησης, χωρίς ανταπόκριση, και, στις 28/12/2006, καταχωρήθηκε η παρούσα προσφυγή. Σε μεταγενέστερο στάδιο, το αίτημα εγκρίθηκε και εκδόθηκε, στις 30/5/2008, σχετική Γνωστοποίηση Χορηγήσεως Πολεοδομικής ΄Αδειας υπό όρους.
Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι η παράλειψη της Πολεοδομικής Αρχής να λάβει απόφαση επί της πολεοδομικής τους αίτησης και να απαντήσει στο σχετικό διάβημα του συνηγόρου τους ημερομηνίας 14/11/2005 συνιστά παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας και παραβίαση του ΄Αρθρου 29 του Συντάγματος.
Με λύπη μου, θα πρέπει να σημειώσω την προχειρότητα, με την οποία καταχωρήθηκε η ένσταση των καθ' ων η αίτηση. Από τα συνημμένα σ' αυτήν έγγραφα, δεν είναι δυνατό να αποκρυσταλλωθεί πλήρης εικόνα των γεγονότων της υπόθεσης, με αποτέλεσμα τη σπατάλη χρόνου για τον εντοπισμό των σημαντικών για την υπόθεση εγγράφων μέσα από το διοικητικό φάκελο. Τα ίδια ισχύουν και για τη γραπτή τους αγόρευση, όπου προβλήθηκαν διάφοροι ισχυρισμοί για διοικητικές αποφάσεις και ενέργειες μεταγενέστερες της καταχώρισης της προσφυγής, οι οποίες, ενώ χαρακτηρίζονται ως «Τεκμήρια», δεν έχουν επισυναφθεί, αν και συμπεριλαμβάνονται στο φάκελο.
Η επιχειρηματολογία των διαδίκων επικεντρώνεται στο κατά πόσο έχει, υπό τις περιστάσεις, σημειωθεί παράβαση του ΄Αρθρου 29 του Συντάγματος.
Το ΄Αρθρο 29 του Συντάγματος προβλέπει ότι:-
1. Έκαστος έχει το δικαίωμα ατομικώς ή ομού μετ' άλλων να υποβάλλη εγγράφους αιτήσεις ή παράπονα προς οιανδήποτε αρμοδίαν δημοσίαν αρχήν δικαιούμενος ν' απαιτήση, όπως αύτη επιληφθή αυτών και αποφασίση ταχέως. Η απόφασις της αρχής ταύτης, δεόντως ητιολογημένη, γνωστοποιείται εγγράφως αμέσως εις τον υποβαλόντα την αίτησιν ή τα παράπονα εν πάση περιπτώσει εντός προθεσμίας μη υπερβαινούσης τας τριάκοντα ημέρας.
2. Εφ' όσον ο ενδιαφερόμενος δεν ικανοποιείται εκ της αποφάσεως ή οσάκις ουδεμία απόφασις γνωστοποιήται προς αυτόν εντός της καθοριζομένης εν τη πρώτη παραγράφω του παρόντος άρθρου προθεσμίας δύναται ο ενδιαφερόμενος ν' αγάγη ενώπιον αρμοδίου δικαστηρίου διά προσφυγής την υπόθεσιν, εις ην αφορά η αίτησις ή το παράπονον αυτού.»
Είναι η θέση των καθ' ων η αίτηση ότι, μετά την καταχώριση της προσφυγής, προέκυψαν νέα δεδομένα και η εκκρεμότητα έπαυσε να υφίσταται, διότι η Πολεοδομική Αρχή ενέκρινε την αίτηση των αιτητών και εξέδωσε προς όφελός τους Γνωστοποίηση Χορηγήσεως Πολεοδομικής ΄Αδειας υπό όρους, ημερομηνίας 30/5/2008, η οποία, σύμφωνα με τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου, τους παραδόθηκε διά χειρός στις 24/6/2008. Ως αποτέλεσμα και εφόσον δεν αποδείχθηκε από αυτούς ότι η καθυστέρηση υπήρξε ζημιογόνος, η παρούσα προσφυγή δεν έχει αντικείμενο και η δίκη θα πρέπει να θεωρηθεί ότι έχει καταργηθεί. Επιπρόσθετα, επικαλούμενοι τη σχετική επί του θέματος νομολογία - (βλ. Δημοτική Επ. Αγ. Δομετίου v. Χριστοφόρου κ.α. (1994) 3 Α.Α.Δ. 434 και Δήμος Λεμεσού v. Συνεργ. Ταμιευτ. Λ/σού Λτδ (1999) 3 Α.Α.Δ. 610) - ισχυρίζονται ότι αιτήσεις πολεοδομικής φύσεως, όπως η παρούσα, δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του ΄Αρθρου 29 του Συντάγματος.
Στα πιο πάνω, οι αιτητές απαντούν ότι η Γνωστοποίηση της 30/5/2008 δεν έχει καταστήσει την προσφυγή χωρίς αντικείμενο, αφού, με τους όρους που τέθηκαν σε αυτήν, ουσιαστικά, το αίτημα παρέμεινε αναπάντητο. Προσθέτουν δε ότι τα περί μη εφαρμογής του ΄Αρθρου 29 του Συντάγματος, στην παρούσα περίπτωση, δεν ευσταθούν, γιατί, με τις επιστολές τους, ζητούσαν απάντηση στο αίτημά τους για διαχωρισμό του τεμαχίου τους σε οικόπεδα. Εισηγούνται ότι η παρούσα διαφοροποιείται από τη Δημοτική Επ. Αγ. Δομετίου v. Xριστοφόρου κ.α., (πιο πάνω), γιατί, ενώ στην περίπτωση εκείνη ο χρόνος που διέρρευσε μεταξύ της υποβολής της αίτησης και της ολοκλήρωσης της εξέτασής της (περίπου δύο μήνες) είχε κριθεί ως εύλογος, στην παρούσα, η καθυστέρηση που σημειώθηκε ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη. Η αίτηση υποβλήθηκε στις 12/1/2005 και η Γνωστοποίηση τους παραδόθηκε στις 24/6/2008. Ο συνήγορός τους, επικαλούμενος την Εταιρεία Ακίνητα Ι. Κυριακίδης Λτδ v. Δήμου Λευκωσίας (1997) 4 Α.Α.Δ. 1974, εισηγείται ότι, στην παρούσα περίπτωση, υπήρχε καθήκον των καθ' ων η αίτηση να εξετάσουν και να απαντήσουν θετικά ή αρνητικά στο αίτημα, στο οποίο δεν ανταποκρίθηκαν, με αποτέλεσμα να προκύπτει εκτελεστή παράλειψη.
Το ΄Αρθρο 29 του Συντάγματος, στο οποίο βασίστηκε η επιχειρηματολογία των αιτητών, δεν εφαρμόζεται στην προκείμενη περίπτωση. ΄Οπως υποδείχθηκε στη Δημοτική Επ. Αγ. Δομετίου v. Χριστοφόρου κ.α., (πιο πάνω):- (σελ. 451)
«Λάβαμε υπόψη μας το λεκτικό του Κυπριακού ΄Αρθρου, όπως τελικά διαμορφώθηκε και έχει προεκτεθεί. Η λέξη 'παράπονα' δε χρειάζεται ερμηνεία. Η λέξη 'αιτήσεις' έχει την έννοια του αιτήματος και όχι την έννοια των αιτήσεων που ο πολίτης είναι υποχρεωμένος να υποβάλει στη Διοίκηση, σύμφωνα με τις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας, για να τύχει κάποιας άδειας, όπως π.χ. άδεια οικοδομής, ανόρυξης φρέατος, λατόμευσης, κ.λ.π.»
Η ίδια αρχή ακολουθήθηκε και στη μεταγενέστερη υπόθεση Δήμος Λεμεσού v. Συνεργ. Ταμιευτ. Λ/σού Λτδ, (πιο πάνω).
Προκύπτει, επομένως, ότι το ΄Αρθρο 29 του Συντάγματος κατοχυρώνει το δικαίωμα του «αναφέρεσθαι προς τας αρχάς», όπως αυτό έχει προσδιοριστεί στις πιο πάνω αποφάσεις και, ως εκ τούτου, το αίτημα για πολεοδομική άδεια δεν εμπίπτει στα πλαίσιά του.
Παραμένει προς εξέταση το κατά πόσο υπάρχει συνεχιζόμενη παράλειψη της αρμόδιας αρχής να δώσει απάντηση στην πολεοδομική αίτηση των αιτητών. ΄Οπως έχει, ήδη, αναφερθεί, στις 30/5/2008, εκδόθηκε, σε σχέση με την αίτησή τους, Γνωστοποίηση Χορηγήσεως Πολεοδομικής ΄Αδειας υπό όρους. Αυτοί, εάν δεν συμφωνούσαν με τους όρους που τέθηκαν στην Πολεοδομική ΄Αδεια, η οποία, πράγματι, εκδόθηκε με μεγάλη καθυστέρηση, είχαν κάθε δικαίωμα να τους προσβάλουν. Θεωρώ ότι η έκδοση της Πολεοδομικής ΄Αδειας υπό όρους, έστω και καθυστερημένα, έθεσε τέρμα στην παράλειψη της Πολεοδομικής Αρχής να λάβει απόφαση επί του αιτήματος.
΄Οπως λέχθηκε στη Δήμος Λευκωσίας v. Γρηγορίου (1996) 3 Α.Α.Δ. 191:- (σελ. 200):-
«Η συνταγματική αρχή της ισότητος δεν αποτελεί το μέσο προβολής αιτήματος που έχει ήδη απορριφθεί. Δεν μπορεί η αιτήτρια να παραπονείται για παράλειψη εντός της έννοιας του πιο πάνω άρθρου 146.1 του Συντάγματος - βλ. Κεφάλας v. Δημοκρατίας (1972) 3 Α.Α.Δ. 225, Παπασάββα v. Δημοκρατίας (1979) 3 Α.Α.Δ. 563) - γιατί η εξέταση του αιτήματος, η λήψη και η κοινοποίηση της σχετικής απόφασης - της 25.11.1985 - αίρει τον χαρακτήρα της κατ' ισχυρισμό παράλειψης ως συνεχιζομένης. (Βλ. Παπασάββα v. Δημοκρατίας (1973) 3 Α.Α.Δ. 467, 476).»
(Βλ., επίσης, Μεσαρίτης v. Δημοκρατίας (Αρ. 2) (2004) 3 Α.Α.Δ. 694.)
Η έκδοση της απόφασης της Πολεοδομικής Αρχής αφήνει την παρούσα προσφυγή χωρίς αντικείμενο, με αποτέλεσμα την κατάργηση της δίκης. Στην Πίτσιλλος v. Υπουργού Συγκοινωνιών & Έργων (2000) 3 Α.Α.Δ. 777, το θέμα τέθηκε ως εξής:- (σελ. 781)
«Ανεξάρτητα από το πιο πάνω έχει καθιερωθεί ότι η γνωστοποίηση της απάντησης εξαφανίζει το δικαίωμα της προσφυγής και σε περιπτώσεις όπου έχει ήδη καταχωρηθεί μια προσφυγή, η απάντηση που δόθηκε καθιστά την προσφυγή χωρίς αντικείμενο. Με την απάντηση που δίνεται πληρώνεται το κενό στην εκπλήρωση της υποχρέωσης της Διοίκησης (Ιακωβίδης v. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 67. Ίδε επίσης Παπασάββας v. Δημοκρατίας (1973) 3 Α.Α.Δ. 467, 476 και Δήμος Λευκωσίας v. Γρηγορίου (1996) 3 Α.Α.Δ. 191).»
Η δίκη, βέβαια, θα μπορούσε, κατ' εξαίρεση, να συνεχιστεί, εάν οι αιτητές καταδείκνυαν επιβλαβείς, τυχόν, γι' αυτούς συνέπειες, που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της παράλειψης της Πολεοδομικής Αρχής να λάβει απόφαση. Δεν ισχυρίστηκαν, όμως, κάτι τέτοιο, ούτε έθεσαν ενώπιόν μου οποιοδήποτε στοιχείο προς την κατεύθυνση ότι η καθυστέρηση που σημειώθηκε μέχρι τη λήψη απόφασης επί της αίτησής τους υπήρξε ζημιογόνα γι' αυτούς.
Η προσφυγή απορρίπτεται.
Σ' ό,τι αφορά τα έξοδα, λαμβάνοντας υπόψη ότι η σχετική άδεια εκδόθηκε μετά την καταχώριση της παρούσας προσφυγής αλλά και με μεγάλη καθυστέρηση, καταλήγω ότι είναι δίκαιο αυτά, παρά την απόρριψη της προσφυγής, να επιδικαστούν υπέρ των αιτητών και καθορίζονται σε €1.200,00, πλέον Φ.Π.Α., εάν υπάρχει.
Ε. Παπαδοπούλου,
Δ.
/ΜΣ, ΜΠ