|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υποθ. αρ.545/2008)
8 Iανουαρίου, 2010
[ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ/στης]
Αναφορικά με τα ΄Αρθρα 28, 29 και 146 του Συντάγματος
Σ. ΜIΧΑΙΡΙΝΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ (ΚΥΠΡΟΥ) ΛΤΔ,
Αιτητές,
-και -
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, μέσω
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ/Η ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΟΔΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ
Καθ΄ων η αίτηση.
------------------------
Θ.Κορφιώτης, για τους Αιτητές.
Α.Καλησπέρα-Καρή, (κα.) - δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ων η αίτηση
-----------------------
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: H ανάκληση της εγγραφής και η συνακόλουθη αφαίρεση της αδείας κυκλοφορίας των δύο οχημάτων των αιτητών, μετά από απόφαση του Διευθυντή Τμήματος Οδικών Μεταφορών, έδωσε το έναυσμα για την καταχώριση της παρούσας προσφυγής.
Τα γεγονότα που συνθέτουν την υπόθεση αυτή δεν αμφισβητούνται από τις δύο πλευρές και είναι τα πιο κάτω:
Οι αιτητές, ως εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, ασχολούνται με την παροχή διεθνών οδικών μεταφορών. Yπέβαλαν αίτηση στο Τμήμα Οδικών Μεταφορών και στις 19.12.2007 ενεγράφησαν στο όνομα τους δυο βαρέα φορτηγά με αριθμούς εγγραφής KRZ187 και KRZ692 και εκδόθηκε γι΄αυτά άδεια κυκλοφορίας.
Για την εγγραφή ενός οχήματος απαιτείται η προσκόμιση έγκυρου πιστοποιητικού ασφάλισης. Ταυτοχρόνως για την έκδοση αδείας κυκλοφορίας είναι απαραίτητη η ύπαρξη έγκυρου πιστοποιητικού ασφάλισης για το ίδιο όχημα.
Στις 22.1.2008 ο Διευθυντής του Τμήματος Οδικών Μεταφορών στο εξής «ο Διευθυντής», ανακάλεσε τις πιο πάνω εγγραφές και τις εκδοθείσες άδειες κυκλοφορίας γιατί, όπως γνωστοποίησε με επιστολή του προς τους αιτητές, έγιναν παράνομα. Με την ίδια αυτή επιστολή ο Διευθυντής κοινοποίησε στους αιτητές ότι ο λόγος ανάκλησης έγκειται στην πλαστότητα των πιστοποιητικών ασφάλισης που παρουσιάστηκαν για σκοπούς εγγραφής των δύο οχημάτων.
Οι συνήγοροι των αιτητών με επιστολή τους ημερ. 25.1.2008 δίδουν μια εξήγηση για το θέμα των προσωρινών πιστοποιητικών ασφάλισης, αρνούμενοι παράλληλα ότι ήταν πλαστά. Με την ίδια επιστολή ζήτησαν την ανάκληση της πιο πάνω απόφασης. Τελικώς τα οχήματα επανεγράφησαν μετά από την προσκόμιση από τους αιτητές νέου πιστοποιητικού ασφάλισης.
Οι αιτητές πρόβαλαν ως λόγο ακύρωσης την μη άσκηση του δικαιώματος ακρόασης που έχουν ως υποκείμενα δικαίου, με βάση το άρθρο 43(1) του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμο του 1999, (Ν.158(Ι)/99). Η συγκεκριμένη απόφαση του Διευθυντή, εισηγήθηκε ο συνήγορος των αιτητών, επηρέασε την επαγγελματική τους δραστηριότητα και σαφώς αποτελεί δυσμενές μέτρο για τη λήψη του οποίου απαιτείτο η προγενέστερη ακρόαση και δυνατότητα προβολής των θέσεων και επιχειρημάτων των αιτητών.
Στο σημείο αυτό η ευπαίδευτη συνήγορος της Δημοκρατίας αντιπρότεινε ότι επρόκειτο περί ανακλήσεως μιας παρανόμου πράξεως για λόγους δημοσίου συμφέροντος με βάση τα άρθρα 54, 55 και 56 του Ν.158(Ι)/99.
Με το δεύτερο λόγο ακυρώσεως οι αιτητές πρόβαλαν το επιχείρημα ότι η απόφαση του Διευθυντή έγινε χωρίς τη δέουσα έρευνα. Αν διεξαγόταν η ανάλογη, υπό τας περιστάσεις έρευνα, υποστήριξε ο συνήγορος, θα διαπιστωνόταν ότι τα συγκεκριμένα οχήματα ουδέποτε κυκλοφόρησαν χωρίς την έκδοση κατάλληλου πιστοποιητικού ασφάλισης.
Η συνήγορος της Δημοκρατίας υποστήριξε ότι έγινε η αναγκαία έρευνα, ο δε τρόπος ενέργειας εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του κάθε διοικητικού οργάνου, βασιζόμενος στα ιδιαίτερα περιστατικά της κάθε υπόθεσης. Διερωτήθηκε στο σημείο αυτό η συνήγορος γιατί οι αιτητές προχώρησαν και παρέδωσαν στο Διευθυντή κατά το στάδιο της επανεγγραφής των οχημάτων νέα πιστοποιητικά ασφάλισης.
Ως έτερο λόγο ακυρώσεως οι αιτητές πρόβαλαν ότι η κατάληξη του Διευθυντή ότι τα συγκεκριμένα πιστοποιητικά ήταν πλαστά ήταν αντικείμενο πλάνης. Το συμπέρασμα, εισηγήθηκε ο συνήγορος, είναι αυθαίρετο από τη στιγμή που τα συγκεκριμένα πιστοποιητικά ασφαλίσεως, [προσωρινά (cover notes)] ήταν επισυνημμένα στην αίτηση για εγγραφή των συγκεκριμένων οχημάτων. Επομένως, πρόσθεσε, κατά το στάδιο της λήψης της απόφασης υπήρχε ασφαλιστική κάλυψη.
Για τον προβληθέντα αυτό λόγο ακυρώσεως η συνήγορος της Δημοκρατίας εισηγήθηκε ότι είναι αβάσιμος, υποστηρίζοντας ότι ο ίδιος ο Νόμος και οι σχετικοί Κανονισμοί επιβεβαιώνουν τη βασιμότητα των ενεργειών της διοίκησης. Είναι, όπως είπε, οι ίδιες οι ενέργειες των αιτητών που οδήγησαν στην πρόκληση του συγκεκριμένου προβλήματος.
Ως τελευταίο λόγο ακυρώσεως οι αιτητές πρόβαλαν την παραβίαση των αρχών που διέπουν την προσφερόμενη δυνατότητα ανάκλησης μιας διοικητικής πράξης. Αντίθετη επί του προκειμένου η εισήγηση της συνηγόρου της Δημοκρατίας.
Κατά το στάδιο των αγορεύσεων η συνήγορος της Δημοκρατίας κατέθεσε μια επιστολή της Mινέρβα Ασφαλιστική Εταιρεία Δημόσια Λτδ ημερ. 6.10.2009 (τεκμ. 4). Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειώσω ότι η ίδια ασφαλιστική εταιρεία Μινέρβα είχε εκδώσει τα προασφαλιστήρια (covering notes) τεκμ.1 και 2 ημερ. 17.12.2007, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν, όπως είναι αποδεχτό, για την εγγραφή των συγκεκριμένων οχημάτων.
Η συγκεκριμένη επιστολή δήλωση της Μινέρβα ημερ. 6.10.2009, στην οποία αναφέρθηκα πιο πάνω αναφέρει τα εξής:
«Εμείς η πιο κάτω υπογεγραμμένη Μινέρβα Ασφαλιστική Εταιρεία Δημόσια Λτδ με την παρούσα δηλώνουμε ότι η εταιρεία μας ποτέ δεν παρείχε ασφαλιστική κάλυψη και ούτε και τώρα παρέχει σε οχήματα διεθνών μεταφορών και αυτό ήταν και είναι σε γνώση του Τμήματος Οδικών Μεταφορών.»
Καταθέτοντας αυτή τη δήλωση η συνήγορος της Δημοκρατίας εισηγήθηκε ότι αποτελεί επιβεβαίωση της θέσης του Διευθυντή ότι τα πιστοποιητικά, που χρησιμοποιήθηκαν για σκοπούς εγγραφής των δύο οχημάτων των αιτητών, ήταν παράνομα.
Σχολιάζοντας το περιεχόμενο της πιο πάνω δήλωσης, ο συνήγορος των αιτητών υποστήριξε ότι το έγγραφο αυτό δεν βρισκόταν στην κατοχή του Διευθυντή κατά το στάδιο λήψης της συγκεκριμένης υπό αμφισβήτηση υπόθεσης. Ως προς την ουσία του περιεχομένου ο κ.Κορφιώτης υποστήριξε ότι το συμπέρασμα περί γνώσεως του Τμήματος Οδικών Μεταφορών είναι αυθαίρετο και δεν πρέπει να ληφθεί υπόψη. Το πιο σημαντικό συνέχισε, που εξάγεται απ΄αυτή τη δήλωση, είναι ότι τα τεκμ. 1 και 2 δεν φιλοδοξούσαν, όπως χαρακτηριστικά είπε, να αποτελέσουν αντικείμενο κάλυψης διεθνών μεταφορών αλλά χρησιμοποιήθηκαν μόνο για σκοπούς εγγραφής. Για τη χρησιμοποίηση των συγκεκριμένων οχημάτων σε διεθνείς μεταφορές, οι αιτητές είχαν, πρόσθεσε από την ημερομηνία εγγραφής τους ασφαλιστική κάλυψη που δόθηκε από την ασφαλιστική εταιρεία ΑRISSA INSURANCES S.A. Αντίγραφα των συγκεκριμένων πιστοποιητικών είχαν επισυναφθεί στην επιστολή των δικηγόρων των αιτητών προς τους καθ΄ων η αίτηση ημερ. 25.1.2008.
Για σκοπούς πληρέστερης εικόνας των γεγονότων θεωρώ σημαντικό να παραθέσω μέρος του κειμένου της επιστολής του Διευθυντή προς τους αιτητές ημερ. 22.1.2008.
«1. Αναφορικά με το πιο πάνω θέμα σας πληροφορώ ότι, οι διοικητικές πράξεις της εγγραφής και της έκδοσης αδειών κυκλοφορίας των υπό αναφορά οχημάτων, που έγιναν στις 19.12.2007, έχουν ανακληθεί επειδή έγιναν παράνομα.
2. Συγκεκριμένα, τα πιστοποιητικά ασφάλισης που κατατέθηκαν και που απαιτούνται από τη νομοθεσία για σκοπούς εγγραφής οχήματος και έκδοσης άδειας κυκλοφορίας του, ήταν πλαστά. Για τους σκοπούς εγγραφής οχήματος, το πιστοποιητικό ασφάλισης απαιτείται με βάση τον Κανονισμό 8 των περί Μηχανοκινήτων Οχημάτων (Ασφάλιση Ευθύνης ΄Εναντι Τρίτου) Κανονισμών του 2000, ενώ για σκοπούς έκδοσης άδειας κυκλοφορίας, απαιτείται, τόσο από τον Κανονισμό 7 των εν λόγω Κανονισμών όσο και από τον Κανονισμό 19 των περί Μηχανοκινήτων Οχημάτων και Τροχαίας Κινήσεως Κανονισμών του 1984 έως 2006.
3. Ενόψει του γεγονότος ότι παρουσιάσατε ενυπόγραφη αίτηση εγγραφής των υπό αναφορά οχημάτων, που έφερε και τη σφραγίδα της εταιρείας σας, με συνημμένα τα πλαστά, όπως διαπιστώθηκε, πιστοποιητικά ασφάλισης, κρίνω ότι ήσασταν ενήμεροι της παρανομίας των πράξεων κατά το χρόνο έκδοσης τους και ότι αυτές εκδόθηκαν έπειτα από δόλια και απατηλή ενέργεια εκ μέρους σας, ως εκ τούτου, η ανάκληση τους γίνεται στη βάση του άρθρου 54(2) του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999.
4. Επιπρόσθετα, η ανάκληση των πράξεων και, ιδιαίτερα, της έκδοσης άδειας κυκλοφορίας για τα υπό αναφορά οχήματα, γίνεται με βάση το ίδιο άρθρο, για λόγους δημοσίου συμφέροντος επειδή η κυκλοφορά φορτηγών οχημάτων που εμπλέκονται σε διεθνείς οδικές μεταφορές χωρίς πιστοποιητικό ασφάλισης ενδέχεται να προκαλέσει, σε περίπτωση οδικού ατυχήματος ή άλλου συμβάντος -
(α) ουσιαστική ζημιά στο δημόσιο, σε σχέση με την καλή φήμη της αρμόδιας αρχής της Κυπριακής Δημοκρατίας ως προς την εκ μέρους της τήρηση πρακτικών για επαρκείς ελέγχους και της νομιμότητας, και
(β) ενδεχόμενες σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις σε άλλα πρόσωπα ή σχετικούς με το θέμα οργανισμούς».
Περαιτέρω, σημειώνω ότι στα συγκεκριμένα προασφαλιστήρια που κατατέθηκαν ως Τεκμ.1 και 2 και έδωσαν το έναυσμα για την ανάκληση της εγγραφής σημειώνουν ότι «χρήση μόνο για τους ακόλουθους σκοπούς: δια εγγραφή μόνο».
Θα εστιάσω την προσοχή μου σε ένα θεμελιακό ζήτημα το οποίο κατά την άποψη μου, επηρεάζει άμεσα την πορεία αυτής της προσφυγής. Όπως καταφαίνεται από την επιστολή του Διευθυντή προς τους αιτητές ημερ. 22.1.2008, δεν υπήρξε διαβούλευση, επικοινωνία με τους αιτητές ή με οποιονδήποτε τρόπο γνωστοποίηση του υφιστάμενου, κατά την άποψη του Διευθυντή, προβλήματος με την εγγραφή των συγκεκριμένων οχημάτων. Ταυτοχρόνως, δεν υπάρχει καμιά αμφισβήτηση από οποιαδήποτε πλευρά και είναι αναμενόμενο, ότι η ανάκληση της εγγραφής και της έκδοσης αδειών κυκλοφορίας για τα συγκεκριμένα οχήματα είναι για τους αιτητές πράξη δυσμενής.
Με στόχο να προστατευθούν τα δικαιώματα κάθε προσώπου έναντι της διοίκησης το δικαίωμα ακρόασης έχει συμπεριληφθεί στον περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμο του 1999, Ν.158(Ι)99 και συγκεκριμένα στο άρθρο 43 το οποίο προβλέπει:
«43.-(1) Το δικαίωμα ακρόασης παρέχεται, εκτός από τις περιπτώσεις τις οποίες ο νόμος προβλέπει ρητά, σε κάθε πρόσωπο που θα επηρεαστεί από την έκδοση πράξης ή από τη λήψη διοικητικού μέτρου που είναι πειθαρχικής φύσης ή που έχει το χαρακτήρα της κύρωσης ή που είναι άλλως πως δυσμενούς φύσης.»
Το δικαίωμα αυτό αναγνωρίστηκε ως θεμελιακό βάθρο της χρηστής διοίκησης από τη μια και της νομικής αρχής ότι κανείς δεν τιμωρείται χωρίς ν΄ακουστεί. (Βλ. Χατζηδημητρίου ν. Δημοκρατίας (1999) 3 Α.Α.Δ. 361).
Θεωρώ σημαντικό να παραθέσω το πιο κάτω απόσπασμα από το Σύγγραμμα του Ε.Σπηλιωτόπουλου Εγχειρίδιον Διοικητικού Δικαίου (Ι), 12η έκδοση (2007), μέσα από το οποίο ξεπροβάλλει η εμβέλεια εφαρμογής του συγκεκριμένου δικαιώματος σε όλη της την έκταση.
«159. Το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης συνίσταται στη δυνατότητα του διοικουμένου, πριν από την έκδοση δυσμενούς γι' αυτόν ατομικής διοικητικής πράξης, να διατυπώσει τις απόψεις του, ύστερα από σχετική κλήση του από το διοικητικό όργανο. Το δικαίωμα αυτό είχε καθιερωθεί από γενική αρχή του διοικητικού δικαίου (ΣΕ 1009, 3034/1972). Ήδη προβλέπεται από το άρθρο 20 § 2 του Συντάγματος και η άσκησή του ρυθμίζεται από τον ΚΔΔ/σίας (άρθρο 6).
Με τη νομολογία του ΣΕ έχει οριοθετηθεί το πεδίο εφαρμογής της γενικής διάταξης του άρθρου 20 § 2 του Συντάγματος. Έτσι έχει διαμορφωθεί ο κανόνας ότι η προηγούμενη ακρόαση του διοικουμένου είναι αναγκαία στην περίπτωση των ατομικών διοικητικών πράξεων, οι οποίες εκδίδονται αυτεπαγγέλτως και που περιέχουν ρύθμιση, η οποία συνδέεται με την υποκειμενική συμπεριφορά του ενδιαφερομένου και επιφέρει θετική βλάβη στα δικαιώματα ή τα έννομο συμφέροντά του, και όχι όταν η κρίση του διοικητικού οργάνου για τη συνδρομή των νόμιμων προϋποθέσεων της έκδοσης της δυσμενούς διοικητικής πράξης (βάσει δέσμιας αρμοδιότητας) στηρίζεται σε αντικειμενικά δεδομένα (ΣΕ 2594/1977, 796/1987, 3100, 4139/1988, 1713/1994) ή εκδίδεται κατά δέσμια αρμοδιότητα προς διαπίστωση αυτοδικαίως επερχομένης έννομης κατάστασης (ΣΕ 588/2003). Η υποχρέωση για την προηγούμενη ακρόαση του ενδιαφερομένου δεν αναιρείται στις περιπτώσεις που κατά της πράξης προβλέπεται η δυνατότητα άσκησης διοικητικής προσφυγής.»
Ως προς την εφαρμογή του άρθρου 43, σχετική είναι η υπόθεση Α.Ε. 61/2007, Θεοδώρου Λτδ ν. Δημοκρατίας, ημερ. 15.9.2009. Με την παράγραφο 2 του άρθρου 43 του Νόμου 158(Ι)/99 καθορίζεται η υποχρέωση του διοικητικού οργάνου να παράσχει την ευκαιρία στο υποκείμενο δικαίου να υποβάλει τις απόψεις και τους ισχυρισμούς του.
Στην προκείμενη περίπτωση ο Διευθυντής ενήργησε αυτοβούλως χωρίς να δώσει την ευκαιρία στους αιτητές να απαντήσουν στον ισχυρισμό ή να προβάλουν οποιοδήποτε επιχείρημα σε σχέση με την ισχυριζόμενη πλαστότητα των πιστοποιητικών ασφάλισης που κατατέθηκαν για την εγγραφή των οχημάτων. Επειδή υπήρχε ισχυρισμός για πλαστότητα δεν ήταν απαραίτητο, εισηγήθηκε η συνήγορος της Δημοκρατίας, να γνωστοποιηθεί η πρόθεση της διοίκησης στους αιτητές. Τέτοια εισήγηση δεν με βρίσκει σύμφωνο. Όπως φαίνεται από το φάκελο της διοίκησης, ο οποίος έχει κατατεθεί ως τεκμ.3 στην παρούσα υπόθεση, με την αίτηση για εγγραφή των οχημάτων (ΤΟΜ.6) ημερ. 18.12.2007, συμπεριελήφθη ένα προασφαλιστήριο, (covering note) ημερ. 17.12.2002, που εκδόθηκε από τη ΜΙΝΕΡΒΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΛΤΔ. Όπως έχω σημειώσει στο συγκεκριμένο προασφαλιστήριο υπήρχε συγκεκριμένη για τη χρήση του πρόνοια «δια εγγραφή μόνο». Τούτου δοθέντος, καταδεικνύεται ότι εκ πρώτης όψεως και πάντοτε για σκοπούς αμφισβήτησης της ορθότητας της εγγραφής, υπήρχαν σε ισχύ ασφαλιστήρια συμβόλαια. Τα συμβόλαια αυτά, όπως και τα υπόλοιπα επισυνημμένα στην αίτηση έγγραφα, έγιναν αποδεχτά από το Τμήμα Οδικών Μεταφορών και προχώρησε η εγγραφή. Αν ο Διευθυντής γνωστοποιούσε την πρόθεση ανάκλησης της εγγραφής στους αιτητές, αυτοί ενδεχομένως να έδιδαν κάποιες εξηγήσεις οι οποίες δόθησαν μεταγενέστερα με την επιστολή των δικηγόρων τους ημερ. 25.1.2008. Στη συγκεκριμένη επιστολή επισυνάπτονται και πιστοποιητικά ασφαλιστικής κάλυψης από την εταιρεία ΑRISSA ASSURANCES S.A. Τα συγκεκριμένα πιστοποιητικά έχουν περίοδο κάλυψης 21.12.2007 μέχρι 20.3.2008. Εξετάζοντας τα πιστοποιητικά αυτά, όπως και όλο το φάσμα των παρατηρήσεων που υποβλήθηκαν με τη συγκεκριμένη επιστολή ο Διευθυντής ενδεχομένως να κατέληγε στο ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδή την ανάκληση της εγγραφής. Τούτο όμως δεν αποτελεί το ζητούμενο. Η υποχρέωση έγκειται στη γνωστοποίηση της πρόθεσης και την προσφορά δικαιώματος ακρόασης, όπως προβλέπεται από το άρθρο 43, πιο πάνω.
Με γνώμονα τα πιο πάνω, είναι έκδηλο, ότι η συγκεκριμένη απόφαση του Διευθυντή, με την οποία είχε καταλήξει σε συμπέρασμα ότι τα συγκεκριμένα πιστοποιητικά ασφάλισης ήταν πλαστά και οδηγήθηκε στην ανάκληση της εγγραφής των οχημάτων των αιτητών, έχει εκδοθεί κατά παράβαση του δικαιώματος ακρόασης των αιτητών.
΄Εχοντας υπόψη αυτό το λόγο ακυρώσεως και την επιτυχή κατάληξη του, δεν θεωρώ ότι είναι απαραίτητο να προχωρήσω στην εξέταση των άλλων λόγων ακυρώσεως.
Συνακόλουθα η προσφυγή επιτυγχάνει, η επίδικη απόφαση του Διευθυντή ημερ. 22.1.2008 ακυρούται. Ποσό €1.700 επιδικάζονται ως έξοδα υπέρ των αιτητών και εναντίον των καθ΄ων η αίτηση.
Κ. Παμπαλλής,
Δ.