|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2009) 4 ΑΑΔ 329
21 Μαΐου, 2009
[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 6, 28 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ Σ. ΠΕΤΡΟΣ & ΑΔΕΛΦΟΙ ΛΤΔ.,
Αιτητές,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 1792/2007)
Προσφορές ― Όροι ― Παράβαση ουσιώδους όρου ― Συνέπειες με βάση την νομολογία ― Περιστάσεις, υπό τις οποίες κρίθηκε στην εξετασθείσα υπόθεση, ότι οι παρατυπίες της προσφοράς των Αιτητών δεν ήταν ουσιώδεις.
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος ― Λόγοι ακυρώσεως ― Πλάνη περί τον Νόμο ― Περιστάσεις στοιχειοθέτησής της, στην κριθείσα περίπτωση αποκλεισμού προσφοράς από διαγωνισμό, λόγω ακυρότητάς της.
Οι αιτητές αξίωσαν την ακύρωση της απόφασης κατακύρωσης της επίδικης προσφοράς, στην οποία οι ίδιοι ήσαν οι χαμηλότεροι προσφοροδότες, αλλά η προσφορά τους θεωρήθηκε άκυρη.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
Σύμφωνα με τη νομολογία, προσφορά η οποία δεν ανταποκρίνεται σε ουσιώδη όρο του διαγωνισμού είναι άκυρη και δεν μπορεί να εξεταστεί. Αν οι όροι του διαγωνισμού δεν καθιστούν ένα όρο ως ουσιώδη, τότε η σημασία του προσδιορίζεται από το κατά πόσον η τήρηση του είναι αποφασιστικής σημασίας για τη λήψη της απόφασης για κατακύρωση τα προσφοράς. Το κριτήριο για τον προσδιορισμό της υπόστασης του όρου του διαγωνισμού, είναι αντικειμενικό. Από τους όρους της προσφοράς εν προκειμένω, δεν προκύπτει ρητά ότι η μη μονογράφηση οποιασδήποτε σελίδας αποτελεί ουσιώδη απόκλιση. Επομένως, το όλο θέμα επαφίετο στην κρίση των καθ' ων η αίτηση, οι οποίοι θεώρησαν ότι η απόκλιση ήταν ουσιώδης. Η μονογράφηση όμως της 1ης σελίδας του Τεκμηρίου 1Α αν και υποχρεωτική, όπως προβλέπει ο όρος 6.5.1, δεν μπορεί να είναι ουσιώδης, αφού η πρώτη σελίδα δεν περιέχει κανένα στοιχείο ουσιαστικής σημασίας ή οτιδήποτε που να σχετίζεται προσωπικά με τους Αιτητές. Επομένως, η παράλειψη μονογράφησής της, δεν μπορεί παρά να ήταν επουσιώδης, αφού δεν θα μπορούσε να είχε οποιαδήποτε αποφασιστική σημασία στη λήψη της απόφασης για την κατακύρωση της προσφοράς. Το ίδιο ισχύει και για τη μη μονογράφηση της τελευταίας σελίδας του Τεκμηρίου 1Α. Ως προς τα τέσσερα έγγραφα τα οποία δεν ήταν βιβλιοδετημένα, έχοντας υπόψη τη φύση τους, κρίνεται ότι η παράλειψη μονογράφησης του κάθε εγγράφου, δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ουσιώδης απόκλιση από τους όρους του διαγωνισμού. Με δεδομένη τη φύση και περιεχόμενο των εγγράφων και ότι όλα έφεραν υπογραφή των προσώπων που τα εξέδωσαν, η παράλειψη μονογράφησής τους και από τους Αιτητές, δεν ήταν καθοριστικής σημασίας στην κατακύρωση της προσφοράς. Ούτε και αντιβαίνει την αρχή της ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών.
Η προσφυγή επέτυχε με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Tamassos Tobacco Suppliers & Co Ltd. v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60,
P. Steff & Co. v. Δημοκρατίας (1990) 3(Ε) Α.Α.Δ. 3343.
Προσφυγή.
Α. Τσάρκατζης για Χρ. Πατσαλίδη, για τους Αιτητές.
Α. Ζερβού (κα), για τους Καθ' ων η Αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Η παρούσα προσφυγή, αφορά την προσφορά για την επέκταση του δρόμου που συνδέει το χωριό Πραστειό στην Επαρχία Λεμεσού με το δρόμο Αυδήμου-Πάχνα. Η προσφορά αυτή ζητήθηκε από το Τμήμα Δημοσίων Έργων με ανοικτή διαδικασία με ημερομηνία πρόσκλησης τη 14.9.2007 και ημερομηνία υποβολής προσφορών τη 12.10.2007.
Υποβλήθηκαν 3 προσφορές από διαφορετικές εταιρείες, μεταξύ των οποίων και οι Αιτητές, η προσφορά της οποίας ήταν χαμηλότερη με ποσό προσφοράς £122.199,56. Η τριμερής Επιτροπή Αξιολόγησης Προσφορών η οποία αξιολόγησε τις προσφορές, διαπίστωσε ότι η προσφορά των Αιτητών είναι άκυρη γιατί δεν ανταποκρινόταν ουσιαστικά στους όρους της προσφοράς. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή Αξιολόγησης εισηγήθηκε κατακύρωση της προσφοράς στον δεύτερο χαμηλότερο προσφοροδότη, την Εταιρεία Α/φοί Παντελίδη Λτδ.
Οι καθ'ων η αίτηση, με επιστολή τους ημερομηνίας 12.11.2007, πληροφόρησαν τους Αιτητές ότι δεν τους κατακυρώθηκε η προσφορά, επεξηγώντας τους λόγους, για τους οποίους η προσφορά τους θεωρήθηκε άκυρη. Παραθέτω το σχετικό μέρος της πιο πάνω επιστολής, το περιεχόμενο της όποιας αποτελεί και την επίδικη πράξη:-
« ΘΕΜΑ: Προσφορά για την Επέκταση δρόμου που
συνδέει το Πραστειό Λεμεσού με τον δρόμο Αυδήμου-Πάχνα
Αρ. Προκήρυξης: PS/C/542
Επιθυμώ να την ευχαριστήσω για τη συμμετοχή της στην Προφορά για την πιο πάνω Σύμβαση και με βάση τον Κανονισμό 35 (Κ.Δ.Π. 201/2007) του Περί Συντονισμού των Διαδικασιών Σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών Νόμου Ν. 12(Ι)/2006 να της πληροφορήσω ότι η Προσφορά έχει κατακυρωθεί, σύμφωνα με την απόφαση της Επιτροπής Αξιολόγησης στην Εργοληπτική Εταιρεία Α/φοί Παντελίδη Λτδ., για το ποσό των Κ£128.906 συν Φ.Π.Α. με τη χαμηλότερη κατ' αξιολόγηση τιμή.
Η δική σας προσφορά δεν έχει επιλεγεί διότι έχετε παραλείψει να μονογράψετε, τις σελίδες του Τόμου Α και των επισυναπτομένων στοιχείων (Πιστοποιητικό Σύστασης Εταιρείας, Εξουσιοδότηση Εκπροσώπου και Ετήσια Άδεια Εργολήπτη) που έχετε υποβάλει με την προσφορά σας (μη βιβλιοδετημένα στον Τόμο Α), όπως προνοούν οι Όροι του Διαγωνισμού (υποπαράγραφος 4.5(6) του Τόμου Α) και ως εκ τούτου η προσφορά σας θεωρείται άκυρη.
..........................................»
Οι Αιτητές με την παρούσα προσφυγή τους προσβάλλουν την πιο πάνω απόφαση. Ένα είναι το νομικό σημείο το οποίο εγείρεται: ότι οι καθ'ων η αίτηση πλανήθηκαν ως προς το Νόμο, θεωρώντας ότι η μη συμμόρφωση με τον όρο 4.5(6) του Τόμου Α των Όρων του Διαγωνισμού ήταν ουσιώδης. Οι Αιτητές θεωρούν ότι η απόφαση λήφθηκε κατά παράβαση των όρων 6.2 και 6.5(1) των Όρων.
Σύμφωνα με την παράγραφο 4.5 του Τόμου Α των Όρων του Διαγωνισμού, η οποία αφορά στον τρόπο σύνταξης και υποβολής προσφορών, προβλέπεται στο εδάφιο (6) ότι:-
«4.5(6) Κάθε σελίδα του ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ θα πρέπει να είναι μονογραμμένη από τον Εκπρόσωπο του Προσφέροντος. Σε περιπτώσεις βιβλιοδετημένων στοιχείων μπορεί να μονογραφηθεί μόνο η πρώτη και η τελευταία σελίδα.»
Με δεδομένο ότι ο Τόμος Α των Όρων του Διαγωνισμού ήταν βιβλιοδετημένος, η υποχρέωση των Αιτητών ήταν να μονογραφήσουν την πρώτη και τελευταία σελίδα. Επίσης, είχαν υποχρέωση να μονογραφήσουν κάθε σελίδα των 4 εγγράφων που καταχώρησαν ξεχωριστά του Τόμου Α.
Είναι δεχτό ότι στην προκειμένη περίπτωση, οι Αιτητές παρέλειψαν να μονογραφήσουν την πρώτη και τελευταία σελίδα του Τόμου Α και των επισυναπτομένων στοιχείων* τα οποία δεν ήταν βιβλιοδετημένα στον Τόμο Α.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο Τόμος Α φέρει υπογραφές και την σφραγίδα των Αιτητών σε διάφορα σημεία όπου υπήρχε ειδική πρόνοια για υπογραφή εκ μέρους των Αιτητών. Τέτοια υπογραφή φαίνεται στη σελίδα 38 του Τόμου Α, η οποία αφορά στο Έντυπο Προσφοράς, στη σελίδα 43 η οποία αφορά στην Υπεύθυνη Δήλωση των Αιτητών, στη σελίδα 44, η οποία είναι η Βεβαίωση σχετικά με την Προστασία των Εργαζομένων και η τελευταία σελίδα η οποία αφορά στο Δελτίο Ποσοτήτων.
Με βάση τα πιο πάνω, ο ευπαίδευτος συνήγορος για τους Αιτητές ανέφερε ότι η παράλειψη των Αιτητών, στην ουσία είναι ότι δεν μονογραφήθηκε η πρώτη σελίδα του Τόμου Α των Όρων. Κατά την άποψη του κ. Πατσαλίδη, η πρόνοια για μονογραφή και της τελευταίας σελίδας ικανοποιείται, αφού υπάρχει υπογραφή η οποία θα πρέπει να θεωρηθεί κάτι καλύτερο της μονογραφής.
Αναφορικά με τα 4 έγγραφα που δεν ήταν βιβλιοδετημένα και από τα οποία επίσης απουσίαζε η μονογραφή, ο δικηγόρος των Αιτητών εισηγήθηκε ότι δεν προκύπτει καμία επίπτωση, αφού δύο έγγραφα εκδόθηκαν από αρμόδιες αρχές του κράτους, ένα από Τραπεζικό οργανισμό και το τελευταίο αποτελούσε το πρακτικό του Συμβουλίου των Αιτητών, το οποίο εν πάση περιπτώσει έφερε 2 υπογραφές των Διευθυντών και του γραμματέα της Εταιρείας.
Από την άλλη, οι καθ'ων η αίτηση ισχυρίζονται ότι η αναγωγή του τύπου υποβολής μιας προσφοράς σε ουσιώδη όρο ενός διαγωνισμού, αφενός εξασφαλίζει την αρχή της ισότητας των προσφοροδοτών και αφετέρου εξασφαλίζει την ομαλότητα της διαδικασίας αξιολόγησης των προσφορών.
Ο λόγος ακύρωσης ευσταθεί.
Σύμφωνα με τη νομολογία, προσφορά η οποία δεν ανταποκρίνεται σε ουσιώδη όρο του διαγωνισμού είναι άκυρη και δεν μπορεί να εξεταστεί. Αν οι όροι του διαγωνισμού δεν καθιστούν ένα όρο ως ουσιώδη, τότε η σημασία του προσδιορίζεται από το κατά πόσον η τήρηση του είναι αποφασιστικής σημασίας για τη λήψη της απόφασης για κατακύρωση τα προσφοράς. (Βλ. Tamassos Tobacco Suppliers & Co Ltd. v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60.) Το κριτήριο για τον προσδιορισμό της υπόστασης του όρου του διαγωνισμού είναι αντικειμενικό (βλ. P. Steff & Co. v. Δημοκρατίας (1990) 3(Ε) A.A.Δ. 3343).
Στην προκειμένη περίπτωση, ο όρος 6.2.2 του Τόμου Α, προβλέπει ότι:-
«6.2.2. Ουσιαστικά ανταποκρινόμενες προσφορές θεωρούνται οι προσφορές που συμμορφώνονται προς όλους τους όρους, προϋποθέσεις και προδιαγραφές των εγγράφων προσφοράς χωρίς να παρουσιάζουν ουσιαστική απόκλιση ή επιφύλαξη.
Ουσιαστική απόκλιση ή επιφύλαξη είναι αυτή:
α. Η οποία επηρεάζει με ουσιαστικό τρόπο τα πλαίσια, την ποιότητα ή την απόδοση των εργασιών του Έργου.
β. Η οποία επηρεάζει με οποιοδήποτε ουσιαστικό τρόπο, λόγω αντίφασης που παρουσιάζει με τα Έγγραφα Προσφορών, δικαιώματα της Αναθέτουσας Αρχής και/ή τις υποχρεώσεις του προσφοροδότη όπως αυτές καθορίζονται στους Όρους του Συμβολαίου, ή
γ. η διόρθωση της οποίας θα επηρέαζε άδικα τη συναγωνιστική θέση άλλων προσφοροδοτών των οποίων οι προσφορές είναι ουσιαστικά ανταποκρινόμενες.
Η Αναθέτουσα Αρχή θα προχωρεί σε ενδελεχή έλεγχο μόνον των προσφορών εκείνων που θα θεωρούνται ως ουσιαστικά ανταποκρινόμενες.»
Ο όρος 6.5 προβλέπει για τις περιπτώσεις που μια προσφορά μπορεί να απορριφθεί. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν η προσφορά παρουσιάζει «ουσιώδη απόκλιση (ποσοτική και/ή ποιοτική) από τους όρους και/ή τις Τεχνικές Προδιαγραφές των Εγγράφων Προσφορών ή οποιαδήποτε ουσιώδη ασάφεια που προκύπτει από τυχόν διορθώσεις ή άλλως πως, ή δε συνοδεύονται από Εγγύηση Συμμετοχής ή/και Υπεύθυνη Δήλωση που να πληροί τις απαιτήσεις των παρόντων Όρων, απορρίπτονται.»
Από τους όρους της προσφοράς, δεν προκύπτει ρητά ότι η μη μονογράφηση οποιασδήποτε σελίδας αποτελεί ουσιώδη απόκλιση. Επομένως, το όλο θέμα επαφίετο στην κρίση των καθ'ων η αίτηση, οι οποίοι θεώρησαν ότι η απόκλιση ήταν ουσιώδης.
Δεν συμφωνώ. Η μονογράφηση της 1ης σελίδας του Τεκμηρίου 1Α* αν και υποχρεωτική, όπως προβλέπει ο όρος 6.5.1, δεν μπορεί να είναι ουσιώδης, αφού η πρώτη σελίδα δεν περιέχει κανένα στοιχείο ουσιαστικής σημασίας ή οτιδήποτε που να σχετίζεται προσωπικά με τους Αιτητές. Επομένως, η παράλειψη μονογράφησης της, δεν μπορεί παρά να ήταν επουσιώδης, αφού δεν θα μπορούσε να είχε οποιαδήποτε αποφασιστική σημασία στη λήψη της απόφασης για την κατακύρωση της προσφοράς. Το ίδιο ισχύει και για τη μη μονογράφηση της τελευταίας σελίδας του Τεκμηρίου 1Α. Εδώ η σημασία της παράλειψης αδυνατίζει ακόμη περισσότερο, αφού υπάρχει υπογραφή και σφραγίδα των Αιτητών, γεγονός που καθιστά και την επιπρόσθετη μονογράφηση, τυπική προϋπόθεση.
Έρχομαι τώρα στα 4 έγγραφα τα οποία δεν ήταν βιβλιοδετημένα. Έχοντας υπόψη τη φύση τους και ιδιαίτερα ότι το πρώτο ήταν δημόσιο έγγραφο (Πιστοποιητικό Σύστασης Εταιρείας) το οποίο είχε εκδοθεί από κυβερνητική υπηρεσία και έφερε τόσο σφραγίδα όσο και υπογραφή ότι ήταν πιστό αντίγραφο, το δεύτερο έγγραφο, (Εγγυητική Επιστολή Τράπεζας Κύπρου) έφερε μονογραφή στην πρώτη σελίδα και υπογραφή στη δεύτερη του εκδόσαντος το Πιστοποιητικό, το τρίτο (Πρακτικά Συνεδρίας του Συμβουλίου των Αιτητών για συμμετοχή στο διαγωνισμό) το οποίο στο κάτω μέρος φέρει πιστοποίηση γνησιότητας από το Γραμματέα της εταιρείας και δύο άλλες υπογραφές Διευθυντών της εταιρείας και το τελευταίο (Ετήσια Άδεια Εργολήπτη) η οποία εκδόθηκε από το Συμβούλιο Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών και φέρει υπογραφή του Διευθυντή του Συμβουλίου στο κάτω μέρος, θεωρώ ότι η παράλειψη μονογράφησης του κάθε εγγράφου, δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ουσιώδης απόκλιση από τους όρους του διαγωνισμού.
Με δεδομένη τη φύση και περιεχόμενο των εγγράφων και ότι όλα έφεραν υπογραφή των προσώπων που τα εξέδωσαν, δεν έχω πειστεί ότι η παράλειψη μονογράφησης τους και από τους Αιτητές, είναι καθοριστικής σημασίας στην κατακύρωση της προσφοράς. Ούτε και αντιβαίνει την αρχή της ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών.
Η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται, δυνάμει του Άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος. Επιδικάζονται €1.300 έξοδα υπέρ των Αιτητών.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.