ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

(Υπόθεση Αρ.834/2007)

 

17 Δεκεμβρίου, 2009

 

[K. ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ/στής]

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤO ΑΡΘΡO 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

 

1)     Νίκος Νικολάου, Διαχειριστής της περιουσίας του

Αποβιώσαντα Κυριάκου Χαραλάμπους Γεωργαλλίδη,

2)     Χαραλάμπους Ελένη,

3)     Ηλία Νίκη,

 

Αιτητές,

 

-         ν  -

 

ΔΗΜΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ,

 

Καθ΄ων η αίτηση.

 

- - - - - -

 

Γ. Βαλιαντής για Λ. Παπαφιλίππου, για τους Αιτητές.

 

K. Τσιρίδης, για τους Καθ΄ων η Aίτηση.

 

- - - - - -

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ.: Το καίριο θέμα που εγείρεται προς εξέταση και λήψη απόφασης στο πλαίσιο της παρούσας προσφυγής, έγκειται στο ζήτημα κατά πόσο η αίτηση που είχαν υποβάλει οι αιτητές για τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας γι΄ ανέγερση αποθηκών σε ακίνητό τους στο Ζακάκι Λεμεσού, θα έπρεπε να εξετασθεί και αποφασισθεί από τους καθ΄ων η αίτηση, όχι με βάση το νέο καθεστώς που δημιουργήθηκε μετά από την αλλαγή της πολεοδομικής ζώνης στην περιοχή, αλλά με το προηγούμενο καθεστώς που ίσχυε κατά το χρόνο που είχε υποβληθεί η αίτηση.

 

Οι αιτητές στην παρούσα περίπτωση είχαν υποβάλει την υπ΄ αρ. ΠΑ117/05 αίτησή τους, που αφορούσε άδεια για ανέγερση αποθήκης στο ακίνητό τους, κατά την 1.3.2005. Οι καθ΄ων η αίτηση ζήτησαν από τους αιτητές, με επιστολή τους ημερομηνίας 4.8.2005, την προσκόμιση ορισμένων πρόσθετων στοιχείων ώστε να προωθηθεί η εξέταση της αίτησής τους. Οι αιτητές παρέσχαν τα ζητηθέντα στοιχεία στις 12.8.2005. Στις 17.4.2006 δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας Διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου με την οποία η περιοχή στην οποία εμπίπτει το ακίνητο των αιτητών καθορίστηκε ως λευκή ζώνη για σκοπούς προστασίας περιοχής ειδικού χαρακτήρα μέχρι την εισαγωγή των αναγκαίων πολεοδομικών ρυθμίσεων, οπότε οι χρήσεις που υφίσταντο στην καθοριζόμενη λευκή ζώνη θα παρέμεναν γενικά αμετάβλητες. Το διάταγμα είχε ισχύ μέχρι την 31.12.2006. Οι αιτητές απηύθυναν επιστολή προς τους καθ΄ων η αίτηση ημερομηνίας 14.6.2006, μέσω του δικηγόρου τους, παραπονούμενοι για την καθυστέρηση στην προώθηση της αίτησής τους, οπότε οι καθ΄ων η αίτηση απάντησαν, επικαλούμενοι το Διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου και επιφυλασσόμενοι να εξετάσουν την αίτηση μετά τη λήξη της ισχύος του διατάγματος. Οι αιτητές μετά την εξέλιξη αυτή υπέβαλαν παράπονο προς την Επίτροπο Διοίκησης η οποία, αφού εξέτασε το θέμα, απηύθυνε έκθεση προς τους καθ΄ων η αίτηση με περιεχόμενο ευνοϊκό για τους αιτητές. Εν τω μεταξύ όμως, στις 27.10.2006 δημοσιεύθηκε στην επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας το Τροποποιημένο Τοπικό Σχέδιο Λεμεσού και η Πολεοδομική Ζώνη του τεμαχίου των αιτητών τροποποιήθηκε από βιομηχανική σε οικιστική. Στις 30.4.2007 οι αιτητές απευθύνθηκαν και πάλι προς τους καθ΄ων η αίτηση με επιστολή του δικηγόρου τους και ζητούσαν την έκδοση της αιτουμένης πολεοδομικής άδειας σύμφωνα με το καθεστώς που ίσχυε κατά το χρόνο υποβολής της αίτησής τους. Οι καθ΄ων η αίτηση απάντησαν με επιστολή τους ημερομηνίας 8.5.2007, ενημερώνοντας τους αιτητές ότι το Δημοτικό Συμβούλιο, σε συνεδρία του ημερομηνίας 26.4.2007, απέρριψε την αίτησή τους για το λόγο ότι με τη δημοσίευση του νέου Τοπικού  Σχεδίου Λεμεσού η ζώνη που διέπει το ακίνητό τους άλλαζε από βιομηχανική σε οικιστική.

 

Αυτή την απόφαση των καθ΄ων η αίτηση προσβάλλουν με την παρούσα προσφυγή τους οι αιτητές επιζητώντας την ακύρωσή της. Δεσπόζει προς τούτο η θέση τους και λόγος ακύρωσης που προβάλλουν, ότι οι καθ΄ων η αίτηση έκριναν και αποφάσισαν την αίτησή τους έχοντας εφαρμόσει εσφαλμένο νομικό καθεστώς.

 

Το θέμα του νομικού καθεστώτος υπό το οποίο θα πρέπει να εξετάζεται μια αίτηση υπ΄ αυτές τις συνθήκες, είχε απασχολήσει το Ανώτατο Δικαστήριο σε αριθμό αποφάσεών του. Το απαύγασμα των αποφάσεων είχε συνοψισθεί με σαφήνεια στην απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση Δημοτική Επιτροπή Αγ. Δομετίου ν. Χριστοφόρου κ.ά. (1991) 3 ΑΑΔ 434 ως εξής:

 

"Είναι καλά εμπεδωμένο στο Διοικητικό Δίκαιο ότι το κρίσιμο νομικό καθεστώς για τη νομιμότητα των διοικητικών πράξεων είναι αυτό που ίσχυε κατά το χρόνο της έκδοσης τους. Εάν όμως η διοίκηση δεν ενήργησε μέσα σε εύλογο χρόνο, τότε το ισχύον δίκαιο είναι εκείνο το οποίο ίσχυε κατά το χρόνο που έπρεπε να ληφθεί η προσβαλλόμενη απόφαση."

 

Σε κάποιες περιπτώσεις επομένως διαπιστώνεται καθυστέρηση για την οποία την ευθύνη φέρει η Διοίκηση, σε βαθμό που να επιβάλλεται η λήψη απόφασης με βάση το προϊσχύον δίκαιο. (Lemi and others n. District Administration Nicosia (1986) 3 CLR 2226, Kolakkides v. Municipality of Aglandjia (1988) 3 CLR 1193, Δήμος Στροβόλου ν. Βορκά κ.ά. (1994) 3 ΑΑΔ 514).

 

Η πιο πάνω αρχή, η οποία εκπηγάζει από τη νομολογία, έχει ενσωματωθεί και στον περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού  Δικαίου Νόμο αρ. 158(Ι)/1999, άρθρο 9, το οποίο προβλέπει τα εξής:

 

"9. Όταν το διοικητικό όργανο πρόκειται να εκδώσει μια πράξη, ύστερα από αίτηση, θα βασιστεί στο νομοθετικό καθεστώς που ισχύει κατά το χρόνο της έκδοσης της πράξης, ανεξάρτητα αν αυτό ήταν διαφορετικό κατά το χρόνο της υποβολής της σχετικής αίτησης. Όταν η διοίκηση, έπειτα από πάροδο ευλόγου χρόνου, παραλείπει να προβεί στην εξέταση της αίτησης, λαμβάνεται υπόψη το καθεστώς που ίσχυε κατά το τέλος της εκπνοής του ευλόγου χρόνου."

 

 

Όσον αφορά το τι συνιστά "εύλογο χρόνο" το Δικαστήριο στην προαναφερθείσα υπόθεση Χριστοφόρου έκρινε ότι δεν μπορεί να λεχθεί ότι ο χρόνος εντός του οποίου θα πρέπει να εκδίδεται μια διοικητική πράξη ή απόφαση σε αίτηση διοικουμένου, τότε μόνο είναι εύλογος όταν δεν έχει παρέλθει η προθεσμία των 30 ημερών την οποία θέτει το Άρθρο 29 του Συντάγματος εντός της οποίας η διοίκηση οφείλει να απαντά σε αιτήσεις ή παράπονα πολιτών.

 

Επανερχόμενος στα γεγονότα της παρούσας προσφυγής, αναπόδραστο είναι το συμπέρασμα το οποίο εξάγεται, σύμφωνα με το οποίο κατά την εξέταση της αίτησης των αιτητών για χορήγηση πολεοδομικής άδειας, υπήρξε και υπέρμετρη και αδικαιολόγητη καθυστέρηση. Άμεσα δε φαίνεται να συνδέεται η επιδειχθείσα αναβλητικότητα με μια προσπάθεια που φαίνεται να αποσκοπούσε και στόχευε στην επιφορά αλλαγής των ζωνών κατόπιν διαμαρτυριών κατοίκων της περιοχής, προσπάθεια που αν επιτύγχανε θα έδιδε έρεισμα στους καθ΄ων η αίτηση γι΄ απόρριψη του αιτήματος των αιτητών, που, αν εξεταζόταν έγκαιρα, θα εγκρινόταν. Αυτό το καίριο συμπέρασμα εξάγεται από τα αδιαμφισβήτητα γεγονότα που τέθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου. Όπως οι ίδιοι οι καθ΄ων η αίτηση παραθέτουν στη γραπτή αγόρευσή τους, μεταξύ της 1.3.2005 που παραλήφθηκε η αίτηση των αιτητών και της 10.1.2006 που εξετάστηκε η αίτηση σε συνεδρίαση της Πολεοδομικής Επιτροπής των καθ΄ων η αίτηση, είχαν μεσολαβήσει ποικίλες διεργασίες προς προώθηση και εξέταση της αίτησης, χωρίς καθόλου ο χρόνος να περάσει αναξιοποίητος. Εξετάστηκε το υπάρχον και προτιθέμενο οδικό δίκτυο στην περιοχή, ζητήθηκαν οι απόψεις αριθμού εμπλεκομένων υπηρεσιών όπως του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, του ΣΑΛΑ, της Α.Τ.Η.Κ., Α.Η.Κ. κλπ., οι οποίες υπηρεσίες απαντούσαν θέτοντας κάποιους όρους.  Εν τω μεταξύ, οι καθ΄ων η αίτηση ζήτησαν, με την επιστολή τους ημερομηνίας 4.8.2005, περαιτέρω στοιχεία από τους αιτητές, οι οποίοι, όπως οι ίδιοι οι καθ΄ων η αίτηση δέχονται, ανταποκρίθηκαν στις 12.8.2005. Ακολούθησαν εξετάσεις και παρατηρήσεις από τον τεχνικό/μελετητή του Δήμου, το Δημοτικό Αρχιτέκτονα και το Δημοτικό Μηχανικό. Στις 10.1.2006, κατά τη συνεδρίαση της Πολεοδομικής Επιτροπής του Δήμου, καταγράφηκε στα πρακτικά η εισήγηση για έγκριση της αίτησης των αιτητών, για το λόγο ότι αυτή συνάδει με τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου Λεμεσού και προτάθηκαν μάλιστα κάποιοι όροι. Περαιτέρω, αναφέρθηκε ότι το Δημοτικό Συμβούλιο, κατόπιν ενστάσεων των κατοίκων του Ζακακίου, ζήτησε την αλλαγή της ζώνης όπου βρισκόταν το ακίνητο από βιομηχανική σε οικιστική. Ο Δημοτικός Μηχανικός ζήτησε όπως το θέμα απασχολήσει το Δημοτικό Συμβούλιο και να ενημερωθεί προηγουμένως ο ίδιος ο Δήμαρχος. Πράγματι, όπως προκύπτει από το πρακτικό συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου ημερομηνίας 22.2.2006, το θέμα της αίτησης των αιτητών ήταν εγγεγραμμένο και προγραμματισμένο προς συζήτηση. Όμως ήταν το μόνο θέμα του οποίου η συζήτηση αναβλήθηκε. Και αναβλήθηκε χωρίς αιτιολογία. Απλά καταγράφεται στο πρακτικό ότι "η συζήτηση του θέματος αποφασίστηκε να αναβληθεί." Νέα ημερομηνία εξέτασης δεν ορίστηκε και στις 12.5.2006 δημοσιεύθηκε το Διάταγμα Λευκής Ζώνης, οπότε και παγοποιήθηκε κάθε άλλη κίνηση.

 

Προσεγγίζοντας το θέμα της άκαρπης παρέλευσης του χρόνου μεταξύ της ημερομηνίας καταχώρησης της αίτησης των αιτητών (1.3.2005) και της δημοσίευσης του διατάγματος κήρυξης λευκής ζώνης (12.5.2006) δεν μπορώ παρά να παρατηρήσω τα ακόλουθα: Πρόκειται για συνολική περίοδο ενός έτους, δύο μηνών και 11 ημερών, εντός της οποίας δεν αποφασίστηκε η αίτηση των αιτητών. Όμως το πρόβλημα που εγείρεται δεν είναι μόνο αυτό. Ας θεωρηθεί ότι μεταξύ της υποβολής της αίτησης και της ημερομηνίας κατά την οποία η αίτηση τέθηκε ενώπιον του Δημοτικού Συμβουλίου των καθ΄ων η αίτηση, δηλαδή μέχρι τις 22.2.2006, αξιοποιήθηκε ο χρόνος προς εξέταση της αίτησης, με τις χρονοβόρες έστω διαδικασίες που περιγράφηκαν πιο πάνω. Ας θεωρηθεί έτσι ότι η μεγάλη αυτή καθυστέρηση δεν ήταν αδικαιολόγητη και/ή μη εύλογη. Όμως, σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να λεχθεί το ίδιο για την περίοδο που ακολούθησε, μιας σχεδόν τριμηνίας μέχρι την κήρυξη λευκής ζώνης. Επρόκειτο καθαρά για μια περίοδο πλήρους αδικαιολόγητης και εμφανώς εσκεμμένης αναβολής στη λήψη απόφασης, καθ΄ην στιγμή όλες οι προεργασίες είχαν από καιρό συμπληρωθεί και υπήρχε εισήγηση από την αρμόδια επιτροπή για έγκριση της αίτησης.

 

Τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης, δεν αναφέρονται σε μια συνήθη περίπτωση κατά την οποία, λόγω απλής καθυστέρησης στη λήψη απόφασης, μεσολαβεί η αλλαγή του νομικού καθεστώτος και τίθεται το ερώτημα αν η αλλαγή αυτή θα πρέπει να επιβαρύνει το διοικούμενο, εάν περιορίζει δικαιώματά του. Εδώ, τα γεγονότα αποκαλύπτουν μια κατάσταση πραγμάτων κατά την οποία την καθυστέρηση και την συνεπακόλουθη αλλαγή του νομικού καθεστώτος την προκάλεσαν οι ίδιοι οι καθ΄ων η αίτηση, με την υστεροβουλία όπως η αίτηση των αιτητών κριθεί με το νέο νομικό καθεστώς, ένα καθεστώς το οποίο δεν επέτρεπε την έγκρισή της, αντίθετα προς το προηγούμενο. Μια τέτοια τακτική δεν μπορεί ασφαλώς να επικροτηθεί από το Δικαστήριο. Κάθε όργανο της διοίκησης το οποίο αποφασίζει επί αιτήσεων των διοικουμένων, οφείλει να λαμβάνει τις αποφάσεις του όσο πιο σύντομα αυτό είναι εφικτό και εφαρμόζοντας το νομικό καθεστώς που ισχύει όταν αποφασίζει. Όχι να ακολουθεί μια παρελκυστική διαδικασία τροχιοδρομώντας ή έστω προσδοκώντας αλλαγή στο νομικό καθεστώς με το οποίο θα κριθεί η αίτηση.

 

Δεν διατηρώ επομένως καμιά αμφιβολία ότι στην παρούσα περίπτωση η ακολουθηθείσα διαδικασία πάσχει επειδή το νομικό καθεστώς υπό το οποίο θα έπρεπε να είχε κριθεί η αίτηση των αιτητών, ήταν εκείνο που ίσχυε κατά την υποβολή της αίτησής τους ή έστω, πριν από την αλλαγή του υφιστάμενου τότε νομικού καθεστώτος.

 

Αναπόφευκτα, η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση παραμερίζεται.

 

Επιδικάζονται υπέρ των αιτητών €1.500 έξοδα πλέον ΦΠΑ.

 

 

   Κληρίδης,

Δ.

 

 

 

/ΧΤΘ

---

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο