ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

(Υπόθεση Αρ. 1553/2009)

 

17 Δεκεμβρίου, 2009

 

[ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ/στής]

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 23, 26, 28 ΚΑΙ  146  ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

 

1.     ΣΑΒΒΑΣ ΛΟΙΖΙΔΗΣ,

2.    ΧΡΙΣΤΟΣ ΜΙΧΑΛΑΚΗ ΛΟΙΖΟΥ,

3.    ΑΝΝΑ ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΟΥ ΒΙΟΛΑΡΗ,

4.    ΜΗΝΟΔΩΡΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΚΑΚΟΨΗΤΟΥ,

5.    ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ ΒΑΣΟΥ ΤΗΛΕΜΑΧΟΥ,

6.    ΜΑΡΙΑ ΣΩΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ,

7.    ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΙΧΑΛΑΚΗ ΛΟΙΖΟΥ,

8.    ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΕΤΡΟΥ ΜΙΧΑΗΛ,

9.    ΑΝΔΡΙΑΝΗ ΚΟΣΜΑ ΙΩΑΝΝΟΥ,

10.                       ΑΓΛΑΙΑ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ,

11.                       ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΛΟΙΖΙΔΗΣ,

12.                       ΕΛΕΝΗ ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΣΑΒΒΙΔΗ,

13.                       ΑΜΑΛΙΑ ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΣΑΒΒΙΔΗ,

Αιτητές,

v.

 

ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ

1.     ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,

2.    ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ,

Καθ' ων η αίτηση.

____________________

 

ΑΙΤΗΣΗ  ΗΜΕΡ.  20.11.2009.

 

Ξ. Ευγενίου (κα.) για Α.Σ. Αγγελίδη, για τους  Αιτητές.

Δ. Καλλίγερος, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.

_____________________

Α Π Ο Φ Α Σ Η

(ex-tempore)

 

ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ.:    Με την προσφυγή τους οι αιτητές ζητούν ακύρωση της απόφασης των καθ΄ ων η αίτηση αναφορικά με την επίταξη ακίνητης ιδιοκτησίας τους που βρίσκεται στο Καλό Χωριό Λεμεσού, η οποία επιτάχθηκε για σκοπούς κατασκευής, ευθυγράμμισης και ασφαλτόστρωσης του παρακαμπτήριου δρόμου Καλού Χωριού-Ζωοπηγής.  Είναι παραδεκτό ότι οι αιτητές καταχώρησαν και άλλη προσφυγή, την υπ΄ αρ. 616/09, με την οποία προσβάλλουν τη νομιμότητα του διατάγματος απαλλοτρίωσης της προαναφερόμενης ακίνητης περιουσίας τους.   Στα πλαίσια της προσφυγής 616/09 δεν καταχωρήθηκε οποιαδήποτε αίτηση για ενδιάμεσο διάταγμα.  Στα πλαίσια της παρούσας προσφυγής όμως καταχωρήθηκε η υπό εξέταση αίτηση με την οποία οι αιτητές ζητούν διάταγμα που να διατάσσει την αναστολή της προαναφερόμενης απόφασης επιτάξεως, η οποία προσβάλλεται με την προσφυγή 1553/09, μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης.

 

Η αίτηση υποστηρίζεται από ένορκη δήλωση του κ. Σάββα Λοϊζίδη ο οποίος είναι ο πρώτος αιτητής στην προσφυγή.  Η ένορκη δήλωση γίνεται από τον κ. Λοϊζίδη ο οποίος αναφέρει στην ένορκη δήλωση του ότι είναι εξουσιοδοτημένος και από τους υπόλοιπους αιτητές να προβεί στη δήλωση του.  Λέγει στην ένορκη δήλωση του ο κ. Λοϊζίδης ότι το διάταγμα επίταξης επηρεάζει αρνητικά την ακίνητη περιουσία των αιτητών στο Καλό Χωριό.  Λέγει επίσης ότι αναφορικά με την ακίνητη περιουσία των αιτητών στο Καλό Χωριό Λεμεσού είχε γίνει αναδασμός στο παρελθόν αναφορικά με τον οποίο οι αιτητές υποβλήθηκαν σε πολύ μεγάλες δαπάνες και έξοδα με σκοπό τη διατήρηση των καλλιεργιών τους, προς δημόσια ωφέλεια.   Εάν δεν εκδοθεί το ζητούμενο διάταγμα, λέει ο κ. Λοϊζίδης, η απονομή της δικαιοσύνης σε μεταγενέστερο στάδιο θα καταστεί μάταιη αφού ήδη οι καθ΄ ων η αίτηση άρχισαν έργα με απώτερο σκοπό την καταστροφή της  καλλιεργήσιμης γης των αιτητών, όπως ισχυρίζεται.   Η μη έκδοση του ζητούμενου διατάγματος θα έχει ως συνέπεια την πραγματοποίηση του έργου του παρακαμπτήριου δρόμου, πράγμα που θα επιφέρει ανεπανόρθωτη βλάβη στους αιτητές και στις καλλιέργειες τους.

 

Η ένσταση των καθ΄  ων η αίτηση συνοδεύεται από ένορκη δήλωση του κ. Αφάμη, ο οποίος περιγράφεται ως Ανώτερος Εκτελεστικός Μηχανικός στο Τμήμα Δημοσίων Έργων, και ο οποίος γνωρίζει καλά τα γεγονότα της υπόθεσης αυτής.   Στις παραγράφους 8 και 9 της ένορκης δήλωσης του κ. Αφάμη προβάλλεται η θέση ότι οι αιτητές απέτυχαν να στοιχειοθετήσουν τον ισχυρισμό τους περί ανεπανόρθωτης βλάβης με τα στοιχεία που έθεσαν ενώπιον του δικαστηρίου.  Κατά τον κ. Αφάμη οι πολύ μεγάλες δαπάνες και τα έξοδα που ισχυρίζονται οι αιτητές ότι υπέστησαν προς υλοποίηση του έργου του αναδασμού και ο ισχυρισμός για καταστροφή της καλλιεργήσιμης γης τους  δεν στοιχειοθετούν ούτε τεκμηριώνουν τη θέση των αιτητών περί πρόκλησης, σ΄ αυτούς, ανεπανόρθωτης βλάβης σε περίπτωση που δεν εκδοθεί το ζητούμενο διάταγμα.   Στο τέλος της 8^ης παραγράφου της ένορκης δήλωσης του κ. Αφάμη αναφέρονται και τα εξής:  «Σκοπός των επίδικων έργων (και της επίδικης επίταξης) είναι η κατασκευή, ευθυγράμμιση και ασφαλτόστρωση του παρακαμπτηρίου δρόμου Καλού Χωριού και Ζωοπηγής.  Οι επίδικες καλλιέργειες δεν καταστρέφονται αλλά μόνο εν μέρει επηρεάζονται από τα έργα και μάλιστα μόνο στο βαθμό που είναι απαραίτητο για τον επιδιωκόμενο σκοπό δημόσιας ωφέλειας».    Στην παράγραφο 9 της ένορκης δήλωσης του κ. Αφάμη αναφέρεται ότι, το γεγονός ότι τα τεμάχια των αιτητών εμπίπτουν σε περιοχή αναδασμού όχι μόνον δεν έχει αγνοηθεί από τους καθ΄  ων η αίτηση αλλά, αντίθετα, έχει ληφθεί σοβαρά υπόψη.  Και προσθέτει ο κ. Αφάμης «λόγω όμως της μορφολογίας του εδάφους στην ευρύτερη περιοχή είναι τεχνικά αδύνατο να αποφευχθεί ο επίδικος επηρεασμός αφού οι ενδεχόμενες εναλλακτικές λύσεις αποτελούν μη συμβατικές κατασκευές με υπερβολικά υψηλή δαπάνη».

 

Είναι θεμελιωμένο ότι προσωρινά διατάγματα αναστολής εκτέλεσης διοικητικών πράξεων θεωρούνται εξαιρετικά μέτρα διότι διαταράσσεται η αρχή που επιτάσσει την άμεση εκτελεστότητα διοικητικών πράξεων.  Τέτοια διατάγματα μπορεί να εκδοθούν σε περιπτώσεις έκδηλης παρανομίας ή ανεπανόρθωτης ζημιάς.   Στην προκείμενη περίπτωση οι αιτητές περιόρισαν τους ισχυρισμούς τους στην ανεπανόρθωτη ζημιά και δήλωσαν ότι δεν θέτουν θέμα έκδηλης παρανομίας.    Η κα. Ευγενίου, εκ μέρους των αιτητών, παρέπεμψε το δικαστήριο σε μια πρωτόδικη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου του 1991, στην υπόθεση Παπαχριστοδούλου ν. Δημοκρατίας (1991) 4 Α.Α.Δ. 3169, στην οποία αποφασίστηκε ότι ανεπανόρθωτη θεωρείται η ζημιά που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο εξαφάνισης εμπορική επιχείρηση, ή την ικανότητα συντήρησης του αιτητή ή μπορεί να επιφέρει την αιφνίδια αποστέρηση των μέσων βιοπορισμού του.  Στην υπόθεση εκείνη εκδόθηκε διάταγμα αναστολής, μέχρι την εκδίκαση της προσφυγής, επειδή το δικαστήριο έκρινε ότι είχε αποδειχθεί κίνδυνος κατεδάφισης κάποιας οικοδομής μέσα στην επιταχθείσα γη, η οποία ήταν το επίκεντρο της επιχείρησης του αιτητή. Σε τέτοια περίπτωση (κατεδάφισης της οικοδομής) θα αποστερείτο ο αιτητής των μέσων βιοπορισμού και συντήρησης της οικογένειας του.  Επιπρόσθετα ο ενοικιαστής του ανωγείου της οικοδομής και η οικογένεια του θα βρίσκονταν, σε μια νύχτα, στο δρόμο, όπως ανέφερε το δικαστήριο.

 

Από την άλλη ο κ. Καλλίγερος, για τους καθ΄ ων η αίτηση, παρέπεμψε το δικαστήριο στην Υπόθεση 820/91, Λουκά κ.α. ν. Δημοκρατίας, ημερ. 26.7.99, ενδιάμεση (μη δημοσιευμένη) πρωτόδικη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, στην οποία αναφέρθηκαν, μεταξύ άλλων, και τα εξής:  Ο ένας από τους λόγους που επιτρέπει την έκδοση προσωρινού διατάγματος είναι η έκδηλη παρανομία και ο άλλος είναι η σοβαρή πιθανότητα πρόκλησης ανεπανόρθωτης ζημιάς στον αιτητή αν δεν εκδοθεί το διάταγμα.  Προς τούτο ο αιτητής πρέπει να παρουσιάσει μαρτυρία για την απόδειξη ανεπανόρθωτης ζημιάς, που δεν μπορεί να αποκατασταθεί με οποιαδήποτε από τις θεραπείες που μπορούν να παραχωρηθούν με την ακύρωση της συγκεκριμένης διοικητικής πράξης.   Ανεξάρτητα από τα πιο πάνω, το δικαστήριο έχει τη διακριτική ευχέρεια να αρνηθεί την έκδοση ενός προσωρινού διατάγματος αν η έκδοση του μπορεί να δημιουργήσει ανυπέρβλητα εμπόδια στο έργο της διοίκησης (Δέστε τη σελ. 5 της προαναφερόμενης απόφασης στην οποία γίνεται αναφορά και στις Υποθέσεις Miltiadous v. Republic (1972) 3 C.L.R. 341 και Monica Rodat v. Republic (1983) 3 C.L.R. 937).    Ο κ. Καλλίγερος επίσης παρέπεμψε το δικαστήριο και στην υπόθεση C.M.P. Αρχιτέκτονες & Σύμβουλοι Μηχανικοί Λτδ κ.α. ν. Α.Η.Κ. (1998) 4 Α.Α.Δ. 1175, που επίσης είναι πρωτόδικη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου.    Στην υπόθεση εκείνη τονίστηκε ο δικαστικός αυτοπεριορισμός σε τεχνικά θέματα.  Τεχνικής φύσεως θέματα, ουσιαστικά βρίσκονται εκτός του αναθεωρητικού ελέγχου των δικαστηρίων.

 

Μελέτησα με προσοχή όλα τα ενώπιον μου στοιχεία και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι, στην παρούσα υπόθεση, δεν δικαιολογείται η άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του δικαστηρίου υπέρ της έκδοσης του ζητούμενου διατάγματος.  Θεωρώ ότι η μαρτυρία που οι αιτητές έθεσαν ενώπιον του δικαστηρίου είναι ανεπαρκής και αόριστη, ενώ η μαρτυρία που έθεσαν οι καθ΄ ων η αίτηση είναι συγκεκριμένη και σαφής.  Οι μεν αιτητές ισχυρίστηκαν ότι αν δεν εκδοθεί το ζητούμενο διάταγμα θα καταστραφεί η καλλιεργήσιμη γη τους, για την οποία υπέστησαν μεγάλες δαπάνες και έξοδα, χωρίς όμως να αναφέρουν, συγκεκριμένα, με ποιο τρόπο και σε ποιο βαθμό θα επηρεαστούν δυσμενώς οι καλλιέργειες τους από την προώθηση του έργου της κατασκευής του παρακαμπτήριου δρόμου Καλού Χωριού-Ζωοπηγής.  Αντίθετα οι καθ΄  ων η αίτηση ανέφερεραν ότι οι καλλιέργειες των αιτητών δεν καταστρέφονται από τον παρακαμπτήριο δρόμο, αλλά μόνον, εν μέρει, επηρεάζονται από τα έργα και μάλιστα μόνο στο βαθμό που είναι απαραίτητο για τον επιδιωκόμενο σκοπό, που είναι σκοπός δημόσιας ωφέλειας.   Επίσης οι καθ΄ ων η αίτηση υπογράμμισαν ότι έλαβαν υπόψη τους πολύ σοβαρά το ότι οι καλλιέργειες των αιτητών βρίσκονται σε περιοχή αναδασμού, αλλά ένεκα της μορφολογίας του εδάφους, είναι τεχνικά αδύνατο να αποφευχθεί ο επηρεασμός των καλλιεργειών των αιτητών.  Όπως ήδη ανέφερα, θέματα τεχνικής φύσης βρίσκονται ουσιαστικά εκτός του αναθεωρητικού ελέγχου των δικαστηρίων, και αυτό φαίνεται να είναι θέμα τεχνικής φύσης.  Επιπρόσθετα δεν μπορώ να παραγνωρίσω και το ότι, ακόμα και αν οι ισχυρισμοί των αιτητών περί δυσμενούς επηρεασμού ή και καταστροφής των καλλιεργειών τους, ένεκα της κατασκευής του παρακαμπτήριου δρόμου, είναι βάσιμοι, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι οι καθ΄ ων η αίτηση, που είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, δεν είναι σε θέση να αποζημιώσουν χρηματικά, επαρκώς, τους αιτητές για την οποιαδήποτε ζημιά τυχόν υποστούν.   Σταθμίζοντας λοιπόν όλα τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον μου, κρίνω ότι είναι ορθό και δίκαιο να απορρίψω την αίτηση για ενδιάμεσο διάταγμα αναστολής.

 

Κατά συνέπεια η αίτηση απορρίπτεται.  Τα έξοδα της αίτησης επιδικάζονται υπέρ των καθ΄ ων η αίτηση και να υπολογιστούν από τον αρμόδιο Πρωτοκολλητή στο τέλος.

 

                                                               Μ.Μ. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ,

                                                                             Δ.

 

/ΕΑΠ.

---

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο