ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

(Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 1500/2007 και 1501/2007)

 

14 Δεκεμβρίου, 2009

 

[ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ/στής]

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 28 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

 

(Υπόθεση Αρ. 1500/2007)

 

ΡΕΝΟΣ  ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ,

Αιτητής,

ΚΑΙ

 

ΔΗΜΟΣ  ΠΕΓΕΙΑΣ,

Καθ΄ ου  η αίτηση.

____________________

 

(Υπόθεση Αρ. 1501/2007)

 

ΡΕΝΟΣ  ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ,

Αιτητής

v.

 

ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ

ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ

ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΗΣΕΩΣ ΠΑΦΟΥ,

Καθ' ων  η αίτηση.

____________________

 

Α. Κακογιάννης, για τον Αιτητή.

Ι. Παπαζαχαρίου, για τον Καθ΄ ου η αίτηση στην 1500/07.

Θ. Πιπερή (κα.), για τους Καθ΄ ων η αίτηση στην 1501/07.

________________________

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ.:    Με την  προσφυγή 1500/07 ο αιτητής ζητά δήλωση του δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση έκδοσης της άδειας οικοδομής με αρ. Κ5/07, που αφορά το τεμάχιο 93, Φυλ./Σχ. 45/17, από τους καθ΄ ων η αίτηση, για την οποία ο αιτητής έλαβε γνώση κατά την 21.9.07, είναι εξ υπαρχής άκυρη και στερείται εννόμου αποτελέσματος.  Με την  προσφυγή 1501/07 ο αιτητής ζητά δήλωση του δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση έκδοσης της πολεοδομικής άδειας με αρ. 837/5/Α, που αφορά το ίδιο τεμάχιο, από τους καθ΄ ων η αίτηση, για την οποία ο αιτητής επίσης έλαβε γνώση κατά την 21.9.07, είναι εξ υπαρχής άκυρη και στερείται εννόμου αποτελέσματος.

 

Στην ένσταση των καθ΄ ων η αίτηση στην προσφυγή 1500/07 εγείρεται προδικαστική ένσταση σύμφωνα  με την οποία ο αιτητής στερείται εννόμου συμφέροντος για καταχώριση και/ή  προώθηση της προσφυγής του καθότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν έχει προκαλέσει στον αιτητή οποιαδήποτε ηθική ή υλική βλάβη.  Στην ένσταση στην προσφυγή 1501/07 επίσης εγείρεται προδικαστική ένσταση ως προς το ότι η προσφυγή είναι εκπρόθεσμη.  Το ζήτημα της έλλειψης εννόμου συμφέροντος εκ μέρους του αιτητή εγείρεται στην αγόρευση των καθ΄ ων η αίτηση στην προσφυγή 1501/07.  Δεδομένου ότι το ζήτημα του εννόμου συμφέροντος μπορεί να εξεταστεί αυτεπάγγελτα και από το δικαστήριο, έστω και αν δεν εγείρεται, θεωρώ ορθό να το εξετάσω αναφορικά και  με τις δύο προσφυγές. 

 

Οι δύο προσφυγές προσβάλλουν τη νομιμότητα της έκδοσης πολεοδομικής άδειας από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως Πάφου και άδειας οικοδομής από το Δήμο Πέγειας αναφορικά με το προαναφερόμενο τεμάχιο 93, το οποίον ανήκει στους Ανδρέα και Μαρίνα Κυριακίδου (ενδιαφερόμενα μέρη).  Ο αιτητής είναι ιδιοκτήτης του τεμαχίου 92 το οποίο συνορεύει με το τεμάχιο 93.  Αρχικά εκδόθηκε πολεοδομική άδεια και άδεια οικοδομής κατοικίας στο τεμάχιο 93, το 2005.  Στις 14.6.06 υποβλήθηκε στο Επαρχιακό Γραφείο Πολεοδομίας και Οικήσεως Πάφου (η Πολεοδομική Αρχή) αίτηση για έγκριση τροποποιημένων σχεδίων.   Τα τροποποιημένα σχέδια προνοούσαν την κατασκευή δεύτερου τοίχου αντιστήριξης ύψους 1.20 εκ. σε απόσταση 0.80 μ. από τον τοίχο υφιστάμενης βεράντας.  Ανάλογη αίτηση υποβλήθηκε και στο Δήμο Πέγειας για άδεια οικοδομής.  Στις 20.11.06  Η Πολεοδομική Αρχή αποφάσισε την έγκριση των τροποποιημένων σχεδίων.  Ανάλογη ήταν και η αντιμετώπιση του Δήμου Πέγειας ο οποίος ενέκρινε την ανέγερση τοίχου αντιστηρίξεως στην υφιστάμενη οικοδομή επί του προαναφερόμενου τεμαχίου 93. 

 

Είναι η θέση του αιτητή ότι ο ίδιος έλαβε γνώση των προσβαλλομένων αποφάσεων (για έγκριση των τροποποιημένων σχεδίων, όπως αντιλαμβάνομαι) την 21.9.07.  Οι δύο προσφυγές καταχωρήθηκαν στις 18.10.07, δηλαδή εντός της προθεσμίας των 75 ημερών από την 21.9.07.  Οι καθ΄ ων η αίτηση δεν προβάλλουν οποιονδήποτε ουσιαστικό επιχείρημα το οποίο να αντικρούει τη θέση του αιτητή ως προς την ημερομηνία κατά την οποίαν έλαβε γνώση των προσβαλλομένων αποφάσεων.    Είναι θεμελιωμένο ότι το βάρος της απόδειξης του  ισχυρισμού ότι μια προσφυγή είναι εκπρόθεσμη το φέρει εκείνος που επικαλείται τέτοιο ισχυρισμό.  Σε περίπτωση αμφιβολίας ως προς το κατά πόσο μια προσφυγή κατατέθηκε εμπρόθεσμα ή όχι η αμφιβολία λύεται υπέρ του αιτητή.  Στην προκείμενη περίπτωση από τους φακέλους, που κατατέθηκαν ενώπιον μου ως τεκμήρια 1, 2 και 2Α, προκύπτει ότι οι δικηγόροι του αιτητή βρίσκονταν σε επικοινωνία, με αλληλογραφία, με τους καθ΄ ων η αίτηση και προσπαθούσαν να πληροφορηθούν αναφορικά με την ύπαρξη άδειας οικοδομής και πολεοδομικής άδειας σε σχέση με τον προαναφερόμενο τοίχο αντιστηρίξεως, στην υφιστάμενη οικοδομή του τεμαχίου 93.  Δεδομένου ότι ο ισχυρισμός του αιτητή ως προς την ημερομηνία κατά την οποίαν έλαβε γνώση των αποφάσεων που προσβάλλονται με τις δύο  προσφυγές παραμένει αναντίκρουστος από τα ενώπιον μου στοιχεία, θεωρώ ότι είναι ορθό να τον δεχτώ και επομένως κρίνω ότι οι προσφυγές δεν είναι εκπρόθεσμες, ως προς το ζήτημα της έγκρισης των τροποποιημένων σχεδίων για την ανέγερση τοίχου αντιστήριξης. 

 

Θα εξετάσω στη συνέχεια το ζήτημα του εννόμου συμφέροντος το οποίο, όπως ήδη παρατήρησα, μπορεί να εγερθεί και αυτεπάγγελτα  από το δικαστήριο, αλλά, εν πάση περιπτώσει, εγείρεται και στην ένσταση του Δήμου Πέγειας.  Ένας ιδιοκτήτης ακινήτου έχει έννομο συμφέρον να προσβάλει άδεια οικοδομής σε γειτονικό οικόπεδο αν από την πράξη επηρεάζεται η  ιδιοκτησία του.  Σε τέτοια περίπτωση ο αιτητής θα πρέπει να πιθανολογήσει την ύπαρξη εννόμου συμφέροντος, δείχνοντας με ποιο τρόπο η οικοδομή για την οποία χορηγήθηκε η άδεια, θα επηρεάσει δυσμενώς τα συμφέροντα του (Δέστε:  Ν. Χρ. Χαραλάμπους, Η Δράση και ο Έλεγχος της Δημόσιας Διοίκησης, 2^η έκδοση, σελ. 149).   Στην υπόθεση Χαραλάμπους ν. Δημοκρατίας (Αρ. 1) (1996) 3 Α.Α.Δ. 73 η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου έκαμε εκτενή αναφορά στην Ελληνική και Κυπριακή νομολογία αναφορικά με το ζήτημα της ύπαρξης εννόμου συμφέροντος σε ζητήματα συνταγματικής προστασίας του περιβάλλοντος.    Παρατήρησε ότι το ζήτημα της προστασίας του περιβάλλοντος ως αυτοτελές δικαίωμα δεν εκπηγάζει, στην Κύπρο, από το Σύνταγμα, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα. Στην περίπτωση εκείνη, κρίθηκε ότι η εφεσείουσα είχε έννομο συμφέρον επειδή, λαμβανομένων υπόψη των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης, ο ισχυρισμός της για ενδεχόμενη οχληρία και αφόρητη δυσοσμία, ήταν εύλογος, παρά το ότι το κτήμα της δεν συνόρευε με το κτήμα στο οποίο θα ανεγειρόταν πτηνοτροφείο.  Στην υπόθεση Βασιλείου κ.α. ν. Δημοκρατίας κ.α. (2002) 3 Α.Α.Δ. 485 και πάλι εξετάστηκε το ζήτημα του εννόμου συμφέροντος περιοίκου να προσβάλει, με προσφυγή, την εγκυρότητα ανάπτυξης γειτονικού τεμαχίου.  Τέθηκε, στην υπόθεση εκείνη, και ζήτημα συνάφειας των δύο προσβληθεισών αποφάσεων εκδόσεως πολεοδομικής αδείας και αδείας οικοδομής.  Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι δύο πράξεις, πολεοδομική άδεια και άδεια οικοδομής, είναι συναφείς, υιοθετώντας Ελληνική νομολογία σύμφωνα με την οποία συναφείς μπορούν να θεωρηθούν προσβαλλόμενες πράξεις όταν για παράδειγμα η μια αποτελεί προϋπόθεση της άλλης (Δέστε:  Απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας με αρ. 1821/53).   Παρατηρήθηκε επίσης ότι το ζήτημα του εννόμου συμφέροντος εξετάζεται και αυτεπάγγελτα από το δικαστήριο.  Στην υπόθεση εκείνη η ακίνητη  περιουσία της εφεσίβλητης εφαπτόταν του υπό εκμετάλλευση κτήματος του ενδιαφερόμενου μέρους, σε βαθμό που η εφεσίβλητη να θεωρείται ως «περίοικος».  Η νομιμοποίηση περιοίκου να αμφισβητήσει την εγκυρότητα μιας άδειας για ανάπτυξη γειτονικού τεμαχίου αναγνωρίζεται από τη νομολογία (Δέστε, μεταξύ άλλων, Thanos Club Hotels Ltd v. ΕΤΕΚ (2000) 3 Α.Α.Δ. 323).  

 

Στην πρόσφατη απόφαση στην Υπόθεση 535/07, Ιωσήφ κ.α. ν. Δημοκρατίας, ημερ. 29.1.09, ο αδελφός Δικαστής κ. Κραμβής εξέτασε ζήτημα εννόμου συμφέροντος αιτητών οι οποίοι ισχυρίζονταν ότι, εξαιτίας της έκδοσης πολεοδομικής αδείας για την κατασκευή βιολογικού σταθμού στην περιοχή όπου οι ίδιοι είχαν τα υποστατικά τους, θίγονταν τα δικά τους συμφέροντα, ως περιοίκων ή ιδιοκτητών ακινήτων που επηρεάζονταν δυσμενώς.  Έκαμε αναφορά στη σχετική Ελληνική νομολογία σύμφωνα με την οποία χρησιμοποιείται, ως κριτήριο για την ύπαρξη εννόμου συμφέροντος, η γεωγραφική γειτνίαση προς το σημείο της περιβαλλοντικής προσβολής και η ένταση και βαρύτητα της περιβαλλοντικής βλάβης που θα προκύψει από το έργο, στην ποιότητα του περιβάλλοντος των αιτούντων.  Αναφέρθηκε ακόμα στη διάκριση ανάμεσα στο έννομο συμφέρον των νομικών και των φυσικών προσώπων.  Στα νομικά πρόσωπα η διεύρυνση του εννόμου συμφέροντος προσεγγίζει την περίπτωση της λαϊκής αγωγής ενώ στην περίπτωση των φυσικών προσώπων, όπως η προκείμενη, το έννομο συμφέρον θεμελιώνεται μόνο όταν ο αιτητής αποδειχθεί περίοικος ή γείτονας, όπου λόγω της «χωρικής» σχέσης του και μόνον υφίσταται βλαπτικές συνέπειες από την προσβαλλόμενη πράξη (Δέστε:  Αποφάσεις Συμβουλίου της Επικρατείας 3047/80, 2343/87, 2242/94 και 4726/95). 

 

Η ιδιοκτησία γειτνιάζοντος ακινήτου προς το ακίνητο για το οποίο δόθηκε πολεοδομική άδεια ή άδεια οικοδομής δεν δημιουργεί αυτομάτως και από μόνη της έννομο συμφέρον υπέρ του ιδιοκτήτη, για προσβολή της άδειας με αίτηση ακυρώσεως (Δέστε την υπόθεση Thanos Clob Hotels, ανωτέρω).   Εκτός δηλαδή από την ιδιοκτησία γειτνιάζοντος ακινήτου ο αιτητής, για να έχει έννομο συμφέρον, θα πρέπει επίσης να πιθανολογήσει και άμεσο επηρεασμό των ανέσεων του από οχληρία που ενδεχομένως θα προκληθεί εξαιτίας της προτεινόμενης ανάπτυξης.  Θα πρέπει δηλαδή να πιθανολογήσει βλάβη, εξαιτίας της γειτνίασης, υπό την έννοια του εύλογου δυσμενούς επηρεασμού, από τις όποιες αρνητικές συνέπειες. 

 

Στην παρούσα υπόθεση ο κύριος ισχυρισμός του αιτητή και στις δύο προσφυγές, παρατίθεται στην παράγραφο 2 της, ουσιαστικά, πανομοιότυπης αίτησής του κάτω από τον τίτλο «Η αίτηση αυτή βασίζεται πάνω στα πιο κάτω γεγονότα:  (στ)».   Παραθέτω αυτούσιο το περιεχόμενο της παραγράφου 2:

 

«Μεταξύ άλλων αιτήσεων στις οποίες προέβηκε το ενδιαφερόμενο μέρος εγκρίθηκε από τους καθ΄ ων η αίτηση και η επίδικη πολεοδομική άδεια η οποία αφορά τοίχο αντιστήριξης ο οποίος έχει χτισθεί κατά μήκος του τεμαχίου του αιτητή και επί επιχωματώσεων κατά τρόπο που να δημιουργείται υψομετρική διαφορά και εδαφολογική αναπροσαρμογή.  Η εδαφολογική αυτή αναπροσαρμογή οδηγεί όλα τα όμβρια ύδατα από το τεμάχιο του ενδιαφερόμενου μέρους να καταλήγουν στο τεμάχιο του Αιτητή και να δημιουργείται σοβαρή οχληρία.»

 

 

Είναι προφανές από όλα τα ενώπιον μου στοιχεία ότι το παράπονο του αιτητή βασίζεται στη θέση του ότι, με τον τρόπο που κτίστηκε ο τοίχος αντιστήριξης, ο οποίος προστέθηκε στην υφιστάμενη οικοδομή του τεμαχίου 93, δημιουργήθηκε υψομετρική διαφορά και εδαφολογική αναπροσαρμογή ως αποτέλεσμα των οποίων τα όμβρια ύδατα από το τεμάχιο 93 καταλήγουν στο τεμάχιο 92 του αιτητή, δημιουργώντας έτσι, σ΄ αυτόν, σοβαρή οχληρία. 

 

Έχοντας κατά νου τις προαναφερόμενες αυθεντίες θεωρώ ότι για να έχει έννομο συμφέρον ο αιτητής να προσβάλει τις προσβαλλόμενες δύο αποφάσεις θα πρέπει, εκτός από την ιδιότητα του ως περιοίκου, ένεκα του γεγονότος ότι τα τεμάχια 92 και 93 συνορεύουν, ιδιότητα που δεν αμφισβητείται, να πιθανολογήσει και βλάβη προερχόμενη εκ της γειτνιάσεως, υπό την έννοια του εύλογου δυσμενούς επηρεασμού των ανέσεων του από την οχληρία που ενδεχομένως θα προκληθεί εξαιτίας του τοίχου αντιστήριξης που ανεγέρθηκε με άδεια των καθ΄ ων η αίτηση.  Δεν μπορεί δηλαδή το έννομο συμφέρον του αιτητή, στην  προκείμενη περίπτωση, να κριθεί από την τυχόν οχληρία που προκαλείται σ΄ αυτόν, γενικά, από την υφιστάμενη οικοδομή επί του τεμαχίου 93 αλλά θα πρέπει να περιοριστεί, η εξέταση, στο κατά πόσον ο αιτητής πέτυχε να πιθανολογήσει βλάβη, υπό την προαναφερόμενη έννοια, εξαιτίας της ανέγερσης (δεύτερου) τοίχου αντιστήριξης ο οποίος ανεγέρθηκε μετά από την έγκριση τροποποιημένων σχεδίων, από τους καθ΄ ων η αίτηση.  Κατά την κρίση μου, η εξέταση του εννόμου συμφέροντος του αιτητή στις παρούσες προσφυγές, δεν μπορεί να επεκτείνεται και στις οποιεσδήποτε τυχόν παρανομίες υπάρχουν στην ήδη υφιστάμενη οικοδομή, για την οποία δόθηκαν δύο άδειες το 2005, εφόσον ο αιτητής δεν πρόσβαλε τη νομιμότητα των δύο εκείνων αδειών, εντός της προθεσμίας των 75 ημερών.

 

Με όλα τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον μου καταλήγω αβίαστα στο συμπέρασμα ότι ο αιτητής απέτυχε να πιθανολογήσει βλάβη, εξαιτίας της ανέγερσης του (δεύτερου) τοίχου αντιστήριξης, στην υφιστάμενη οικοδομή.  Παρατηρώ συναφώς ότι ο (δεύτερος) τοίχος αντιστήριξης ανεγέρθηκε μετά την έγκριση των καθ΄ ων η αίτηση, μετά δηλαδή το τέλος του 2006, ενώ ο αιτητής παραπονείτο «για το νερό που τρέχει στο δρόμο μπροστά από το σπίτι μου στη Οδό Ελευθερίας 1, περιοχή Περβόλια» από το 2005.  Συγκεκριμένα στις 7.9.05 ο αιτητής έστειλε τηλεομοιότυπο στο Δημαρχείο Πέγειας (Παράρτημα Β στη γραπτή αγόρευση του αιτητή) στο οποίο αναγράφεται, μεταξύ άλλων, ότι στις 20.6.05 είχε ανακαλύψει ότι το νερό ερχόταν από το σπίτι δίπλα από το δικό του και συγκεκριμένα από το σηπτικό λάκκο πράγμα που ανέφερε και σε Τεχνικό του Δημαρχείου.   Σε άλλο τηλεομοιότυπο ημερ. 12.10.05, προς το Δημαρχείο Πέγειας, ο αιτητής παραπονείτο ότι το πρόβλημα του νερού που ρέει στο δρόμο μπροστά από την οικία του και το οποίο, μετά από μικροβιολογική ανάλυση, βρέθηκε και μολυσμένο, ήταν πολύ σοβαρό και γι΄ αυτό το λόγο καλείτο το Δημαρχείο να δώσει στον αιτητή μια ικανοποιητική απάντηση προς επίλυση του προβλήματος, μέχρι 17.10.05. 

 

Είναι προφανές, επομένως, ότι το ζήτημα για το οποίο παραπονείται ο αιτητής στις δύο προσφυγές του, δηλαδή των ομβρίων υδάτων τα οποία, από το τεμάχιο 93, καταλήγουν στο τεμάχιο 92 του αιτητή, δεν είναι θέμα το οποίο δημιουργήθηκε από την κατασκευή του (δεύτερου) τοίχου αντιστήριξης, μέσα στο 2007, αλλά προφανώς από την ύπαρξη της υφιστάμενης κατοικίας των ενδιαφερομένων μερών μέσα στο τεμάχιο τους 93 και την κατ΄ ισχυρισμό υψομετρική διαφορά και εδαφολογική αναπροσαρμογή. 

 

Ανεξάρτητα από τα οποιαδήποτε αστικά δικαιώματα που πιθανόν να έχει ο αιτητής θεωρώ ότι αυτός απέτυχε να πιθανολογήσει βλάβη, υπό την προαναφερόμενη έννοια, εξαιτίας δηλαδή της ανέγερσης τοίχου αντιστήριξης που ανεγέρθηκε μετά από τις προσβαλλόμενες δύο θετικές αποφάσεις των καθ΄   ων η αίτηση και επομένως απέτυχε να αποδείξει έννομο συμφέρον, υπό την έννοια του νόμου, στην καταχώριση και προώθηση των δύο προσφυγών.

 

Κατά συνέπεια και για τους λόγους που προσπάθησα να εξηγήσω οι δύο προσφυγές αποτυγχάνουν και απορρίπτονται με €1.000.- έξοδα, πλέον Φ.Π.Α., στην κάθε προσφυγή, εις βάρος του αιτητή και υπέρ των καθ΄ ων η αίτηση.

 

 

 

 

                                                               Μ.Μ. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ,

                                                                               Δ.

 

 

 

 

/ΕΑΠ.

---

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο