ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

(Υπόθεση Αρ.1143/2007)

 

17 Δεκεμβρίου, 2009

 

[K. ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ/στής]

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤO ΑΡΘΡO 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

 

ΙΣΜΗΝΗ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ,

 

Αιτήτρια,

 

-         ν  -

 

ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΔΙΑ ΤΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,

 

Καθ΄ων η αίτηση.

 

- - - - - -

Γ. Κολοκασίδης, για την Αιτήτρια.

 

  Ε. Παπαγεωργίου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ων η Aίτηση.

 

- - - - - -

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ.: Η αιτήτρια είχε προβεί σε ανάπτυξη του ακινήτου της στην περιοχή του Αγ. Ανδρέα στη Λευκωσία, ανεγείροντας σ΄ αυτό κατοικία με αυλή, περίφραξη και κήπο τον οποίο και δεντροφύτευσε αφού είχε εξασφαλίσει την αναγκαία άδεια οικοδομής και πολεοδομική άδεια στις οποίες δεν είχαν τεθεί οποιοιδήποτε περιορισμοί ρυμοτομίας. Όμως, στις 2.6.2005 δημοσιεύτηκε Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης προς το σκοπό βελτίωσης των λεωφόρων Ηρώων και Αγίου Παύλου, η οποία απαλλοτρίωση επηρέαζε μικρό μέρος του τεμαχίου της αιτήτριας, μια προεξοχή του η οποία δημιουργείται από τη συμβολή των λεωφόρων Ηρώων και Κ. Αναστασιάδη. Η απαλλοτρίωση συνεπαγόταν την κατεδάφιση μικρού μέρους της οικοδομημένης περίφραξης της κατοικίας και την εκκοπή μέρους της περιμετρικής δενδροφύτευσης στην οποία αυτή είχε προβεί. Η αιτήτρια υπέβαλε ένσταση η οποία, αφού εξετάστηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών - Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, απορρίφθηκε. Προχώρησε έτσι η δημοσίευση του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης κατά την 18.5.2007, διοικητική πράξη τη νομιμότητα της οποίας και προσβάλλει με την παρούσα προσφυγή της η αιτήτρια.

 

Ας σημειωθεί ότι προτού απορριφθεί η ένσταση της αιτήτριας, οι καθ΄ων η αίτηση είχαν ζητήσει όπως έχουν τις απόψεις του Δήμου Λευκωσίας. Ο Δήμος ανταποκρίθηκε τότε αναφέροντας ότι για την ανάπτυξη του τεμαχίου και κατά την έκδοση των σχετικών αδειών δεν είχε ληφθεί υπόψη το Ρυθμιστικό Σχέδιο που ετοίμασε το Τμήμα Πολεοδομίας, γι΄ αυτό και εισηγήθηκε όπως το δημόσιο πεζοδρόμιο και το περιτοίχισμα που είχαν εν τω μεταξύ κατασκευαστεί από την ιδιοκτήτρια, κατεδαφιστούν και επανακατασκευασθούν στη νέα θέση, σύμφωνα με το Σχέδιο. Μετά όμως που η ένσταση της αιτήτριας απορρίφθηκε και προχώρησε η έκδοση του προσβαλλόμενου διατάγματος κατεδάφισης και η καταχώρηση της παρούσας προσφυγής, ο Δήμος Λευκωσίας επανήλθε στο θέμα με επιστολή του ημερομηνίας 19.11.2007 και εισηγήθηκε την ανάκληση της απαλλοτρίωσης που επηρεάζει το τεμάχιο της αιτήτριας. Παρόλον τούτου όμως, το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως εμμένει στις θέσεις του και δεν συμφώνησε με την εισήγηση για ανάκληση της απαλλοτρίωσης, επειδή θεωρεί ότι η επηρεαζόμενη έκταση γης είναι αναγκαία για τους λόγους που αναφέρονταν στην απορριπτική απάντηση στην ένσταση της αιτήτριας.

 

Με την προσφυγή της η αιτήτρια εγείρει πολυάριθμους λόγους οι οποίοι κατά την άποψή της συνηγορούν υπέρ της ακύρωσης της προσβαλλόμενης διοικητικής πράξης.

 

Εγείρει θέμα μη επαρκούς αιτιολογίας, πλάνης περί τα πράγματα, παραβίασης των αρχών της αναλογικότητας και της καλής πίστης, υπέρβαση/κατάχρηση εξουσίας κλπ.

 

Στη γραπτή αγόρευση εκ μέρους της αιτήτριας γίνεται εκτενής αναφορά στην ακύρωση των εύλογων προσδοκιών τις οποίες είχε η αιτήτρια ως διοικουμένη ενόσω είχε εξασφαλίσει νόμιμα τις απαιτούμενες για ανάπτυξη άδειες, χωρίς την επιβολή οποιωνδήποτε όρων και χωρίς να παραμένει οποιαδήποτε εκκρεμότητα. Ενόσω δε ο Δήμος Λευκωσίας, ως αρμόδια πολεοδομική αρχή έκρινε ότι η υπό αναφορά απαλλοτρίωση δεν ήταν πλέον χρήσιμη και θα έπρεπε ν΄ ανακληθεί, η περαιτέρω παραμονή της σε ισχύ δεν συνιστά πλέον ένα έκτακτο και επαχθές μέτρο το οποίο επιβάλλεται εκεί όπου δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Ως προς το θέμα της ανεπαρκούς αιτιολόγησης, η αιτήτρια ισχυρίζεται ότι, μετά την τελική τοποθέτηση του Δήμου Λευκωσίας, η μόνη δοθείσα προηγουμένως αιτιολογία περί βελτίωσης και διεύρυνσης των λεωφόρων Ηρώων και Αγ. Παύλου, έχασε τη σημασία της, οπότε και απαιτείτο νέα και ισχυρότερη αιτιολογία για την παράκαμψη των απόψεων του Δήμου Λευκωσίας, πράγμα που εδώ δεν έγινε.

 

Στη δική της αγόρευση η πλευρά των καθ΄ων η αίτηση αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην αιτιολογία που είχε δοθεί κατά την εξέταση και απόρριψη της υποβληθείσας από την αιτήτρια ένστασης. Κατά τη χρονική περίοδο που εχορηγείτο η πολεοδομική άδεια στην αιτήτρια χωρίς κάποιο σχετικό όρο, η ετοιμασία των κατασκευαστικών έργων για την περιοχή βρισκόταν ακόμη σε εξέλιξη και έτσι δεν μπορούσαν να ληφθούν υπόψη.

 

Η λεπτομερέστερη αιτιολογία για την απόρριψη της ένστασης της αιτήτριας περιείχετο σε επιστολή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως ημερομηνίας 29.3.2007 και θεωρώ χρήσιμο να παραθέσω απ΄ αυτήν τα ακόλουθα εκτενή αποσπάσματα:

 

"(i) Ένσταση της κας Ισμήνης Α. Παπακώστα, συνιδιοκτήτριας του τεμαχίου με αρ. 1257, του Φ/Σ ΧΧ1 46.01.ΙΙΙ, στη Λευκωσία, μέσω των κ. κ. Γεώργιος Κολοκασίδης & Σία, Δικηγόρων,

 

(α)       Στην πιο πάνω ένσταση αναφέρεται ότι με την εκδοθείσα Πολεοδομική Άδεια (82-ΠΕ 10/02) και Άδεια Οικοδομής (04176), για ανάπτυξη του τεμαχίου, δεν γινόταν αναφορά για Απαλλοτρίωση, παρά το γεγονός ότι υπήρχε Σχέδιο Προτεινόμενης Ρυμοτομίας, αντίγραφο του οποίου επισυνάπτεται σαν Παράρτημα 3. Σημειώνεται ότι, κατά την έκδοση της σχετικής Άδειας Οικοδομής στις 17.4.2003, ο Δήμος Λευκωσίας, σαν Αρμόδια Πολεοδομική Αρχή, δεν έλαβε υπόψη το Σχέδιο της Προτεινόμενης Ρυμοτομίας ή το εγκριμένο Ρυθμιστικό Σχέδιο και δεν επέβαλε όρο για παραχώρηση του σχετικού επηρεασμού. Σ΄ ότι αφορά την απαλλοτρίωση, αναφέρεται ότι τη χρονική περίοδο που εκδόθηκε η Πολεοδομική Άδεια, ήταν σε εξέλιξη η ετοιμασία των Κατασκευαστικών Σχεδίων του Έργου και επομένως δεν είχαν δημοσιευθεί ακόμα τα Σχέδια Απαλλοτρίωσης, ώστε να ληφθούν υπόψη στις αναφερόμενες Άδειες.

 

(β)       Η ενιστάμενη ιδιοκτήτρια ισχυρίζεται ότι η απαλλοτρίωση τμήματος του τεμαχίου της, δεν αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου Σχεδίου για τη βελτίωση της Λεωφόρου Ηρώων, αφού είναι η μοναδική επέμβαση που γίνεται. Ο ισχυρισμός αυτός δεν ευσταθεί, καθότι μεγάλο τμήμα της Λεωφόρου Ηρώων θα βελτιωθεί στα πλαίσια του πιο πάνω Πολεοδομικού Έργου και το υπόλοιπο τμήμα του Δρόμου που παραμένει, θα βελτιωθεί σε άλλο στάδιο. Η αναδιομόρφωση της συμβολής της οδού Κώστα Αναστασιάδη με τη Λεωφόρο Ηρώων που βρίσκεται το εν λόγω τεμάχιο, εντάσσεται στα πλαίσια του παρόντος Πολεοδομικού Έργου, γιατί λόγω της γεωμετρίας των δρόμων και της έλλειψης ορατότητας, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος πρόκλησης δυστυχημάτων, γι΄ αυτό επιβάλλεται να βελτιωθεί κατά τρόπο ώστε να γίνει πιο λειτουργική και ασφαλής η διακίνηση των οχημάτων και να συμβάλλει στην καλύτερη κυκλοφοριακή διαχείριση στην περιοχή του Έργου.

 

(γ)        Σημειώνεται ότι στο σχεδιασμό του Ρυθμιστικού Σχεδίου, καταβλήθηκε ιδιαίτερη προσπάθεια ώστε να διατηρηθεί ο τοπικός χαρακτήρας και το περιβάλλον της περιοχής, γι΄ αυτό δεν εφαρμόστηκε πλήρως το προαναφερόμενο Σχέδιο της Προτεινόμενης Ρυμοτομίας του Δρόμου και το εν λόγω τεμάχιο επηρεάστηκε σε πολύ λιγότερο βαθμό από την Απαλλοτρίωση, όπως φαίνεται στο αντίγραφο του Σχεδίου που επισυνάπτεται σαν Παράρτημα 4. Σημειώνεται ότι το εμβαδόν του τεμαχίου είναι 835τ.μ. και ο επηρεασμός του από την υπό συζήτηση Απαλλοτρίωση είναι 3.59%.

 

(δ)       Στην πιο πάνω ένσταση αναφέρεται ότι, με την εφαρμογή της απαλλοτρίωσης, επηρεάζεται το σύστημα άρδευσης νερού, μέρος του υφιστάμενου περιτοιχίσματος και θα αποκοπούν δένδρα. Σημειώνεται ότι όλες οι επηρεαζόμενες κατασκευές και εγκαταστάσεις θα αποκατασταθούν στα πλαίσια του πιο πάνω Πολεοδομικού Έργου και επιπρόσθετα, τόσο η αξία της επηρεαζόμενης γης, όπως και οποιεσδήποτε πιθανές ζημιές ή δυσμενείς επιπτώσεις πάνω στο αναφερόμενο τεμάχιο, θα εκτιμηθούν από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας και η ιδιοκτήτρια θα αποζημιωθεί ανάλογα.

 

(ε)        Η ενιστάμενη ιδιοκτήτρια αναφέρει επίσης ότι στην περιοχή του Αγίου Ανδρέα, που βρίσκεται το τεμάχιο της, είναι Περιοχή Ειδικού  Χαρακτήρα και δεν ενθαρρύνεται η τροχαία κίνηση. Επιπρόσθετα, αναφέρει ότι η Λεωφόρος Ηρώων δεν είναι δρόμος πυκνής κυκλοφορίας γιατί οδηγεί στην πράσινη γραμμή. Ο ισχυρισμός αυτός δεν ευσταθεί καθότι η Λεωφόρος Ηρώων αποτελεί μέρος του οδικού δικτύου της περιοχής και εξυπηρετεί μια μεγάλη οικιστική περιοχή του Αγίου Ανδρέα που περιλαμβάνει πάρα πολλές εμπορικές και οικονομικές δραστηριότητες, όπως γραφεία, σχολεία, κλπ. Επίσης ο δρόμος αυτός εξυπηρετεί και το συγκρότημα των Κεντρικών Φυλακών.

 

(στ)      Η ενιστάμενη ιδιοκτήτρια ισχυρίζεται επίσης ότι η επέκταση αυτή του δρόμου, στην υπό συζήτηση συμβολή εις βάρος του τεμαχίου της, στερείται λογικής και προτείνει τη νομοδρόμηση του. Ο ισχυρισμός αυτός δεν ευσταθεί για τους ίδιους λόγους που αναφέρθηκαν πιο πάνω."

 

Πιστεύω ότι το πιο πάνω απόσπασμα αποκαλύπτει μια σοβαρή και υπεύθυνη εξέταση κάθε πτυχής του ζητήματος που απασχολούσε και μια τεκμηριωμένη, ισοζυγισμένη και αντικειμενική αιτιολογία του αποτελέσματος της εξέτασης. Καταδεικνύεται η διενέργεια δέουσας έρευνας ως απαιτεί η νομολογία και επαρκούς αιτιολόγησης. Αργότερα δε η αλλαγή στάσης που επέδειξε ο Δήμος Λευκωσίας, ήταν σίγουρα ένα νέο στοιχείο το οποίο θα έπρεπε να απασχολήσει χωρίς ασφαλώς να δέσμευε τους καθ΄ων η αίτηση όπως προβούν σε ανάκληση του διατάγματος απαλλοτρίωσης. Είναι δε φανερό από τα υπάρχοντα στοιχεία ότι λήφθηκε υπόψη. Όμως, όπως εξηγείται, πέραν των ιδιαίτερων ενδιαφέροντων του ίδιου του Δήμου Λευκωσίας που είχαν καταστεί ανενεργοί, οι καθ΄ων η αίτηση συνέχισαν να θεωρούν, στο πλαίσιο άσκησης των δικών τους καθηκόντων και εξουσιών, ότι η παραχώρηση του επηρεαζόμενου μέρους του τεμαχίου, συνέχιζε να είναι απαραίτητη για την πρέπουσα διαμόρφωση της συμβολής των δύο δρόμων, για τη βελτίωση της λειτουργικότητάς της και για την αναβάθμιση του επιπέδου κυκλοφοριακής ασφάλειας. Επομένως, όπως διαπιστώνεται και μετά τη νέα άποψη που εξέφρασε ο Δήμος Λευκωσίας, υπήρξε νέα εξέταση και αιτιολογία για την εμμονή της διοίκησης στη θέση της.

 

Όπως επανειλημμένα έχει νομολογηθεί, εφόσον η επιλογή της διοίκησης ήταν αποτέλεσμα διεξαγωγής δέουσας έρευνας και δόθηκε επαρκής αιτιολογία, στην απουσία οποιωνδήποτε ενδείξεων ότι η διοίκηση ενήργησε κάτω από το βάρος πλάνης, ή καθ΄ υπέρβαση εξουσίας, το Δικαστήριο αρνείται να επέμβει και αντικαταστήσει τη διακριτική εξουσία της διοίκησης με δική του. Αυτό δε ισχύει ιδιαίτερα σε περιπτώσεις επιλογής ανάμεσα σε δύο ή περισσότερες εφικτές λύσεις στις οποίες υπεισέρχονται τεχνικά ζητήματα ή ζητήματα που χρειάζονται εξειδικευμένη γνώση. (Βλ. Ιωσηφίδης ν. Γενικού Εισαγγελέα (1990) 3 ΑΑΔ 4599, Θεοχάρης Καντρής κ.ά. ν. Δημοτικού Συμβουλίου Λευκωσίας (1997) 3 ΑΑΔ 156, Hadjioannou and another v. Republic (1983) 3 CLR 536).

 

Είναι βέβαια λυπηρό το ότι η αιτήτρια, ενώ φρόντισε να προχωρήσει στην ανάπτυξη του ακινήτου της προβαίνουσα σε κάθε απαιτούμενη ενέργεια και διασφάλιση, θα υποστεί την ταλαιπωρία της κατεδάφισης μέρους του περιτοιχίσματος της οικίας της και αφαίρεση δένδρων. Δεδομένου όμως ότι, όπως διαφαίνεται, αυτό θα αποβεί συμφέρον προς το σκοπό της οδικής ασφάλειας και με δεδομένη την αποκατάσταση οποιωνδήποτε ζημιών, το ιδιωτικό της συμφέρον θα πρέπει εδώ να υποχωρήσει, έναντι του γενικότερου οφέλους που θα προκύψει.

 

Η προσφυγή αναπόφευκτα απορρίπτεται με €1.000 έξοδα εναντίον της αιτήτριας.

 

   Κληρίδης,

Δ.

/ΧΤΘ

---

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο