|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Kυπριακή Δημοκρατία, μέσω Eπιτροπής Eκπαιδευτικής Yπηρεσίας ν. Aλμπέρτο Kασσέρα (1996) 3 ΑΑΔ 27
Ράφτης Αντώνης ν. Kυπριακής Δημοκρατίας και Άλλων (2002) 3 ΑΑΔ 345
Iωαννίδης Xαράλαμπος ν. Aρχής Hλεκτρισμού Kύπρου και Άλλης (2007) 3 ΑΑΔ 233
Συμβούλιο Aποχετεύσεων Λάρνακας ν. Kυπριακής Δημοκρατίας (2000) 4 ΑΑΔ 1162
Νίκου Τσιάκκα κ.α. ν. Αρχής Ηλεκτρισμού κ.α., Υπόθεση Αρ. 495/2000, 18 Σεπτεμβρίου 2002
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
(2008) 4 ΑΑΔ 953
19 Δεκεμβρίου, 2008
[ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΛΙΑΝΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΖΑΚΟΥ,
Αιτήτρια,
v.
1. ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
2. ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΕΠΑΡΧΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 1410/2006)
Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου ― Εγκατάσταση εναέριας ή υπόγειας γραμμής μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος ― Η απαραίτητη συγκατάθεση του επηρεαζόμενου ιδιοκτήτη γης και η δυνατότητα υποκατάστασής της από την συγκατάθεση του οικείου Επάρχου ― Άρθρο 31 του περί Ηλεκτρισμού Νόμου, Κεφ. 170 ― Περιστάσεις της ορθής εφαρμογής του στην κριθείσα περίπτωση.
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος ― Λόγοι ακυρώσεως ― Πλάνη περί τα πράγματα ― Δεν στοιχειοθετήθηκε στην κριθείσα περίπτωση.
Αναθεωρητική Δικαιοδοσία ― Θέματα τεχνικής φύσεως ― Εκφεύγουν του ακυρωτικού ελέγχου.
Συνταγματικό Δίκαιο ― Νόμιμοι περιορισμοί του δικαιώματος ιδιοκτησίας ― Άρθρο 23.3 του Συντάγματος ― Το ζήτημα της εγκατάστασης γραμμών παροχής ηλεκτρικής ενέργειας ― Η συγκεκριμένη επέμβαση στο ακίνητο της αιτήτριας, κρίθηκε συνταγματική στην εξετασθείσα υπόθεση.
Η αιτήτρια προσέφυγε κατά της απόφασης τοποθέτησης ηλεκτρικού δικτύου, που επηρέαζε το ακίνητό της.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
1. Στην προκείμενη περίπτωση, η τοποθέτηση του αγωγού, όπως φαίνεται και από τα σχέδια της Α.Η.Κ., που δόθηκαν στον Έπαρχο, η υπόγεια καλωδίωση θα καλύπτει έκταση 1-1,50 μέτρα, και η υπέργεια 4-5 μέτρα από το σύνορο του τεμαχίου σε μια άκρη του. Δεν υπήρχε συνεπώς οποιαδήποτε διέλευση από γη καλυμμένη με κτίρια κατά παράβαση του Άρθ. 31(1) του Κεφ. 170.
2. Η ανυπαρξία έρευνας, που επέφερε πλάνη όπως ισχυρίστηκε η αιτήτρια, επέδρασε καταλυτικά στην κρίση του Επάρχου, ώστε να δώσει τη συγκατάθεσή του. Πλάνη περί τα πράγματα υφίσταται σε περίπτωση έκδηλης ανυπαρξίας πραγματικών δεδομένων, που προκύπτει με σαφήνεια και χωρίς δυσκολία.
Τέτοια εισήγηση δεν μπορεί στην προκείμενη περίπτωση, να τεκμηριωθεί από το υλικό που τέθηκε ενώπιον του αρμοδίου οργάνου. Η πλάνη ανάγεται στην ύπαρξη των γεγονότων και όχι στη θεώρηση της αξίας τους.
3. Το Δικαστήριο δεν υπεισέρχεται σε τεχνικής φύσεως θέματα, αλλά εξετάζει αν και κατά πόσο με βάση τα δεδομένα που τέθηκαν ενώπιον του συγκεκριμένου διοικητικού οργάνου, ήταν ευλόγως αναμενόμενο, μέσα στο πλαίσιο της διακριτικής του ευχέρειας, να πάρει την απόφαση που έλαβε.
4. Τέλος, προβλήθηκε ότι η εγκατάσταση εναέριας γραμμής πάνω από το τεμάχιο της αιτήτριας, αποτελεί περιορισμό ο οποίος την εμποδίζει να απολαμβάνει την περιουσία της, κατά παράβαση του Άρθρου 23 του Συντάγματος. Στην κρινόμενη υπόθεση, η ουσιαστικά αντικατάσταση υφισταμένης υπέργειας γραμμής ηλεκτροδότησης με νέα, ουδόλως μπορεί να χαρακτηριστεί ότι παραβιάζει το συγκεκριμένο συνταγματικό δικαίωμα, αφού εν πάση περιπτώσει καλύπτεται ο περιορισμός από την παρ. 3 του Άρθρου 23 του Συντάγματος.
5. Κατά συνέπεια, ορθά εφαρμόστηκε το Άρθρο 31(1), δεν υπήρξε ελλιπής έρευνα ή πλάνη ως προς τις παραμέτρους εφαρμογής του και οι προσβαλλόμενες αποφάσεις είναι επαρκώς αιτιολογημένες, με αναφορά στα δεδομένα που υπήρχαν.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενη Υπόθεση:
Τσιάκκας κ.ά. ν. Α.Η.Κ., Υπόθ. Αρ. 495/2000, ημερ. 18.9.2002,
Ιωαννίδης ν. Α.Η.Κ. (2007) 3 Α.Α.Δ. 233,
Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λάρνακας ν. Δημοκρατίας (2000) 4 Α.Α.Δ. 1162,
Δημοκρατίας ν. Κασσέρα (1996) 3 Α.Α.Δ. 27,
Ράφτης ν. Δημοκρατίας (2002) 3 Α.Α.Δ. 345.
Προσφυγή.
Σ. Δράκος, για την Αιτήτρια.
Πασιουρτίδου, για την Καθ' ης η αίτηση Αρ. 1
Ελ. Κλεόπα, για την Καθ' ης η αίτηση αρ. 2
Cur. adv. vult.
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου στα πλαίσια υλοποίησης πολεοδομικού σχεδιασμού βελτίωσης της οδού Αρσινόης και τμημάτων των οδών Γλαύκου και Αρμενίας στο Στρόβολο, εκπόνησε μελέτη υπογειοποίησης του ηλεκτρικού της δικτύου στην οδό Αρσινόης. Από την προγραμματισμένη εργασία θα επηρεαζόταν, μεταξύ άλλων, και το τεμάχιο με αριθμό 598, Φ/Σχ.21.54.06.3 στο Στρόβολο που ανήκει στην αιτήτρια. Προγραμματίστηκε η διέλευση δια μέσου του συγκεκριμένου κτήματος εναερίου και υπογείου αγωγού 400/230 Βολτς, 50 κύκλων ανά δευτερόλεπτο, και η τοποθέτηση 2-5 αγωγών και ενός πασσάλου. Στο πιο πάνω ακίνητο υπάρχουν κτίρια.
Για την εγκατάσταση εναέριας ή υπόγειας γραμμής μεταφοράς προς παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και την τοποθέτηση πασσάλου, κατά το Άρθρο 31(1) του περί Ηλεκτρισμού Νόμου Κύπρου, Κεφ. 170, χρειάζεται η συγκατάθεση των ιδιοκτητών και κατόχων της γης που επηρεάζεται. Σε περίπτωση δε άρνησης παροχής της η συγκατάθεση του Επάρχου.
Η Α.Η.Κ. ζήτησε τη συγκατάθεση της αιτήτριας, η οποία με επιστολή ημερ. 23.1.2006 αρνήθηκε να επιτρέψει τη τοποθέτηση του αγωγού. Η Α.Η.Κ. επανήλθε, υποβάλλοντας το ίδιο αίτημα ζητώντας τη συγκατάθεση της ιδιοκτήτριας η οποία και πάλι αρνήθηκε, με επιστολή της ημερ. 1.3.2006. Εισηγήθηκε δε ότι τα οποιαδήποτε καλώδια ή πάσσαλοι θα μπορούσαν να τοποθετηθούν «στο δημόσιο δρόμο ή έρεισμα του δρόμου».
Ο Έπαρχος Λευκωσίας προτού απαντήσει στην αιτήτρια ζήτησε με επιστολή του ημερ. 26.4.2006 τις απόψεις της Αρχής Ηλεκτρισμού. Η πιο πάνω Αρχή απάντησε με επιστολή ημερ. 28.4.2006, επισυνάπτοντας με τα σχετικά σχέδια και έντυπα ζητώντας τη συγκατάθεση του Επάρχου με βάση το Άρθρο 31(1) του Κεφ. 170. Ο Έπαρχος τελικώς, με επιστολή του ημερ. 8.5.2006, έδωσε τη συγκατάθεση του υπό όρους. Το γεγονός αυτό το πληροφορήθηκε η αιτήτρια από την Α.Η.Κ. με επιστολή ημερ. 17.5.2006. Στις 13.7.2006, προτού εκπνεύσει η προθεσμία των 75 ημερών, καταχωρίστηκε η παρούσα προσφυγή με την οποία η αιτήτρια ζητά:
«Απόφαση και/ή δήλωση του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ' ων η αίτηση ημερομηνίας 8.5.2006 με βάση την οποία ο Έπαρχος έδωσε την συγκατάθεση του για τοποθέτηση ηλεκτρικού δικτύου διέλευσης Εναέριου και Υπόγειου Αγωγού 400/230 Βολτς, 50 κύκλων ανά δευτερόλεπτο από την καθ' ης η αίτηση 1 και η οποία κοινοποιήθηκε στην Αιτήτρια με επιστολή ημερομηνίας 17/5/2006, είναι άκυρη και/ή στερείται οιουδήποτε νομικού αποτελέσματος και/ή δεν είναι δίκαιη και/ή λανθασμένη και/ή έγινε χωρίς την δέουσα έρευνα και/ή παραβιάζει κεκτημένα δικαιώματα της αιήτριας και/ή έγινε κατόπιν παράτυπης και/ή λανθασμένης και/ή αντικανονικής διαδικασίας.»
Αρχικώς με έχει απασχολήσει διερευνώντας το αντικείμενο της προσφυγής, ο συσχετισμός μεταξύ της απόφασης της Α.Η.Κ., για τη μετακίνηση του ηλεκτρικού πασσάλου, με την υπογειοποίηση του αγωγού και της συγκατάθεσης του Επάρχου. Εκτελεστή είναι μόνο η απόφαση της Α.Η.Κ., η οποία ολοκληρώθηκε μετά την εξασφάλιση της απαιτούμενης συγκατάθεσης του Επάρχου, η οποία συνιστούσε και προϋπόθεση για την έκδοση της. Όπως αναφέρθηκε από το Νικολάου, Δ. στην υπόθεση Τσιάκκας κ.ά. ν. Α.Η.Κ. Προσφυγή Αρ. 495/2000, ημερ. 18.9.2002. «Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο ελέγχεται βέβαια και η συγκατάθεση με αναφορά στα ερείσματα και στο περιεχόμενο της. Εξετάζεται λοιπόν η προσφυγή με αντικείμενο την απόφαση της Α.Η.Κ., ενώ σε ό,τι αφορά το μέρος που στρέφεται εναντίον της Δημοκρατίας θεωρείται απαράδεκτη.» Η θέση αυτή υιοθετήθηκε και στην απόφαση Ιωαννίδης ν. Α.Η.Κ. (2007) 3 Α.Α.Δ. 233.
Το κύριο παράπονο, επί του οποίου στηρίχτηκε όλη η επιχειρηματολογία της αιτήτριας, για να προβάλει την απουσία δέουσας έρευνας, που με τη σειρά της οδήγησε σε πλάνη, και προσδιορισμό ανεπαρκούς αιτιολογίας, ήταν η ύπαρξη κτιρίων στο ακίνητο της αιτήτριας. Αυτή η παράμετρος και μόνο καθιστούσε την επιλογή εφαρμογής του Άρθ. 31(1) του Κεφ. 170 λανθασμένη. Έπρεπε, όπως εισηγήθηκε να εφαρμοστεί η παρ .(2) του Άρ. 31, όπως τονίστηκε.
Για σκοπούς πληρέστερης εικόνας θα παραθέσω αυτούσια την απόφαση του Επάρχου ημερ. 8.5.2006.
«Παραχωρώ τη συγκατάθεση μου για την εκτέλεση των εργασιών από την Α.Η.Κ., όπως αναφέρεται πιο πάνω, στο τεμάχιο αρ. 598 σύμφωνα με το Σχέδιο 113810 νοουμένου ότι εξυπηρετείται το Δημόσιον συμφέρον ή επιβάλλεται η εκτέλεση των σχετικών εργασιών της Α.Η.Κ., για τεχνικούς λόγους, με τον όρο ότι, αν η επηρεαζόμενη γη ήθελε μελλοντικά οικοπεδοποιηθεί και/ή αναπτυχθεί οικοδομικά και οι γραμμές και εγκαταστάσεις της Α.Η.Κ. αποτελούν εμπόδιο στις πιο πάνω εργασίες, η ίδια η Αρχή να μετακινήσει τις γραμμές και εγκαταστάσεις της με δικές της δαπάνες. Νοείται περαιτέρω ότι, αν τότε ικανοποιηθώ ότι τούτο είναι για λόγους τεχνικούς ανέφικτο, η Αρχή θα καταβάλει στον ιδιοκτήτη δίκαιη αποζημίωση, που σε περίπτωση διαφωνίας θα καθοριστεί από το αρμόδιο Δικαστήριο.»
Στο συγκεκριμένο ακίνητο υπάρχει οικοδομή, αποτελούμενη από δυο κατοικίες και δυο καταστήματα, που τροφοδοτούνται από το υφιστάμενο εναέριο δίκτυο της Α.Η.Κ..
Υπάρχει ένα αναντίλεχτο δεδομένο. Το σημείο επί του οποίου έχει πρόθεση να τοποθετήσει το νέο πάσσαλο η Α.Η.Κ., από τον οποίο θα ξεκινά η υπέργεια καλωδίωση και θα καταλήγει ο υπόγειος αγωγός, δεν καλύπτεται από οποιοδήποτε κτίριο. Η εισήγηση της συνηγόρου της Α.Η.Κ., ότι εκείνο που ενδιαφέρει δεν είναι το κατά πόσο, ορισμένη έκταση γης επί της οποίας υπάρχουν κτίρια, εντάσσεται σε ορισμένο τεμάχιο, αλλά στο κατά πόσο πράγματι στο σημείο που ενδιαφέρει υπάρχουν οικοδομές, είναι βάσιμη.
Η ανάλυση που έγινε από τον Χατζηχαμπή, Δ. στην υπόθεση Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λάρνακας ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2000) 4 Α.Α.Δ. 1162, ιδιαιτέρως το πιο κάτω απόσπασμα, με βρίσκει σύμφωνο και το περιεχόμενο της το υιοθετώ.
«Δεν συμφωνώ με την εισήγηση αυτή, θεωρώντας ότι η εξαίρεση του Άρθρου 31(1) δεν αναφέρεται σε ολόκληρο το κτήμα εντός του οποίου υπάρχουν οποιαδήποτε κτίρια αλλά περιορίζεται στο μέρος του κτήματος στο οποίο βρίσκονται τα κτίρια. Αυτό είναι πολύ καθαρό τόσο από το αρχικό κείμενο του Άρθρου 31(1) στα αγγλικά ("other than land covered with buildings") όσο και από την επίσημη μετάφραση στα ελληνικά («άλλως από γη καλυμμένη από οικοδομές»), η δε μετάφραση που χρησιμοποιείται από τους ευπαιδεύτους συνηγόρους του ΣΑΛ και όντως χρησιμοποιήθηκε στο σχετικό έντυπο της Α.Η.Κ. («εκτός κτημάτων εντός των οποίων ευρίσκονται κτίρια»), και η οποία θα μπορούσε να παρείχε έρεισμα στην εισήγηση τους, δεν έχει ούτε νομική ισχύ ούτε αποτελεσματικότητα. Εξ άλλου, κάθε άλλη ερμηνεία θα ήταν και αντίθετη με το πνεύμα του νόμου, αφού άλλως η υπόγεια ή υπέργεια διέλευση γραμμών προς το σκοπό παροχής ηλεκτρισμού ακόμα και στις οικοδομές των ιδιοκτητών θα ήταν αδύνατη.»
Στην προκείμενη περίπτωση η τοποθέτηση του αγωγού, όπως φαίνεται και από τα σχέδια της Α.Η.Κ., που δόθηκαν στον Έπαρχο, η υπόγεια καλωδίωση θα καλύπτει έκταση 1-1,50 μέτρα, και η υπέργεια 4-5 μέτρα από το σύνορο του τεμαχίου σε μια άκρη του. Δεν υπήρχε συνεπώς οποιαδήποτε διέλευση από γη καλυμμένη με κτίρια κατά παράβαση του Άρθ. 31(1) του Κεφ. 170.
Η ανυπαρξία έρευνας, που επέφερε πλάνη όπως ισχυρίστηκε η αιτήτρια, επέδρασε καταλυτικά στην κρίση του Επάρχου, ώστε να δώσει τη συγκατάθεση του. Πλάνη περί τα πράγματα υφίσταται σε περίπτωση έκδηλης ανυπαρξίας πραγματικών δεδομένων που προκύπτει με σαφήνεια και χωρίς δυσκολία. (Δημοκρατίας ν. Κασσέρα (1996) 3 Α.Α.Δ. 27).
Τέτοια εισήγηση δεν μπορεί στην προκείμενη περίπτωση, να τεκμηριωθεί από το υλικό που τέθηκε ενώπιον του αρμοδίου οργάνου. Η πλάνη ανάγεται στην ύπαρξη των γεγονότων και όχι στη θεώρηση της αξίας τους.
Το αίτημα και τα σχετικά σχέδια της Α.Η.Κ., ήταν μέσα στο υλικό που δόθηκε με την επιστολή 28.4.2006. Η τοποθέτηση του αγωγού και του πασσάλου, θα γίνει σε χώρο που είναι αντικείμενο απαλλοτρίωσης. Η αφαίρεση του υπέργειου αγωγού όπως, αναφέρεται στην επιστολή της Α.Η.Κ. ημερ. 22.5.2006, θα στερούσε την οικοδομή από τη δυνατότητα παροχής ηλεκτρισμού. Η ηλεκτροδότηση και η προτεινόμενη λύση είναι «ο μοναδικός τρόπος ηλεκτροδότησης της οικίας.»
Το Δικαστήριο δεν υπεισέρχεται σε τεχνικής φύσεως θέματα, αλλά εξετάζει αν και κατά πόσο με βάση τα δεδομένα που τέθηκαν ενώπιον του συγκεκριμένου διοικητικού οργάνου ήταν ευλόγως αναμενόμενο, μέσα στο πλαίσιο της διακριτικής του ευχέρειας, να πάρει την απόφαση που έλαβε. Ράφτης ν. Δημοκρατίας (2002) 3 Α.Α.Δ. 345.
Τέλος, προβλήθηκε ότι η εγκατάσταση εναέριας γραμμής πάνω από το τεμάχιο της αιτήτριας, αποτελεί περιορισμό ο οποίος την εμποδίζει να απολαμβάνει την περιουσία της, κατά παράβαση του Άρθρου 23 του Συντάγματος. Το θέμα της εγκατάστασης γραμμών παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, κρίθηκε και αποφασίστηκε από αρκετού χρόνου. Το πιο κάτω απόσπασμα από την απόφαση του Κωνσταντινίδη, Δ., στην υπόθεση Ιωαννίδης ν. Α.Η.Κ. κ.ά. (2007) 3 Α.Α.Δ. 233, επιβεβαιεί και απαντά στην πιο πάνω εισήγηση.
«Πρωτοδίκως το συνταγματικό θέμα κρίθηκε με αναφορά στην απόφαση του Α. Λοΐζου, Δ., όπως ήταν τότε, στην Pavlis Costa Mallouros and Another v. The Electricity Authority of Cyprus and Another (1974) 3 C.L.R. 220. (Βλ. συναφώς και Ramada v. Electricity Αuthority of Cyprus, 1 R.S.C.C. 49). Κρίθηκε εκεί πως η εγκατάσταση τέτοιων γραμμών ενέπιπτε στην παράγραφο 3 του Άρθρου 23 του Συντάγματος που επιτρέπει τη δια νόμου επιβολή απολύτως απαραίτητων περιορισμών, μεταξύ άλλων, και για την ανάπτυξη ή χρησιμοποίηση οποιασδήποτε ιδιοκτησίας προς προαγωγή της δημόσιας ωφέλειας. Μάλιστα, με την περαιτέρω επεξήγηση πως, πολύ μακράν από το να είναι αντισυνταγματικό το Άρθρο 31, συνάδει προς την προσέγγιση του Δικαστηρίου πως δεν πρέπει να χρησιμοποιείται η αναγκαστική απαλλοτρίωση εφόσον ο σκοπός της μπορεί να επιτευχθεί με λιγότερο επαχθή τρόπο.»
Στην κρινόμενη υπόθεση, η ουσιαστικά αντικατάσταση υφισταμένης υπέργειας γραμμής ηλεκτροδότησης με νέα, ουδόλως μπορεί να χαρακτηριστεί ότι παραβιάζει το συγκεκριμένο συνταγματικό δικαίωμα, αφού εν πάση περιπτώσει καλύπτεται ο περιορισμός από την παρ. 3 του Άρθρου 23 του Συντάγματος.
Καταλήγω πως ορθά εφαρμόστηκε το Άρθρο 31(1), πως δεν υπήρξε ελλιπής έρευνα ή πλάνη ως προς τις παραμέτρους εφαρμογής του και πως οι προσβαλλόμενες αποφάσεις είναι επαρκώς αιτιολογημένες, με αναφορά στα δεδομένα που υπήρχαν. Συνεπώς πρέπει να επικυρωθούν.
Η προσφυγή απορρίπτεται με €1.200,00 έξοδα σε βάρος της αιτήτριας. Οι προσβαλλόμενες αποφάσεις επικυρώνονται.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.