|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2008) 4 ΑΑΔ 481
20 Ιουνίου, 2008
[ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΚΩΣΤΑΣ ΚΩΣΤΑ,
Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ ΤΟΥ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ,
2. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
3. ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 481/2007)
Διοικητικό Δίκαιο ― Γενικές αρχές ― Το δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης του διοικουμένου ― Άρθρο 43 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν.158(Ι)/99) ― Περιστάσεις της παράβασής του στην κριθείσα περίπτωση.
Αστυνομική Δύναμη Κύπρου ― Μεταθέσεις ― Μετάθεση που διενεργείται για πειθαρχικούς λόγους ― Η υποχρέωση προηγούμενης ακρόασης του επηρεαζόμενου ― Δεν τηρήθηκε στην κριθείσα περίπτωση.
Ο αιτητής προσέφυγε κατά της μετάθεσής του από την Αστυνομική Διεύθυνση Λευκωσίας στον Αστυνομικό Σταθμό Αραδίππου.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
Στην παρούσα περίπτωση δεν φαίνεται ότι η μετάθεση του αιτητή έγινε για κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών, αλλά αντίθετα προκύπτει ότι έγινε μέσα στα πλαίσια έναρξης πειθαρχικής διαδικασίας εναντίον του αιτητή. Η μετάθεση έγινε για πειθαρχικούς λόγους και έτσι προϋπέθετε το δικαίωμα του αιτητή να ακουστεί.
Το Άρθρο 43(1) του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(Ι)/99) προβλέπει ότι παρέχεται δικαίωμα ακρόασης σε κάθε πρόσωπο που θα επηρεαστεί από την έκδοση πράξης ή από τη λήψη διοικητικού μέτρου που είναι πειθαρχικής φύσης ή που έχει το χαρακτήρα της κύρωσης ή που είναι άλλως πως δυσμενούς φύσης, ενώ το Άρθρο 43(2) προνοεί ότι διοικητικό όργανο το οποίο προτίθεται να στηρίξει την απόφασή του σε ισχυρισμούς εναντίον προσώπου, οφείλει να παράσχει την ευκαιρία στο πρόσωπο αυτό να προβάλει τις απόψεις του για τους ισχυρισμούς αυτούς.
Εφόσον δε δεν έχει υποδειχθεί εκ μέρους των καθ' ων η αίτηση ότι o αιτητής είχε κληθεί να προβάλει τις απόψεις του, η επίδικη απόφαση είναι άκυρη.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Παντελούρης ν. Υπουργικού Συμβουλίου (1991) 3 Α.Α.Δ. 78,
Χριστοδούλου ν. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 1063/2006, ημερ. 23.4.2008.
Προσφυγή.
Σ. Κώστα, για τον Αιτητή.
Κ. Σταυρινός, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.:
(α) Τα γεγονότα.
Στις 10/1/2007 δύο αλλοδαπές καλλιτέχνιδες από το Μαρόκο, που εργάζονταν στο καμπαρέ Ambers στη Λευκωσία, κατάγγειλαν στην Αστυνομία ότι ο ιδιοκτήτης του καμπαρέ, ο γιος του και ένας υπάλληλος τις εξωθούσαν στην πορνεία. Οι δύο καλλιτέχνιδες ισχυρίστηκαν επίσης ότι ο αστυφύλακας Κώστας Κώστα του ΤΑΕ Λευκωσίας (αιτητής) ήταν τακτικός θαμώνας του πιο πάνω καμπαρέ, ότι συνόδευε κοπέλες που εργάζονταν στο καμπαρέ εκτός καμπαρέ για να έρχονται σε σεξουαλική επαφή και μάλιστα ότι ήλθε σε σεξουαλική επαφή με μια από αυτές που ήταν παρθένα, παρά τη θέλησή της.
Την επομένη της καταγγελίας το Τμήμα Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων υπέβαλε ενημερωτικό σημείωμα προς τον Αστυνομικό Διευθυντή του Τμήματος Γ΄ της Αστυνομίας, το οποίο κατέληγε στην εισήγηση ότι οι καταγγελίες ήταν αρκετά σοβαρές και ότι έπρεπε να διερευνηθούν. Το θέμα παραπέμφθηκε στο Βοηθό Αρχηγό ο οποίος ετοίμασε έκθεση την οποία απέστειλε στον Αρχηγό της Αστυνομίας. Στην έκθεση αναφερόταν ότι είχε διαπραχθεί αριθμός πειθαρχικών παραπτωμάτων, και περιλαμβανόταν εισήγηση για τη μετάθεση του αιτητή. Ο Αρχηγός της Αστυνομίας ενέκρινε τη μετάθεση του αιτητή από τις 15/1/2007 στον αστυνομικό σταθμό Αραδίππου.
Στις 16/1/2007 διατάχθηκε πειθαρχική έρευνα εναντίον του αιτητή. Η έρευνα ολοκληρώθηκε στις 5/10/2007 και αφού ο αιτητής κρίθηκε ένοχος του επιβλήθηκε πρόστιμο έξι ημερομισθίων και αναβολή ετήσιας προσαύξησης για ένα χρόνο. Η έφεση που ασκήθηκε στις 17/10/2007 στον Αρχηγό της Αστυνομίας ακόμα εκκρεμεί.
Με την παρούσα προσφυγή ο αιτητής ισχυρίζεται ότι η επίδικη απόφαση θα πρέπει να ακυρωθεί γιατί πάσχει από έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας, γιατί είναι αποτέλεσμα πλάνης και υπέρβασης εξουσίας, γιατί είναι αποτέλεσμα επιδίωξης αλλότριου σκοπού και γιατί παραβιάστηκε το δικαίωμα ακρόασης του αιτητή.
(β) Παραβιάστηκε το δικαίωμα ακρόασης του αιτητή αφού η μετάθεση του έγινε για πειθαρχικούς λόγους.
Το νομικό πλαίσιο που διέπει τις μεταθέσεις μελών της Αστυνομίας βασίζεται στις πρόνοιες του Άρθρου 6 του περί Αστυνομίας Νόμου του 2004, Ν. 73(Ι)/2004 (όπως έχει τροποποιηθεί), σύμφωνα με το οποίο "η Αστυνομία ασκεί τις εξουσίες της σε όλο τον εδαφικό χώρο της Δημοκρατίας ." και στο Άρθρο 12(1) που προβλέπει ότι "η διοίκηση της Αστυνομίας σε όλο τον εδαφικό χώρο της Δημοκρατίας ανατίθεται στον Αρχηγό ο οποίος για το σκοπό αυτό δύναται να εκδίδει αστυνομικές διαταγές". Η "Αστυνομική Διάταξη Αρ. 1/13" στην παράγραφο (1) με τίτλο "Μεταθέσεις Γενικά" προβλέπει τα ακόλουθα:
"Όλα τα μέλη της Αστυνομίας είναι υπόχρεα να υπηρετήσουν σε οποιοδήποτε μέρος της Κύπρου και υπόκεινται σε μετάθεση, ανάλογα με τις ανάγκες της υπηρεσίας, σύμφωνα με την κρίση του Αρχηγού της Αστυνομίας. Όλες οι περιπτώσεις πρέπει να μελετούνται αντικειμενικά και από κάθε άποψη. Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι προσωπικές δυσκολίες που πιθανόν να αντιμετωπίζουν τα επηρεαζόμενα μέλη της Αστυνομίας και οι οικογένειες τους. Πάνω απ' όλα όμως, προτεραιότητα έχουν τα συμφέροντα της Υπηρεσίας."
Σημειώνεται επίσης ότι το Άρθρο 13(3) του Νόμου παρέχει εξουσιοδότηση στο Υπουργικό Συμβούλιο για την έκδοση Κανονισμών διοικητικών και πειθαρχικών θεμάτων της Αστυνομίας, οι οποίοι προνοούν την επιβολή διάφορων ποινών για την παράβασή τους, μεταξύ των οποίων και η "πειθαρχική μετάθεση". (Βλ. Κανονισμό 16 των περί Αστυνομίας Πειθαρχικών Κανονισμών του 1989 έως 2004).
Στην παρούσα περίπτωση δεν φαίνεται ότι η μετάθεση του αιτητή έγινε για κάλυμμα υπηρεσιακών αναγκών, αλλά αντίθετα προκύπτει ότι έγινε μέσα στα πλαίσια έναρξης πειθαρχικής διαδικασίας εναντίον του αιτητή. Στην έγγραφη αναφορά του Βοηθού Αρχηγού προς τον Αρχηγό σημειώνεται η πιο κάτω χαρακτηριστική φράση: "Οι ενέργειες των δύο πιο πάνω (εννοείται ο αιτητής και ένας άλλος Αστυνομικός που εμπλέκεται στην υπόθεση) μελών μας σύμφωνα με τις μέχρι τώρα εξετάσεις κρίνονται απαράδεκτες και έχουν διαπράξει σωρείαν πειθαρχικών αδικημάτων". Η πιο πάνω φράση ακολουθείται από την πιο κάτω εισήγηση: "Εισηγούμαι όπως αυτοί μετατεθούν από την Αστυνομική Διεύθυνση Λευκωσίας ο Α/122 Κώστας Κώστα από το ΤΑΕ Λευκωσίας στο σταθμό Αραδίππου και ο . στον Αστυνομικό Σταθμό Κοφίνου". Η πιο πάνω πρόταση επικυρώθηκε με την υπογραφή του Αρχηγού. Από τα πιο πάνω φαίνεται ότι η μετάθεση έγινε για πειθαρχικούς λόγους και έτσι προϋπέθετε το δικαίωμα του αιτητή να ακουστεί.
Το Άρθρο 43(1) του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(Ι)/99) προβλέπει ότι παρέχεται δικαίωμα ακρόασης σε κάθε πρόσωπο που θα επηρεαστεί από την έκδοση πράξης ή από τη λήψη διοικητικού μέτρου που είναι πειθαρχικής φύσης ή που έχει το χαρακτήρα της κύρωσης ή που είναι άλλως πως δυσμενούς φύσης, ενώ το Άρθρο 43(2) προνοεί ότι διοικητικό όργανο το οποίο προτίθεται να στηρίξει την απόφασή του σε ισχυρισμούς εναντίον προσώπου, οφείλει να παράσχει την ευκαιρία στο πρόσωπο αυτό να προβάλει τις απόψεις του για τους ισχυρισμούς αυτούς. (Βλ. Παντελής Παντελούρης ν. Υπουργικού Συμβουλίου (1991) 3 Α.Α.Δ. 78).
Σε πρόσφατη παρόμοια υπόθεση μετάθεσης Αστυνομικού από τον Αρχηγό κατόπιν εισήγησης του προϊσταμένου του (Νίκος Χριστοδούλου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 1063/2006, ημερ. 23/4/2008), ο Δικαστής Γαβριηλίδης κατέληξε στις ακόλουθες επισημάνσεις:
"Στην προκείμενη περίπτωση, αφού ο Αρχηγός της Αστυνομίας εξειδίκευσε τις ανάγκες της Υπηρεσίας, οι οποίες επέβαλλαν τη μετάθεση βαθμοφόρων στην Αστυνομική Διεύθυνση Λάρνακας, ανέλυσε και τους λόγους γιατί απαιτείτο η μετάθεση του αιτητή και όχι ενός εκ των άλλων αστυνομικών. Οι λόγοι της μετάθεσης του αιτητή συνδέονται άμεσα με το γεγονός ότι αυτός, όπως ισχυριζόταν ο προϊστάμενός του, δεν ανταποκρινόταν με επάρκεια στα καθήκοντά του. Παρόλο που ο Αρχηγός της Αστυνομίας αναφέρει ότι στη λήψη της απόφασής του έλαβε "σοβαρά υπόψη το γεγονός ότι με τη μετακίνηση του τον εξυπηρετώ γιατί θα εργάζεται στην πόλη του" πιο σημαντικό ήταν ότι "ο προϊστάμενος του δεν θα ήταν ικανοποιημένος από την απόδοσή του".
Στις περιπτώσεις μεταθέσεων, που σχετίζονται με τη συμπεριφορά του υπαλλήλου, η Νομολογία έχει θέσει ορισμένους Κανόνες. Έχουν διατυπωθεί στην Kalisperas v. Republic, 3 R.S.C.C. 146, 151, 152 (σε μετάφραση):
"Είναι βέβαια δυνατό να γίνονται μεταθέσεις για διάφορους λόγους, τόσο για λόγους ανάρμοστης συμπεριφοράς όσο και για άλλους λόγους ταυτόχρονα. Σε τέτοιες περιπτώσεις δυνατόν να μην είναι πάντα εύκολο να συρθεί η γραμμή μεταξύ των πειθαρχικών και άλλων μεταθέσεων. Το κριτήριο που εφαρμόζεται σε τέτοιες περιπτώσεις είναι η διακρίβωση της ουσιαστικής φύσης και του πρωταρχικού σκοπού της συγκεκριμένης μετάθεσης. Σε περίπτωση αμφιβολίας κατά πόσο μια μετάθεση είναι πειθαρχική ή όχι τότε τέτοια αμφιβολία πρέπει να αποφασίζεται με το να θεωρείται η εν λόγω μετάθεση ως πειθαρχική για να παρασχεθούν στον ενδιαφερόμενο υπάλληλο οι διασφαλίσεις που του παρέχονται από την κατάλληλη διαδικασία που εφαρμόζεται σε πειθαρχικά ζητήματα. Μια τέτοια πορεία πρέπει να υιοθετείται τόσο από την Επιτροπή όσο και από το Δικαστήριο όταν ασχολούνται, εντός των αντιστοίχων δικαιοδοσιών τους, με συγκεκριμένες μεταθέσεις. Δεν πρέπει να υπάρχει έδαφος για υποθέσεις όπου η εφαρμογή των κανόνων της φυσικής δικαιοσύνης βρίσκεται σε κίνδυνο.
Υπό το φως των περιστάσεων αυτής της υπόθεσης, το Δικαστήριο είναι της γνώμης . Ότι έχει εγερθεί τόσο σημαντικό στοιχείο αμφιβολίας αναφορικά με την ουσιαστική φύση και τον πρωταρχικό σκοπό της εν λόγω μετάθεσης που να οδηγεί το Δικαστήριο στο συμπέρασμα ότι, σύμφωνα με την πιο πάνω αρχή, η μετάθεση πρέπει να θεωρηθεί ως πειθαρχική.
........ Εν όψει του πιο πάνω συμπεράσματος του Δικαστηρίου, αναφορικά με την πειθαρχική φύση της μετάθεσης, το δικαστήριο αυτό είναι της γνώμης ότι έπρεπε να είχε δοθεί ευκαιρία στον αιτητή να ακουστεί από την Επιτροπή προτού αποφασίσει η Επιτροπή κατά πόσο θα μετατίθετο ή όχι.
Η διαπίστωση αυτή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η επίδικη μετάθεση ήταν πειθαρχικής φύσης. Σε τέτοια περίπτωση έπρεπε να είχε δοθεί η ευκαιρία στον αιτητή να ακουστεί από τους καθ'ων η αίτηση προτού αποφασισθεί κατά πόσο θα μετατεθεί ή όχι. Τέτοια ευκαιρία δεν είχε δοθεί στον αιτητή. Έπεται πως δεν του έχει δοθεί ευκαιρία να ακουστεί αναφορικά με το θέμα της μετάθεσης του. Ακολουθεί πως έχουν παραβιασθεί οι Κανόνες της Φυσικής Δικαιοσύνης και για το λόγο αυτό η προσβαλλόμενη απόφαση πρέπει να ακυρωθεί."
Στην παρούσα περίπτωση προκύπτει ότι η μετάθεση του αιτητή έγινε για πειθαρχικούς σκοπούς και έπρεπε να του δοθεί το δικαίωμα να ακουστεί. Εφόσο δε δεν έχει υποδειχθεί εκ μέρους των καθ'ων η αίτηση ότι είχε κληθεί να προβάλει τις απόψεις του πριν από την έκθεση - εισήγηση του Βοηθού Αρχηγού της Αστυνομίας, η επίδικη απόφαση ακυρώνεται με €1.000 έξοδα σε βάρος των καθ' ων η αίτηση.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.