|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2008) 4 ΑΑΔ 258
22 Απριλίου, 2008
[ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚA ΜΕ ΤA ΑΡΘΡA 28 KAI 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤAΓΜΑΤΟΣ
Γ. Α. ΣΤΑΜΑΤΗΣ & ΣΙΑ ΛΤΔ,
Αιτητές,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ,
Καθ' ου η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 615/2005)
Διοικητική Πράξη ― Εκτελεστή σε αντιδιαστολή προς πράξη στερούμενη εκτελεστότητας ― Η περίπτωση απόφασης που χάνει την εκτελεστότητά της, με την συγχώνευσή της σε επιγενόμενη τελική απόφαση.
Προσφορές ― Αποκλεισμός προσφοροδοτών και ακύρωση της διαδικασίας ― Μόνη εκτελεστή απόφαση είναι η τελική της ακύρωσης των προσφορών, στην οποία συγχωνεύονται και οι προηγηθείσες πράξεις αποκλεισμού των προσφοροδοτών.
Οι αιτητές ζήτησαν την ακύρωση της απόφασης αποκλεισμού τους από την επίδικη διαδικασία προσφορών, στα πλαίσια επανεξέτασης.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
Ο δικηγόρος του Συμβουλίου πρόβαλε την προδικαστική ένσταση ότι η προσφυγή στρέφεται κατά μη εκτελεστής απόφασης. Σύμφωνα με την εισήγησή του, η απόφαση αποκλεισμού των αιτητών δεν είναι εκτελεστή απόφαση, αφού αυτή έχει συγχωνευθεί στην απόφαση για ακύρωση της διαδικασίας προσφορών, η οποία και δεν προσβάλλεται με την προσφυγή. Η εισήγηση είναι ορθή. Η απόφαση για αποκλεισμό των αιτητών, ως εκτός προδιαγραφών, όντως ενσωματώθηκε - απορροφήθηκε ή, άλλως, συγχωνεύτηκε στην τελική απόφαση για ακύρωση της διαδικασίας των προσφορών, απόφαση η οποία ήταν και η μόνη εκτελεστή και, επομένως, η μόνη που μπορούσε να προσβληθεί με προσφυγή. Κάτι που δεν έγινε.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενη Υπόθεση:
Κοινοπραξία Cyprus Airways Group v. Δημοκρατίας (2007) 4 Α.Α.Δ. 1.
Προσφυγή.
Ξ. Κουσταή, για τους Αιτητές.
Ε. Γαβριήλ, για τον Καθ' ου η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ.: Στις 12.2.1999 οι Φαρμακευτικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας προκήρυξαν διαγωνισμό για την προμήθεια Ερυθροποιητίνης και άλλων ειδών για το Νεφρολογικό Τμήμα. Μεταξύ των προσφοροδοτών περιλαμβάνονταν και οι αιτητές, οι οποίοι υπέβαλαν προσφορά για τα είδη 1 και 2 της προσφοράς PH.S 13.18.11(8).
Το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών για προσφορές πέραν του £1 εκατομμύριου (το Συμβούλιο), σε συνέδρια του ημερομηνίας 27.5.1999, αποφάσισε την κατακύρωση της προσφοράς σε τρίτο πρόσωπο. Εναντίον της απόφασης αυτής οι αιτητές καταχώρησαν, στις 9.2.1999, την προσφυγή υπ' αριθ. 888/99 και, στις 13.6.2001, το Ανώτατο Δικαστήριο ακύρωσε την επίδικη απόφαση λόγω μη νόμιμης σύνθεσης του Συμβουλίου Προσφορών.
Ακολούθως, το Συμβούλιο, σε συνεδρία του ημερομηνίας 12.12.2001, αποφάσισε τη σύσταση ad hoc Επιτροπής για αξιολόγηση των προσφορών και την υποβολή έκθεσης στο Συμβούλιο εντός ενός μηνός. Όμως, οι όροι εντολής της Επιτροπής τερματίστηκαν από το Συμβούλιο σε συνεδρία του ημερομηνίας 13.2.2002 επειδή είχε εκπνεύσει η διορία υποβολής της έκθεσης βάσει των όρων εντολής. Στην ίδια συνεδρία το Συμβούλιο αποφάσισε να εξετάσει από μόνο του τις προσφορές και να αποφασίσει ανάλογα για τον περαιτέρω χειρισμό του θέματος. Για το σκοπό αυτό ετοιμάστηκε σημείωμα από λειτουργούς της Διεύθυνσης Προσφορών προς τον πρόεδρο του Συμβουλίου στο όποιο αναφερόταν ότι τόσο η προσφορά των αιτητών όσο και του προσφοροδότη, στον όποιο είχε γίνει αρχικά η κατακύρωση, ήταν εκτός προδιαγραφών.
Το Συμβούλιο, σε συνέδρια του ημερομηνίας 12.6.2002, αποφάσισε ομόφωνα την ακύρωση της διαδικασίας των προσφορών για το λόγο ότι και οι δυο προσφορές που υποβλήθηκαν ήταν εκτός προδιαγραφών. Συγκεκριμένα, για την προσφορά των αιτητών έκρινε ότι αυτή ήταν εκτός προδιαγραφών στα πιο κάτω σημεία:
"(i) Στο χρόνο παράδοσης
Ο προσφοροδότης παρόλο που στο "Tender Form" ανέφερε παράδοση εντός 3 μηνών, στο "Proforma Invoice" του προμηθευτή του αναφέρεται "in three instalments within approx. 3-4 months after receipt of your firm order". Από τα πιο πάνω γίνεται φανερό ότι εφόσον η προμηθεύτρια εταιρεία ανάφερε παράδοση σε περίπου 3-4 δόσεις, η παράδοση των προϊόντων εντός τριών μηνών θεωρείται ανέφικτη.
(ii) Free Sales Certificate in the country of Manufacture
Δεν υποβλήθηκε μαζί με την προσφορά, φαίνεται ότι υποβλήθηκε εκ των υστέρων στις Φαρμακευτικές Υπηρεσίες. Επιπλέον, το πιστοποιητικό αυτό δεν αφορά τη χώρα παραγωγής του φαρμάκου (Country of manufacture) όπως απαιτείται από τον ειδικό ορό (ε) των προσφορών, αλλά τη χωρά στην οποία έχει εκδοθεί το "Proforma Invoice".
(iii) Status in U.S.A and Europe
Διαπιστώθηκε ότι, ενώ στον ειδικό όρο (ε) απαιτείται η κατάθεση εγγράφων για το "Status in U.S.A and Europe" τα στοιχεία αυτά δεν περιλαμβάνονται στην προσφορά της εταιρείας G.A. Stamatis & Co."
Η απόφαση του Συμβουλίου κοινοποιήθηκε στους αιτητές με επιστολή ημερομηνίας 25.11.2002 και με συστημένη επιστολή ημερομηνίας 22.3.2005.
Με την παρούσα προσφυγή, που καταχώρησαν την 31.5.2005, οι αιτητές ζητούν από το Δικαστήριο την ακόλουθη θεραπεία:
"Α. Δήλωσιν του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η απόφασις των καθ' ων η αίτησις η οποία γνωστοποιήθηκε στους αιτητές με επιστολή των καθ' ων η αίτησις ημερομηνίας 22/3/2005 με την οποία τους γνωστοποιούσαν ότι η προσφορά των αιτητών για την προμήθεια ερυθροποιητίνης, δεν πληρούσε τους όρους της εγγράφου προκηρύξεως, είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος."
Ο δικηγόρος του Συμβουλίου πρόβαλε την προδικαστική ένσταση ότι η προσφυγή στρέφεται κατά μη εκτελεστής απόφασης. Σύμφωνα με την εισήγησή του, η απόφαση αποκλεισμού των αιτητών δεν είναι εκτελεστή απόφαση, αφού αυτή έχει συγχωνευθεί στην απόφαση για ακύρωση της διαδικασίας προσφορών, η οποία και δεν προσβάλλεται με την προσφυγή. Η εισήγηση με βρίσκει σύμφωνο. Η απόφαση για αποκλεισμό των αιτητών, ως εκτός προδιαγραφών, όντως ενσωματώθηκε - απορροφήθηκε ή, άλλως, συγχωνεύτηκε στην τελική απόφαση για ακύρωση της διαδικασίας των προσφορών, απόφαση η οποία ήταν και η μόνη εκτελεστή και, επομένως, η μόνη που μπορούσε να προσβληθεί με προσφυγή. Κάτι που δεν έγινε.
Σχετικό είναι το ακόλουθο απόσπασμα από την απόφαση του Κωνσταντινίδη, Δ., στην Κοινοπραξία Cyprus Airways Group v. Δημοκρατίας (2007) 4 Α.Α.Δ. 1, με την οποία και συμφωνώ:
"Δεν απέρριψα όμως την προσφυγή ως απαράδεκτη και προχώρησα με την αναγνώριση της εκτελεστότητας της προσβαλλόμενης απόφασης αφού αυτή ευθέως επέφερε τον αποκλεισμό των αιτητών. Αυτό, σαφώς υπό το πρίσμα των θεμελιωμένων αρχών πως τέτοια απόφαση, όσο και αν δεν είναι η τελική, μπορεί να προσβάλλεται αυτοτελώς. Νοουμένου, όμως, πως δεν έχει στο μεταξύ εκδοθεί η τελική που θα την απορροφούσε με αποτέλεσμα την απώλεια της εκτελεστότητάς της. Τη διαδικασία που ακολούθησε τη διατρέχει αυτή η τοποθέτηση του πράγματος και μου φαίνεται πως αναποδράστως η έκδοση της απόφασης ημερομηνίας 13.6.05 καθορίζει την κατάληξη. Ο αποκλεισμός των αιτητών απολήγει πράξη ενδιάμεση της σύνθετης ενέργειας που συντελέστηκε με την απόφαση της 13.6.05. Αυτή δεν επάγεται, βεβαίως, ανυπαρξία δυνατότητας προσφυγής της νομιμότητας του αποκλεισμού και είναι πάγια η νομολογία μας πως ενώ πράγματι οι αποκλειόμενοι είναι τη νομιμότητα του αποκλεισμού τους που νομιμοποιούνται να συζητήσουν, το προσφερόμενο γι' αυτή τη συζήτηση πλαίσιο είναι, πλέον, προσφυγή στρεφόμενη κατά της τελικής απόφασης. Οι αιτητές, ενώ δέχονται κατά τα άλλα αυτούς τους συσχετισμούς και το αποτέλεσμά τους, θεωρούν πως τα πράγματα διαφοροποιούνται εφόσον κάποιος επιλέγει να ασκήσει προσφυγή κατά του αποκλεισμού χωρίς να αναμένει την τελική απόφαση. Η άσκηση τέτοιας προσφυγής είναι, βεβαίως, δικαίωμα αλλά δεν είναι ορθό ότι, ενόψει τέτοιας επιλογής, διαφοροποιούνται και οι βασικές αρχές αναφορικά με το ποια είναι, εν τέλει, η εκτελεστή πράξη ώστε το Ανώτατο Δικαστήριο να έχει δικαιοδοσία δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος. Μια απόφαση είναι ή δεν είναι εκτελεστή ως εκ της φύσης της και αυτή η φύση δεν αλλοιώνεται ανάλογα με το ποιοι είναι οι χειρισμοί ως προς αυτή. Δεν μπορώ, συναφώς, να συμφωνήσω πως τα αναφερόμενα στα συγγράμματα και στη νομολογία, όπως τα παραθέτουν οι αιτητές στην αγόρευσή τους, τελούν υπό τον όρο που προτείνουν. Παραθέτω τα ουσιώδη από τα αποσπάσματα αυτά.
Από τον Επ. Σπηλιωτόπουλο - Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου, Ένατη Έκδοση, παρ. 157, σ. 162:
«Σύνθετη διοικητική ενέργεια υπάρχει, όταν οι σχετικές διατάξεις ορίζουν ότι για την επέλευση του τελικού έννομου αποτελέσματος απαιτούνται περισσότερες διαδοχικές διοικητικές πράξεις, η έκδοση κάθε μιας από τις οποίες είναι προϋπόθεση για την έκδοση της επόμενης, η δε τελευταία πράξη ενσωματώνει όλες τις προηγούμενες, οι οποίες έτσι αποβάλλουν την αυτοτέλειά τους».
Από Το Ένδικον Μέσον της Αιτήσεως Ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας - Τσάτσου, Β' έκδοσις, σελ. 96:
«Προ της περατώσεως της συνθέτου διοικητικής ενεργείας εκάστη εκ των βαθμιαίως συναρμολογουμένων πράξεων διατηρεί τον εκτελεστόν αυτής χαρακτήρα και είναι προσβλητή κεχωρισμένως. Αφ' ης όμως η σύνθετος διοικητική ενέργεια περατωθή, αποβαίνει απαράδεκτος η προσβολή δι' αιτήσεως ακυρώσεως της αρχικής ή των ενδιαμέσων πράξεων, αίτινες αποβάλλουσι πλέον τον εκτελεστόν αυτών χαρακτήρα.».
Από τον Η. Κυριακόπουλο - Ελληνικόν Διοικητικόν Δίκαιον, Γ. Ειδικόν Μέρος, 4η Έκδοση, σ. 98:
«Επί συνθέτου διοικητικής ενεργείας προκύπτει το ζήτημα: ποία ή ποίαι εκ των πλειόνων πράξεων, αίτινες αποτελούσι την σύνθετον διοικητικήν ενέργειαν, είναι προσβληταί δι' αιτήσεως ακυρώσεως; Εφ' όσον αι πράξεις αύται, και διακεκριμένως λαμβανόμεναι, κέκτηνται το γνώρισμα της εκτελεστότητος, είναι δυνατή η απόσπασις και η προσβολή κεχωρισμένως και αυτοτελώς εκάστης τούτων, αλλά μόνον μέχρι της εκδόσεως της τελευταίας πράξεως, δι' ής περατούται η διοικητική ενέργεια. Μετά την περάτωσιν όμως ταύτης, μόνον η περατώσασα αυτήν πράξις υπόκειται εις προσβολήν επί ακυρώσει, ουχί δε και αυτοτελής, μεμονωμένη και ενδιάμεσός τις πράξις· τούτο δε ισχύει και εν ή έτι περιπτώσει οι λόγοι ακυρώσεως αφορώσιν ουχί αμέσως εις την πράξιν ταύτην άλλ' εις ενδιάμεσον πράξιν, επειδή, μετά την επέλευσιν του τελικού αποτελέσματος, αι προηγηθείσαι πράξεις, συγχωνευόμεναι μετά της τελικής, αποβάλλουσι την ιδία των αυτοτέλειαν. Δια της προσβολής όμως της τελευταίας πράξεως, θεωρούνται και αι προηγηθείσαι αυτής συμπροσβαλλόμεναι, ελεγχομένης και της νομιμότητος τούτων. Ενδεχομένη δε ακύρωσις τοιούτων προηγηθεισών πράξεων επάγεται και την ακύρωσιν των επακολουθησασών, ων υπήρξαν βάσις, ουχί όμως και εκείνων, αίτινες προηγήθησαν, νομίμως γενόμεναι.»
Από τα Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, 1929-1959, σ. 244:
Μετά την έκδοσιν της διοικητικής πράξεως της αποτελούσης το τέρμα της όλης συνθέτου διοικητικής ενεργείας, αύτη αποτελεί έκτοτε ενιαίαν πράξιν, πλήρως συντελεσθείσαν, και συνεπώς εφεξής προσβλητή είναι μόνον η τελευταία πράξις, ουχί δε αυτοτελώς μεμονωμένη και ενδιάμεσος πράξις, ήτις απώλεσε την ιδίαν αυτής αυτοτέλειαν συγχωνευθείσα εις την τελικήν. Προσβαλλομένης όμως της τελικής πράξεως παραδεκτώς προβάλλονται και οι λόγοι αναγόμενοι εις τας μερικωτέρας και συγχωνευθείσας πράξεις, η διαπίστωσις δε της ακυρότητος τινός εξ αυτών επιφέρει την ακυρότητα των ακολουθησασών μερικωτέρων πράξεων, διά την έκδοσιν των οποίων η κριθείσα ως παράνομος αποτελεί νόμιμον προϋπόθεσιν.»
Από την απόφαση στην υπόθεση Pavlos F. Varellas Trading Co Ltd v. Δημοκρατίας (2002) 3 Α.Α.Δ. 615 στη σελ. 637:
«Ακόμα και στην περίπτωση καθαρά ενδιάμεσων πράξεων που επιφέρουν δικό τους έννομο αποτέλεσμα, η εξήγηση της μη αναγνώρισης δυνατότητας αυτοτελούς προσβολής τους βρίσκεται στο γεγονός της ενσωμάτωσης - απορρόφησής τους στην τελική εκτελεστή πράξη. Οπότε, κατά τον έλεγχο της νομιμότητας της τελευταίας, της σύνθετης δηλαδή, ελέγχεται, ως προπαρασκευαστική της, και η ενδιάμεση.»
Αντίθετα, στα Πορίσματα Νομολογίας (ανωτέρω) που επικαλέστηκαν οι αιτητές στις σελ. 275 και 276 βρίσκουμε και ρητή αναφορά σε όσα κρίνω πως προκύπτουν από τα προηγούμενα. Εξηγείται εκεί, ως συνήθης περίπτωση, η κατάργηση της δίκης «επί ενσωματώσεως αυτής (εννοείται της προσβαλλόμενης απόφασης) εις ετέραν μη συμπροσβαλλόμενην» και, περαιτέρω, πως «κατάργησις δίκης επέρχεται επίσης όταν η προσβαλλομένη πράξις ενεσωματώθη εις νεωτέραν πράξιν εκδοθείσαν μετά νέαν έρευναν . . . ή εκλείπει η εκτελεστότης της προσβαλλομένης πράξεως.».
Καταλήγω ότι η προσβαλλόμενη απόφαση απώλεσε την εκτελεστότητά της αφού απορροφήθηκε από την τελική απόφαση στην οποία ενσωματώθηκε και πως η προσφυγή απολήγει απαράδεκτη."
Η προσφυγή απορρίπτεται ως μη παραδεκτή ελλείψει εκτελεστότητας της προσβαλλόμενης απόφασης. Με €1.000 έξοδα εις βάρος των αιτητών.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.