|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ANAΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ.377/2006)
19 Φεβρουαρίου, 2008
[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]
ΑΡΓΥΡΗΣ ΑΡΓΥΡΟΥ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΕΩΣ,
2. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
Καθ΄ων η Αίτηση.
και μετά απó τροποποίηση ημερ. 8.3.2006:
ΑΡΓΥΡΗΣ ΑΡΓΥΡΟΥ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΜΥΝΑΣ,
Καθ΄ων η Αίτηση.
Α. Παπαχαραλάμπους, για τον Αιτητή.
Κ. Σταυρινός, για την Καθ΄ης η Αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Ο Αιτητής επιδιώκει δήλωση του Δικαστηρίου, ότι η απόφαση των καθ'ων η αίτηση ημερομηνίας 10.1.06 με την οποία ο Αιτητής τιμωρήθηκε με ποινή φυλάκισης πέντε ημερών, είναι άκυρη.
Ο Αιτητής αμέσως μετά την αποφοίτηση του από τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων της Ελλάδας, αρχικά διορίστηκε στο στρατό της Δημοκρατίας ως αξιωματικός με το βαθμό του ανθυπολοχαγού και από 17.6.2000 αποσπάστηκε για υπηρεσία στην Εθνική Φρουρά. Την 1.10.2003 προάχθηκε σε υπολοχαγό. Κατά την περίοδο 4.8.2003-28.3.2006 υπηρετούσε στο 346 Τάγμα Πεζικού και εκτελούσε καθήκοντα διοικητή λόχου και αξιωματικού 2ου και 3ου Γραφείου της Μονάδας του. Από τις 29.3.2006 υπηρετεί στο 226 Τάγμα Πεζικού.
Στις 27.7.2005 στο στρατόπεδο «Γρηγόρη Αυξεντίου» στην περιοχή Κόσιης, όπου εδρεύει το πιο πάνω τάγμα, κατά τη διάρκεια εκπαίδευσης προσωπικού, προκλήθηκε έκρηξη ατομικού αντιαρματικού όπλου «Apilas», μιας χρήσης, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί αριθμός στελεχών και οπλιτών. Για διερεύνηση των συνθηκών του ατυχήματος, διενεργήθηκαν ανακρίσεις, τόσο από την Εθνική Φρουρά όσο και από την Αστυνομία. Ο στρατιωτικός ανακριτής στην έκθεση του, η οποία καταλαμβάνει 58 σελίδες και περιλαμβάνει σύνοψη του μαρτυρικού υλικού, καταλόγισε σοβαρές αυτοτελείς πειθαρχικές ευθύνες για διοικητικές παραλείψεις σε βάρος στρατιωτικών, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβανόταν και ο Αιτητής. Οι πειθαρχικές ευθύνες του Αιτητή, διατυπώθηκαν από τον ανακριτή στη σελ. 55 της έκθεσης του, με τον πιο κάτω τρόπο:-
«ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: 1. Από τα έγγραφα στοιχεία της ανάκρισης και τις μαρτυρίες, που συγκέντρωσα, δεν προκύπτει η τέλεση οποιουδήποτε ποινικού αδικήματος σε βάρος στρατιωτικού προσωπικού, γιατί αφενός δεν υπήρχε πρόθεση με την έννοια του δόλου, αφετέρου δεν διακριβώθηκε εάν οι εμπλεκόμενοι στην εκπαίδευση και τον χειρισμό του Α-Τ APILAS στις 27 Ιουλ. 05 γνώριζαν εάν το συγκεκριμένο Α-Τ APILAS ήταν πραγματικό και ειδικότερα με τη συμπεριφορά του Τχη (ΠΖ) Ζένιου Ζένιου, διακρίνεται στο πρόσωπό του, ότι υπήρχε πραγματική πλάνη, η οποία υπερκαλύπτει την οποιανδήποτε τυχόν αμέλεια. Ενισχυτικό στοιχείο αυτής της εντύπωσης είναι ότι έθετε και ο ίδιος τον εαυτό του σε κίνδυνο με τις ενέργειές του, αφού είχε κυρίαρχη πρωτοβουλία στη σκηνή του ατυχήματος.
2. Όμως προκύπτουν σοβαρές αυτοτελείς πειθαρχικές ευθύνες για τους παρακάτω στρατιωτικούς:
............................................................................................................................................................................................................................................. ...
δ. Ο Υπλγος (ΠΖ) Αργυρού Αργύρης Δκτης ΛΥΤ και Αξκος 2ου-3ου Γρ. του 346 ΤΠ:
(1) Γιατί ενώ ο ίδιος όπως ανάφερε δεν γνώριζε καλά και δεν μπορούσε να ξεχωρίσει εάν ήταν πραγματικό ή εκπαιδευτικό το Α-Τ APILAS που είχε η Μονάδα του, στις 15 Ιουλ 05 όρισε τον ΔΕΑ (ΠΖ) Χριστοφόρου Χριστόφορο ως εκπαιδευτή στο Α-Τ APILAS για τις 19 Ιουλ 05 όπου η Μονάδα του θα είχε βολή ΒΟΠ στο Π.Β. Καλού Χωρίου και ενώ ο ΔΕΑ Χριστοφόρου του είπε ότι πρώτη φορά το έβλεπε ο Υπλγος Αργυρού έδωσε εκείνη τη στιγμή ένα (1) εγχειρίδιο του οπλικού συστήματος APILAS, λέγοντας του να το φωτοτυπήσει, να κάτσει να το μάθει και να το διδάξει.
(2) Γιατί χωρίς τη διαταγή κανενός παρέλαβε από το Δχστη Υλικού της Μονάδας του το Α-Τ APILAS που βρισκόταν στην αποθήκη των πυρομαχικών εκπαιδεύσεως και το μετέφερε στο ΕΚΕ Α-Τ στο ΚΕΝ Λάρνακας για την εκπαίδευση των αντιαρματιστών τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο του 2004.
(3) Γιατί μετά τη λήξη του ΕΚΕ Α-Τ δεν παρέδωσε το Α-Τ APILAS στο Δχστη Υλικού της Μονάδας του για φύλαξη, αλλά το κράτησε στην αποθήκη οπλισμού του Λόχου του για τρεις (3) περίπου εβδομάδες και στη συνέχεια το παρέλαβε ο ΕΠΥ Αντωνίου Γιαννάκης ο οποίος το μετέφερε στην αποθήκη εκπαιδευτικών υλικών του 3ου Γραφείου, δημιουργώντας σε όλους την εντύπωση ότι ήταν απλός φορέας.»
Το πρώτο Επιτελικό Γραφείο του ΓΕΕΦ, στο οποίο στάληκε η έκθεση, με επιστολή του ημερομηνίας 23.12.05, διαβίβασε αντίγραφο στο Διοικητή του 346 ΤΠ για να ενεργήσει σύμφωνα με τους Κανονισμούς της Εθνικής Φρουράς για πιθανές πειθαρχικές ευθύνες του Αιτητή που προέκυπταν από την ανάκριση. Στην επιστολή αναφέρονται τα ακόλουθα:-
«1. Σας διαβιβάζουμε συνημμένα πόρισμα συνοπτικής έκθεσης που αφορά στην ανάκριση που διατάχθηκε με το (β) σχετικό και εξέτασε το ατύχημα της πυροδότησης του Α-Τ βλήματος APILAS στο Στρδο «Γρ. Αυξεντίου», στις 27 Ιουλ. 05, σύμφωνα με το οποίο προκύπτουν πιθανές πειθαρχικές ευθύνες από τον Υπλγό (ΠΖ) Αργυρού Αργύρη.
2. Με την λήψη της διαταγής, να εφαρμόσετε τις πρόνοιες του Κανονισμού 6(1) και (2) του (α) σχετικού.
3. Τα αποτελέσματα των ενεργειών σας να υποβληθούν ιεραρχικά στο ΓΕΕΦ/1οΕΓ/Ι εντός 5νθημέρου από παρουσιάσεως του Υπλγού (ΠΖ) Αρχηγού Αργύρη στην Μονάδα.»
Στις 2.1.06 ο Διοικητής με σχετική γραπτή διαταγή του, κάλεσε τον Αιτητή σε διοικητική απολογία, παραθέτοντας τις εναντίον του κατηγορίες οι οποίες στην ουσία ήταν αντιγραφή των πειθαρχικών ευθυνών που διατύπωσε ο ανακριτής αναφορικά με τον Αιτητή. Ο τελευταίος, με αναφορά του ημερομηνίας 4.1.06 απολογήθηκε, παραθέτοντας τους ισχυρισμούς του. Ο Διοικητής, αφού τους διερεύνησε, τον πληροφόρησε με επιστολή του ημερομηνίας 10.1.06 ότι τον τιμώρησε πειθαρχικά με πενθήμερη φυλάκιση, παραθέτοντας και τους λόγους οι οποίοι ήταν και πάλι αντιγραφή των πειθαρχικών ευθυνών που καταλόγισε ο ανακριτής στον Αιτητή και τις οποίες παρέθεσα πιο πάνω. Η ποινή που του επιβλήθηκε, κοινοποιήθηκε, σύμφωνα με την ισχύουσα διαδικασία, ιεραρχικά και στο ΓΕΕΦ. Ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, στον οποίο τέθηκε το θέμα, ασκώντας τις εξουσίες που του παρέχονται από τις διατάξεις του Κανονισμού 11(Α) των Πειθαρχικών Κανονισμών της Εθνικής Φρουράς του 1964 (ΚΔΠ 554/1964), με απόφαση του ημερομηνίας 22.2.06 επαύξησε την πενθήμερη πειθαρχική ποινή φυλάκισης που του επιβλήθηκε, σε εικοσπενθήμερη πειθαρχική φυλάκιση.
Όταν ο Αιτητής έλαβε γνώση της πενθήμερης πειθαρχικής φυλάκισης, καταχώρησε την παρούσα προσφυγή.
Ο πρώτος λόγος ακύρωσης που προβάλλουν οι δικηγόροι του Αιτητή, είναι ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι αποτέλεσμα παραβίασης των Πειθαρχικών Κανονισμών της Εθνικής Φρουράς του 1964, όπως τροποποιήθηκαν, αφού ο Διοικητής της μονάδας όπου υπηρετούσε ο Αιτητής κατά τον ουσιώδη χρόνο, όχι μόνο δεν διενήργησε οποιαδήποτε δική του έρευνα, αλλά προτού ο ίδιος βεβαιωθεί μετά βεβαιότητας για τη διάπραξη των αδικημάτων, διατύπωσε κατηγορίες υιοθετώντας στην ουσία τα πορίσματα του ανακριτή. Στη συνέχεια, χωρίς να ερευνήσει το περιεχόμενο της απολογίας του Αιτητή, υιοθετώντας και πάλιν τα συμπεράσματα του ανακριτή, επέβαλε την επίδικη πειθαρχική ποινή, χωρίς όμως οποιαδήποτε αιτιολογία.
Βάσει του Κανονισμού 6(1) των πιο πάνω Πειθαρχικών Κανονισμών, σε κάθε περίπτωση όπου υποβάλλεται αναφορά από την οποία φαίνεται ότι μέλος δυνατόν να διέπραξε παράπτωμα, το όλο ζήτημα παραπέμπεται στο Διοικητή Αξιωματικό του μέλους ο οποίος είτε επιλαμβάνεται, βάσει του Κανονισμού 6(2), ο ίδιος προσωπικώς της έρευνας ασκώντας τον προσήκοντα έλεγχο και επιβάλλει αμέσως ποινή, είτε βάσει του Κανονισμού 6(3) διατάσσει ανάκριση, εάν το παράπτωμα αποτελεί αδίκημα ή χρήζει περαιτέρω έρευνας. Στην προκειμένη περίπτωση, προφανώς επειδή θεωρήθηκε ότι το συμβάν έχρηζε περαιτέρω έρευνας, διατάχθηκε ανάκριση. Ενώπιον μου δεν έχουν τεθεί στοιχεία ότι τηρήθηκαν οι πρόνοιες του Κανονισμού 7(1), αλλά με βάση το τεκμήριο της νομιμότητας θα θεωρήσω ότι η διαδικασία διεξάχθηκε νομότυπα, εφόσον ο Αιτητής δεν διατύπωσε οποιοδήποτε παράπονο.
Το παράπονο του Αιτητή ότι ο Διοικητής δεν προέβη σε δική του έρευνα, δεν ευσταθεί. Ο Διοικητής ο οποίος είχε στη διάθεσή του την έκθεση του ανακριτή, στην επιστολή του ημερομηνίας 2.1.00 προς τον Αιτητή, αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής:-
«1. Με αυτή τη διαταγή καλείστε σε διοικητική απολογία γιατί από τα στοιχεία διενεργηθείσης ανάκρισης προκύπτει πιθανή διάπραξη του πειθαρχικού παραπτώματος «Αμέλεια καθήκοντος [Κανονισμός 3(α)] του (α) σχετικού» ήτοι:
«α. Ενώ εσείς ο ίδιος αναφέρατε ότι δεν γνωρίζατε καλά και δεν μπορούσατε να ξεχωρίσετε εάν ήταν πραγματικό ή εκπαιδευτικό το Α-Τ APILAS που είχε η Μονάδα, στις 15 Ιουλ 05 ορίσατε τον ΔΕΑ (ΠΖ) Χριστοφόρου Χριστόφορο ως εκπαιδευτή στο Α-Τ APILAS για τις 19 Ιουλ 05 όπου η Μονάδα θα είχε βολή ΒΟΠ στο Π.Β. Καλού Χωριού και ενώ ο ΔΕΑ Χριστοφόρου σας είπε ότι πρώτο φορά το έβλεπε, εσείς του δώσατε εκείνη τη στιγμή ένα (1) εγχειρίδιο του οπλικού συστήματος APILAS, λέγοντας του να το φωτοτυπήσει, να κάτσει να το μάθει και να το διδάξει.
β. Χωρίς τη Διαταγή κανενός παραλάβατε από το Δχστη Υλικού της Μονάδας το Α-Τ APILAS που βρισκόταν στην αποθήκη πυρομαχικών εκπαιδεύσεως και το μεταφέρατε στο ΕΚΕ Α-Τ στο ΚΕΝ Λάρνακας για την εκπαίδευση των αντιαρματιστών τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο του 2004.
γ. Μετά τη λήξη του ΕΚΕ Α-Τ δεν παραδώσατε το Α-Τ APILAS στο Δχστη Υλικού της Μονάδας για φύλαξη, αλλά το κρατήσατε στην αποθήκη οπλισμού του λόχου για τρεις (3) περίπου εβδομάδες και στη συνέχεια το παρέλαβε ο ΕΠΥ Λοχίας Αντωνίου Γιαννάκης ο οποίος το μετέφερε στην αποθήκη εκπαιδευτικών υλικών του 3ου Γραφείου, δημιουργώντας σε όλους την εντύπωση ότι ήταν απλός φορέας». Τί απολογείσθε;
Η απολογία σας να υποβληθεί στο Τάγμα, μέχρι τις 05 09 00 Ιαν 06 σύμφωνα με το συνημμένο υπόδειγμα.
Ανχης (ΠΖ) Μαρίνος Σωτηρίου
Διοικητής»
Δεν συμφωνώ ότι ο Διοικητής είχε οποιαδήποτε υποχρέωση να διενεργήσει καινούργια έρευνα, επιπρόσθετη αυτής του ανακριτή. Στην προκειμένη περίπτωση, η διαδικασία του άρθρου 6(1) και (2) ξεκινά με την υποβολή στο Διοικητή, υπό μορφή αναφοράς, της έκθεσης του ανακριτή. Ο Διοικητής, εκτός αν παρίστατο ιδιαίτερος λόγος, δεν είχε υποχρέωση να προβεί σε νέα έρευνα αφού η διαδικασία της έρευνας, λόγω της σοβαρότητας του επεισοδίου, προχώρησε με τη διαζευκτική διαδικασία που προβλέπει το άρθρο 6(3), με το διορισμό ανακριτή. Ο Διοικητής είχε δικαίωμα να στηριχθεί στην έκθεση του ανακριτή για να μορφώσει άποψη. Με τη διατύπωση των κατηγοριών, τεκμαίρεται ότι και ο ίδιος υιοθέτησε τα συμπεράσματα της ανάκρισης.
Όμως, ταυτόχρονα με τη διατύπωση των κατηγοριών, ο Διοικητής όφειλε να είχε θέσει ενώπιον του Αιτητή ολόκληρη την έκθεση του ανακριτή ή τουλάχιστον το μέρος εκείνο που περιείχε το μαρτυρικό υλικό που αφορούσε στον ίδιο, ώστε να μπορεί να αντικρούσει τους ισχυρισμούς οι οποίοι αποτελούσαν το υπόβαθρο των εναντίον του κατηγοριών. Δεν το έπραξε και αυτό παραβίασε το δικαίωμα του Αιτητή, δυνάμει του άρθρου 43(6) του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(Ι)/99) να λάβει γνώση των στοιχείων που αποτελούσαν το υπόβαθρο των κατηγοριών. Ο Αιτητής στην απολογία του, διατύπωσε παράπονο ότι δεν είχε στη διάθεσή του τα στοιχεία της διενεργηθείσας ανάκρισης, και αυτό εναπόθετε καθήκον στο Διοικητή να του τα αποστείλει και να του παρατείνει το χρόνο για απολογία. Η παράλειψη αυτή, καθιστά την απόφαση του Διοικητή τρωτή, εφόσον στην ουσία ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση με επάρκεια να απολογηθεί, χωρίς τουλάχιστον να γνωρίζει το μαρτυρικό υλικό εναντίον του.
Πέραν τούτου, ο Διοικητής μετά την παραλαβή της απολογίας του Αιτητή, όφειλε προτού ασκήσει τη διακριτική του ευχέρεια, να προβεί σε έρευνα για το κατά πόσον ευσταθούσαν οι ισχυρισμοί του Αιτητή. Κάτι τέτοιο δε φαίνεται από τα στοιχεία του φακέλου να έχει γίνει. Και αν έχει γίνει, δεν υπάρχει οτιδήποτε που να φανερώνει το αποτέλεσμα της έρευνας. Η παράλειψη διεξαγωγής δέουσας έρευνας πριν την τελική κρίση, αποτελεί από μόνη της λόγο ακύρωσης, λόγω της έλλειψης γνώσης των ουσιωδών γεγονότων.
Έρχομαι τώρα στο λόγο ακύρωσης που αφορά στο αναιτιολόγητο της απόφασης. Η απόφαση του Διοικητή για επιβολή της ποινής είναι πράγματι αναιτιολόγητη. Στην επιστολή του ημερομηνίας 10.1.06, απλώς αναφέρει ότι «αφού διερεύνησα τους ισχυρισμούς που προβάλατε στην από 4.1.06 Διοικητική σας απολογία, σας τιμωρώ με 5νθήμερη φυλάκιση διότι: ....» και παραθέτει εκ νέου τις τρεις κατηγορίες που είχε παραθέσει στην πρώτη επιστολή του ημερ. 2.1.06 και οι οποίες, όπως έχω αναφέρει, στην ουσία είναι αντιγραφή μέρους των συμπερασμάτων του ανακριτή. Δεν θεωρώ ότι το πιο πάνω γενικό και αόριστο αιτιολογικό συνάδει με την αρχή του διοικητικού δικαίου ότι κάθε απόφαση η οποία λαμβάνεται μετά από άσκηση διακριτικής εξουσίας, πρέπει να είναι επαρκώς και δεόντως αιτιολογημένη. Δέχομαι την εισήγηση του δικηγόρου του Αιτητή, ότι στην προκειμένη περίπτωση ο τρόπος με τον οποίο ο Διοικητής άσκησε τη διακριτική του ευχέρεια, δίδει την εντύπωση, εφόσον δεν αιτιολογείται, ότι ο ίδιος την άσκησε κατευθυνόμενος από τα συμπεράσματα του ανακριτή. Εν πάση περιπτώσει η έλλειψη της απαιτούμενης αιτιολογίας καθιστά το δικαστικό έλεγχο μη εφικτό.
Η μη διεξαγωγή δέουσας έρευνας μετά τη λήψη της απολογίας του Αιτητή, σε συνάρτηση με την έλλειψη επαρκούς αιτιολογίας στο στάδιο της επιβολής της ποινής, καθιστά πλημμελή την απόφαση του Διοικητή για επιβολή της επίδικης ποινής και υποκείμενη σε ακύρωση. Το ίδιο ισχύει και για την απόφαση του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς για επαύξηση της ποινής, εφόσον αυτή είναι άμεσα και άρρηκτα συνδεδεμένη με το ύψος της πρώτης, με αποτέλεσμα να συμπαρασύρεται.
Η προσφυγή επιτυγχάνει.
Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται με βάση το Άρθρο 146.4 του Συντάγματος, με €1200 έξοδα υπέρ του Αιτητή.
(Υπ.) Γ. Ερωτοκρίτου, Δ.
/ΕΠσ