|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπóθεση Αρ. 1542/2005)
10 Αυγούστου, 2007
[ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΖΕΜΠΑΣΙΗΣ,
2. ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΔΗΜΟΥ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ,
Καθ'ων η αίτηση.
Α.Σ. Αγγελίδης, για τους Αιτητές.
Θ. Πιπερή, Νομικός Λειτουργός, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τον Καθ' ου η αίτηση 1.
Μουαϊμης & Μουαϊμης, για τον Καθ'ου η αίτηση 2.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.: Οι Παντελής Ζέμπασιης και Μιχάλης Κυριάκου (αιτητές) ζητούν όπως η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (Υπουργικό Συμβούλιο) με την οποία απορρίφθηκε αίτημα τους για ανταλλαγή ακίνητης περιουσίας τους στο Παραλίμνι με άλλη κρατική γη στο Παραλίμνι, κηρυχθεί ως άκυρη. Ταυτόχρονα οι πιο πάνω αιτητές ζητούν όπως η παράλειψη του Δήμου Παραλιμνίου (Δήμος Παραλιμνίου) να ανταποκριθεί στο αίτημα τους για χορήγηση άδειας ανάπτυξης της ακίνητης περιουσίας τους κηρυχθεί ως άκυρη και ό,τι έχει παραλειφθεί θα πρέπει να γίνει.
(α) Τα γεγονότα και η επίδικη απόφαση.
Ο α΄ αιτητής υπέβαλε αίτηση το 1989 για την έκδοση άδειας οικοδομής για το τεμάχιο 206 που βρισκόταν μέσα στη Ζώνη Γ στην οποία ήταν δυνατή η ανέγερση κατοικιών. Επειδή υπήρξαν και άλλες παρόμοιες αιτήσεις από άλλους ιδιοκτήτες γης στην πιο πάνω περιοχή, το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως σε συνεργασία με τις Τεχνικές Υπηρεσίες του Δήμου Παραλιμνίου ετοίμασαν ένα προκαταρκτικό σχέδιο, σε μια προσπάθεια διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος του "Λόφου Πρωταρά" από περαιτέρω οικοδομική ανάπτυξη. Μέσα στα πιο πάνω πλαίσια ο Δήμος Παραλιμνίου θα αναλάμβανε να πείσει τους ιδιοκτήτες της γης να αποδεχθούν την ανταλλαγή της ακίνητης περιουσίας τους, αν η κυβέρνηση δεχόταν ανταλλαγή της ιδιωτικής γης που βρισκόταν στο "Λόφο Πρωταρά" με άλλη ισάξια κρατική γη. Ως επακόλουθο των πιο πάνω, ο α΄ αιτητής, ο οποίος είναι ιδιοκτήτης του τεμαχίου 206 και ο β΄ αιτητής ο οποίος είναι ιδιοκτήτης του συνορεύοντος τεμαχίου 207, τα οποία περιλαμβάνονταν μέσα στο σχέδιο προστασίας του "Λόφου Πρωταρά", υπέβαλαν, κατόπιν προτροπής του Δήμου Παραλιμνίου, αίτηση στο Επαρχιακό Κτηματολογικό Γραφείο Αμμοχώστου για την ανταλλαγή των πιο πάνω τεμαχίων τους με το παρακείμενο τεμάχιο 219 στο Παραλίμνι.
Η αίτηση των αιτητών εξασφάλισε τις θετικές απόψεις του Δημάρχου Παραλιμνίου, του Επάρχου Αμμοχώστου και του Επαρχιακού Μηχανικού του Τμήματος Δημοσίων Έργων Αμμοχώστου. Η αίτηση έτυχε επίσης της υποστήριξης του Επαρχιακού Λειτουργού του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως Αμμοχώστου, ο οποίος εισηγήθηκε προς τούτο την παραχώρηση άλλης κρατικής γης στους αιτητές. Σε σύσκεψη που έλαβε χώρα στις 27/2/97 στα γραφεία του Δήμου Παραλιμνίου, στην οποία παρευρέθηκαν ο Υπουργός Εσωτερικών, ο Έπαρχος Αμμοχώστου και άλλοι υπηρεσιακοί παράγοντες, ο Υπουργός Εσωτερικών επανέλαβε ότι η εισήγηση του Δήμου για την ανταλλαγή της ιδιωτικής ακίνητης ιδιοκτησίας που βρισκόταν στο "Λόφο Πρωταρά" με άλλη ισάξια κρατική γη, ήταν αποδεκτή εκ μέρους του Υπουργείου Εσωτερικών. Ενώ διεξάγονταν διαβουλεύσεις για μια πιθανή ανταλλαγή, το θέμα της ανταλλαγής ιδιωτικών ακινήτων με κρατική γη στο Παραλίμνι για την προστασία του "Λόφου Πρωταρά" εξετάστηκε σε νέα σύσκεψη των αρμόδιων κυβερνητικών τμημάτων, στην οποία αποφασίστηκε ότι οι αιτήσεις θα έπρεπε να εξεταστούν σύμφωνα με τις πρόνοιες των περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας της Δημοκρατίας (Διάθεση) Κανονισμών του 1989-2005 (Κ.Δ.Π. 173/89) και ότι η προστασία του "Λόφου Πρωταρά" έπρεπε να γίνει μέσα στα πλαίσια του προωθούμενου Τοπικού Σχεδίου Παραλιμνίου.
Οι αιτήσεις των αιτητών υποβλήθηκαν στο Υπουργικό Συμβούλιο το οποίο προέβη στην απόρριψη τους. Κρίνω σκόπιμο να παραθέσω τη σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, στην οποία αναφέρεται ότι οι αιτήσεις απορρίφθηκαν,
"γιατί δεν καλύπτονται από τον Κανονισμό 11 των περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας της Δημοκρατίας (Διάθεση) Κανονισμών 1989-99, γιατί δεν συνιστούν εξαιρετικές περιπτώσεις, ούτε και γίνονται για σκοπούς ευθυγράμμισης και αναπροσαρμογής συνόρων όμορων τεμαχίων γης ή για βελτίωση του οδικού δικτύου, αλλά ούτε και από τον Κανονισμό 8(2) και επιπρόσθετα γιατί:
(α) Εάν σκοπός είναι η διαφύλαξη του Λόφου του Πρωταρά, αυτό μπορεί να επιτευχθεί είτε με απαλλοτρίωση και καταβολή αποζημιώσεων στους επηρεαζόμενους ιδιώτες είτε μέσω του προωθούμενου Τοπικού Σχεδίου Παραλιμνίου, με την ένταξη των ιδιωτικών κτημάτων σε Ζώνη Προστασίας της Φύσης.
(β) Η ζητούμενη για παραχώρηση κρατική γη που δείχνεται με κίτρινο χρώμα στο σχέδιο Γ αποτελεί το μοναδικό συμπαγές παραλιακό απόθεμα κρατικής γης εκτός της Ζώνης Προστασίας της Παραλίας και πρέπει να διαφυλαχθεί, τόσο για κυβερνητικούς/κοινωφελείς σκοπούς, σύμφωνα με τον Κανονισμό 23, όσο και για την ελεύθερη προσπέλαση του κοινού προς την παραλία.
(γ) Η ζητούμενη για παραχώρηση κρατική γη που δείχνεται με κίτρινο χρώμα στο σχέδιο Δ αποτελεί σημαντικό απόθεμα κρατικής γης στην τουριστική περιοχή και πρέπει να διαφυλαχθεί, τόσο για κυβερνητικούς/κοινωφελείς σκοπούς, σύμφωνα με τον Κανονισμό 23.
(δ) Τυχόν ικανοποίηση των αιτημάτων αυτών, θα δημιουργούσε κακό προηγούμενο για άλλες παρόμοιες περιπτώσεις.
(ε) Η προστασία του Λόφου του Πρωταρά μπορεί να επιτευχθεί με την επιβολή, από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, περιορισμών στη χρήση των ιδιωτικών τεμαχίων, σύμφωνα με τον περί Πολεοδομίας Νόμο. Γι' αυτό αποφάσισε όπως πραγματοποιηθεί σύσκεψη των αρμοδίων Τμημάτων/ Υπηρεσιών, υπό την προεδρία του Υπουργού Εσωτερικών, για συζήτηση του θέματος και εξεύρεση τρόπων επιβολής των μέτρων."
Με την παρούσα προσφυγή οι αιτητές ζητούν όπως η πιο πάνω απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου κηρυχθεί ως άκυρη, αφού παραβιάζει τις αρχές της καλής πίστης και γιατί στερείται αιτιολογίας.
(β) Οι προδικαστικές ενστάσεις.
Ο Δήμος Παραλιμνίου έχει εγείρει δύο προδικαστικές ενστάσεις.
(i) Η ισχυριζόμενη παράλειψη δεν συνιστά εκτελεστή διοικητική πράξη.
Με την α΄ προδικαστική του ένσταση ο Δήμος Παραλιμνίου ισχυρίζεται ότι η προβαλλόμενη παράλειψη δεν είναι εκτελεστή διοικητική πράξη. Δεν έχουν προβληθεί οι λόγοι για τους οποίους έχει εγερθεί η ένσταση. Αντίθετα υπάρχει μια ακαδημαϊκή παράθεση αναφορών από συγγράμματα των συγγραφέων Θ. Τσάτσου, Μ. Στασινόπουλου, Ε. Σπηλιωτόπουλου και Π. Δαγτόγλου, με την κατάληξη ότι "από τα γεγονότα και τη φύση της παρούσας Αίτησης δεν στοιχειοθετείται οποιαδήποτε παράλειψη εκ μέρους του Καθ'ου η Αίτηση 2 και κατ' επέκταση δεν αποκαλύπτεται οποιαδήποτε εκτελεστή διοικητική πράξη, υποκείμενη σε αναθεώρηση από το Ανώτατο Δικαστήριο".
Η εισήγηση πάσχει από αοριστολογία και έλλειψη παράθεσης και παραπομπής σε εκείνα τα στοιχεία που θα επέτρεπαν στο Δικαστήριο να εξετάσει την ορθότητά της. Η εισήγηση απορρίπτεται.
(ii) Η ισχυριζόμενη παράλειψη του Δήμου Παραλιμνίου δεν έχει επηρεάσει οποιοδήποτε έννομο συμφέρον των αιτητών.
Έχει επίσης υποβληθεί εκ μέρους του Δήμου Παραλιμνίου ότι οι αιτητές κωλύονται να αξιώνουν τη θεραπεία που επιζητούν εναντίον του Δήμου, αφού αποδέχθηκαν χωρίς επιφύλαξη την ανταλλαγή της περιουσίας τους με κρατική γη και έτσι εγκατέλειψαν ανεπιφύλακτα το δικαίωμα τους για την έκδοση οικοδομικής άδειας.
Η εισήγηση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Οι αιτητές ουδέποτε εγκατέλειψαν την πρόθεση τους για την ανάπτυξη της ακίνητης περιουσίας τους και η κατανόηση που επέδειξαν με τη διεξαγωγή διαβουλεύσεων για την ανταλλαγή των περιουσιών τους σε μια προσπάθεια υλοποίησης του σχεδίου για την προστασία του "Λόφου Πρωταρά" δεν μπορεί να προβληθεί ως λόγος απεμπόλησης των δικαιωμάτων τους από το Δήμο Παραλιμνίου. Η σχετική εισήγηση απορρίπτεται.
(γ) Η ουσία της προσφυγής: Παραβίαση της αρχής της καλής πίστης και έλλειψη αιτιολογίας.
Έχει υποβληθεί εκ μέρους των αιτητών ότι η επίδικη απόφαση πάσχει αφού το Υπουργικό Συμβούλιο έπρεπε να θεωρήσει την παρούσα περίπτωση ως εξαιρετική και να εγκρίνει την προτεινόμενη ανταλλαγή, σύμφωνα με τις πρόνοιες του Κανονισμού 11 των περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας της Δημοκρατίας (Διάθεση) Κανονισμών του 1989 (Κ.Δ.Π. 173/89).
Το άρθρο 18 του Κεφ. 224, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του Νόμου 74 του 1988, μεταξύ άλλων προνοεί:-
"18.-(1) Το Υπουργικόν Συμβούλιον δύναται, υπό τοιούτους όρους, περιορισμούς, προϋποθέσεις και κριτήρια, τα οποία ήθελον δια Κανονισμών καθορισθή -
(α) να παραχωρήση, εκμισθώση, ανταλλάξη ή άλλως αποξενώση οιανδήποτε ιδιοκτησίαν της Δημοκρατίας ή ακίνητον ιδιοκτησίαν περιελθούσαν εις την Δημοκρατίαν δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου, ετέραν ή δημόσιον δρόμον ή την παραλίαν."
Οι περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας της Δημοκρατίας (Διάθεση) Κανονισμοί του 1989 (Κ.Δ.Π. 173/89), καθορίζουν ότι κρατική γη μπορεί να παραχωρηθεί για σκοπούς δημόσιας ωφέλειας (Κανονισμός 4), σε ιδιώτη για γεωργικούς σκοπούς (Κανονισμός 5), για κτηνοτροφικούς σκοπούς (Κανονισμός 6), για οικιστικούς σκοπούς (Κανονισμός 7), για τουριστικούς σκοπούς (Κανονισμός 8) και για βιομηχανικούς σκοπούς (Κανονισμός 9). Πιο συγκεκριμένα ο Κανονισμός 7(1) προνοεί ότι,
"Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, το Υπουργικό Συμβούλιο, όπου κρίνει τούτο αναγκαίο για τη στέγαση άπορων οικογενειών ή οικογενειών οι οποίες θα εγκατασταθούν σε περιοχές πληγείσες λόγω της Τουρκικής εισβολής, μπορεί να επιτρέψει τη διάθεση ιδιοκτησίας της Δημοκρατίας κατάλληλης για οικιστικούς σκοπούς υπό όρους, τους οποίους το ίδιο θα καθορίζει ανάλογα με την περίπτωση."
Η λέξη "διάθεση" που αναφέρεται πιο πάνω σημαίνει σύμφωνα με τις πρόνοιες του Κανονισμού 2, "παραχώρηση, μίσθωση, ανταλλαγή ή αποξένωση με οποιοδήποτε τρόπο ακινήτου ιδιοκτησίας της Δημοκρατίας και περιλαμβάνει την παροχή διόδου από αυτή και τη χορήγηση άδειας χρήσεως της".
Σύμφωνα με τις πρόνοιες του Κανονισμού 11 των περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας της Δημοκρατίας (Διάθεση) Κανονισμών του 1989 (Κ.Δ.Π. 173/89),
"11. Ανταλλαγή ακίνητης ιδιοκτησίας της Δημοκρατίας με ιδιωτική ακίνητη ιδιοκτησία μπορεί να γίνεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις εκτός αν γίνεται για σκοπούς ευθυγράμμισης και αναπροσαρμογής συνόρων ενός ή περισσοτέρων όμορων τεμαχίων γης ή για βελτίωση του οδικού δικτύου."
Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι η αίτηση των αιτητών θα έπρεπε να εξεταστεί μέσα στα πλαίσια των προνοιών του Κανονισμού 11 και σε μια τέτοια περίπτωση θα έπρεπε να τύχουν της ευνοϊκής αντίδρασης του Υπουργικού Συμβουλίου. Η πιο πάνω προσέγγιση είναι ανεδαφική. Όπως φαίνεται από τη γραπτή αγόρευση των αιτητών, ο α΄ αιτητής επειγόταν να ανεγείρει κατοικία την οποία θα χρησιμοποιούσε για τον επαναπατρισμό του και μέσα σε αυτά τα πλαίσια ετύγχανε εφαρμογής ο Κανονισμός 7, ο οποίος προνοεί για την παραχώρηση κρατικής γης για οικιστικούς σκοπούς και όχι ο Κανονισμός 11, ο οποίος παρέχει μια επιπρόσθετη ρύθμιση σε περιπτώσεις ανταλλαγής κρατικής γης.
Με βάση τα πιο πάνω έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η επίδικη απόφαση ήταν εύλογα επιτρεπτή και ότι είναι πλήρως αιτιολογημένη.
Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι η μεταβολή στη στάση της διοίκησης παραβιάζει την αρχή της καλής πίστης, αφού η ίδια η διοίκηση διαμόρφωσε την εισήγηση για την ανταλλαγή και καθυστέρησε να την υλοποιήσει, συμβάλλοντας έτσι στη "ζημιογόνο για τους αιτητές σκέψη ανταλλαγής". Πιο συγκεκριμένα η εισήγηση είναι ότι το Υπουργικό Συμβούλιο εφαρμόζοντας την αρχή της καλής πίστης, θα έπρεπε να τηρήσει τις υποσχέσεις που είχαν δοθεί από τα αρμόδια κυβερνητικά τμήματα και από το Δήμο Παραλιμνίου και να εγκρίνει το αίτημα των αιτητών για την ανταλλαγή. Επιπρόσθετα υποβλήθηκε η εισήγηση ότι η επίδικη απόφαση πάσχει από έλλειψη αιτιολογίας.
Η εισήγηση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή γιατί τα περιθώρια της εφαρμογής της καλής πίστης δεν επιτρέπουν παρέκκλιση από τη νομιμότητα, αφού το Υπουργικό Συμβούλιο δεν μπορούσε να ενεργήσει κατά παράβαση των προνοιών των διατάξεων των περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας της Δημοκρατίας (Διάθεση) Κανονισμών του 1989 (Κ.Δ.Π. 173/89), για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των αιτητών. Είναι ορθό ότι από τα στοιχεία που έχουν παρασχεθεί φαίνεται ότι υπήρξε μια καθυστέρηση στην εξέταση του θέματος της ανταλλαγής, η οποία πιθανό να έχει επενεργήσει δυσμενώς έναντι των αιτητών. Όμως η καθυστέρηση που έχει σημειωθεί δεν μπορεί με την επίκληση της αρχής της καλής πίστης να επιτρέψει την παρέκκλιση από τις νόμιμες προϋποθέσεις που καθορίζουν οι σχετικοί Κανονισμοί.
Η πιο πάνω εισήγηση, ότι υπήρξε παραβίαση των αρχών της χρηστής διοίκησης, δεν μπορεί επίσης να γίνει αποδεκτή για το Δήμο Παραλιμνίου. Από την πληθώρα των επιστολών και εγγράφων που έχουν παρουσιαστεί φαίνεται καθαρά ότι ο Δήμος Παραλιμνίου τήρησε μια συνεπή στάση προς υποστήριξη της διαδικασίας της ανταλλαγής και δεν μπορεί να του αποδοθούν οποιεσδήποτε ευθύνες για την τελική έκβαση της πρότασης για ανταλλαγή.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα εναντίον των αιτητών.
Τ. ΗΛΙΑΔΗΣ,
Δ.
/ΔΓ