|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2007) 4 ΑΑΔ 203
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπóθεση Αρ. 225/2005)
29 Μαρτίου, 2007
[ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
NETVISION LIMITED,
Αιτήτρια,
ν.
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ,
Καθ' ης η αίτηση.
Α. Αδαμίδης, για την Αιτήτρια.
Α. Πανταζή, Νομική Λειτουργός, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για την καθ΄ης η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.: Με την παρούσα προσφυγή η Netvision Ltd. (αιτήτρια) προσβάλλει την απόφαση της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών (καθ'ης η αίτηση) της 23/12/2004, με την οποία απορρίφθηκε η ιεραρχική προσφυγή της σε σχέση με το Διαγωνισμό για την "προμήθεια και εγκατάσταση ολοκληρωμένης λύσης βασισμένης σε έτοιμο πακέτο για τις Φαρμακευτικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας".
(α) Τα γεγονότα.
Η προσφορά που υπέβαλε η αιτήτρια σε Διαγωνισμό που προκηρύχθηκε από το Τμήμα Υπηρεσιών Πληροφορικής του Υπουργείου Οικονομικών (ΤΥΠ) για την προμήθεια και εγκατάσταση ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος για τις Φαρμακευτικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας απορρίφθηκε γιατί ως αποτέλεσμα της τεχνικής αξιολόγησης διαπιστώθηκε ότι η αιτήτρια δεν εξασφάλιζε το 60% της βαθμολογίας στις κατηγορίες αξιολόγησης "Χαρακτηριστικά Εταιρείας/Κοινοπραξίας" και "Προσφερόμενη Λύση" και το 70% της συνολικής βαθμολογίας, με αποτέλεσμα να μην ικανοποιεί τους όρους 2.5.7(a) και (b) του Κεφαλαίου ΙΙ των εγγράφων του Διαγωνισμού και έτσι τέθηκε εκτός προδιαγραφών.
Μετά την κατακύρωση της προσφοράς στις 6/10/2004 από το Συμβούλιο Προσφορών του Υπουργείου Οικονομικών στην εταιρεία Podium Engineering Ltd, η αιτήτρια καταχώρισε ιεραρχική προσφυγή. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης της ιεραρχικής προσφυγής από την Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών διαπιστώθηκε από το Συμβούλιο Προσφορών ότι, χωρίς υπαιτιότητα του Συμβουλίου, τόσο η ad hoc τεχνική επιτροπή όσο και το Συμβούλιο δεν ήταν συγκροτημένο σύμφωνα με τους Κανονισμούς (Κ.Δ.Π. 71/2004). Ειδικότερα διαφάνηκε ότι μέλος της ad hoc τεχνικής επιτροπής (υπάλληλος του οικονομικού φορέα Podium Engineering Ltd) και μέλος του Συμβουλίου συνδέονταν μεταξύ τους με δεύτερου βαθμού εξ αίματος συγγενείας (αδέλφια). Σύμφωνα με το συμπέρασμα του Συμβουλίου, "το γεγονός ότι η προσφορά προκηρύχθηκε με το σύστημα των δύο φακέλων, καθιστά αδύνατη την επανεξέτασή της, από τα αρμόδια συλλογικά όργανα με τη σωστή σύνθεση". Ως εκ τούτου, για σκοπούς διαφάνειας, ίσης μεταχείρισης και χρηστής διοίκησης, αποφασίστηκε η ανάκληση της κατακύρωσης της προσφοράς και η ακύρωση του διαγωνισμού.
Ως αποτέλεσμα της ακύρωσης του Διαγωνισμού και της ανάκλησης της κατακύρωσης της προσφοράς από το Συμβούλιο Προσφορών στην Podium Engineering Ltd, η καθ'ης η αίτηση απέρριψε στις 23/12/2004 την ιεραρχική προσφυγή της αιτήτριας εφόσο δεν υπήρχε ενώπιον της αντικείμενο προς εξέταση.
Την ίδια μέρα όμως η αιτήτρια καταχώρισε την υπ' αρ. 1210/2004 προσφυγή εναντίον του Συμβουλίου Προσφορών του Υπουργείου Οικονομικών, η οποία στρεφόταν εναντίον της απόφασης του Συμβουλίου Προσφορών της 6/10/2004 για την κατακύρωση της προσφοράς στην εταιρεία Podium Engineering Ltd κατ' αποκλεισμό της αιτήτριας και εναντίον της απόφασης της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών για τον τερματισμό της διαδικασίας και την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής, καθώς και της άρνησης επιστροφής των καταβληθέντων για την καταχώριση της ιεραρχικής προσφυγής τελών.
Το Δικαστήριο απέρριψε την πιο πάνω προσφυγή ως απαράδεκτη στις 10/3/2006 γιατί, όπως εξηγήθηκε στη σχετική απόφαση, εφόσον η προσβαλλόμενη απόφαση αποκλεισμού της αιτήτριας ανακλήθηκε εξ ολοκλήρου και κατέστη άκυρη εξ υπαρχής, η αιτήτρια επανήλθε ως υποψήφια στο Διαγωνισμό και δεν είχε λόγο να παραπονείται για ό,τι αφορούσε το Διαγωνισμό, εφόσο δεν είχε προσβάλει την ακύρωσή του. Αναφορικά με τη δαπάνη για την καταχώριση της ιεραρχικής προσφυγής, το Δικαστήριο έκρινε ότι η δυνατότητα διεκδίκησής της ενέπιπτε στην αρμοδιότητα του Επαρχιακού Δικαστηρίου. Η πιο πάνω απόφαση εφεσιβλήθηκε με την Α.Ε. 36/2006, η οποία εκκρεμεί ενώπιον του Εφετείου.
Στις 4/3/2005 καταχωρίστηκε η παρούσα προσφυγή, έχοντας και πάλι ως αντικείμενο την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής της αιτήτριας από την Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών στις 23/12/2004. Με την προσφυγή αυτή η αιτήτρια αμφισβητεί την ορθότητα της απόρριψης της ιεραρχικής της προσφυγής από την Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών για διάφορους λόγους. Μεταξύ των λόγων που προβλήθηκαν περιλαμβάνεται και η εισήγηση ότι η Αναθεωρητική Αρχή δεν είχε εξουσία να απορρίψει την ιεραρχική προσφυγή, αλλά έπρεπε να προβεί και σε ακύρωση της απόφασης κατακύρωσης του Διαγωνισμού για να δοθεί η ευχέρεια στην αιτήτρια να απαιτήσει αποζημιώσεις (σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 59 του Νόμου 101(Ι)/2003) για τα έξοδα της ετοιμασίας και καταχώρισης της ιεραρχικής προσφυγής.
(β) Η νομιμοποίηση της συνέχισης της ιεραρχικής προσφυγής.
Η προκήρυξη διαγωνισμού όπως και κάθε άλλη διοικητική πράξη μπορεί να ανακληθεί με μονομερή πράξη του οργάνου που την εξέδωσε, κάτω από ορισμένες βέβαια προϋποθέσεις και νοουμένου ότι είναι αιτιολογημένη. (Χ.Π.Θ. Αλεξάνδρου Λτδ. ν. Δημοκρατίας (2002) 3 Α.Α.Δ. 409, Τουμαζής ν. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 408 και Tamassos Tobacco Suppliers & Co. v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60).
Στην παρούσα υπόθεση η διαπίστωση του Συμβουλίου Προσφορών ότι τόσο το Συμβούλιο όσο και η ad hoc τεχνική επιτροπή δεν είχαν συγκροτηθεί νόμιμα, παρείχε έρεισμα για την ανάκληση της προσβαλλόμενης απόφασης με την ιεραρχική προσφυγή της αιτήτριας και για την ακύρωση του Διαγωνισμού. Με δεδομένο ότι η απόφαση για την ανάκληση της κατακύρωσης της προσφοράς στην εταιρεία Podium Engineering Ltd και την ακύρωση του Διαγωνισμού αρ. ΤΥΠ 04/2003, έγινε, ενώ εκκρεμούσε ενώπιον της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών η ιεραρχική προσφυγή της αιτήτριας. Θα πρέπει να εξεταστούν οι συνέπειες της ανάκλησης σε σχέση με τη συνέχιση ή όχι της εκδίκασής της. Όπως λέχθηκε στην υπόθεση Καλλιμάχου & Άλλοι ν. Δημοκρατίας (1991) 3 Α.Α.Δ. 135,
"Η ανάκληση διοικητικής πράξης είναι νέα εκτελεστή διοικητική πράξη. Η ανάκληση εξ ολοκλήρου διοικητικής πράξης ενεργεί ex tunc και κατά το Ελλαδικό Δίκαιο η δίκη καταργείται, γιατί επέρχεται η εξαφάνιση του αντικειμένου της. Ο αιτητής δεν συνεχίζει να έχει έννομο συμφέρο. (Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, 1929-1959, 275 Τσάτσος - Η Αίτησις Ακυρώσεως Ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, Έκδοση Τρίτη, παράγραφος 188, σελ 370 και επέκεινα· Σπηλιωτόπουλου - Εγχειρίδιον Διοικητικού Δικαίου, Δεύτερη Έκδοση, σελ. 454· Αποφάσεις Σ.τ.Ε. 302/34, 1050/34, 18/35).
Στην Κύπρο, με βάση την παράγραφο 6 του Άρθρου 146 του Συντάγματος, ακυρωτική απόφαση της προσβαλλόμενης πράξης, απόφασης ή παράλειψης από το Δικαστήριο, κάτω από την παράγραφο 4 του ιδίου Άρθρου, είναι αναγκαία προϋπόθεση για αξίωση εύλογης αποζημίωσης ή άλλης θεραπείας, εάν δεν ικανοποιηθεί η αξίωση του αιτητή από τη Διοίκηση - (Phedias Kyriakides and The Republic (Minister of Interior) 1 R.S.C.C. 66, 74).
Συναφής είναι και η παράγραφος 5, που προβλέπει ότι η Απόφαση του Δικαστηρίου δεσμεύει κάθε Δικαστήριο, όργανο ή αρχή στη Δημοκρατία, που υποχρεούνται σε ενεργό συμμόρφωση.
Η προσφυγή δεν μπορεί να προχωρήσει όταν παραμείνει χωρίς αντικείμενο. Η ανάκληση της διοικητικής πράξης οδηγεί στην εξαφάνιση της πράξης και την κατάργηση της δίκης, εκτός εάν, κατά την περίοδο πριν την ανάκληση, ο αιτητής έχει υποστεί ζημία, η οποία δεν εξαλείφθηκε με την ανάκληση.
Ανεξάρτητα από την ανάκληση της διοικητικής πράξης ή απόφασης, αν στη διάρκεια της ισχύος της παρήχθησαν αποτελέσματα που ζημιώνουν τον αιτητή που δεν αντιμετωπίστηκαν ή εξαλείφθηκαν με την ανάκληση, η προσφυγή πρέπει να αποφασιστεί από το Δικαστήριο με σκοπό την ακύρωση, για να μπορεί ο αιτητής με βάση την παράγραφο 6 να ζητήσει αποζημίωση.
(Βλ. Christos Malliotis and Others and The Municipality of Nicosia (1965) 3 C.L.R. 75· Christodoulides v. The Republic (1978) 3 C.L.R. 189· Irrigation Division "Katzilos" v. Republic (1983) 3 C.L.R. 1068, σελ. 1083· Agrotis v. Republic (1983) 3 C.L.R. 1397· Strakka Ltd. v. The Republic of Cyprus and Another (Υπόθεση Αρ. 163/86, Απόφαση δόθηκε στις 15 Απριλίου, 1988) και Χρίστος Παπαδόπουλλος ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (Υπόθεση Αρ. 125/86 (Ολ.), Απόφαση δόθηκε στις 25 Απριλίου, 1989)).
Στην υπόθεση Χρίστος Παπαδόπουλλος ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (ανωτέρω), ειπώθηκε στις σελ 14-15:-
"Το ερώτημα που τίθεται είναι: Το Ανώτατο Δικαστήριο μετά από ανάκληση εξ ολοκλήρου της προσβαλλόμενης πράξης ερευνά ή όχι εάν η ανάκληση άφηκε την προσφυγή χωρίς αντικείμενο, ή εάν ο αιτητής έχει υποστεί οποιαδήποτε ζημιά, η οποία δεν εξαφανίστηκε από την ανάκληση, ή/και εάν συνεχίζει να έχει έννομο συμφέρο;
Αφού λάβαμε υπόψη μας τις πρόνοιες των σχετικών παραγράφων του Άρθρου 146 του Συντάγματος, τις βασικές αρχές του Διοικητικού Δικαίου και τη νομολογία του Δικαστηρίου τούτου, καταλήξαμε ότι το Ανώτατο Δικαστήριο δεν εξετάζει την έκταση των ζημιών, αλλά ερευνά αν εκ πρώτης όψεως παραμένει ζημία ή βλάβη, η οποία δεν εξαλείφθηκε από την ανάκληση, για να αποφασίσει αν η δίκη καταργείται ή συνεχίζεται."
Στην παρούσα περίπτωση η ανάκληση της απόφασης του Συμβουλίου Προσφορών εξαφάνισε το αντικείμενο της ιεραρχικής προσφυγής που εκκρεμούσε ενώπιον της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών και έτσι εύλογα η τελευταία έκρινε ότι δεν υπήρχε αντικείμενο προς εξέταση ενώπιόν της και προχώρησε στην απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής. Το άρθρο 56 του Ν. 101(Ι)/2003, που ρυθμίζει με λεπτομέρεια τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία της ιεραρχικής προσφυγής και τις συναφείς εξουσίες της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών, δεν αποκλείει την απόρριψη της προσφυγής όταν καταστεί χωρίς αντικείμενο.
Η εισήγηση της αιτήτριας ότι η ανάκληση της προσβαλλόμενης απόφασης δεν κατάργησε την εκδίκαση της ιεραρχικής προσφυγής, γιατί πριν από την ανάκληση είχε υποστεί βλάβη ή ζημιά την οποία δεν εξουδετέρωσε εντελώς η ανακλητική πράξη, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή γιατί όπως εξηγήθηκε στην Προσφυγή 1210/2004 η ανάκληση εξανέμισε ολοκληρωτικά τις οποιεσδήποτε αρνητικές συνέπειες για τα συμφέροντα της αιτήτριας, αφού θα εθεωρείτο και πάλι υποψήφια για την κατακύρωση της προσφοράς. Το ακόλουθο απόσπασμα στην πιο πάνω απόφαση απαντά και στην επιχειρηματολογία της αιτήτριας για τις δαπάνες και τα έξοδα που υποβλήθηκε λόγω της συμμετοχής της στο Διαγωνισμό και της άσκησης της ιεραρχικής προσφυγής της:
"Έθεσα αυτεπαγγέλτως, ευθύς εξαρχής το κατά πόσο οι αιτητές διατηρούσαν έννομο συμφέρον να προσβάλουν την απόφαση του Συμβουλίου για αποκλεισμό τους δεδομένου ότι η απόφαση ανακλήθηκε πριν από την καταχώριση της προσφυγής. Εν συνεχεία έθεσα και το κατά πόσο, με δεδομένο ότι οι αιτητές δεν προσέβαλαν την ακύρωση του διαγωνισμού, τους παρεχόταν η δυνατότητα να διεκδικήσουν τη δαπάνη που προέκυψε από τη συμμετοχή τους. Οι διάδικοι αγόρευσαν επί του προδικαστικού θέματος και επεφύλαξα την απόφαση.
Το ότι η προσβαλλόμενη με την παρούσα προσφυγή απόφαση για τον αποκλεισμό των αιτητών ανακλήθηκε εξ ολοκλήρου και κατέστη εξ υπαρχής, σήμαινε ότι οι αιτητές επανήλθαν ως υποψήφιοι στο διαγωνισμό. Επομένως, με την εν λόγω εξέλιξη δεν είχαν πια λόγο να παραπονούνται σε σχέση με ο,τιδήποτε το οποίο αφορούσε τον ίδιο το διαγωνισμό. Θα συνυπολογιζόταν ξανά και η δική τους υποβληθείσα προσφορά σε διαδικασία που θα επαναλαμβανόταν με νόμιμη, αυτή τη φορά, συγκρότηση των οργάνων. Έτσι η δαπάνη στην οποία είχαν υποβληθεί σε σχέση με την ετοιμασία και υποβολή της προσφοράς απέκτησε και πάλι νόημα. Το ότι την ανάκληση της απόφασης αποκλεισμού τη διαδέχθηκε αμέσως η ακύρωση του διαγωνισμού δεν μεταβάλλει αυτή την ταξινόμηση της περίπτωσης. Το παράπονο λοιπόν των αιτητών ως προς την εν λόγω δαπάνη δεν θα μπορούσε να συνδεθεί παρά μόνο με την ακύρωση του διαγωνισμού. Όμως η ακύρωση του διαγωνισμού δεν έχει προσβληθεί.
Απομένει το άλλο μέρος της δαπάνης στην οποία αναφέρονται οι αιτητές, ήτοι τα τέλη για την καταχώριση της διοικητικής προσφυγής και τα δικηγορικά έξοδα στη διαδικασία ενώπιον της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών. Πρόκειται για δαπάνη που προέκυψε από την απόφαση του Συμβουλίου να τους αποκλείσει. Είναι νομίζω προφανές πως η ανάκληση εκείνης της απόφασης καθιστά δεδομένη την υπαιτιότητα της διοίκησης αναφορικά με τις περιστάσεις που είχαν ως αποτέλεσμα τη διοικητική προσφυγή και τη δημιουργία της δαπάνης. Το ποια ήταν η πλημμέλεια - ή οι πλημμέλειες - στην ανακληθείσα απόφαση του Συμβουλίου δεν χρειάζεται εν προκειμένω να προσδιοριστεί δικαστικώς αφού, αν δεν μεσολαβούσε η ακύρωση του διαγωνισμού, η περίπτωση θα έπρεπε εν πάση περιπτώσει να εξεταζόταν από το Συμβούλιο εξ υπαρχής. Ως προς αυτή λοιπόν την πτυχή δεν υπάρχει ο,τιδήποτε που χρειάζεται να γίνει στον τομέα της αναθεωρητικής δικαιοδοσίας. Επομένως θα ήταν άτοπη εδώ η πιθανολόγηση ζημιογόνου κατάλοιπου με αναφορά στο είδος της δαπάνης. Το κατά πόσο αυτή η δαπάνη μπορεί ή όχι να διεκδικηθεί με βάση το Άρθρο 146.6 του Συντάγματος, είναι θέμα που εμπίπτει στην αρμοδιότητα του Επαρχιακού Δικαστηρίου."
Το άρθρο 59 του Νόμου 101(Ι)/2003 που επιτρέπει την αξίωση για αποζημιώσεις, προϋποθέτει για τη γένεση του δικαιώματος, ακύρωση από την Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών της πράξης της αναθέτουσας αρχής. Στην παρούσα περίπτωση η αιτήτρια δεν προσέβαλε την ακύρωση του Διαγωνισμού. Την προσέβαλε όμως χωρίς επιτυχία η αρχικώς επιλεγείσα εταιρεία με την προσφυγή Podium Engineering Ltd ν. Δημοκρατίας (Προσφυγή Αρ. 230/2005 της 26/5/2006), η οποία απορρίφθηκε, με αποτέλεσμα την επικύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης.
Η προσφυγή απορρίπτεται με £700 έξοδα σε βάρος της αιτήτριας.
Τ. ΗΛΙΑΔΗΣ,
Δ.
/ΔΓ