|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2005) 4 ΑΑΔ 42
31 Ιανουαρίου, 2005
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. MAURICE BROWN,
2. EVELYN BROWN,
Αιτητές,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΗΣΕΩΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 987/2003)
Πολεοδομία και Χωροταξία ― Άρνηση χορήγησης πολεοδομικής άδειας ― Η απλή ύπαρξη προτεινόμενης ρυμοτομίας δεν συνιστά νομικό λόγο άρνησης χορήγησης πολεοδομικής άδειας ― Περιστάσεις υπό τις οποίες η άρνηση χορήγησης της άδειας κρίθηκε παράνομη στην κριθείσα περίπτωση.
Οι αιτητές ζήτησαν με την προσφυγή τους, την ακύρωση της απόρριψης της αίτησής τους για έκδοση πολεοδομικής άδειας προσθηκομετατροπών επί του ακινήτου τους.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
Εφόσον ο οδικός σχεδιασμός εν προκειμένω δεν είχε ποτέ δημοσιευθεί στο σύνολό του ώστε οι αιτητές να μπορούν να υπολογίσουν τις μελλοντικές δυσμενείς επεμβάσεις στην ιδιοκτησία τους, αποστερήθηκαν τη δυνατότητα να λάβουν οποιαδήποτε μέτρα.
Ο εν λόγω σχεδιασμός, δεν θα μπορούσε να αποτελέσει «ουσιώδη παράγοντα » στα πλαίσια της γενικής διάταξης 26 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, απλά επειδή εγκρίθηκε με παλαιότερη απόφαση του Τμήματος και δεν προσεβλήθη από τους αιτητές αλλά και για ένα επιπρόσθετο λόγο. Κάτι τέτοιο είναι αντίθετο προς τις αρχές της χρηστής διοίκησης.
Η αναφορά στην «γραμμή διεύρυνσης» του δρόμου του οποίου ο ακριβής προσδιορισμός δεν είχε ολοκληρωθεί μέσω Τοπικού Σχεδίου ή άλλου ρυμοτομικού σχεδίου, καθιστά ως ουσιώδη παράγοντα, ένα γεγονός μελλοντικό και αβέβαιο.
Ο σχεδιασμός του δρόμου που είχε προηγηθεί για σκοπούς διαχωρισμού γειτονικών οικοπέδων, αποτέλεσε εξωγενή παράγοντα στην κρίση των καθ' ων η αίτηση, που δεν αντανακλούσε την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος γενικά στην έννοια του άρθρου 26(ι). Η απλή ύπαρξη προτεινόμενης ρυμοτομίας δεν συνιστά νομικό λόγο άρνησης χορήγησης άδειας οικοδομής.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Δανού ν. Δημοκρατίας (1997) 4 Α.Α.Δ. 2168,
Μυλωνάς ν. Δημοκρατίας (Αρ. 2) (1997) 3 Α.Α.Δ. 332,
Orphanides a.o. v. The Improvement Board of Ayios Dhometios (1979) 3 C.L.R. 466,
Smirli v. The Municipality of Paphos (1986) 3 C.L.R. 729,
Georghiou a.o. v. Strovolos Improvement Board (1981) 3 C.L.R. 348,
Sarkis v. Impr. Board Paralimni (1986) 3 C.L.R. 2547,
Γεωργίου ν. Δήμου Λάρνακας (1998) 3 Α.Α.Δ. 128,
Renos Pitros Homes Ltd ν. Δημοκρατίας (2004) 3 Α.Α.Δ. 728.
Προσφυγή.
Μ. Καλλιγέρου, για τους Αιτητές.
Μ. Μαλαχτού, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Οι αιτητές είναι ιδιοκτήτες του τεμαχίου 196 Φ/ΣΧ ΧΧΙ/61.Ε.1, Τμήμα Ε στο Στρόβολο. Επί του εν λόγω τεμαχίου ανήγειραν οικία, γήπεδο τένις, πισίνα και τοίχο επί των συνόρων. Για την ανέγερση των πιο πάνω οικοδομών κλπ, εξασφάλισαν άδεια οικοδομής από το Δήμο Στροβόλου, αρμόδια τότε αρχή. Η άδεια εκδόθηκε το 1982, πριν ακόμα τεθεί σε εφαρμογή η πολεοδομική νομοθεσία. Κατά τον ουσιώδη αυτό χρόνο το τεμάχιο των αιτητών είχε δικαίωμα προσπέλασης σε δημόσιο δρόμο μέσω παρακείμενου τεμαχίου, που κρίθηκε ικανοποιητικό για να εκδοθεί η άδεια οικοδομής.
Μετά την εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας και για σκοπούς ανάπτυξης ικανοποιητικού οδικού δικτύου στην ευρύτερη περιοχή, το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως εκπόνησε συγκεκριμένο οδικό σχέδιο για τη δημιουργία οδικού δικτύου στην περιοχή.
Το 1988 οι αιτητές υπέβαλαν αιτήσεις για διαχωρισμό σε οικόπεδα των παρακείμενων τεμαχίων τους 305 και 306 και εξασφάλισαν σχετικές άδειες. Κατά το χρόνο έκδοσης των εν λόγω αδειών, υπήρχε σχέδιο ανάπτυξης του οδικού δικτύου της περιοχής και στις πολεοδομικές άδειες που εκδόθηκαν στις 30.9.98 επιβλήθηκαν όροι προς εφαρμογή αντίστοιχων προνοιών του συγκεκριμένου σχεδίου οδικής ανάπτυξης της περιοχής όπως είχε διαμορφωθεί από την αρμόδια αρχή.
Μετά την έκδοση των πιο πάνω αδειών, οι αιτητές υπέβαλαν στις 25.6.1999 πολεοδομική αίτηση για προσθήκες/μετατροπές που είχαν ήδη κατασκευαστεί χωρίς άδεια δηλαδή, χωρίς να καλύπτονται από την εγκεκριμένη ανάπτυξη του συγκεκριμένου τεμαχίου. Κατά τη μελέτη της αίτησης, διαπιστώθηκε μεταξύ άλλων, ότι τμήματα των οικοδομών που αφορούσε η αίτηση, επενέβαιναν ή απείχαν απόσταση μικρότερη των τριών μέτρων από το οδικό δίκτυο που σύμφωνα με το σχέδιο, επηρεάζει τα δυτικά σύνορα του τεμαχίου των αιτητών. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι κατά τη μελέτη της επίδικης αίτησης, είχε ήδη κατασκευαστεί μέρος του δρόμου στη βάση του συγκεκριμένου σχεδίου.
Επειδή δεν ανταποκρίθηκαν οι αιτητές σε υποδείξεις που έγιναν προκειμένου να εκδοθεί η άδεια που ζητούσαν, το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως στις 21.10.03 απέρριψε την αίτηση και αρνήθηκε να χορηγήσει την άδεια με την εξής αιτιολογία:
«Τμήματα της προτεινόμενης ανάπτυξης επεμβαίνουν ή απέχουν απόσταση μικρότερη των 3 μέτρων από τη γραμμή διεύρυνσης του δρόμου που διέρχεται κατά μήκος των δυτικών συνόρων του τεμαχίου και ο οποίος έχει κατασκευαστεί στα πλαίσια της άδειας διαχωρισμού του παρακείμενου τεμαχίου αρ. 306. (Η γραμμή διεύρυνσης του δρόμου δείχνεται με κόκκινη γραμμή και κίτρινο χρώμα στο χωρομετρικό σχέδιο).
Δεν υποβλήθηκε αίτηση για οικοπεδοποίηση του τεμαχίου όπως προνοεί η παρ. 1(β) του Παραρτήματος Β του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας.»
Οι αιτητές θεωρούν παράνομη την πιο πάνω απόφαση ημερομηνίας 21.10.2003 και ζητούν την ακύρωσή της. Εισηγούνται πως δεν είναι επιτρεπτή η επιβολή όρου για παραχώρηση μέρους της υπό ανάπτυξη ιδιοκτησίας για τις ανάγκες του οδικού δικτύου εκτός αν είχε προηγηθεί δημοσίευση ρυμοτομικού σχεδίου στο οποίο να φαίνεται σαφώς η έκταση του επηρεασμού. Λέγουν ότι το οδικό δίκτυο, σχεδιάστηκε χωρίς να είχε προηγηθεί η έκδοση ρυμοτομικού διατάγματος ή δημοσίευση του οδικού σχεδιασμού ούτε και έγινε προς αυτούς οποιαδήποτε γνωστοποίηση για να ενστούν στην κατασκευή τέτοιου δρόμου που επηρέαζε τα συμφέροντά τους. Ενόψει τούτου, οι καθ' ων η αίτηση δεν μπορούσαν να επικαλεστούν το σχεδιασμό του δρόμου για να απορρίψουν το αίτημα τους για μετατροπές που βρίσκονταν εντός του ακινήτου τους και σε απόσταση τριών μέτρων από το δυτικό του σύνορο όπως προνοεί η οικοδομική τους άδεια.
Η δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση αποδέχεται ότι η πιο πάνω θέση των αιτητών ερείδεται σε καθιερωμένη από τη νομολογία αρχή πλην όμως εισηγείται πως αυτή η αρχή δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην παρούσα υπόθεση η οποία διαφοροποιείται γιατί εδώ, δεν έχουμε επιβολή παράνομων όρων αλλά άρνηση χορήγησης πολεοδομικής άδειας. Είναι η θέση της ότι η επί τόπου κατάσταση με τον υφιστάμενο δρόμο, ήταν «ουσιώδης» παράγοντας κατά την έννοια του άρθρου 26(ι) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου που οι καθ' ων η αίτηση υποχρεούντο νομοθετικά να λάβουν υπόψη. Εξάλλου, όπως υποστηρίζει, οι αιτητές δεν μπορούν να αμφισβητούν παρεμπιπτόντως τη νομιμότητα της απόφασης για κατασκευή οδικού δικτύου στα πλαίσια της παρούσας προσφυγής, αφού δεν την αμφισβήτησαν έγκαιρα.
Το τελευταίο αυτό επιχείρημα των καθ' ων η αίτηση δεν ευσταθεί. Εδώ δεν κρίνεται η νομιμότητα του εν λόγω οδικού σχεδιασμού ως προς τα τεμάχια αρ. 305 και 306, αλλά η σημασία της διεύρυνσης του υφιστάμενου οδικού δικτύου (που ήδη είχε κατασκευαστεί σε μέρος των δυτικών συνόρων των γειτονικών ακινήτων) ως προς το κτήμα των αιτητών. Στο έντυπο μελέτης της πολεοδομικής αίτησης (Κυανούν 34 στο διοικητικό φάκελο), σημειώνονται από το λειτουργό που διενέργησε την επιτόπια έρευνα τα εξής τα οποία διαφωτίζουν τους λόγους απόρριψης της αίτησης:
«Από επιτόπια έρευνα διαπιστώθηκε ότι το τμήμα του δρόμου, ο οποίος θα ολοκληρωθεί με την παραχώρηση τμήματος του τεμαχίου των αιτητών έχει ήδη κατασκευαστεί. ............................................................................................................... Η αίτηση αφορά: -
(ι) επέκταση της βόρειας εγκριμένης βοηθητικής οικοδομής.
(ιι) επέκταση της δυτικής εγκριμένης βοηθητικής οικοδομής και μετατόπιση της δυτικότερα με αποτέλεσμα να εμπίπτει στο τμήμα του τεμαχίου που απαιτείται να παραχωρηθεί για διεύρυνση του δρόμου.
Την κατασκευή κλουβιών για πουλιά μέρος των οποίων μαζί με την αποθήκη, δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά γιατί επεμβαίνουν ή δεν απέχουν απόσταση 3 m τουλάχιστο από το μελλοντικό οδικό σύνορο.»
Εφόσον ο οδικός σχεδιασμός δεν είχε ποτέ δημοσιευθεί στο σύνολο του ώστε οι αιτητές να μπορούν να υπολογίσουν τις μελλοντικές δυσμενείς επεμβάσεις στην ιδιοκτησία τους, αποστερήθηκαν τη δυνατότητα να λάβουν οποιαδήποτε μέτρα. Για το κομμάτι του δρόμου που είχε ήδη ολοκληρωθεί κατά τον ουσιώδη χρόνο (σχεδιάστηκε στα πλαίσια διαχωρισμού των γειτονικών τεμαχίων αρ. 305 και 306), οι αιτητές φαίνεται να ενημερώθηκαν από τις αρχές του 2000. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι αιτητές προέβησαν σε μια σειρά ενεργειών για να εμποδίσουν τη συνέχιση εργασιών προς ανάπτυξη του οδικού δικτύου που εγκρίθηκε στα πλαίσια των πιο πάνω πολεοδομικών αδειών, ήτοι καταχώρησαν αγωγή και αίτηση προς έκδοση προσωρινού διατάγματος, υπέβαλαν ιεραρχική προσφυγή στον Υπουργό Εσωτερικών και υπέβαλαν σχετικό παράπονο στην Επίτροπο Διοικήσεως.
Ο εν λόγω σχεδιασμός, δεν θα μπορούσε να αποτελέσει «ουσιώδη παράγοντα » στα πλαίσια της γενικής διάταξης 26 του Νόμου απλά επειδή εγκρίθηκε με παλαιότερη απόφαση του Τμήματος και δεν προσεβλήθη από τους αιτητές αλλά και για ένα επιπρόσθετο λόγο. Κάτι τέτοιο είναι αντίθετο προς τις αρχές της χρηστής διοίκησης. Διαφωτιστικά είναι τα λεχθέντα από το Δικαστή Νικολάου στη Δανού ν. Δημοκρατίας (1997) 4 Α.Α.Δ. 2168:
«Στη Χριστοδούλου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 1103, η Ολομέλεια εξέτασε συναφές ζήτημα εγειρόμενο δυνάμει του περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμου, Κεφ. 96 (όπως τροποποιήθηκε). Δεν παραγνωρίζω τις ευρύτερες βέβαια ανάγκες που προορίζεται να καλύψει ο περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμος του 1972 (όπως τροποποιήθηκε) ο οποίος απασχολεί εδώ. Θα έλεγα όμως ότι υπάρχει μεταξύ τους μια αδρά αναλογία σε ό,τι αφορά τους αντίστοιχους μηχανισμούς για τον περιορισμό δικαιωμάτων σε ακίνητη ιδιοκτησία. Κατά την άποψη μου, η εν λόγω απόφαση της Ολομέλειας έχει εν προκειμένω σημασία διότι οι αρχές επί των οποίων κρίθηκε εκεί το ζήτημα προσφέρουν καθοδήγηση σε κάθε περίπτωση όπου ο περιορισμός δικαιώματος σε ακίνητη ιδιοκτησία επιχειρείται στη βάση γενικής διάταξης χωρίς επί μέρους προσδιορισμό μέσω μηχανισμού που να παρέχει στον ιδιοκτήτη πληροφόρηση συγκεκριμένη και σαφή ώστε να μπορεί έγκαιρα να αντιταχθεί και να διεκδικήσει.»
Εξετάζοντας την θέση που διατυπώνουν οι καθ' ων η αίτηση, διαπιστώνω ότι η αναφορά στην «γραμμή διεύρυνσης» του δρόμου του οποίου ο ακριβής προσδιορισμός δεν είχε ολοκληρωθεί μέσω Τοπικού Σχεδίου ή άλλου ρυμοτομικού σχεδίου, καθιστά ως ουσιώδη παράγοντα, ένα γεγονός μελλοντικό και αβέβαιο.
Ο σχεδιασμός του δρόμου που είχε προηγηθεί για σκοπούς διαχωρισμού γειτονικών οικοπέδων, αποτέλεσε εξωγενή παράγοντα στην κρίση των καθ' ων η αίτηση που δεν αντανακλούσε την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος γενικά στην έννοια του άρθρου 26(ι). Βλ. Μυλωνάς ν. Δημοκρατίας (Aρ. 2) 1997 3 Α.Α.Δ. 332. Η απλή ύπαρξη προτεινόμενης ρυμοτομίας δεν συνιστά νομικό λόγο άρνησης χορήγησης άδειας οικοδομής. Βλ. Orphanides and Another v. The Improvement Board of Ayios Dhometios (1979) 3 C.L.R. 466, Smirli v. The Municipality of Paphos (1986) 3 C.L.R. 729, Georghiou and Others v. Strovolos Improvement Board (1981) 3 C.L.R. 348, Sarkis v. Impr. Board Paralimni (1986) 3 C.L.R. 2547, Αλίκη Γεωργίου ν. Δήμου Λάρνακας (1998) 3 Α.Α.Δ. 128.. Στην Renos Pitros Homes Ltd ν. Δημοκρατίας (2004) 3 Α.Α.Δ. 728, εξετάστηκε παρόμοιο θέμα και από αυτή υιοθετώ την πιο κάτω περικοπή,
«Θα ήταν τουλάχιστον παράδοξο αν δεν επιτρέπετο η επιβολή όρων συναρτώμενων προς τον εν λόγω σχεδιασμό σε οποιαδήποτε άδεια για ανάπτυξη του κτήματος της Εφεσείουσας, το οποίο δέχεται η Δημοκρατία και το οποίο καθιερώνει η καθ' όλα συγκλίνουσα νομολογία (Αυγουστή κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1995) 4 Α.Α.Δ. 384, Λάμπρου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1995) 4 Α.Α.Δ. 2387, Δανού ν. Δημοκρατίας (ανωτέρω), Μυριανθέα ν. Δημοκρατίας, 910/97, 24.2.1999), αλλά επιτρέπετο η απόρριψη της αίτησης στην ολότητά της για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Και τα παράδοξα επισημαίνουν ότι κάτι δεν είναι σωστό.»
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.