ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ

Έρευνα - Κατάλογος Αποφάσεων - Απόκρυψη Αναφορών (Noteup off) - Αφαίρεση Υπογραμμίσεων



ΑΝΑΦΟΡΕΣ:

Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:

Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:

Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:




ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟΦΑΣΗΣ:

ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

(Υπόθεση Αρ. 631/2002)

22 Φεβρουαρίου 2005

[ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ/στής]

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

ΜΑΡΙΟΣ ΘΕΟΧΑΡΙΔΗΣ ΛΤΔ,

Αιτητών,

- ν. -

ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ

ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ,

Καθ΄ ων η αίτηση.

---------------------------

Κ. Βελάρης, για τους Αιτητές.

Ε. Νικολαΐδου, Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.

Καμιά εμφάνιση για τα Ενδιαφερόμενα Μέρη.

---------------------------

Α Π Ο Φ Α Σ Η

Οι αιτητές με την προσφυγή τους ζητούν:

«Α. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση του καθ΄ ου η αίτηση να κατακυρώσει περί την 20/5/02 το είδος (item) 1 της προσφοράς σχετικά με την προμήθεια ολικών αρθροπλαστικών γονάτου με διακριτικά 62/01 (M.S. 13.8.42) ημερ. 14/12/01 στους HOSPITEC CO. LTD και το είδος (item) 2 της ίδιας προσφοράς στους PAPAETIS MEDICAL CO. LTD αντί στον αιτητή (των οποίων την κατακύρωση δεν του γνωστοποίησε καν) είναι παράνομη, άκυρη και χωρίς κανένα νομικό αποτέλεσμα.

Β. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η μη κατακύρωση της πιο πάνω προσφοράς και για τα 2 είδη στον αιτητή είναι άκυρη και παράνομη και χωρίς νομικό αποτέλεσμα.»

 

Στην πραγματικότητα, δυνατότητα για την υπέρ των αιτητών κατακύρωση της Προσφοράς δεν υπήρχε δεδομένου ότι, καθώς και οι ίδιοι δέχονται, τα προϊόντα τα οποία αυτοί προωθούσαν δεν πληρούσαν όλους τους όρους και προδιαγραφές του διαγωνισμού και, επομένως, ο αποκλεισμός τους από αυτόν καθίστατο αναπόφευκτος. Ωστόσο οι αιτητές προβάλλουν, κατ΄ επίκληση του Καν. 6(1) των περί Προσφορών του Δημοσίου (Γενικοί) Κανονισμών του 1999 (Κ.Δ.Π. 104/99), ότι υπήρξε πλημμέλεια στην ετοιμασία των εγγράφων του διαγωνισμού διότι τέθηκαν όροι και προδιαγραφές που ευνοούσαν τα ενδιαφερόμενα μέρη, φωτογραφίζοντας τα προϊόντα τους και αποκλείοντας πρακτικώς όλους τους άλλους προτιθέμενους προσφοροδότες, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγονταν και οι ίδιοι, με προϊόντα τα οποία δεν υστερούσαν αλλά μάλλον υπερτερούσαν. Η θέση αυτή διατυπώθηκε από μέρους τους ως εξής:

«3.2. Είναι η θέση των αιτητών ότι από τ΄ αρχικά στάδια της υπό κρίση διαδικασίας οι αρμόδιες υπηρεσίες κατά παράβαση του πιο πάνω κανονισμού μερίμνησαν ώστε οι προδιαγραφές να μπορούν να ικανοποιηθούν μόνο από το ενδιαφερόμενο μέρος του οποίου τα προϊόντα στην ουσία κι εφωτογράφιζαν. Στη συνέχεια οι καθ΄ ου η αίτηση ακόμη και όταν η ενέργεια αυτή τους έγινε αντιληπτή ολιγώρισαν παραλείποντας ν΄ αντιδράσουν επιτρέποντας έτσι την συνέχιση μιας καθ΄ όλα απαράδεκτης κατάστασης που φαίνεται να επικρατεί στα περί τις προσφορές του δημοσίου την οποία όλοι επισημαίνουν προβαίνοντας σε σχεδιασμούς κι εξαγγελίες τρόπων βελτίωσης αφ΄ ενός περιοριζόμενοι όμως δυστυχώς πάντα στα λόγια φοβούμενοι προφανώς να διαταράξουν τα κακώς έχοντα ή να προβούν σ΄ εκείνες τις τομές που θα κρίνοντο αναγκαίες για την βελτίωση κι εξυγίανση του δημοσίου βίου.

3.3. Ειδικότερα στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι ισχυρισμός των αιτητών ότι από τα πρώτα στάδια της διαδικασίας (συγγραφή των όρων) φαίνεται καταφανώς η ευμένεια των αρμοδίων στα προϊόντα του Ε/Μ Hospitec καθ΄ όσον αφορά το είδος 1 και του Ε/Μ Papaetis καθ΄ όσον αφορά το είδος 2 τα οποία και φωτογραφίζουν.»

 

Οι αιτητές επεκτάθηκαν και σε ζητήματα σχετικά με το πώς εν συνεχεία αντικρύστηκαν οι υποβληθείσες προσφορές. Έδωσαν, ως προς αυτά, ιδιαίτερη έμφαση (α) στην άποψη ότι τα ενδιαφερόμενα μέρη δεν συμμορφώθηκαν με τον ειδικό όρο (m) σύμφωνα με τον οποίο οι προσφορές έπρεπε να συνοδεύονται από ορισμένες ιατρικές μελέτες και (β) στην άποψη ότι η επιτροπή αξιολόγησης δεν ήταν νομίμως συγκροτημένη. Δεν είναι εν προκειμένω δυνατόν να εξεταστούν αυτά ως αυτοτελή ζητήματα. Επισημαίνω ότι αποκλεισθείς προσφοροδότης νομιμοποιείται κατ΄ αρχήν να θέσει προς εξέταση ζητήματα τα οποία αφορούν στον αποκλεισμό του. Η προσφυγή επιτυγχάνει ή αποτυγχάνει με αναφορά αποκλειστικά στη νομιμότητα ή όχι του αποκλεισμού και δεν εξετάζεται ο,τιδήποτε άλλο αναφορικά με τη διαδικασία: βλ. C & H Heat Flow Limited ν. Δημοκρατίας, υπόθ. αρ.449/98, ημερ. 8 Μαρτίου 2000, Viamax Coach Industry Ltd ν. Δημοκρατίας, υπόθ. αρ. 916/98, ημερ. 8 Ιανουαρίου 2001 και Δημοκρατία ν. Κωνσταντινίδου κ.α., Α.Ε. 2928, ημερ. 17 Απριλίου 2002.

Οι αιτητές αντέδρασαν από το πρώτο στάδιο της συγγραφής των όρων και προδιαγραφών. Παρέχει αυτή τη δυνατότητα ο Καν. 4(4). Υπήρχε άλλωστε μεταξύ τους και της Ενδιαφερόμενης Υπηρεσίας μια τρέχουσα διένεξη που ξεκινούσε από άλλους προηγούμενους μειοδοτικούς διαγωνισμούς για τέτοια είδη. Οι αιτητές διαμαρτύρονταν για εύνοια προς τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα. Κατόπιν προκήρυξης του παρόντος διαγωνισμού και ένα μήνα πριν από τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή προσφορών, οι αιτητές απέστειλαν στην Πρόεδρο του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών επιστολή, ημερ. 18 Δεκεμβρίου 2001, με την οποία σχολίαζαν λεπτομερώς τους ειδικούς όρους και τις προδιαγραφές των ζητούμενων προϊόντων, προέβαιναν σε συγκρίσεις με τα δικά τους και, αφού εξέφραζαν την άποψη ότι ο διαγωνισμός ήταν φτιαγμένος για τα προϊόντα των ενδιαφερομένων προσώπων, την καλούσαν να παρέμβει. Παραθέτω το καταληκτικό μέρος:

«After going through the specifications and the special conditions we were amazed because once more these were designed for specific products. Section one is clearly designed for the LCS Knee by DePuy (Hospitec Co. Ltd) and section 2 is designed for the KINEMAX PLUS Knee (Papaetis Medical Ltd).

We hope that you will carefully take into consideration all the above points together with the ones attached and will respond positively to our request for intervention, with the ultimate objective of protecting the public interests.»

 

Το δικαίωμα προτιθέμενου προσφοροδότη να υποβάλει «εισηγήσεις, σχόλια και παρατηρήσεις αναφορικά με τις τεχνικές προδιαγραφές και τους όρους των προσφορών» προβλέπεται στον Καν. 5(1). Σημειώνω και ότι οι αιτητές απέστειλαν, κατά την ίδια ημερομηνία, παρόμοια επιστολή στον Υπουργό Υγείας με αντίγραφο στην Πρόεδρο του Συμβουλίου. Ο Καν. 5(2) προνοεί ότι:

«Στις περιπτώσεις όπου υποβάλλονται τέτοιες εισηγήσεις, σχόλια και παρατηρήσεις, κατ΄ εφαρμογή του δικαιώματος της παραγράφου (1), η Ενδιαφερόμενη Υπηρεσία τις μελετά και υποβάλλει έκθεση με τις απόψεις της στον Πρόεδρο του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών για κατάλληλη ενέργεια, με αντίγραφο στο Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας, τουλάχιστον οκτώ μέρες πριν από την τελευταία ημερομηνία υποβολής των προσφορών.»

 

Η προθεσμία που θέτει ο Κανονισμός δεν τηρήθηκε. Υπήρξε καθυστέρηση που επεκτάθηκε και μετά την τελευταία ημερομηνία υποβολής προσφορών. Οι αιτητές διατύπωσαν παράπονο σε σχέση με αυτή την πτυχή. Και δικαιολογημένα βέβαια. Ωστόσο η εν λόγω πρόνοια αποβλέπει, καθώς μου φαίνεται, σε εσωτερική πρακτική ρύθμιση και επομένως η παράβαση της δεν αποτελεί λόγο ακύρωσης του διαγωνισμού.

Στις 17 Ιανουαρίου 2002 οι αιτητές απέστειλαν στην Πρόεδρο του Συμβουλίου τηλεομοιότυπο με το οποίο υπέδειξαν ότι ενώ ο χρόνος υποβολής προσφορών έληγε την επαύριο, απάντηση δεν τους είχε δοθεί ακόμα. Υπέβαλαν πάντως εμπρόθεσμα προσφορά. Η Πρόεδρος του Συμβουλίου τους ανέφερε, με επιστολή της ίδιας ημερομηνίας, ότι τα εγερθέντα σημεία είχαν συζητηθεί σε συνάντηση με τους εκπροσώπους τους στις 21 Δεκεμβρίου 2001. Οι αιτητές, με τηλεομοιότυπο, ημερ. 12 Φεβρουαρίου 2002, απάντησαν ότι κατ΄ εκείνη τη συνάντηση συζητήθηκαν οι όροι άλλου διαγωνισμού που αφορούσε ιατρικό υλικό για το ισχίον και όχι για το γόνατο στο οποίο αφορούσε η παρούσα περίπτωση. Στο μεταξύ, με επιστολή ημερ. 29 Ιανουαρίου 2002, η Πρόεδρος του Συμβουλίου ζήτησε από την Ενδιαφερόμενη Υπηρεσία απόψεις και τοποθετήσεις «Ενόψει των σοβαρών θέσεων/παρατηρήσεων που καταγράφονται στις επιστολές του υπό αναφορά προσφοροδότη». Σε απάντηση η Ενδιαφερόμενη Υπηρεσία απέστειλε, με συνοδευτική επιστολή ημερ. 15 Μαρτίου 2002, επιστολή ημερ. 11 Μαρτίου 2002 του Δρ. Ε. Τούρβα, Ανώτερου Ειδικού Ορθοπεδικού, όπως και βεβαιώσεις ότι με το περιεχόμενο της συμφωνούσαν όλοι οι Διευθυντές των Ορθοπεδικών Τμημάτων, ήτοι, οι Δρ. Λούης Λοΐζου, Ανώτερος Ειδικός Ορθοπεδικός, Δρ. Νίκος Κετώνης, Ανώτερος Ειδικός Ορθοπεδικός και Δρ. Άκης Παναγιωτίδης, Ειδικός Ορθοπεδικός. Με την εν λόγω επιστολή του κ. Τούρβα διατυπώνονταν, περίπου με την ίδια λεπτομέρεια, σχόλια προς απάντηση των παραπόνων που οι αιτητές είχαν εκθέσει με τις επιστολές τους, ημερ. 18 Δεκεμβρίου 2001. Υποστηρίζονταν οι όροι και προδιαγραφές της προκηρυχθείσας Προσφοράς και εκφραζόταν το εξής παράπονο σε σχέση με τη στάση των αιτητών:

«Reading this letter we noticed that the author is not well informed and appears to have unsettled accounts with other companies.

The letter casts doubts on our integrity.

We have to take decisions under duress, and we feel threatened.

It is sad that we have to answer to false accusations and insinuations.

We have to repeat ourselves saying that the conditions are not drawn to satisfy the market but they are drawn taking into considerations only the interest of the patient.

In the future in order to avoid similar problem we think 4-5 major international companies with good reputation must be shortlisted.»

 

Αργότερα, στις 12 Απριλίου 2002, η Ενδιαφερόμενη Υπηρεσία επανήλθε στο θέμα με επιστολή της προς την Πρόεδρο του Συμβουλίου, με παρατηρήσεις όμοιες με εκείνες που περιέχονταν στην επιστολή του κ. Τούρβα. Ξεχωρίζω από αυτές το ακόλουθο απόσπασμα στο οποίο απέδωσαν ιδιαίτερη σημασία και οι ευπαίδευτοι συνήγοροι, με αντίθετη όμως εκατέρωθεν ροπή:

«Ερώτημα 4 Ισχυρισμός ότι η προσφορά M.S.13.8.42 62/01 αντιγράφει τις προδιαγραφές της προσφοράς που υποβλήθηκε από την εταιρεία Papaetis Ph.S.13/30/07/20

Τα προϊόντα που χρησιμοποιούσαμε προηγουμένως μας ικανοποιούσαν και ως εκ τούτου ζητήσαμε προϊόντα με τις ίδιες προδιαγραφές. Είναι γεγονός ότι τα προϊόντα που προσφέρονται από την Εταιρεία Papaetis Medical Co. Ltd ανταποκρίνονται πλήρως στην περιγραφή της προσφοράς. Είναι επίσης γεγονός ότι υπάρχουν και άλλες εταιρείες στην αγορά (μεγάλες και γνωστές) οι οποίες ανταποκρίνονται πλήρως στις προδιαγραφές (π.χ. Depuy, Smith+Nephew, Sulzer, Zimmer).»

 

Το ζήτημα των όρων και προδιαγραφών, το οποίο είχαν θέσει οι αιτητές, το Συμβούλιο το εξέτασε σε συνεδρία ημερ. 16 Μαΐου 2002, προτού λάβει την προσβαλλόμενη απόφαση για κατακύρωση της Προσφοράς στα ενδιαφερόμενα πρόσωπα. Μελέτησε τα προαναφερθέντα έγγραφα τα οποία περιείχαν τις απόψεις των αιτητών και τις απόψεις της Ενδιαφερόμενης Υπηρεσίας. Καθώς σημειώνεται στα πρακτικά, το Συμβούλιο «προβληματίστηκε από το γεγονός ότι αρκετοί προσφοροδότες δεν ικανοποιούν τις προδιαγραφές». Ο κ. Τούρβας, ο οποίος σε εκείνο το στάδιο της διερεύνησης παρευρισκόταν στη συνεδρία όπως το ίδιο παρευρίσκονταν και οι κ.κ. Κετώνης και Παναγιωτίδης, ανέφερε ότι «οι προδιαγραφές γίνονται για να ικανοποιούν τις ανάγκες και ότι υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερεις εταιρείες που κατασκευάζουν προϊόντα που ικανοποιούν τις προδιαγραφές και τις ανάγκες μας».

Το Συμβούλιο θεώρησε, κατά πλειοψηφία, ότι δικαιολογείτο να προχωρήσει με την προκηρυχθείσα Προσφορά, την οποία εν συνεχεία κατακύρωσε στα ενδιαφερόμενα μέρη τα οποία ήταν, τελικά, οι μόνοι που ικανοποιούσαν τις προδιαγραφές. Διαφώνησε η Πρόεδρος του Συμβουλίου. Η διαφωνία της δεν ήταν όμως το αποτέλεσμα διαμόρφωσης, από μέρους της, διαφορετικής γνώμης ως προς την επικράτηση των όρων και προδιαγραφών που η Ενδιαφερόμενη Υπηρεσία είχε καθορίσει και που επέμενε ότι χρειάζονταν ώστε τα υπό αναφορά είδη να ανταποκρίνονταν καλύτερα στις ανάγκες όπως τις εξέθεταν οι ειδικοί ιατροί. Η διαφωνία της Προέδρου στηρίχθηκε στο ότι τα ζητούμενα είδη κατασκευάζονταν από μικρό αριθμό κατασκευαστών και επομένως η άποψη της ήταν ότι ο διαγωνισμός θα έπρεπε να ακυρωνόταν, βάσει του Καν. 22(4)(β), και να ακολουθείτο διαδικασία διαπραγμάτευσης σύμφωνα με τον Καν. 30.

Η παρούσα υπόθεση φέρνει στην επιφάνεια το λεπτό και δύσκολο θέμα του καταρτισμού των όρων και προδιαγραφών σε μειοδοτικούς διαγωνισμούς. Το θέμα καθίσταται δε ιδιαίτερα κρίσιμο σε περιπτώσεις υλικού προηγμένης τεχνολογίας, όπως το υπό αναφορά ιατρικό υλικό, για το οποίο χρειάζονται ειδικές επιστημονικές γνώσεις, παρακολούθηση των πιο πρόσφατων εξελίξεων αλλά συνάμα και επίγνωση των τοπικών δυνατοτήτων στον τομέα για τον οποίο το υλικό προορίζεται. Με το υφιστάμενο σύστημα, οι όροι και προδιαγραφές ετοιμάζονται από την Ενδιαφερόμενη Υπηρεσία ανάλογα με το πώς αυτή λέγει ότι διακρίνει τις ανάγκες. Προβλέπεται όμως και μηχανισμός αμφισβήτησης και, σύμφωνα με το άρθρο 16(1) του περί Προσφορών του Δημοσίου Νόμου του 1997 (Ν. 102(Ι)/97), το Συμβούλιο έχει εξουσία:

«(α) Να συστήνει μόνιμες ή ad hoc τριμελείς τουλάχιστο τεχνικές επιτροπές για μελέτη και έγκριση προδιαγραφών, καθώς και για μελέτη αξιολογήσεων ειδικών ερευνών και για υποβολή εκθέσεων σε εξειδικευμένα τεχνικά θέματα ή

(β) να καλεί στις συνεδρίες του οποιουσδήποτε εμπειρογνώμονες ή άλλους ειδικούς για παροχή συμβουλών ή επεξηγήσεων σε θέματα της ειδικότητας τους, οι οποίες κρίνονται αναγκαίες για την ορθή λήψη των αποφάσεών του.»

 

Εδώ, το Συμβούλιο διερεύνησε το θέμα υπό το φως των αντίστοιχων γραπτών απόψεων των αιτητών και της Ενδιαφερόμενης Υπηρεσίας οι οποίες, κατ΄ ουσίαν, αντανακλούσαν τις απόψεις των ειδικών ιατρών που διηύθυναν τα Ορθοπεδικά Τμήματα. Τρεις από αυτούς παρίσταντο στη συνεδρία κατά την οποία το Συμβούλιο ασχολήθηκε με το θέμα. Υπενθυμίζω δε πως συμφωνούσε μαζί τους και ο τέταρτος συνάδελφος τους. Το Συμβούλιο προέβη λοιπόν σε διερεύνηση, μια διερεύνηση η οποία πρέπει να αντικρυστεί υπό το φως της ιδιαίτερης δυσκολίας την οποία παρουσίαζε το πρόβλημα, δεδομένου ότι όλοι οι ειδικοί ιατροί οι οποίοι διηύθυναν τα Ορθοπεδικά Τμήματα επέμεναν ότι χρειάζονταν τα είδη που ήδη χρησιμοποιούσαν, όχι διαφορετικού τύπου. Διακρίνεται μια τέτοια περίπτωση από άλλες στη νομολογία μας όπου, με δεδομένες τις ανάγκες όπως η διοίκηση τις είχε καθορίσει, εξετάστηκε το κατά πόσο στο διαγωνισμό περιλαμβανόταν όρος που δημιουργούσε ανισότητα: βλ. C & H Heat Flow Limited και Viamax Coach Industry Ltd (ανωτέρω). Το Συμβούλιο φαίνεται να ενήργησε ανάλογα με ό,τι, κατά την κρίση του, προέκυπτε ως πρακτικώς εφικτό. Θεωρώ ότι υπό αυτές τις περιστάσεις δεν δικαιολογείται δικαστική παρέμβαση. Ούτε και ενδείκνυται να επεκταθώ ευρύτερα.

 

Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται βάσει του Άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος.

 

 

 

 

Γ.Κ. Νικολάου,

Δ.

 

 

 

 

 

 

 

 

/ΕΘ


cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο