|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Kαρκώτης Γεώργιος και Άλλη ν. Δημοκρατίας (1990) 3 ΑΑΔ 497
Δημοκρατία ν. Γεώργιου Mατθαίου (1990) 3 ΑΑΔ 2452
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
(2004) 4 ΑΑΔ 151
17 Μαρτίου, 2004
[ΑΡΕΣΤΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 1 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Α & Μ. ΖΙΤΤΗΣ ΛΤΔ.,
Αιτητές,
ν.
ΔΗΜΟΥ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ,
Καθ' ου η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 178/2003)
Δήμοι ― Τέλη αποκομιδής σκυβάλων ― Ύψος ― Έκτος Πίνακας του Άρθρου 84(ζ) του περί Δήμων Νόμου αρ. 111/85 ― Ερμηνεία ― Πεπλανημένη η ερμηνεία που υιοθέτησε ο καθ' ου η αίτηση Δήμος στην κριθείσα περίπτωση ― Περιστάσεις.
Η αιτήτρια εταιρεία ζήτησε την ακύρωση της σε βάρος της επιβολής τέλους αποκομιδής σκυβάλων για το έτος 2002.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
�
Τίθεται ζήτημα ερμηνείας. Η ερμηνεία γίνεται με βάση τις σχετικές αρχές και ιδιαίτερα την αρχή ότι οι φορολογικοί νόμοι ερμηνεύονται αυστηρά προς όφελος του φορολογούμενου. Η ερμηνεία που έδωσε ο Δήμος ήταν λανθασμένη. Ο όρος «άλλα υποστατικά» της κατηγορίας (ε) του Έκτου Πίνακα του Άρθρου 84(ζ) του περί Δήμων Νόμου 111/85, στην οποία κατέταξε το υποστατικό των αιτητών, δεν μπορεί να ερμηνευθεί απομονωμένα, αλλά μόνο σε συσχετισμό με το τι προηγείται. Περιγράφει επιχειρήσεις με μεγάλη οργάνωση, πολύπλοκη δομή και εκ της φύσεώς τους ακάθαρτες υπηρεσίες με την έννοια της εξ ανάγκης παραγωγής μεγάλου όγκου σκυβάλων. Δεν ήταν πρόθεση του νομοθέτη όπως ένα συγκεκριμένο υποστατικό κατατάσσεται και ενδεχόμενα ν' αλλάζει κατηγορία ανάλογα με τον από καιρό εις καιρό παραγόμενο όγκο σκυβάλων. Ένα για παράδειγμα κατάστημα πώλησης υποδημάτων δεν μπορεί να κατατάσσεται τον ένα χρόνο στην κατηγορία «κατάστημα» γιατί παρήγε «Α» όγκο σκυβάλων και τον άλλο χρόνο στην κατηγορία (ε) «άλλα υποστατικά» επειδή παρήξε όγκο σκυβάλων διπλάσιο ή τριπλάσιο του προηγούμενου χρόνου.
Είναι φανερό ότι ο Δήμος καθόρισε την κατηγορία στην οποία κατέταξε το υποστατικό των αιτητών με βάση τον όγκο σκυβάλων και όχι με βάση την ορθή ερμηνεία της σχετικής πρόνοιας. Ο Δήμος έχοντας κατατάξει το υποστατικό των αιτητών στην κατηγορία (ε) έλαβε υπόψη λανθασμένα κριτήρια που θα μπορούσε να είχε λάβει μόνο για να καθορίσει το τέλος εντός δοσμένης κατηγορίας. Ενήργησε κάτω από πλάνη περί το νόμο.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Southfields Industries Ltd. ν. Δήμου Λευκωσίας (1995) 3 Α.Α.Δ. 59,
Δήμος Λεμεσού ν. Zenios Closures Ltd. (1995) 3 Α.Α.Δ. 249.
Προσφυγή.
Μ. Μηλιώτου, για τους Αιτητές.
Π. Λυσάνδρου, για τον Καθ' ου η αίτηση.
Cur. adv. vult.
�
ΑΡΕΣΤΗΣ, Δ.: Τα γεγονότα της υπόθεσης είναι απλά. Οι αιτητές είναι ιδιοκτήτες φρουταρίας στο Στρόβολο. Ο Δήμος Στροβόλου (ο Δήμος) επέβαλε σ' αυτούς τέλος αποκομιδής σκυβάλων (τέλος) για το έτος 2001 ποσό £212. Με επιστολή ημερ. 21/8/02 ο Δήμος πληροφόρησε τους αιτητές ότι με βάση στοιχεία από μετρήσεις που έγιναν ο όγκος σκυβάλων του υποστατικού τους ανερχόταν σε πέντε σκυβαλοκιβώτια εβδομαδιαία και ότι το τέλος για το έτος 2002 ήταν £1.100. Ο Δήμος επέβαλε στους αιτητές τελικά στις 10/12/02 τέλος £800 για το έτος 2002. Οι αιτητές έκαμαν ένσταση υποστηρίζοντας μεταξύ άλλων ότι ο όγκος σκυβάλων δεν αυξήθηκε από το 2001. Ο Δήμος απάντησε μ' επιστολή του επιμένοντας στο επιβληθέν τέλος. Μεταξύ άλλων στην επιστολή του Δήμου αναφέρεται ότι το υποστατικό των αιτητών δεν κατατάσσεται στην κατηγορία «κατάστημα» αλλά στην ίδια κατηγορία όπου και τα μπακάλικα, υπεραγορές και άλλα καταστήματα και ότι το ποσό των £212 για το έτος 2001 επιβλήθηκε ύστερα από υπόσχεση των αιτητών ν' απομακρύνουν από μόνοι τους τα σκύβαλα.
Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι η πιο πάνω απόφαση του Δήμου θα πρέπει ν' ακυρωθεί από το δικαστήριο και επικαλούνται τέσσερεις λόγους:
(α) Προσβολή αρχής της νομιμότητας
(β) Πλάνη περί το νόμο και τα πράγματα,
(γ) Παραβίαση αρχής αναλογικότητας, και
(δ) Έλλειψη αιτιολογίας.
�
Βασικό στοιχείο του επιχειρήματος των αιτητών που ουσιαστικά ενυπάρχει σε όλους τους λόγους που επικαλούνται καίτοι αναπτύσσεται καλύτερα στον πρώτο λόγο είναι ότι κακώς ερμηνεύθηκε από το Δήμο η σχετική πρόνοια του Νόμου η οποία δίδει εξουσία για επιβολή τέλους σκυβάλων και παράλογα και αναιτιολόγητα το υποστατικό τους δεν κατατάχθηκε στην κατηγορία «κατάστημα» όπου το μέγιστο τέλος σκυβάλων είναι £500.
Σχετικό είναι το Άρθρο 84(ζ) του περί Δήμων Νόμου 111/85, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 2, του Νόμου αρ. 65(1)/96, το οποίο έχει ως εξής:
«84. Τηρουμένων των διατάξεων του παρόντος Νόμου και οιουδήποτε ετέρου εκάστοτε εν ισχύι νόμου, το συμβούλιον θα εκτελή, εν τω μέτρω των οικονομικών δυνατοτήτων του δήμου, εντός των δημοτικών ορίων πάντα ή οιαδήποτε των ακολούθων καθηκόντων, ήτοι -
...............................................................................................................
(ζ) θα προνοεί δια την καθαριότητα και υγιεινήν κατάστασιν του δήμου δια την συλλογήν, αποκομιδήν, διάθεσιν και επεξεργασίαν των σκυβάλων, θα ελέγχη και παρεμποδίζη την συσσώρευσιν σκυβάλων εις οιονδήποτε δημόσιον ή ιδιωτικόν υποστατικόν ή χώρον, θα προμηθεύει και διατηρή εις υγιεινήν κατάστασιν δημόσια σκυβαλοδοχεία ή άλλα δοχεία ή χώρους δια προσωρινήν εναπόθεσιν και αποκομιδήν σκυβάλων και θα προνοή δια την εξέλειψιν και μετακίνησιν οιασδήποτε ακαθαρσίας ή απορριμάτων και δια την περιστολήν οιασδήποτε οχληρίας.
Νοείται ότι το συμβούλιο καθορίζει τα καταβλητέα τέλη αποκομιδής σκυβάλων, τα οποία δεν υπερβαίνουν τα οικεία τέλη που εκτίθενται στον Έκτο Πίνακα.
Νοείται περαιτέρω ότι η ετήσια αύξηση που επιβάλλεται στα τέλη αποκομιδής σκυβάλων είναι μέχρι του ποσοστού 14% των τελών του προηγούμενου χρόνου, αρχίζοντας με βάση τα τέλη που καταβάλλονται αμέσως πριν από την έναρξη της ισχύος του περί Δήμων (Τροποποιητικού) (Αρ. 2) Νόμου του 1996.
Ο Έκτος Πίνακας του Νόμου προνοεί:
ΕΚΤΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ
(ΑΡΘΡΟ 84(Ζ)
Τέλη Σκυβάλων
Τέλος που δεν υπερβαίνει
£
(α) Οικίες ................................................................. 100
(β) Κατάστημα, αποθήκες, καφενεία .................... 500
(γ) Οικοτροφεία, ξενώνες ύπνου ή πανδοχεία,
οργανωμένα διαμερίσματα, τουριστικά
καταλύματα, κέντρα αναψυχής ....................... 4,000
(δ) Ξενοδοχεία ......................................................... 10,000
(ε) Τυπογραφεία, λιθογραφεία, κλινικές,
εργοστάσια, βιομηχανικές επιχειρήσεις ή άλλα
υποστατικά, εκτός των αναφερόμενων
στις παραγράφους (α),(β), (γ) και (δ) πιο πάνω 8,000
�
Είναι η θέση των αιτητών ότι η επιχείρηση τους εμπίπτει στην κατηγορία (β) δηλαδή είναι «κατάστημα» και όχι στην κατηγορία (ε) στον όρο «άλλα υποστατικά». Η κατάταξη την οποία έκαμε ο Δήμος έγινε υπό πλάνη περί το Νόμο και τα πράγματα. Παραπέμπουν στην ετυμολογία του όρου κατάστημα στο Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, 2η έκδοση του Γ. Μπαμπινιώτη. Έχει ως εξής:
«Κατάστημα: ο χώρος στον οποίο εμπορική επιχείρηση εκθέτει προς πώληση τα εμπορεύματα της και γενικώς ο τόπος όπου ασκείται εμπορική δραστηριότητα, όπου πωλούνται προϊόντα: μεγάλο/μικρό/κεντρικό/γωνιακό/τουριστικό ..............................»
Παραθέτουν από το ίδιο λεξικό τον ορισμό των λέξεων εργοστάσιο, βιομηχανία και επιχείρηση αλλά βρίσκω άσκοπο να τα επαναλάβω παρά να σημειώσω ότι περιγράφουν καταστάσεις εντελώς ανόμοιες απ' ότι ένα κατάστημα. Προβάλλεται σαν βασικό επίσης επιχείρημα ότι δεν μπορούσε ο Δήμος να δημιουργήσει μια νέα κατηγορία υποστατικών ανάλογα με τον όγκο σκυβάλων.
Ο συνήγορος του Δήμου απαντώντας στα πιο πάνω εισηγείται ότι το όλο ζήτημα είναι θέμα ερμηνείας των προνοιών του «Έκτου Πίνακα» του Νόμου. Παρέπεμψε σχετικά στην υπόθεση Southfields Industries Ltd. ν. Δήμου Λευκωσίας (1995) 3 Α.Α.Δ. 59. Σχετικό είναι το πιο κάτω απόσπασμα από τη σελ. 64:
«Σκοπός της ερμηνείας του νόμου είναι η ανεύρεση της πρόθεσης του νομοθέτη. Όπου το λεκτικό της διάταξης είναι σαφές το Δικαστήριο την ερμηνεύει με βάση τη φυσική και συνήθη έννοια των λέξεων. Οι λέξεις σ' ένα νομοθέτημα γενικά ερμηνεύονται με τη συνήθη τους σημασία, αλλά και με βάση τα συμφραζόμενα, έχοντας υπόψη το αντικείμενο και το σκοπό του νόμου.(βλ. Δημοκρατία ν. Ματθαίου (1990) 3 Α.Α.Δ. 2452. Βλ. επίσης Halsbury's Laws of England, 4η έκδοση, τόμος 44, παραγρ. 863-873). Η ερμηνεία πρέπει να είναι τέτοια που να μη οδηγεί σε παράλογα αποτελέσματα αλλά στην λειτουργικότητα των νόμων. (βλ. Δημοκρατία ν. Αντωνίου και Άλλων).»
Χρήσιμο όμως είναι και απόσπασμα από τη σελ. 65 σχετικό με τις αρχές που διέπουν τον τρόπο ερμηνείας φορολογικών νόμων. Αναφέρει:
«Οι φορολογικοί νόμοι πρέπει να ερμηνεύονται αυστηρά και δεν επιβάλλεται στον πολίτη φορολογία, εκτός εάν το λεκτικό του νόμου καθαρά επιβάλλει φορολογική υποχρέωση. Ο κανόνας ερμηνείας ότι οι φορολογικοί νόμοι ερμηνεύονται αυστηρά προς όφελος του φορολογουμένου δεν εφαρμόζεται σε πρόνοιες που, σε ορισμένες περιπτώσεις παρέχουν στο φορολογούμενο ανακούφιση ή έκπτωση. (βλ. Καρκώτης και Άλλη ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 497. Βλ. επίσης Littman v. Barron [1951] 2 All E.R. 393, 398)."
O συνήγορος του Δήμου όπως είχε κάμει και ο συνήγορος των αιτητών έκαμε αναφορά στις αρχές που καθορίζουν ότι το τέλος έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα ο καθένας όμως δίδοντας διαφορετική θέση για την εφαρμογή των αρχών στην υπόθεση. Παρέπεμψαν και οι δύο στην υπόθεση Δήμος Λεμεσού ν. Zenios Closures Ltd. (1995) 3 Α.Α.Δ. 249. Υιοθετείται από το σύγγραμμα του Ηλ. Κυριακόπουλου «Ελληνικό Διοικητικό Δίκαιο», Τόμος Γ, Ειδικό Μέρος, σελ. 354, το πιο κάτω απόσπασμα (βλ. σελ. 252 της ανωτέρω απόφασης):
«Τέλος είναι η μονομερώς υπό του κράτους επιβαλλομένη εις τον ιδιώτην υποχρέωσις χρηματικής καταβολής έναντι ιδίου τινός ωφελήματος, παρεχομένου εις αυτόν υπό της δημοσίας διοικήσεως. Εντεύθεν συνάγεται, ότι εκείνο, το οποίον διακρίνει το τέλος από του φόρου, είναι το στοιχείον της αντιπαροχής ή του ανταλλάγματος. Δια του τέλους σκοπείται να καλυφθώσιν εν όλω ή εν μέρει αι δαπάναι της λειτουργίας δημοσίας τινός υπηρεσίας, ή δημοσίου τινός ιδρύματος. Διά τούτο, το ποσόν του τέλους δεν επιτρέπεται να υπερβαίνη το κόστος της παροχής, διότι άλλως συνιστά φόρον.»
Ο κ. Λυσάνδρου εισηγείται, ερχόμενος σε κάποια αντίφαση πρέπει να πώ στην πρώτη θέση του ότι είναι θέμα ερμηνείας, ότι με βάση την αρχή του ανταποδοτικού χαρακτήρα του τέλους, καλώς κατατετάγη το υποστατικό των αιτητών στην κατηγορία (ε) λαμβάνοντας υπόψη των όγκων των παραγομένων στο υποστατικό σκυβάλων. Ο συνήγορος των αιτητών εισηγείται ότι οι πιο πάνω αρχές είναι άσχετες. Θα συμφωνήσω με τη θέση. Οι πιο πάνω αρχές έχουν τη σημασία τους όταν δεν υπάρχει αμφισβήτηση για την κατηγορία στην οποία ένα υποστατικό κατατάσσεται και αυτό που κρίνεται είναι η απόφαση της διοικητικής αρχής να καθορίσει το ύψος του επιβληθησομένου τέλους. Αν αυτό έγινε νόμιμα ή όχι κρίνεται με βάση την αρχή της ανταποδοτικότητας του τέλους.
Εδώ, όπως ορθά και ο κ. Λυσάνδρου ανέφερε αρχικά είναι ζήτημα ερμηνείας. Η ερμηνεία γίνεται με βάση τις αρχές που αναφέρθηκαν πιο πάνω και υπενθυμίζω ιδιαίτερα την αρχή ότι οι φορολογικοί νόμοι ερμηνεύονται αυστηρά προς όφελος του φορολογούμενου. Η ερμηνεία που έδωσε ο Δήμος ήταν λανθασμένη. Ο όρος «άλλα υποστατικά» της κατηγορίας (ε) στην οποία κατέταξε το υποστατικό των αιτητών δεν μπορεί να ερμηνευθεί απομονωμένα αλλά μόνο σε συσχετισμό με το τι προηγείται. Περιγράφει επιχειρήσεις με μεγάλη οργάνωση, πολύπλοκη δομή και εκ της φύσεως τους ακάθαρτες υπηρεσίες με την έννοια της εξ ανάγκης παραγωγής μεγάλου όγκου σκυβάλων. Δεν ήταν πρόθεση του νομοθέτη όπως ένα συγκεκριμένο υποστατικό κατατάσσεται και ενδεχόμενα ν' αλλάζει κατηγορία ανάλογα με τον από καιρό εις καιρό παραγόμενο όγκο σκυβάλων. Ένα για παράδειγμα κατάστημα πώλησης υποδημάτων δεν μπορεί να κατατάσσεται τον ένα χρόνο στην κατηγορία «κατάστημα» γιατί παρήγε «Α» όγκο σκυβάλων και τον άλλο χρόνο στην κατηγορία (ε) «άλλα υποστατικά» επειδή παρήξε όγκο σκυβάλων διπλάσιο ή τριπλάσιο του προηγούμενου χρόνου.
Είναι φανερό ότι ο Δήμος καθόρισε την κατηγορία στην οποία κατέταξε το υποστατικό των αιτητών με βάση τον όγκο σκυβάλων και όχι με βάση την ορθή ερμηνεία της σχετικής πρόνοιας. Ο Δήμος έχοντας κατατάξει το υποστατικό των αιτητών στην κατηγορία (ε) έλαβε υπόψη λανθασμένα κριτήρια που θα μπορούσε να είχε λάβει μόνο για να καθορίσει το τέλος εντός δοσμένης κατηγορίας. Ενήργησε κάτω από πλάνη περί το νόμο.
Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται. Ο Δήμος να πληρώσει τα έξοδα.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.