|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθ εση Αρ. 241/2003)
30 Νοεμβρίου, 2004
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
Καθ΄ ων η αίτηση.
- - - - - -
Α. Ευτυχίου, για τους Αιτητές.
Μ. Στυλιανού, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Η αιτήτρια 1 είναι η ιδιοκτήτρια οικοδομής στο τεμάχιο 205, Φ/Σχ. ΧLVII/53 στον Αγ. Γεώργιο που κηρύχθηκε ως διατηρητέα από τον Υπουργό Εσωτερικών με σχετικό διάταγμα. Η κήρυξη έγινε μετά από αίτηση του τότε ιδιοκτήτη αιτητή αρ. 2, ο οποίος αργότερα το μεταβίβασε στη σύζυγό του την αιτήτρια 1.
Στις 25.1.02 η αιτήτρια 1 υπέβαλε αίτηση για εξασφάλιση πολεοδομικής άδειας και συναίνεσης του Υπουργού Εσωτερικών (τώρα του Διευθυντή Πολεοδομίας και Οικήσεως) σύμφωνα με το άρθρο 38(4) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου Ν. 90/72 (όπως τροποποιήθηκε) (ο Νόμος). Η αίτηση αφορούσε στην εκτέλεση εργασιών συντήρησης και επιδιόρθωσης της διατηρητέας οικοδομής. Αφού δόθηκαν οι απόψεις της αρμόδιας πολεοδομικής Αρχής, η υπόθεση εξετάστηκε από τον Κλάδο Διατήρησης του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως. Η αίτηση απορρίφθηκε από το Διευθυντή του Τμήματος (καθ΄ ου η αίτηση 2) στις 17.12.01. Κρίνω σκόπιμο να παραθέσω τους λόγους για τους οποίους απορρίφθηκε η αίτηση.
«(α) Με την προτεινόμενη επέμβαση δεν διασφαλίζεται η απαραίτητη διατήρηση, αναβίωση και διάσωση του παραδοσιακού χαρακτήρα και της μορφολογίας της αυθεντικής διατηρητέας οικοδομής («ουσιώδης παράγων» στη λήψη πολεοδομικής απόφασης σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 26(1) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου).
(β) Η προσθήκη ορόφου πάνω από το δίχωρο, κατά μήκος του δυτικού οδικού συνόρου, αλλοιώνει με τον όγκο και τη μορφή του σε μεγάλο βαθμό τον αυθεντικό χαρακτήρα της οικοδομής (τυπολογία, μορφολογία) και έχει γενικότερα ως αποτέλεσμα την αλλοίωση του αναπτύγματος του δρόμου.
(γ) Επιπλέον, αλλοιώνεται σε μεγάλο βαθμό η αυθεντική εικόνα της διατηρητέας οικοδομής με την εισαγωγή λανθασμένων μορφολογικών στοιχείων, ιδιαίτερα όσον αφορά τις αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες (μορφή κροδώματος, τοποθέτηση πατούδων στα παράθυρα κ.ά.). Επίσης εν έχει υποβληθεί σχέδιο για το ξωπόρτι και το περιτείχισμα του τεμαχίου.
3. Εκτός των προαναφερόμενων θεμάτων, σύμφωνα με τον όρο της Αρμόδιας Πολεοδομικής Αρχής (επιστολή με αρ. φακ. ΛΕΜ/105/2002 και ημερομηνία 26.3.2002), το ανεξάρτητο υπνοδωμάτιο της ισόγειας προσθήκης δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό στις προτεινόμενές του διαστάσεις.»
Προκύπτει από το έγγραφο ότι οι καθ΄ ων η αίτηση εισηγήθηκαν στους αιτητές να επανέλθουν με νέα αίτηση με ουσιαστικές βελτιώσεις ως προς την αρχιτεκτονική πρόταση για συνολική αποκατάσταση της οικοδομής. Το περιεχόμενο αυτής της απάντησης δηλαδή η απόρριψη της αίτησης Συναίνεσης, αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής. Το αίτημα θεραπείας διατυπώνεται ως εξής:
«(Α) Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση να απορρίψουν την αίτηση των Αιτητών για παραχώρηση Συναίνεσης με βάση το άρθρο 38(4) του Νόμου Αρ. 90/72 ως τροποποιήθηκε και/ή παράλειψης των να παραχωρήσουν σ΄ αυτούς την αιτηθείσα Συναίνεση αναφορικά με την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών και μετατροπών στην διατηρητέα Οικοδομή τους στο χωριό Αγιο Γεώργιο αριθ. Τεμ. 205, Φ/ΣΧ XLVII/53 επαρχίας Λεμεσού που κοινοποιήθηκε με επιστολή των ημερ. 17/12/2002 στους Αιτητές είναι άκυρη και χωρίς οποιοδήποτε νομικό αποτέλεσμα και ότι ο,τιδήποτε παραλείφθηκε να γίνει να εκτελεστεί.»
Θα ασχοληθώ πρώτα με το δεύτερο διαζευκτικό μέρος του αιτητικού της προσφυγής με το οποίο επιδιώκεται η ακύρωση της «παράλειψης» των καθ΄ ων να παραχωρήσουν στους αιτητές την εν λόγω συναίνεση. Το άρθρο 38(4) προνοεί:
«(4) Οταν Διάταγμα διατηρήσεως επικυρωθή υπό του Υπουργικού Συμβουλίου, ουδείς επιτρέπεται όπως εκτελέση οιαδήποτε έργα εφ΄ οιασδήποτε ακινήτου ιδιοκτησίας, εις την οποίαν το Διάταγμα τούτο αναφέρεται άνευ προηγουμένης αιτήσεως, υποβαλλομένης καθ΄ ον τρόπον ήθελε καθορισθή, διά την προς τούτο συναίνεσιν του Υπουργού η οποία αναφέρεται εν τη παραγράφω (γ) του εδαφίου (2), λήψεως της εν λόγω συναινέσεως και συμμορφώσεως προς οιουσδήποτε εν αυτή οριζομένους όρους:
Νοείται ότι ουδέν των εν τω παρόντι εδαφίω διαλαμβανομένων καθιστά παράνομον την εκτέλεσιν οιωνδήποτε έργων τα οποία είναι επειγόντως αναγκαία προς το συμφέρον της ασφαλείας ή της υγείας ή προς διατήρησιν της ακινήτου ιδιοκτησίας εις την οποίαν το διάταγμα Διατηρήσεως αναφέρεται ή γειτνιαζούσης ιδιοκτησίας, εφ΄ όσον έγγραφος ειδοποίησις περί της σκοπουμένης εκτελέσεως των έργων τούτων δίδηται εις τον Υπουργόν το ενωρίτερον δυνατόν αφού παρουσιασθή η ανάγκη εκτελέσεως των έργων τούτων.»
Είναι σαφές ότι δεν θεσπίζεται οποιαδήποτε υποχρέωση της διοίκησης να προβεί σε οφειλόμενη νόμιμη ενέργεια, αλλά προβλέπεται η έκδοση συναίνεσης υπό τις προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος. Κατά συνέπεια η «παράλειψη» απαράδεκτα προβάλλεται από τους αιτητές αφού οι καθ΄ ων η αίτηση δεν όφειλαν από το Νόμο να παραχωρήσουν τη συναίνεση τους σε κάθε περίπτωση. Εξάλλου οι καθ΄ ων η αίτηση, όπως αναφέρθηκε στο ιστορικό της υπόθεσης, προέβησαν σε θετική πράξη, αφού απάντησαν στους αιτητές και απέρριψαν την αίτηση τους για έκδοση «συναίνεσης».
Επίσης με απασχόλησε το ζήτημα του εννόμου συμφέροντος του αιτητή αρ. 2 και το εξετάζω αυτεπάγγελτα παρά το ότι δεν ετέθη από τους καθ΄ ων η αίτηση. Ο αιτητής με δωρεά μεταβίβασε εξ ολοκλήρου την οικοδομή στην αιτήτρια πολύ πριν τον ουσιώδη χρόνο της κήρυξης της οικοδομής ως διατηρητέας και της υποβολής της αίτησης για συναίνεση (η οποία υποβλήθηκε αποκλειστικά από την αιτήτρια 1 ως ιδιοκτήτρια). Δεν διακρίνω κάποιο νομικό δεσμό του αιτητή αρ. 2 με την οικοδομή και κατ' επέκταση άμεσο προσωπικό συμφέρον στην προσβαλλόμενη πράξη. Θεωρώ ότι εκ περισσού προσετέθη ως προσφεύγων αρ. 2 αφού δε νομιμοποιείται να ζητά ακύρωση της επίδικης απόφασης.
Η υπόθεση της αιτήτριας είναι ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν είναι δεόντως αιτιολογημένη. Η προσθήκη ορόφου δεν πρόκειται, όπως ισχυρίστηκε, να αλλοιώσει με τον όγκο και τη μορφή του τον αυθεντικό χαρακτήρα της οικοδομής αλλά είναι απαραίτητος αφού η οικοδομή είναι θαμμένη κάτω από το δρόμο με αποτέλεσμα να δεινοπαθούν οι διαμένοντες σε αυτή κάθε φορά που περνούσαν ζώα από το δρόμο. Η επιστολή ημερ. 17.12.02 (βλ. πιο πάνω) προς την αιτήτρια 1 όπως και η επιστολή ημερ. 4.10.02 εκθέτουν αναλυτικά τους λόγους για τους οποίους δεν έγινε δεκτή η συναίνεση. Στην τελευταία επιστολή οι καθ΄ ων η αίτηση αναφέρουν σχετικά:
«Σημειώνεται ότι το θέμα προσθήκης ή όχι ορίφων δεν εξετάζεται στο στάδιο της έκδοσης Διατάγματος Διατήρησης. .................................................. .................................................. ........ .................................................. .................................................. .................................................. ..Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η Πολιτική του Τομέα αυτού είναι η αποφυγή δημιουργίας ορόφου σε δίχωρα, αφού οι προσθήκες αυτές αλλοιώνουν σε μεγάλο βαθμό το χαρακτήρα των παραδοσιακών οικισμών. Η προσθήκη μάλιστα ορόφου στη συγκεκριμένη περίπτωση θα έχει ως αποτέλεσμα την εξαφάνιση της αυθεντικής εικόνας της παραδοσιακής οικοδομής και ιδιαίτερα την αλλοίωση των όγκων της και της εξωτερικής όψης της από το δρόμο.»
Είναι πολύ σημαντικό εξάλλου το ότι οι καθ΄ ων η αίτηση πρότειναν στην αιτήτρια υπαλλακτικά σχέδια και συγκεκριμένα μια μεγαλύτερη ισόγεια προσθήκη για δημιουργία υπνοδωματίου καθώς και χώρου υγιεινής, η δε προσθήκη αυτή να συνδεθεί με την κύρια παραδοσιακή οικοδομή για κάλυψη των αναγκών της οικογένειας της αιτήτριας. Από τα ενώπιον του Δικαστηρίου στοιχεία φαίνεται ότι έγιναν συναντήσεις με τους μελετητές των αιτητών όπου οι καθ΄ ων εισηγήθηκαν εναλλακτικούς τρόπους αξιοποίησης και βελτίωσης της οικοδομής χωρίς να είναι απαραίτητη η ανέγερση δεύτερου ορόφου, τις οποίες οι αιτητές απέρριπταν.
Η κρίση της διοίκησης αναφορικά με το δυσμενή επηρεασμό της αισθητικής της παραδοσιακής οικοδομής καθώς και για τη λειτουργικότητα των εναλλακτικών λύσεων ως θέματα τεχνικής φύσεως δεν ελέγχονται από το Δικαστήριο. Η νομολογία έχει επανειλημμένα τονίσει ότι το Δικαστήριο ασκεί έλεγχο νομιμότητας που συνεπάγεται έλεγχο σε τέτοιου είδους θέματα μόνο όταν διαπιστωθεί πλάνη περί τα πράγματα ή υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής εξουσίας της Διοίκησης. Κουτσού ν. ΚΟΤ, ΑΕ 2625, ημερ. 9.4.01, Καμηλάρης ν. Δημοκρατίας (1991) 4 ΑΑΔ 725, Μεττή ν. Δημοκρατίας, ΑΕ 2630, ημερ. 1.3.01).
Στη συγκεκριμένη υπόθεση με αίτημα της ίδιας της αιτήτριας η οικοδομή είχε κηρυχθεί διατηρητέα. Με την έκδοση του διατάγματος αφενός η αιτήτρια προσπορίστηκε οικονομικό όφελος για τον σκοπό επιδιόρθωσης και/ή ανακαίνισης της, αφετέρου ανέλαβε την υποχρέωση όπως κατά το στάδιο των όποιων επιδιορθώσεων να σεβαστεί και να προβάλει τον αυθεντικό χαρακτήρα της οικοδομής. Η ενέργεια αυτή συνεπάγεται και την αποδοχή της διαδικασίας Συναίνεσης για την εξασφάλιση πολεοδομικής και οικοδομικής άδειας. Εφόσον οι αιτητές υπέβαλαν ιδία βούληση την ιδιοκτησία τους σε τέτοιους όρους, εμποδίζονται να τους αρνούνται με την προτεινόμενη ανάπτυξη. Αυτή τους η συμπεριφορά προσκρούει στο δόγμα επιδοκιμασίας και αποδοκιμασίας.
Η αιτήτρια επίσης ισχυρίζεται ότι οι καθ΄ ων η αίτηση δεν διενέργησαν ικανοποιητική έρευνα. Ούτε αυτός ο λόγος ευσταθεί. Στο φάκελο διαφαίνεται ότι έγινε επιτόπια έρευνα από αρμόδιους τεχνικούς του κλάδου Διατήρησης οι οποίοι συζήτησαν το θέμα με τους αιτητές προκειμένου να βρουν εξίσου λειτουργικές λύσεις για αυτούς χωρίς να χρειαστεί να χτιστεί νέος όροφος που θα αλλοίωνε το χαρακτήρα της οικοδομής. Θεωρώ ότι οι καθ΄ ων η αίτηση προέβησαν σε εκτενή και πλήρη έρευνα πριν καταλήξουν στην προσβαλλόμενη απόφαση. Η απόφαση ότι η προτεινόμενη ανάπτυξη προσέκρουε στο Κεφάλαιο 10 και στη Δήλωση Πολιτικής ήταν εύλογη υπό τις περιστάσεις και αιτιολογείται πλήρως με βάση τα στοιχεία που ετέθησαν ενώπιον των καθ΄ ων η αίτηση.
Άλλος λόγος ακυρώσεως που προβάλλεται είναι η δυνατότητα των αιτητών να εξασφαλίσουν πολεοδομική άδεια δυνάμει του άρθρου 26 του Νόμου και του Καν. 19(στ)(α) των περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Κανονισμών (Κ.Δ.Π. 309/99), που εισάγουν ως κριτήριο για την έκδοση πολεοδομικής άδειας κατά παρέκκλιση, τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης της οικογένειας. Οι αιτητές επικαλούνται το συγκεκριμένο νομικό υπόβαθρο το οποίο δεν έχει καμία σχέση με την υπό αναφορά διαδικασία, ούτε υπεβλήθη αίτηση για οικοδομική άδεια κατά παρέκκλιση. Η συναίνεση είναι προαπαιτούμενο για την εκτέλεση εργασιών σε διατηρητέες οικοδομές και είναι χωριστή πράξη από τη λήψη πολεοδομικής άδειας που επίσης είναι απαραίτητη. Πρόκειται για πράξεις που εκδίδονται από διαφορετικά διοικητικά όργανα με βάση διαφορετικές νομοθετικές διατάξεις.
Ο τελευταίος λόγος ακυρώσεως αναφέρεται στην στέρηση του δικαιώματος χρήσης και απόλαυσης της περιουσίας της αιτήτριας κατά παράβαση του άρθρου 23 του Συντάγματος. Με την προσβαλλόμενη πράξη οι καθ΄ ων η αίτηση δεν στέρησαν το δικαίωμα απόλαυσης της οικοδομής αφού πρότειναν εξίσου λειτουργικές λύσεις ανάπτυξης της υφιστάμενης οικοδομής και τροποποίηση των σχεδίων που υπέβαλαν οι αιτητές προκειμένου να τους δοθεί η συγκατάθεση.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα. Η επίδικη απόφαση επικυρώνεται.
Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.
ΣΦ.